بناهاي تاريخي ایران

پل ها و سدهاي تاريخي

پل شاه عباسي

    پل شاه عباسي داراي سه دهانه است كه دو تاي آن ها بزرگ تر و داراي عرضي در حدود 50/7 متر است. دهانه هاي سه گانه داراي قوس هاي تيره دار مي باشند. كم ترين عرض پايه ها كه ميان دو قوس واقع شده اند، 4 متر است. پايه هاي پل در خلاف جهت جريان آب داراي دماغه كف رودخانه تا ارتفاع يك متر، پايه هاي جانبي قوس مياني با بلوك هاي سنگي و ملاط ساخته شده اند تا شدت برخورد امواج با پايه ميل را كاهش دهند.

پل لوشان

اين پل بزرگ در جاده قزوين- رشت قرار دارد. اين پل را «حاجي محمد هادي تاجر ميانجي» كه ساكن قزوين بوده، در سال 12098 هـ. ق ساخته است.

   پل لوشان داراي طرح خاصي است. برخلاف پيش تر پل ها كه دهانه هاي آن‌ها نسبت به محور عرضي ميان پل قرينه هستند، با يك شيب منظم بر ارتفاع آن افزوده مي شود. پل مزبور داراي چهار دهانه است كه دو دهانه اول كوچك ترند و دهانه سوم دو دهانه اول بزرگ تر است. ارتفاع و دهانه چهارم از همه دهانه ها بيش تر و تيزه قوس آن نيز بلندتر از دهانه سوم است.

سد قديمي سيد علي خان

   يكي از رودهايي كه بخشي از باغ هاي اطراف قزوين را سيراب مي كند رودخانه ارزنك است كه از نزديك روستاي ميزوج واقع در 20 كيلومتري شمال قزوين سرچشمه مي گيرد. بر روي اين رودخانه ها در پاي گردنه كماسمار، توسط «سيد علي خان» (جد خانواده اميرشاهي) سدي زده شده است كه در حال حاضر كاملا ويران شده و غير قابل استفاده است.

سد قديمي سپهسالار

    در فاصله 3 كيلومتري سد سيد علي خان، بند سنگي ديگري نيز وجود دارد. كه به نام سد سپهسلالار معروف  است. اين بند در سال 1336 هـ . ق به منظور تامين آب بيش تر براي روستاي شريف آباد كه از املاك محمد ولي خان سپهسالار تنكابني بود، توسط وي بنا گرديد. اين سد نيز به صورت يك ديوار سنگي به كمك سنگ هاي تراشيده به طول 50 و ارتفاع 12 متر بنا شده است. دريچه هاي سد از لوله هاي آهني با قطر زياد ساخته شده اند. در حال حاضر اين سد كاملا ويران شده است.

 

گورستان شاه كوه

    در آن سوي شاهرود در دامنه شاه كوه، قبرستاني قرار دارد كه در ميان آن دو آرامگاه سنگي به چشم مي خورد. يكي از اين آرامگاه ها سالم و ديگري نيمه ويران است.

   نقشه بناي هر دو آرامگاه يكسان است. نقشه پايه بنا عبارت است از يك چهار ضلعي، كه چهار ديوار آن به ارتفاع حدود 2 متر با سنگ لاشه و ملاط ساخته شده است. تنها در يك سوي آن دري كار گذاشته شده كه بالاي آن نيز پنجره اي براي تامين نور داخل بقعه تعبيه شده است.

    بر روي پايه سنگي مزبور، گردني بلند گنبد سنگي به ارتفاع تقريبي 4 متر با همان مصالح سنگ لاشه و ملاط گچ برپا شده است. گردني مزبور در قسمت بالا به طرف داخل متمايز شده و حالت گنبدي شكل را به وجود آورده است.

    دو بناي سنگي شاه كوه از نظر كلي و نحوه ساخت، از جمله آثار منحصر به فرد ناحيه رودبار و اصولا سرزمين قزوين به شمار مي روند و مي توان آن دو را با آرامگاه سنگي حسن آباد مقايسه نمود؛ با اين فرق كه آرامگاه سنگي حسن آباد، از نظر شيوه كار و هنر معماري، معرف تكامل بيش تر و تكنيك پيشرفته تري مي باشد.

    به طور كلي، اين آرامگاههاي سنگي را مي توان از جمله آثار بسيار كهن منطقه و به احتمال زياد، به دوران ساساني مربوط دانست.