علت دین گریزی جوانان چیست و چگونه می‏توان آنها را از این راه منصرف کرد ؟


علت دین گریزی جوانان چیست و چگونه می‏توان آنها را از این راه منصرف کرد ؟

یک. بررسی عوامل دین گریزی

به سادگی نمی‏توان گفت: نسل جوان ما دین گریز و احیانا دین ستیز هستند! اینان نسبت به واقعیات موجود جامعه، دیدگاه‏های متفاوتی دارند و چه بسا بخشی از آن دیدگاه‏ها و نارضایتی‏ها، وارد باشد؛ ولی ممکن است، برخی از جوانان با توجه به شرایط محیطی و خانوادگی, از روند نارضایتی بیشتری برخوردار باشند و بعضی از نارسایی‏ها را ناشی از قوانین دینی بدانند ودر نتیجه اشکالات خویش را متوجه دین بکنند. البته کارآمدی دین بحثی است و کارآمدی برخی از مدیران بحث دیگر. اتفاقا در برخورد با تعدادی از این جوانان و گفت‏وگو با آنان، تصریح کردند: اشکالات آنان نه به اصل دین، بلکه به مدیران و کارگزاران بر می‏گردد.

بنابراین، جوانان کشور از بهترین جوانان از حیث سلامت فکری, روحی و دینی می‏باشند و سرمایه‏گذاری دشمنان دین و کشور، برای تسخیر این دژ مستحکم و انحراف جوانان، گواهی است بر مدّعای ما، که البته موفق نخواهند شد.
به هر حال، دین‏گریزی عوامل متعددی دارد؛ از جمله:

  1. روند تغییر ارزش‏ها؛ پس از دوران دفاع مقدس و آغاز دوران باز سازی کشور، مدلی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی در پیش گرفته شد که این مدل موجب بروز تضادهای ارزشی و فاصله گرفتن جامعه از شاخص‏های مطلوب گردید؛ به گونه‏ای که توسعه، نتایجی از قبیل تغییر ارزش‏ها را نیز در پی داشت. توضیح اینکه اقدامات اقتصادی ـ نظیر تغییر نرخ ارز و تورم ـ موجب کاهش درآمد واقعی و قدرت خرید مردم گردید. همچنین با ابزار مختلف (واردات، تبلیغات، مراکز تجاری و …) فرآیند قوی تولید نیاز در مردم، در پیش گرفته شد. در نتیجه سطح نیازهای غالب مردم بالاتر از سطح درآمدشان قرار گرفت و مردم در ارضای نیازهایشان, با موانع اساسی روبه رو شدند. از آنجا که درآمد واقعی نیز کاهش یافت، دستیابی به درآمد بیشتر و پول بیش از حد معمول، با ارزش شد. از طرف دیگر، عواملی مانند نمایش ثروت قشر بالا و تسهیلاتی که برای قشر بالا فراهم آمد، گرایش بارز مدیران دولتی به تجملات و ظواهر و تغییر فضای کل جامعه، موجب شد که مردم ارزش‏های جدید را تأیید شده (هنجار) و جست‏وجوی پول برای ارضای نیازهای جدید را درست و مشروع ببینند! بنابراین پول‏جویی به ارزش غالب تبدیل شد و حداقل در مورد بیشتر کسانی که پول و درآمدشان کم بود و کفاف ارضای نیازهایشان را نمی‏داد، ارزش‏های دیگر را تحت‏الشعاع قرار داد. در نتیجه این فرآیندها، ارزش‏های اجتماعی، از سنتی به سوی مدرن، از ساده زیستی به تجمل، از کمک و همیاری و ایثار و گذشت برای جامعه به سودجویی فردی و از ارزش قناعت به ارزش ثروت و از انسجام به فردگرایی و از ارزش دین و خدا به ارزش پول و دنیا حرکت کرده‏اند. نگ: فرامرز رفیع‏پور، توسعه و تضاد، فصل 4 ـ 8 ـ 3؛ آناتومی جامعه، ص 522
  2. مشکلات پس از انقلاب (مانند جنگ و توجه به مسائل امنیتی و دفاعی و…) که نتیجه طبیعی آن، فقدان برنامه‏ریزی‏های دقیق و کارشناسی شده برای نهادینه سازی و تثبیت ارزش‏ها و معارف اسلامی است.
    3. تبلیغات سوء دشمنان و ایجاد و القای شبهه درباره دین که گاهی بی‏پاسخ مانده و در ذهن برخی جای گرفته است.
    4. روش‏های نادرست در آموزش دینی در دوران کودکی و نوجوانی؛ برخی از رفتارها و برخوردهای ناصحیح و مخالف شرع در بیان احکام شرعی، موجبات بدبینی عده‏ای از افراد ـ به خصوص جوانان ـ را فراهم آورده است. حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب بارها خطر این گونه افراد را متذکر شده، در این خصوص می‏فرماید: «معنای تحجر آن است که کسی که می‏خواهد از مبانی اسلام و فقه اسلام برای بنای جامعه استفاده کند، به ظواهر احکام اکتفا کند و نتواند کشش طبیعی احکام و معارف اسلامی را ـ در آنجایی که قابل کشش است ـ درک کند و برای نیاز یک ملت و یک نظام و یک کشور ـ که نیاز لحظه به لحظه است ـ نتواند علاج و دستور روز را نسخه کند و ارائه بدهد. این بلای بزرگیاست». روزنامه جمهوری اسلامی, 17/3/1376
  3. ضعف و سستی بنیان‏های دینی در برخی از خانواده‏ها که منجر به عدم تربیت و پروش صحیح جوانان شده است.
    6. گرایش به سوی تمایلات و هواهای نفسانی، خواسته‏های نا به جای برخی و ناهنجاری عاطفی و روانی آنان و بی‏بند و باری و گرفتاری در انواع دام‏های شیطانی و… موجب شده که بسیاری به سستی و فساد و راحتی و سودجویی و… روی آورند و التزام به دین و چهارچوب‏های دینی را مزاحم خود ببینند. چنان که در قرآن کریم درباره مهم‏ترین عامل روی‏گردانی از توحید و معاد آمده است: « بَلْ یُریدُ اْلإِنْسانُ لِیَفْجُرَ أَمامَهُ » بلکه انسان می‏خواهد راه فساد را پیش روی خود باز کند. قیامت(75)، آیه 5
  4. ضعف بینش و نداشتن آگاهی درست از ماهیت دین و نقش و کارکرد آن در تأمین سعادت دنیوی و اخروی انسان.
    8. ناکارآمدی برخی از مدیران جامعه در اجرای برنامه‏های اعلام شده حکومت دینی، و بی‏پاسخ ماندن نیازهای اولیه اجتماعی جوانان (ازدواج، اشتغال، مسکن و…).
  5. عدم توزیع عادلانه امکانات و فرصت‏ها در برخی از ادارات و دستگاه‏های کشور.

10 . درگیری برخی گروه‏ها و جناح‏های سیاسی بر سر کسب، حفظ و استمرار قدرت سیاسی و در نتیجه، ایجاد یأس و ناامیدی جوانان برای نیل به خواسته‏های مشروع خویش.

  1. عملکرد منفی و نامطلوب بعضی از دستگاه‏های فرهنگی در سال‏های اخیر و میدان دادن به افراد و عناصر غیر معتقد به نظام اسلامی، و ترویج فرهنگ غربی از سوی آنان.
  2. عملکرد و رفتار ناشایست گروهی از شاغلان در دستگاه‏ها و نهادهای دولتی و حکومتی، باعث پیدا شدن تعارض و شکاف بین گفتار و عمل آنان شده و موجب بدبینی به شعارهای انقلاب گشته است.

13.کم‏کاری نیروها و دستگاه‏های انقلابی در تولید برنامه‏های سالم و جذاب و مفیدی که بتواند اوقات فراغت جوانان را پر کند و آنان را از توجّه به برنامه‏های ضد اخلاقی و فاسد فرهنگ بیگانه باز دارد.

14.مشکل انتقال ارزش‏ها؛ نسل اول انقلاب و دستگاه‏های فرهنگی، در انتقال این ارزش‏های انقلابی و دینی به نسل دوم و سوم انقلاب و حتی تعمیق آن‏ها برای خود نسل اول انقلاب، سهل‏انگاری و کم‏کاری‏هایی داشته‏اند که موجب فاصله گرفتن تدریجی برخی از افراد جامعه ـ به خصوص جوانان ـ از ارزش‏های اسلامی شده است.

راه‏کارهای مقابله با دین گریزی

برای مبارزه با دین‏گریزی, باید پس از بررسی همه جانبه علل و عوامل آن، راه‏کارهای مناسب را برگزید. آنچه در جامعه امروز ما بسیار مهم است، ایجاد موجی سهمگین و توفنده در برابر تهاجم فرهنگی دشمنان و ارائه چهره زیبای دین و زدودن غبار خرافات و کژاندیشی‏ها، در این صورت دین با جذابیت فوق‏العاده‏ای که دارد، جوانان را به سوی خود می‏کشاند. از این رو نقش متولیان و دستگاه‏های فرهنگی در برنامه‏ریزی صحیح و اصولی و تقویت مبانی دینی وعقیدتی جوانان وتربیت آنان بر اساس الگوها ومعیارهای صحیح اسلامی نقش بسیار حیاتی در مقابله با دین‏گریزی جوانان دارد. اهمیت این مسئله در دانشگاه‏ها بسیار جدی است؛ لذا باید مسئولان تأثیر‏گذار در این مراکز, درگزینش اساتید ومدیران دانشگاه دقت ونظارت کافی داشته باشند ودر غنی سازی متون آموزشی متناسب با نیازهای جامعه و ارزش‏های اسلامی همت گمارند. از طرف دیگر به شدت باید مواظب خطر دگرگونی در هویت فرهنگی و گرایش‏های نسل جوان بود. یکی از خطرات جدی فرهنگ مهاجم غرب, این است که جوانان را چنان به سوی تمایلات شهوانی و آزادی‏های جنسی سوق می‏دهد که اساسا گرایش به دین و دیانت در آنان رنگ می‏بازد و دیگر برای آنان حق و باطل چندان اهمیتی ندارد. از این رو باید در کنار کار فرهنگی، با عوامل شبهه افکن داخلی دشمن، از قبیل روزنامه‏ها و گروه‏های معاند, برخورد قانونی داشت واجازه مسموم نمودن فضا ،امنیت وسلامت فکری وروانی جامعه را به آنها نداد. علاوه بر این تقویت و کارآمدی دستگاه‏های قضایی و انتظامی در مقابله با باندهای فساد و اشراری که سعی در گسترش فساد، اعتیاد و بزهکاری در میان جوانان دارند, از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در کنار راه‏کارهای یاد شده، تلاش برای اثبات عملی کارآمدی نظام اسلامی در تمامی زمینه‏ها ودر نتیجه برطرف کردن معضلات و مشکلاتی که نسل جوان با آن مواجه‏اند از قبیل ازدواج، مسکن، اشتغال، امکانات علمی وتفریحی و… تا حدود بسیار زیادی می‏تواند عوامل دین گریزی جوانان را از بین برده وآنان را مجذوب دین نماید.
البته با توجه به شرایط وامکانات کنونی جامعه, فراهم کردن چنین بسترهایی زمان بر است؛ از این رو باید به طور جدی به حفظ خود و خانواده و اطرافیان پرداخت. البته حفظ ایمان و ارزش‏های آن در محیط نامساعد، بسی ‏دشوار است؛ ولی ارزش افزون‏تری دارد. خداوند در سوره «تحریم» نمونه‏ای‏ را برای این گونه افراد یادآوری می‏نماید. خداوند برای مؤمنان، آسیه همسر فرعون را مثال و نمونه می‏آورد؛ هنگامی که از شوهرش بیزاری جست و عرضه داشت: خدایا! من از قصر فرعون و زیورهای دنیوی گذشتم و تو خانه‏ای در بهشت برای من بنا کن و مرا از شر فرعون و کردارش و قوم ستمکار نجات بخش.

حفظ ارزش‏ها در محیط مناسب و مساعد هنر نیست؛ هنر آن است که در تندباد ضدارزش‏ها، اخلاق و معنویت مطرح شود. همچنین با عمل به سفارش‏های زیر و گسترش چنین برنامه‏هایی در سطح جامعه, می‏توان بر ناهنجاری‏ها و گریز از دین غلبه کرد:

  1. سعی و کوشش در انجام وظایف و واجبات دینی,
  2. خواندن نماز با حضور قلب و در اول وقت,
  3. گرفتن روزه مستحبی به ویژه دوشنبه و پنجشنبه,
  4. تلاوت قرآن بویژه بعد از نماز صبح,
  5. تأمل و اندیشه در آیات قرآن,
  6. حتی المقدور سعی در خواندن نماز شب,

7.سحر خیزی،

  1. 8. شرکت درورزش‏های فردی و دسته جمعی,
  2. تنظیم برنامه برای تمام شبانه روز و پر کردن‏اوقات فراغت با برنامه‏های صحیح و سودمند,

10.شرکت در فعالیت‏های مذهبی‏و اجتماعی,

11.پرهیز از نگاه نامشروع به افراد نامحرم.

12.کنترل افکار و نیندیشیدن به صحنه‏های شهوت انگیز.

13.به یاد خدا بودن درهمه اوقات

14.عدم معاشرت و دوستی با افراد منحرف و فاسد, همان ص 139

15.انتخاب دوستان مؤمن و سالم.

16.تقویت مبانی دینی وعقیدتی خود از طریق مطالعه کتاب‏های معتبر و مفید و یا شرکت در نشست‏های علمی مذهبی و..

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *