مسجد تاریخانه

مسجد تاریخانه (دامغان ـ سده2):

معماری:
1-  نقشه آن برپایه شبستان ستوندار است.
1-  نسبت به قبله محورگراست، به اینصورت که راستایی که قبله در آن است آشکارا دهانه‌ای بزرگ دارد و روبرویش به جرز ستون برخورد نمی کند.
2-  دارای حیاط مرکزی است.

سازه:
1-  چفدهای تیزه‌دار و جناغی دارد (ابتدا، چفدها مازه‌دار بوده‌اند).
2-  در این مسجد، بلندای آسمانه، کوتاه در نظر گرفته شده.

قیاس مسجد جامع فهرج با تاریخانه دامغان:
1-  مسجد جامع فهرج محورگرایی با قبله نداشت در حالی که تاریخانه نسبت به قبله محورگراست.
2-  آسمانه مسجد فهرج بلندای چشمگیری دارد در حالیکه در تاریخانه سعی شده، بلندای آسمانه کوتاه باشد.
3-  مسجد فهرج، تهرنگ ساده‌تری نسبت به تاریخانه دارد. شبستان تابستانی تاریخانه دارای هفت دهانه در سه دهانه است، در حالیکه فهرج تنها پنج دهانه در دو دهانه دارد.
4-  در ضلع شرقی ـ غربی، میانسرای تاریخانه، تعداد دهانه‌های بیشتری نسبت به فهرج دارد.
5-  چفدهای تاریخانه به جناغی تبدیل شده‌اند، ولی فهرج هنوز خاگی (بیضی) است.
6-  پوشش و آرایش پیشانی تاغ‌ها، در فهرج کوچکترین تفاوتی با تاغ‌های ساسانی ندارد.