پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
شیوه خراسانی:
این شیوه پس از اسلام از سده اول تا سوم در ایران توسط دودمانهای کوچک اداره می‌شد
معماری:
1- مساجد با شبستان ستوندار
2- مساجد ایوان‌دار
3- سادگی در نقشه‌های کف
4- سادگی در طراحی بدون تقارن
5- پرهیز از آرایه‌های پرکار
6- مردم واری و خودبسندگی در ساختمان
7- سادگی در نما
8- پرهیز از عظمت گرایی
عناصر معماری خراسانی: میانسرا ـ شبستان ستوندار ـ منار ـ صفه ـ شبستان ایوان دار (مانند مسجد جامع نیریز)
سازه:
1- دنبال کردن روش سازه‌ای شیوه پارتی (نه به مفهوم پیروی محض) ولی کنار نهادن ساختمایه‌های پارتی «در این دوره، خشت و چینه و گل به جای سنگ و ساروج به کار گرفته شد» ـ سنگ لاشه کنار گذاشته شد و به خشت رو آوردند (جامع فهرج).
2- افت ساختمان سازی با ساختمایه بوم‌آورد.
3- بهره‌گیری از فنون شیوه پارتی در تاغ زدن با چفدهای بیز کوتاه‌تر.
4- بهره‌گیری از چفد تیزه‌دار نخستین بار در مسجد نائین.
5- گوشه‌سازی با ترمبه فیلپوش در صفه‌ها.
6- بهره‌گیری از چوب در سازه ساختمان.
7- آجرکاری ساده ، چیدن زبره و نما با هم (همچین) بدون آمود در برخی جاها.
ساختمایه:
1- ساختمایه بوم‌آورد (ایدری).
2- دیوار چینه‌ای، خشت و آجر
3- اندود سیمگل، گل ریگ، گچ و کاهگل.
آرایه:
بطور کلی آرایه در این دوره به حداقل رسیده و تنها به گچبریهای بسیار ساده شکنجی، دالبری و… اکتفا می شود.
1- هوبه در تاق نماها
2- نقشهای ساسانی با گچ
3- پتکانه روی محراب در نائین
4- نقشهای شکنجی و دالبری بر سر در تاغ
ا- گچبریهای پرکار در محراب روی ستون‌های نائین
6- زغره و پیلَک در گوشه جرزها در فهرج
7- کنگره‌های تخت جمشیدی
نمونه‌های شیوه خراسانی:
1- مسجد جامع فهرج (سده 1)
2- مسجد مهرآباد ابرقو
3- تاریخانه (160ـ سده 2)
4- مسجد قدیم عزآباد یزد
5- توران پشت یزد
6- گور امیر اسماعیل سامانی (295ـ سده 3)
7- مزار ارسلان جاذب (387)
8- مسجد جامع اولیه اصفهان که ویران شد (156ـ سده 1)
9- مسجد جامع نخستین یزد که ویران شد
10- مسجد جامع ساوه
11- مسجد جامع نائین
12- مسجد جامع سمنان
13- مسجد جامع اردستان
14- مسجد جامع نیریز
15- مسجد جامع میبد
16- مسجد جامع شوشتر
17- مسجد جامع صیراف
* مشخصه بارز شیوه خراسانی، مساجد ستوندار آن می باشد.
– سده 1: مسجد جامع فهرج ـ جامع کهن اصفهان
– سده 2: تاریخانه
– سده 3: آرامگاه امیر اسماعیل سامانی