معماری معاصر- مهندس سعید امیدی – دانشگاه آزاد پرند- بخش دهم

لويي كان

كان در سال 1901 در جزيره اوزل (Osel) در استوني واقع در كشور روسيه به دنيا آمد.اما در آمریکا بزرگ شد و به تحصیل معماری پرداخت.

عمده دغدغه معماران مدرن قرن نوزدهم واوايل قرن بيستم، فرار از سيطره مفاهيم و انديشه هاي مدرسه هنرهاي زيباي پاريس بوده است. در اين راستا لويي كان جزو معدود معماراني بود كه با آموزشي كه به شيوه مدرسه هنرهاي زيباي پاريس در دانشگاه پنسيلوينيا ديده بود، به سمت آن سوق پيدا كرد و تاريخ را به عنوان يكي از دغدغه هاي معماري خود مورد بررسي قرار داد.

او زبان معماري خويش را در لابه لاي مفاهيم كلاسيك و معماري مدرن يافت. يافته هاي دقيق و موشكافانه او در مورد فرم در وهله نخست به نوعي راز و رمزگونگي خاص اشاره دارد. مشغله ذهني او با معماري گذشته به طرزي محدود و مهار شده، تكان هايي در روند قدرت خلاقانه اش به وجود آورد.

ساختمان مركز پژوهشي پزشكي الفرد نيوتن ريچاردز (Alfred Newton Richards) در دانشگاه پنسيلوينيا بين سال هاي 1957 و 1965 به اجرا درآمد. اين ساختمان در دو مرحله طراحي شده است. ابتدا آزمايشگاه هاي پزشكي كه از يك مجتمع شامل سه برج تشكيل شده اند، در اطراف محوطه مركزي قرار گرفتند. سپس آزمايشگاه هاي زيست شناسي به آن الحاق شد، و در نهايت پلكان ها، آسانسورها، و سيستم تخليه هواي آزمايشگاه هاي اين مركز پزشكي در لابه لاي مجوعه اي مركب از چهار برج هفت طبقه جاسازي و طراحي شد. به همين ترتيب فضاهاي بلوك‌هاي آزمايشگاه با پلان مربع شكل كلاً به حالت آزاد طراحي شده اند. اين نحوه تنظيم و طراحي نوعي زيبايي پرمعنا و قابل توجه را فراهم آورده است. همچنين برج هاي اين مجموعه نيز كه يادآور بناهاي قرون وسطا هستند، نسبت به آزمايشگاه هاي شيشه اي هفت طبقه در نظمي محوري قرار گرفته اند و هشت متر بلندتر از آنها هستند.

مرکز پژوهشی ریچاردز- لویی کان

مجموعه ساختمان هاي آزمايشگاه انستيتوي سالك (Salk) در لاخويا (La Jolla) واقع در كاليفرنيا به اجرا درآمد. فضاهاي مختلف اين مجموعه بر حسب اهميت كاربرد آنها به وضوح از هم ديگر متمايزند. سه مجموعه اصلي جدا از يك ديگر در چشم اندازي بكر با نماهايي به سمت اقيانوس آرام طراحي شده اند. اين آزمايشگاه ها به منظور عمليات پژوهشي به صورت گروهي در كنار هم قرار دارند. طرح خود پنجره ها با الهام گرفتن از كارهاي لوكوربوزيه، به صورت قالب‌هايي چوبي در داخل ديوار بتني طراحي شده اند.

انستیتوی سالک- لویی کان

ساختمان موزه هنري كيمبل (Kimbel)‌ در فروت ورث (Fort Worth) واقع در تگزاس، از سال 1966 تا 1972 طراحي و تكميل شد. سايت اين موزه در درون باغي قرار دارد كه زمين وسيعي اطراف آن را احاطه كرده است. بنابراين، كان تصميم مي گيرد تا طرح را هماهنگ با سايت طراحي كند. لذا ساختمان موزه در طح افق گسترش مي يابد و طرح را فراهم مي آورد كه براي ايجاد روشنايي طبيعي موزه از نورگيرهاي سقفي استفاده مي شود. كان در اينجا براي مساله طراحي نور موزه ها راه حل تازه اي ارائه نمود. او براي بهره جويي از نور طبيعي فراوان محيط، نظامي متشكل از تاق هاي قوسي بتني نيمه بيضوي پديد آورد؛ در اين تاق نورگيرهاي طويلي تعبيه شده است، كه كركره هاي خوش ساختي آنها را از ديد پنهان مي سازند. تلفيق بتن و تراورتن، زمينه اي مناسب و مطنطن براي آثار هنري همه ادوار فراهم آورده است. چون نور فضاهاي داخلي موزه به طور طبيعي تامين مي شود، لويي كان تصميم مي گيرد تا اشياي آن را نيز با نور طبيعي در معرض ديد قرار بدهد. بنابراين از دو طريق نور را به درون هدايت مي كند. يكي نور نقره اي رنگ آسمان كه از شبكه هاي آلومينيومي مي گذرد و انعكاس آن از صفحات منحني شكل به فضاهاي داخلي مي رسد و ديگر نور سبز رنگي كه از انعكاس نور خورشيد بر روي برگ هاي درختان و گياهان باغچه واقع در سه حياط به داخل موزه سرايت مي كند. البته اين شبكه هاي آلومينيومي و صفحه هاي منحني به خاطر انتشار بهتر نور و ايجاد روشنايي يكدست، به كار گرفته شده اند.

موزه کیمبل- لویی کان

تاريخ گرايي لويي كان به طرز چشمگيري در ساختمان هاي مجلس داكا در بنگلادش كه تهيه نقشه هاي آن در سال 1962 آغاز شد و اجراي ساختمان هاي اين مجموعه در سال 1974 به اتمام رسيد ظاهر مي شود. طرح بناهاي داكا موقعيتي را ايجاد نمود تا كان آموزه هاي مدرسه هنرهاي زيباي پاريس را به نمايش بگذارد. استفاده از محورهاي اصلي و فرعي، تنوع اندازه هاي به كار رفته، تاكيد بر طراحي نور داخلي مجلس و به خصوص نمازخانه مجموعه، انتخاب فرم مركزي و تاكيد بر محل قرار گيري مجلس و تنوع چشم اندازها از جمله نكاتي است كه كان در طراحي مجموعه آنها را مد نظر خويش قرار داده است. طراحی این مجموعه ساماندهی مرکزی دارد و با این ایده که فضاهای خدمات دهنده در اطراف و خدمات گیرنده در مرکز باید جای بگیرند طراحی شده است.

 

مجلس داکا بنگلادش- لویی کان