پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
دانلود پاورپوینت شیوه خراسانی
معماری اسلامی
معماری اسلامی برگرفته از زبان قرآن است و عمق و غنای تمدن اسلام را با بهره‌گیری از روح معنویت نشان می‌دهد. این امر به گونه‌ای است که اعتقاد به توحید و ایمان به تعالیم اسلام به عنوان اندیشه زیبایی‌شناسی دین اسلام در معماری اسلامی تجلی می‌یابد.
ارتباط معماری با دین اسلام نشانه اعتقاد به توحید، ایمان و عمل به آموزه ها و تعالیم دین اسلام است.
اندیشه توحیدی مبنی بر اعتقاد به خدای واحد سبکی بود که در اکثر هنرهای اسلامی به عنوان موضوعی بکر به کار می رفت.
معماری اسلامی هنری بود که نه تنها در اماکن دینی چون مساجد مورد استفاده قرار می گرفت، بلکه از آن در مدارس، ضریحها و قصرها و حتی خانه ها و حمامها نیز بهره گرفته می شد. مقیاسهای ریاضیات و هندسه در معماری اسلامی بسیار مورد توجه بود.
دورانی که معماری اسلامی در اوج رشد و شکوفایی خود بود، ارتباط معنوی شایسته ای با نیازهای انسان، شرایط زندگی و اجتماعی زمان خود برقرار می کرد . بنابراین می توان گفت که معماری اسلامی با روح تمدن اسلام تطبیق داشت.
در سده پنجم میلادی پس از نزول آیات قرآن بر محمد رسول الله و شکل گیری دین مبین اسلام ، رسول خدا و یاران ایشان برای هدایت و آگاه سازی مردم تلاشهای فراوانی کردند که گاها با جنگ و لشکرکشی همراه بود و این مسئله پس از ایشان نیز ادامه یافت است.
خواسته یا ناخواسته پس از قبول دین اسلام توسط سایر کشورها یا فتح آن کشورها توسط اعراب ، شاهد دگرگونی های مختلفی در زمینه های گوناگون بوده ایم که معماری این کشورها نیز از این قضیه مستثنی نبوده و موجب شکل گیری شیوه های مختلف در معماری این کشورها گشته است که به معماری اسلامی یا معماری پس از اسلام معروف است.
تاثیر این اتفاقات در معماری کشور ایران موجب شکل گیری چهار شیوه معماری که به ترتیب خراسانی ، رازی ، آذری ، و اصفهانی نام دارد بوده که ما در ادامه بحث شیوه خراسانی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
شیوه خراسانی
شیوه خراسانی نام یکی از شیوه‌های معماری ایرانی است. این شیوه در قرن اول هجری آغاز شد و تا قرن چهارم ادامه داشت. تأثیر اصلی را در این مکتب از هنر ساسانیان و خصوصاً بناهای طاق‌قوسی چون ایوان مداین و طاق کسری دریافت کرده بود. در این شیوه مساجد به صورت شبستانی یا چهل‌ستونی هستند. قوس‌ها به صورت بیضی یا تخم‌مرغی هستند و مساجد در این عصر بسیار ساده هستند. از بناهای این دوره می‌توانیم به مسجد جامع فهرج و مسجد تاریخانه دامغان (خدای‌خانه دامغان) اشاره کنیم.
این شیوه از سده نخست هجری آغاز شده و تا قرن چهارم ادامه یافت.
آنچه در باره این شیوه مشخص است این است که دگرگونی های اتفاق افتاده بیشتر در خراسان رخ داده و این سرزمین زادگاه اولیه هنر و معماری اسلامی در کشور ما بوده و از آنجا به سایر نقاط ایران رسیده است.
تاثیرات اصلی این دگرگونی ها در ساختمان سازی و معماری ایرانی بدین گونه بوده :
1-سادگی بسیار در طراحی
2-پرهیز از بیهودگی
3-مردم واری
4-بهره گیری از ساخت مایه های بوم آورد
5-نیارش
- مردم واری چیست : مردم واری به معنای رعایت تناسب میان اندام های ساختمانی با اندام های انسان و توجه به نیازهای او در کار ساختمان سازی است.
- پرهیز از بیهودگی چیست : در معماری ایرانی تلاش شده کار بیهوده در ساختمان سازی نکنند و از اسراف پرهیز کنند، این اصل هم پیش از اسلام و هم پس از آن مراعات شده است.
- نیارش چیست : نیارش به دانش ایستایی، فن ساختمان و مصالح شناسی گفته می شود. معماران گذشته به نیارش ساختمان بسیار توجه می کردند و آنرا از زیبایی جدا نمی دانستند.
- خود بسندگی چیست : معماران ایرانی تلاش می کردند مصالح مورد نیاز خود را از نزدیک ترین جاها بدست آورند و چنان ساختمان می ساختند که نیازمند به مصالح جاهای دیگر نباشد و خود بسنده باشند،
- درونگرایی چیست : یکی از باورهای مردم ایران ارزش نهادن به زندگی شخصی و حرمت آن و نیز عزت نفس ایرانیان بوده که این امر بگونه ای معماری ایران را درونگرا ساخته است.
ویژگی‌های سبک خراسانی:
- پلان مستطیل شکل
- فضای شبستانی یا چهل ستونی
- ساده و بی‌پیرایه (فاقد تزئینات)
- مصالح اولیه خشت خام و آجر
- فاقد پوشش و تزئینات یا گاهاً پوشش کاهگل
- استفاده از تک منار منفک با مقطع دایره‌ای در شمال بنا
- قوس‌های بیضی، تخم‌مرغی، ناری
در سبک خراسانی پلان و نقشه مساجد عربی و ساختمان بنا ایرانی است.
نکته : مهمترین تاثیری که ادیان در معماری میتوانند داشته باشند به وجود آوردن یک مکان مقدس جدید برای پرستش یا شکرگزاری خداوند است که برای مثال کلیسا در مسیحیت و آتشکده در دین زرتشت را می توان نام برد.
- در دین اسلام نیز با چنین مکانی آشنا می شویم که مسجد گفته می شود.
- طبیعتا مقدس بودن این اماکن (مساجد) موجب شکل گیری یک معماری متفاوت و توجه خاص در ساخت آنها می شده است.
معماری مساجد
چون مسجد مدینه ( خانه حضرت رسول (ص) ) اولین بنای ساخته شده بعنوان مسجد در تاریخ اسلام بود، معماری مساجد اولیه در ایران هم برگرفته از تهرنگ مسجد مدینه بوده.
مساجد اولیه اسلام در خراسان با الهام از مسجدالنبی در یک فضای چهار گوش، با شبستانی در جهت قبله به وجود آمده است و سقف تنها شبستان آنها نیز برای ایجاد سایه بان و بعدها جلوگیری از آب باران با مصالح ساده پوشیده شده است. (شبستانی)
مسجدالنبی در زمان حضرت رسول اکرم ( ص ) در ابتدا ، از پایه ستون که از نخل خشک همان جایی که ناقه¹ ایستاد ، سایه بانی از عناصر ساده بنا گردید.
| فرمت فایل: Powerpoint (قابل ویرایش) |
| تعداد صفحات: 65 |
| حجم: 8.18 مگابایت |