راهنمای طراحی مسیرهای عبور عابر پیاده در معابر شهری

راهنمای طراحی مسیرهای عبور عابر پیاده در معابر شهری

راهنمای طراحی مسیرهای عبور عابر پیاده در معابر شهری 

1-مقدمه

در اوایل قرن بیستم و با اختراع اتومبیل تحولات چشمگیری در جابه جایی انسان و کالا پدید آمد و باعث کاهش زمانهای سفر گردید . افزایش سرانه مالکیت اتومبیل در جوامع صنعتی تغییرات عمده ای در سیستم های شهر سازی به وجود آورد بطوریکه خیابان ها و شاهراههای بسیاری برای حرکت وسایل نقلیه احداث شدند. این امر موجب گردید تا در طراحی شهر ها اولویت اول به وسایل نقلیه موتوری داده شود و عابرین پیاده در درجه دوم اهمیت قرار گیرد . اما در دهه های اخیر با تغییر در رویکردهای شهر سازی ایجاد فضاهای اختصاصی عابرین پیاده و نیز اولویت دادن به حمل و نقل عمومی مورد توجه قرار گرفت .

عابر پیاده:در قوانین راهنمایی و رانندگی کشورمان عابر پیاده به دصورت زیر تعریف شده است:

“شخصی که بدون استفاده از هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت می نماید.”

راهنمایی و رانندگی ایران تعریف پیاده رو عبارتست از :

“قسمتی از خیابان که در امتداد آن واقع شده و برای عبور و مرور افراد پیاده اختصاص یافته است.”

در قوانین راهنمائی و رانندگی ایالت واشنگتن آمریکا عابر پیاده به صورت زیر تعریف میشود:

“عابر پیاده عبارتست از فردی که به صورت پیاده یا با استفاده از صندلی چرخ دار یا وسیله نقلیه (به غیر از دوچرخه)که به وسیله نیروی انسانی حرکت میکند تردد نماید.”

در کتاب های قوانین و آئین نامه های راهنمایی و رانندگی تعریف دقیقی از تسهیلات عابر پیاده وجود ندارد و تسهیلات عابر پیاده در کتب ترافیکی مختلف به مراتب گیترده تر از پیاده رو های صرف ذکر شده است و شامل موارد زیر می باشد:

-پیاده رو ها

-شیبراهه حاشیه جدول پیاده رو

-وسایل کنترل و آرام سازی ترافیک(که باعث افزایش ایمنی عابران پیاده در مقابل وسایل نقلیه می شوند.)

-زیر گذر و رو گذر عابر پیاده

-شانه عریض راهها در مناطق روستایی

-مبلمان شهری که باعث به وجود آوردن تسهیلاتی برای عابران پیاده جهت ترغیب آنها به استفاده از پیاده رو ها میشوند(مثل نیمکت)

-سایر فناوری ها طراحی ها و استراتژی هایی که باعث تشویق سفرهای پیاده میشوند مانند ایجاد فضای سبز سرپناه روشنایی آثار هنری و غیره)

به طور کلی پیاده رو و معبر پیاده از نقطه نظر ویژگی های عملکردی مشابه یکدیگر میباشند ولی از نظر طراحی ویژگی های فنی و نوع مصالح بکار رفته تفاوت هایی با یکدیگر دارند که در ادامه به آن پرداخته میشود.

پیاده رو:پیاده رو ها معمولا دارای روکش بتنی هستند و به صورت مرتفع و به موازات خیابان ها احداث شده و توسط جدول جوی آب و یا درخت و بوته های گیاهان از خیابان جدا میشوند . عرض پیاده رو با توجه به بافت شهری و نوع خیابان مجاور آن متغیر میباشد ولی معمولا حداقل عرض پیاده رو در مناطق مسکونی 5|1 متر میباشد . عرض پیاده رو در خیابان های جمع و پخش کننده و شریانی به ترتیب حداقل 8|1 و 4|2 متر است.

معبر پیاده:معبر پیاده معبری است که با توجه به حجم تردد زیاد عابران پیاده در مراکز تجاری شهر ها تنها به عبور عابران پیاده اختصاصا داده شده میشود. در ساخت معبر پیاده معمولا از روکش هایی به غیر از بتن مانند آسفالت و سنگفرش استفاده میشود. در صورتی که به موازات این معبر عبور وسایل نقلیه نیز انجام گیرد لازم است حداقل فاصله بین معبر پیاده و گذرگاه وسایل نقلیه 5|1 متر طراحی شود و این فاصله معمولا توسط درختان و یا نهر آب ایجاد میگردد.۲-اهمیت طرح های مناسب برای عابرین پیاده

طرح های مناسب برای عابرین پیاده نه تنها شامل احداث تسهیلات جدید بلکه شامل اصلاح تسهیلات موجود عابرین می گردد. زیرا در صورتی که دسترسی های عابرین پیاده افزایش یافته و شرایط مناسب تری برای آنان فراهم شود طبعا تعداد بیشتری از عابرین از تسهیلات موجود و مکانهای در نظر گرفته شده بای پیاده روی استفاده خواهند کرد.

لازم است تسهیلات عابرین پیاده ایمن جذاب و مناسب باشدتا به سهولت مورد استفاده قرار گیرد . در صورتیکه طراحی تسهیلات عابر پیاده اصولی و صحیح باشددوام آن بیشتر و حفظ و نگهداری آن نیز آسانتر خواهد بود . بدیهی است در صورتیکه طراحی و ارائه تسهیلات عابر پیاده ضعیف باشد عابرین پیاده هنگام استفاده از آن احساس نا امنی و عدم آسایش می نمایند و لذا میزان استفاده آنان از اینگونه تسهیلات کاهش خواهد یافت . تسهیلات نا کارامد با طراحی ضعیف باعث میشودعابران پیاده از آن استفاده ننمایند و این امر باعث هدر رفتن سرمایه میشود.

عواملی که در طراحی تسهیلات عابر پیاده باید مورد توجه قرار گیردعبارتند از:ویژگی ها و مشخصات محل تراکم منطقه مبدا و مقصد سفر های عابران پیاده میزان استفاده عابرین از تسهیلات موجود و همچنین تعیین میزان افزایش استفاده از تسهیلات عابر پیاده در صورت اصلاح و بهبود اینگونه از تسهیلات .

در اغلب موارد مطالعات ترافیکی دقیقیدر مورد ضرورت احداث مسیر های عبور عابر پیاده صورت نمی پذیرد و طراحی بر اساس شاخص های ترافیکی و شهر سازی (حجم عابر پیاده کاربری های اطراف و ..) انجام نمیشود. لذا این مسیرها از عملکرد مناسبی برخوردار نبوده و مورد استقبال عابران پیاده قرار نمیگیرد. طراحی مناسب کریدور های عابر پیاده با استفاده از شاخص های ترافیکی و افزایش ایمنی آنها با استفاداه از تجهیزات مناسب (مانند نرده کشی)میتواند باعث افزایش کارایی آنها گردد. همچنین با ایجاد تسهیلات مناسب برای عابران پیادهمیتوان سفرهای عابران پیاده را به صورت ایمن و یکپارچه ایجاد نمود.

خط مشی های اصلی در طراحی مسیرهای عابران پیاده در معابر شهری شامل موارد زیر است:

1-ایجاد مسیرهای مناسب برای حرکت عابران پیاده

2-توجه به نیازهای عابرین پیاده در کلیه تسهیلات حمل و نقل

3-اولویت دادن به طرح های حمل و نقل که مورد استفاده عابرین قرار میگیرد.

4-ایجاد مسیرعای پیوسته عابر پیاده

5-افزایش ایمنی و تردد عابرین پیاده

6-حمایت از طرحهای کاربری زمین و حمل و نقل که تسهیلات عابر پیاده در آنها منظور شده باشد.

7-فراهم آوردن دسترسی آسان و مسیری مناسب برای معلولین و افراد کم توان

8-ایجاد دسترسی مناسب بین کریدورهای عابر پیاده و سیستم های حمل و نقلی مختلف (ایستگاههای اتوبوس و تاکسی و..)

9-طراحی مسیر عابر پیاده بر اساس پارامترهای اصلی ترافیکی(مانندحجم عابر پیاده کاربری زمینهای اطراف و….)

3-تامین تسهیلات کارآمد برای عابر پیاده

برایاین که تسهیلات عابران پیاده دارای کارائی لازم باشند باید طراحی و نگهداری از آنها مناسب بوده ودر نتیجه باعث فراهم آوردن ایمنی عابرین گردد . به طور کلی موارد زیر باید در تسهیلات عابر پیاده رعایت شود:

-عرض مناسب کریدورهای عابر پیاده با توجه به تقاضای استفاده از آنها

-رو سازی مناسب کریدورهای عابر پیاده به منظور افزایش ایمنی عابران

-جداسازی کامل پیاده رو ها و گذرگاههای عریض عابرین پیاده از سطح سواره رو

-برداشتن و حذف موانع موجود در پیاده رو ها

-مکان یابی صحیح پل ها و زیر گذرهای عابر پیاده در صورتی که مکان یابی پل ها و زیر گذرها دقیق و مناسب نباشد چنین تسهیلاتی بدون استفاده میماند به همین دلیل باید این تجهیزات در مکان هائی که عابران پیاده با مشکل ایمنی مواجه هستند یا مراکز با جذب سفر بالا و یا مکان هایی که امکان عبور ایمن عابران پیاده از عرض معبر وجود ندارد نصب گردند.

-طراحی گذرگاههایعابرین پیاده در مناطق تجاری با توجه به توسعه بافت منطقه و کاربری های موجود و زیباییهای بصری محیط لازم است اجرا شود.

-استفاده صحیح و بجا از چراغ های راهنمایی برای عابرین پیاده (چراغ های راهنمایی عابرین که توسط فشار دادن دکمه ای فعال میشوند )نصب این چراغها زمانی که ایمنی عابران پیاده با مشکل مواجه است و تردد عابران پیاده در عبور وسایل نقلیه اختلال ایجاد مینماید در معابر شهری لازم است.

-جدا سازی فیزیکی مسیر حرکتی طولی ععابرین پیاده از ترافیک وسایل نقلیه

-ارائه تسهیلات خاص ویژه عبور افراد معلول و سالمند در کریدورهای عابر پیاده

-خط کشی و نصب تابلوهای مناسب برای مشخص کردن مسیرها و گذرگاههای عابر پیاده

-تامین کیوسک های اطلاع رسانی تابلوها نقشه های راهنما و غیره که میتواند عابرین را راهنمایی کند .

4-نیازهای عابرین پیاده

هنگام طراحی تسهیلات عابرین پیاده این مطلب را باید در نظر گرفت که نیازهای عابرین پیاده طیف گسترده ای دارد و زمانی تسهیلات مخصوص عابرین پیاده موفق است که قابلیت انعطاف برای برآورده کردن نیازهای کلیه گروههای عابرین را داشته باشد.

برخی از شهروندان اکثر سفرهای خود را به صورت پیاده انجام میدهند . برخی از افراد سالمندکودکان و نوجوانان معلولان جسمی و افرادی که توانایی خرید اتومبیل را ندارند جزو این گروه از شهروندان محسوب میشوند.

نیازهای اصلی و اولیه عابرین پیاده بسیار متفاوت است و میتوان به مواردی از جمله نیاز به :مسیرهای پیاده روی ایمن راحتی محلهای مناسب برای پیاده روی وجود سرپناه و محل نشستن محیط تمیز و جذاب دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی مناظر و جذابیتهای بصری برای تماشا (هنگام پیاده روی )و امکان برقرار کردن ارتباطهای اجتماعی با سایر شهروندان و .. با توجه به شرایط و خصوصیات جسمانی بسیار متنوع میباشد .

در طراحی تسهیلات عابرین پیاده باید به این نکته توجه نمودبه طور مثال مسیرهای پیاده روی باید قابل استفادهبرای کلیه افراد باشد. در صورتی که در پیاده رو پله موجود است در کنار آن رمپی با شیب مناسب برای عبور افراد معلول موجود باشدهمچنین کف سازی پیاده رو به صورتی انجام گیرد که افراد نابینا نیز قابلیت استفاده از پیاده رو را داشته باشند( به ویژه در مناطق مرکزی شهرها). در کنار ایستگاههای حمل و نقل عمومی پلهای ارتباطی موجود باشدتا عابران پیاده بتوانند از پیاده رو به ایستگاههای حمل و نقل عمومی دسترسی یابنددر خصوص ضوابط کلی احداث مسیرهای عابر پیاده در ادامه این راهنما توضیحات لازم ارائه میگردد.

در اغلب کشورهای جهان پیاده روی به عنوان یک روش حمل و نقلی مورد توجه قرار گرفته است و به منظور کاهش مصرف انرژی تراکم و آلودگی هوا افراد به پیاده روی و استفاده از کریدورهای عابر پیاده تشویق میشوند. در شهرهای ایران متاسفانه به دلایلی که در ادامه ذکر میشود استقبال از تسهیلات پیاده روی و کریدور های عابر پیاده کم میباشد لذا لازم است مدیران شهری با احداث مسیرهای مناسب پیاده روی و یا اصلاح در کریدورهای عابر پیاده موجود به طوری که قابل استفاده برای کلیه گروهها باشد اقدام به تشویق مردم به استفاده ازکریدورهای عابر پیاده در انجام سفرهای روزانه نماید. اهم دلایل کمی استفاده از تسهیلات عابر پیاده در ایران را میتوان موارد ذیل برشمرد:

الف-کمبود تسهیلات عابر پیاده:که عبارتست از فقدان پیاده رو و مسیرهای عابر پیاده عدم وجود سیستم پیوسته ای از تسهیلات عابرین پیاده و یا عدم وجود تسهیلات مجزا شده عابرین برای انجام سفرها. همچنین دلیل دیگر این است که مسیرهای عابر پیاده برای کلیه گروههای استفاده کننده تجهیز نشده اند.

ب-کمبود انگیزه:به این دلیل که مسیرهای عابرین پیاده از ایمنی کافی برخوردار نمیباشند و نیز به علت عرض نامناسب کریدورهای عابر پیاده و وجود تراکم زیاد در آنها و یا عدم وجود روشنایی کافی در مسیرهای عابر پیاده کاربران انگیزه کافی برای استفاده از کریدور های عابر پیاده را ندارند. و مسیرهای عابر پیاده مورد استقبال آنها قرار نمیگیرد.

توجه مدیران شهری به این دو نکته در طراحی مسیرهای عابر پیاده موجب میگردد تا مسیرهای عابر پیاده از تسهیلات لازم برای استفاده گروههای مختلف برخوردار باشند و همچنین انگیزه لازم برای استفاده کنندگان چه از لحاظ ایمنی و چه از لحاظ زیبایی فراهم شود.

5-ایجاد فضاهای مناسب برای عابرین

برخی از ویژگی های مهم مسیرهای مناسب پیاده روی در جدول 1 به صورت خلاصه ارائه شده است . به عنوان مثال کلیه گذرگاههای عابر پیاده باید دارای پیوستگی در طول مسیر باشند. همچنین مسیرهای عابر پیاده باید قابلیت دسترسی به انواع سیستمهای حمل و نقل عمومی را فراهم آوردند . به منظور افزایش ایمنی عابران پیاده لازم است کریدور های عابر پیاده از مسیر وسایل نقلیه جداسازی شود.

جدول 1:ویژگیهای فضای مناسب برای تردد عابران پیاده
ویژگی های فضاهای مناسب عابر پیاده

احداث تسهیلات عابرین پیاده جهت برطرف کردن نیازها و احتیاجات آنان در زمان حال و آینده
آینده نگری

فراهم کردن امکانات دسترسی و تردد عابرین پیاده به مرکز خرید ،سیستم های حمل و نقلی ،مراکز جذب سفر از طریق کریدور های عابر پیاده
برقراری ارتباط بین کاربری های مختلف

ایجاد یک سیستم کامل و بهم پیوسته از مسیرهای عابر پیاده به منظور افزایش سفرها به صورت پیاده
پیوستگی سیستم

فراهم کردن ارتباط بین مبدا و مقصد سفرها با کوتاه ترین مسیر پیاده روی
کوتاه کردن سفرها با ایجاد دسترسی مناسب

حذف و کاهش مسیرهای سواره رو که پیاده رو ها و تسهیلات عابر پیاده را قطع میکنند و جدا سازی کامل مسیر عابر پیاده از مسیر سواره رو
جدا سازی مسیر عابر پیاده از جریان ترافیک

استفاده از الگوهای کاربری زمین مثل کاربری شطرنجی یا بلوکهای کوچک در مراکز تجاری و مرکز شهر به منظور افزایش تردد عابرین به صورت پیاده
الگوهای کاربری زمین با در نظر گرفتن راحتی عابرین

ایجاد مشخصات زیر در تسهیلات عابر پیاده: عرض کافی،مسافت دید مناسب،شیب صحیح،عدم وجود نقاط کور،سیستم زهکشی و رو سازی مناسب و غیره
کارآئی مطلوب تسهیلات عابرین

استفاده از تابلوها،علایم خط کشی،بازتاب ایمنی و مسیر نمای کافی در تسهیلات عابرین پیاده
مشخص کردن مسیرهای عابر پیاده

تامین ایمنی از طریق افزایش قابلیت رویت عابرین توسط رانندگان ،روشنایی کافی افق دید مناسب برای عابرین و استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب در مسیر وسیله نقلیه به منظور تردد عابرین از عرض معابر
ایمنی و قابلیت رویت

طراحی خیابانها برای استفاده تمام روشهای حمل ونقل در برخی موارد عدم تامین پارکینگ به اندازه کافی باعث کاهش سفرهای اتومبیل شخصی و در نتیجه افزایش سفرهای پیاده میشود
استفاده از روشهای مدیریتی برای استقبال از پیاده روی

کاشت درختان برای کم عرض جلوه دادن خیابانها ،احداث میدانها ،کاهش عرض تقاطعا و غیره از جمله روش هایی است که باعث کاهش سرعت اتومبیلها و در نتیجه ایجاد ایمنی برای عابرین میشود
آرام سازی ترافیک در منطقه

استقرار تسهیلات حمل و نقل عمومی در نزدیکی مسیرهای پیاده روی ،احداث ایستگاهها و پایانه های حمل و نقل عمومی در نقاط پر تراکم شهر و تامین تسهیلات عابر پیاده برای دسترسی به آنهاجهت افزایش میزان استفاده از سیستمهای حمل و نقل عمومی توسط عابران پیاده
دسترسی به سیستمهای حمل ونقل عمومی

احداث فضاهای دارای جذابیت و ایمنی در مسیرهای عابر پیاده
فضاهای عمومی جذاب

استفاده از آثار فرهنگی،تاریخی ومعماری در تسهیلات عابرین پیاده
غرور ملی

ایجاد فضاهای دارای جذابیت بصری و مناظر زیبا باعث افزایش سفرهای پیاده میشودبه خصوص در صورتی که این فضاها تسهیلات عابر پیاده نیز فراهم باشد استفاده از مبلمان شهری از قبیل نیمکت ، شیر آب خوری آثار هنری و غیره جهت استفاده از مسیرهای پیاده روی
منظر شهری

کاشت درخت و گل در حد فاصل بین خیابان و پیاده روها جهت افزایش زیبایی به فضاهای عابر پیاده
فضای سبز مناسب

مرمت و پاکسازی تسهیلات عابرین جهت حفظ آنها و ترغیب عابرین به استفاده از اینگونه تسهیلات
حفظ و نگهداری تسهیلات

به طور کلی مسئولان شهری باید در طراحی مسیرهای تردد عابران پیاده به نکات زیر توجه نمایند:

1-مسیرهای عابرین پیاده باید دارای عرض کافی باشند لازم است عرض این مسیرها با توجه به کاربری های زمینهای اطراف و نیز با توجه به حجم موجود عابرین پیاده ،طراحی شود تا از سطح سرویس مناسبی برخوردار باشد و برنامه ریزی در خصوص برآورده نمودن نیازهای عابران پیاده حد اقل برای یک دوره 5 ساله صورت پذیرد

2-میسرهای عابر پیاده باید طوری طراحی شود تا پیوستگی میان پیاده روها ،خط کشی های عابر پیاده، پلهای زیر گذر و رو گذر و سایر تسهیلات فراهم شده برای عابران پیاده به وجود اید این مسئله میتواند با نصب نرده ، پلهای ارتباطی مناسب در میسر عابران پیاده بر روی کانالهای زهکشی و .. تامین گردد.

3-مسیر عابران پیاده حتی الامکان باید طوری طراحی شود تاکوتاه ترین مسیر را برای عبور عابران پیاده فراهم نمایند

4-مسیرهای عابر پیاده باید به طور کامل از مسیر وسایل نقلیه به وسیله جدول ، باغچه ، جوی آب و… جدا شود و مسیر ایمن برای عبور عابران فراهم نماید .

5-مسیرهای عابران پیاده لازم است طوری طراحی شوند که قابلیت استفاده برای گروههای مختلف مردم سالمندان و معلولین و … را داشته باشند و در طراحی انها وجود عرض کافی برای عبور عابران پیاده ،شیب مناسب ،روسازی و زهکشی مناسب و… لحاظ شود.

6-مسیرهای عابران پیاده لازم است توسط خط کشی ها تابلوها علایم باز تابنده و تجهیزات ایمنی هم برای رانندگان و هم برای عابران پیاده مشخص گردد .

7-مسیرهای عابران پیاده باید از ایمنی کافی برخوردار بوده و روشنایی کافی برای آنها تامین گردد همچنینت در نقاطی در معبر که عرض سواره رو زیاد میباشد و حجم تردد عابران پیاده از عرض معبر قابل توجهی بوده و یا مراکز جذب سفر عمده در طرفین معبر موجود میباشد لازم است از پلهای رو گذر و یا مسیرهای زیر گذر به شکل مناسب و به ایمنی کافی استفاده گردد.

8- در صورت انجام مطالعات کافی در محدوده مرکزی شهرها میتوان بعضی از معابر را تنها به عابرین پیاده اختصاص داد و از ورود وسایل نقلیه به آن معابر جلو گیری نمود بدین منظور لازم است از راهکارهای مدیریتی برای توسعه پیاده روی استفاده نمود.

9- برای عبور ایمن عابران پیاده از عرض معابر شهری در صورتی که سرعت وسایل نقلیه و یا عرض معابر زیاد باشد لازم است از روشهای آرام سازی ترافیک برای وسایل نقلیه استفاده شود. روشهای آرام سازی ترافیک طی دستور العمل های جداگانه ای توسط دفتر حمل و نقل وزارت کشور تهیه و به استانهای کشور ارسال شده است بدین منظور در صورتی که حجم عابران پیاده در نقطه ای از معبر زیاد بوده و با مشکل ایمنی یا تداخل با وسایل نقلیه مواجه باشند میتوان از چراغهای راهنمایی مخصوص عبور عابران پیاده استفاده نمود

10-ارتباط مناسبی بین کریدور های عابر پیاده و ایستگاههای حمل و نقل عمومی در سطح معابر لازم است ایجاد شود.

بهتر است کریدورهای عابر پیاده ترتیب فضاهای جذابی برای عبور استفاده کنندگان گردد. بدین منظور لازم است کریدورهای عابر پیاده به مبلمان شهری و فضای سبز مناسب مجهز گردند و همچنین در پاکسازی و حفظ و نگهداری آنها اقدامات مقتضی صورت پذیرد.

6-ضرورت احداث پیاده رو

مسلما وجود تسهیلات مناسب برای عابرین پیاده باعث افزایش سفرهای عابر پیاده میگردد مطالعات انجام شده،نشان میدهد که تعداد عابرین پیاده در مراتبی که دارای تسهیلات مناسب و پیوسته، گذرگاهها و معابر مناسب برای عابرین باشد،بیشتر است.بنابراین افزایش تسهیلات عابرین پیاده در شبکه راهها اهمیت ویژه ای دارد حتی در مواردی که شرایط حاضر تقاضا برای تسهیلات عابرین پیاده وجود نداشته باشد باید به خاطر داشت که وجود چنین تسهیلاتی باعث ایجاد تقاضا وانجام سفرهای روزانه به صورت پیاده سفرهای عابرین میگردد.

با توجه به این واقعیت پیشنهاد میشود که در طول و عرض تمام خیابانها ،گذرگاههای پیاده با معیارهای مناسبی برای عبور عابرین احداث میشود.مسلما با احداث و توسعه معابر پیاده استاندارد در شهرهای کشور میتوان پیاده روی را به خصوص در مراکز شهر ها گسترش داد و از تراکم ترافیک در مناطق تجاری شهرها کاست نکته حائز اهمیت در مراکز شهرها ایجاد پیوستگی میان گذرگاههای عابر پیاده میباشد.

به طور کلی میتوان اولویت های لازم را برای احداث گذرگاههای استاندارد برای عابران پیاده در معابر شهری را به صورت زیر برشمرد:

1-ایمنی

گذرگاههای عابر پیاده به وسیله تجهیزات ایمنی از ایمنی کافی برای عبور عابران پیاده برخوردار باشد.

2-امکان جابه جایی

گذرگاههای عابر پیاده با توجه به حجم عبوری عابران از سطح سرویس مناسبی در زمان حال و آینده برخوردار باشند.

3-معبرهای مشخص شده برای عابر

گذرگاههای عابر پیاده توسط علایم و خط کشی مشخص شود و از پیوستگی مناسبی برخوردار باشد .

4-قابلیت رویت

گذرگاههای عابر پیاده از روشنایی کافی برخوردار بوده و ترجیحا به صورت مسیرهای مستقیم طراحی شوند.

5-دسترسی

مسیرهای عابر پیاده دسترسی مناسبی برای مراکز جذب سفر و ایستگاههای حمل و نقل عمومی فراهم نمایند.

6-فضای مناسب و جذاب

مسیرهای عابر پیاده فضای مناسب و جذابی را برای عبور عابران پیاده فراهم نماید.

اگرچه تصمیم گیری نهایی در مورد احداث و توسعه پیاده روها و معبرهای پیاده به عهده مدیران شهری میباشد ولی توصیه هایی به شرح زیر در مورد توسعه تسهیلات عابرین پیاده میتواند به عنوان راهنما مورد استفاده قرار گیرند.

-توسعه و ایمن سازی پیاده روها باید به عنوان بخشی از سیاست های مدیریت شهری در نظر گرفته شود.

-در صورت پیش بینی افزایش تردد عابرین پیاده باید پیاده روها نیز به عنوان بخشی از خیابان توسعه یابند.

-پیوستگی مسیرهای عابران پیاده به عنوان بخشی از مدیریت شهری لازم است مدنظر قرار گیرد.

-به طور کلی در قسمتهایی از معابر شهری که عابرین پیاده ناچار به عبور از عرض معابر هستندباید گذرگاه مناسب (همسطح یا غیر هم سطح وابسته به شرایط)برای عابرین پیاده احداث شود.

-در صورتیکه سرعت حرکت وسایل نقلیه بالا باشد لازم است تجهیزات آرام سازی ترافیک در معابر شهری برای عبور ایمن عابران پیاده استفاده گردد.

-بطور کلی در کلیه معابر حتی اگر حجم عابرین پیاده بسیار کم باشد باید نسبت به به احداث پیاده رو اقدام گردد.پیاده رو های ساخته شده را میتوان توسط جوی باغچه و نرده کاملا از مسیر عبور ترافیک مجزا کرد.

7-محل احداث پیاده رو

در اکثر موارد لازم است پیاده رو در دو طرف خیابان احداث شود وجود پیاده رو در دو طرف خیابان باعث افزایش ایمنی عابران پیاده میشود زیرا عابرین پیاده میتوانند در جهتی حرکت کنند که رو به ترافیک عبوری باشند و علاوه بر این عبور عابرین از عرض خیابان به منظور دسترسی به پیاده رو کاهش می یابد. احداث پیاده رو در یک سمت خیابان برای خیابان های محلی میتواند مورد استفاده قرار گیرد.

عوامل متعددی بر احداث پیاده رو در دو طرف یا یک طرف خیابان تاثیر می گذارد . مهمترین عامل وجود فضای کافی جهت اختصاص به پیاده رو میباشد در مواردی که بنا به دلایلی در مناطق مسکونی و خیابانهای محلی امکان احداث پیاده رو فقط در یک سمت خیابان وجود داشته باشد باید وضعیتهای کاربریهای موجود در خیابان از قبیل مدرسه و ایستگاههای حمل و نقل عمومی بررسی گردد و نهایتا پیاده رو در قسمتی که دارای بیشترین کاربریهای دارای اهمیت میباشد احداث شود.

به طور کلی پیشنهاد میشود در کلیه معابر شهری پیاده رو در دو طرف خیابان احداث گرددو تنها در معابر محلی مسکونی با حجم تردد بسیار کم وسایل نقلیه در صورتی که امکان احداث پیاده رو در دو طرف خیابان وجود نداشته باشد. احداث در یک طرف بلامانع است

.

8-ابعاد پیشنهادی برای پیاده روها

به طور کلی عرض پیاده رو باید متناسب با حجم عابرینی باشد که از ان استفاده میکنند در مناطقی که حجم عابرین پیاده بسیار زیاد میباشد مثل مناطق تجاری مرکزی عرض مناسب برای پیاده رو ها 6|4 متر و بیشتر میباشد در عین حال در محلهایی که حجم عابرین پیاده کم است وجود پیاده روهای عریض از نظر اقتصادی مقرون به صرفه میباشد در جدول 2 ابعاد پیشنهادی برای پیاده رو ها و معبر های پیاده آورده شده است.

جدول 2عرض پیشنهادی حداقل برای گذرگاههای عابر پیاده
دسترسی تجاری
محلی مسکونی
جمع کننده محلی
شریانی جمع کننده
شریانی فرعی
شریانی اصلی
نوع راه

حدود 18 متر
3/18-2/15 متر
حدود 18 متر
حدود 18 متر
حدود 25 متر
حدود 30 متر
حریم راه

8/1متر
5/1متر
8|1 متر
8|1 متر
4|2 متر
4|2 متر
حداقل عرض پیاده رو لازم

متغیر است و بستگی به تراکم کاربری های تجاری دارد
3-6|4 متر
3-6|4 متر
عرض پیاده رو مناطق تجاری مرکز شهر

دو طرف
یکطرف
دو طرف
دو طرف
دو طرف
دو طرف
محل پیاده رو حداقل

2|1 تا 5|1 متر
2|1 تا 5|1 متر
2|1 تا 5|1 متر
2|1 تا 5|1 متر
2|1 تا 5|1 متر
2|1 تا 5|1 متر
عرض فضای سبز حائل مناسب برای پیاده رو

4/13متر
5/8متر
2خط عبوری
2خط عبوری
4 خط عبوری
4 خط عبوری
عرض راه

شیب طولی وشیب عرضی در گذرگاههای عابر پیاده

پیاده رو ها باید طوری طراحی شوند که حداکثر دارای شیب 5 درصد باشند. در صورت شیب بیش از این مقدار لازم استع در کریدورهای عابر پیاده از پلکان استفاده گردد و در کنار آن رمپی با شیب مناسب برای عبور افراد کم توان ایجاد شود.

پیاده روها معمولا با شیب عرضی حداکثر 2 درصد ساخته میشوند . این شیب برای مسیرهای دسترسی عابرین پیاده نیز بسیار مناسب میباشد. شیب عرضی 2 درصد باعث میشود که آب باران و نزولات جوی به طرف جوی فاضلاب یا فضای سبز موجود در کنار پیاده رو منتقل شوند.

9-کف سازی

استفاده از سیمان پرتلند برای سطح پیاده روهای مناطق شهری پوشش بسیار مناسبی میباشد زیرا دوام بسیار خوبی دارد . باعث هموار شدن سطح پیاده رو میشود و تعمیرات آن آسان بوده و به راحتی برای پوشش شیبها مورد استفاده قرار میگیرد.

موادی که برای پوشش سطح پیاده رو ها به کار برده میشود باید در مقابل لغزندگی و ترک مقاوم بوده و حفظ و نگهداری آن نیز اسان باشد.پوشش آسفالت نیز برای سطح پیاده روها مناسب میباشد ولی باید خاطر نشان کرد که آسفالت عمر کمتری نسبت به سیمان پرتلند دارد . عمر سیمان پرتلند 40 سال و عمر اسفالت 15تا20 سال تخمین زده میشود. بنابراین پوشش اسفالت برای پیاده روهای با حجم کم عابرین پیاده و و یا برای پیاده رو های واقع در مناطق کم تراکم مناسب میباشد . رشد ریشه های گیاهان باعث تخریب پوشش اسفالت می گردد و در عین حال پوشش اسفالت اصولا به حفظ و نگهداری بیشتری نیاز دارد . در مواردی که رشد ریشه گیاهان و درختان موجود در باغچه های حاشیه پیاده رو باعث تخریب پوشش آسفالت پیاده رو میشود میتوان از طریق احداث دیواره مانعی در مقابل رشد ریشه درختان به وجود اورد.در پیاده روهای واقع در مرکز شهر و برلخی مناطق خاص معمولا به منظور افزایش جذابیت پیاده روها و مشخص تر شدن مسیرهای عابرین توصیه میشود از پوششهای خاص مثل سنگفرش آجر سیمان رنگی و غیره استفاده شود.

استفاده از اجر و سایر پوشش هایی که نیاز به نصب دارد باید دقت بسیار زیادی انجام گیرد بطوریکه کف پیاده رو هموار و بدون هر گونه پستی و بلندی باشد.

10-جداسازی پیاده رو از سطح سواره رو

معمولا پیاده رو ها بوسیله باغچه یا فضای سبز از خیابان مجاور جدا میشوند و فضای ایجاد شده توسطی باغچه علاوه بر افزایش ایمنی پیاده رو باعث جلو گیری از نفوذ آلودگی صوتی و پاشیده شدن آب ناشی از حرکت اتومبیلها به پیاده رو میشود. جداسازی پیاده رو از خیابان به وسیله فضای سبز برای هر نوع بافت شهری اعم از تجاری مسکونی و غیره مناسب میباشد. وجود باغچه و فضای سبز به عنوان حائل بین پیاده رو و خیابان باعث احساس امنیت بیشتر عابرین و جذب بیشتر انها به پیاده رو میگردد.عرض مناسب حائل بین پیاده رو وخیابان 5|1 متر میباشد و زمانی که عرض فضای حائل مناسب نباشد میتوان در آن درخت نیز کاشت . در مناطقی که به علت کمبود زمین امکان ایجاد فضای سبز به عرض 5|1 متر نباشد میتوان فضای حائل را با عرض کمتر احداث نمود و به طور کلی وجود این فضا باعث افزایش ایمنی و راحتی استفاده کنندگان از کریدورهای عابر پیاده می گردد.

در محلهایی که به علت عدم وجود فضای کافی امکان احداث فضای حائل بین پیاده رو و سطح سواره رو وجود ندارد باید با استفاده از تجهیزات ایمنی (نرده) و آرام سازی ترافیک ایمنی لازم را برای عابران پیاده فراهم نمود . در ادامه مزایا و معایب استفتده از فضای حائل حد فاصل پیاده رو وسطح سواره رو آورده شده است.

الف)مزایای استفاده از فضای حائل بین پیاده رو و سطح سواره رو

-جداسازی تردد عابرین پیاده از ترافیک وسایل نقلیه عبوری از سطح خیابان

-امکان هدایت آب باران و آبهای سطحی پیاده رو بطرف باغچه

-ایجاد فضای مناسب برای نصب مبلمان شهری از قبیل پایه تابلوها،چراغهای راهنمایی صندوق پست پارکومتر شیر آتش نشانی و غیره به طوریکه فضای پیاده رو عاری از هر گونه مانعی گردد و عرض موثر پیاده رو به علت نصب مبلمان شهری کاهش پیدا ننماید .

-وجود فضای سبز باعث زیبایی محیط پیاده رو و جذب عابران پیاده میگردد .

-در صورتیکه عرض باغچه به اندازه کافی باشد امکان کاشت درخت فراهم میشود و بدین ترتیب وجود درختان میتواند به عنوان سایبان و پناه گاه در فصل تابستان و زمستان مورد استفاده عابرین قرار گیرد حداقل عرض مناسب حائل بین پیاده رو و سطح سواره رو برای کاشت درخت 5|1 متر میباشد.

-در صورت وجود فضای کافی روش کم هزینه ای برای جدا کردن پیاده رو از سطح خیابان میباشد.

ب)معایب استفاده از فضای حائل بین پیاده رو و سطح سواره رو

-با توجه به نوع درختان و گیاهانی که در باغچه کاشت میشود باید به طور مرتب به آن رسیدگی کرد تا زیبایی خود را حفظ نماید .

-در صورتیکه به طور مرتب به فضای سبز رسیدگی نشود و شاخه های اضافی درختان هرس نگردد باعث ایجاد مانع شده و مشکلات ایمنی برای عابرین بوجود آورد.

– رشد ریشه های درختان میتواند باعث تخریب رو سازی سطح پیاده رو(به ویژه روسازی های آسفالتی ) گردد.

11-جدول عمودی و جوی آب

جدول و جوی آب واقع در حاشیه پیاده رو علاوه بر اینکه آب باران و آبهای سطحی را به فاضلاب هدایت میکند باعث جداسازی پیاده رو از مسیر سواره رو میگردد. وجود جدول وجوی آب به موازات معابر شهری و در امتداد کریدورهای عابر پیاده ضروری است زیرا جدول و جوی آب به عنوان حائل بین عابرین پیاده و تردد وسایل نقلیه عمل میکنند .

علاوه بر موارد مذکور جدول وجوی آب واقع در حاشیه پیاده رو باعث میشود رانندگانی که اتومیبل خود را در حاشیه خیابان پارک میکنند نتوانند به حریم پیاده رو تجاوز کنند . بدین ترتیب جدول و جوی آب به عنوان یک مانع فیزیکی در خیابان های شهری عمل میکنند و نصب جدول در معابر اصلی که حجم عبوری وسایل نقلیه در آنها نسبتا بالا ست اولویت دارد.

12-روشنایی

استفاده از سیستم های مناسب روشنایی در کلیه مسیرهای عابرین پیاده و مسیرهای ویژه دوچرخه باعث افزایش ایمنی و راحتی عابرین میگردد . معمولا پیاده رو های مناطق شهری سیستم جداگانه روشنایی ندارد وسیستم روشنایی سطح سواره رو خیابانها باید طوری باشد که روشنایی کافی برای پیاده روها نیز تامین نمایند . بنابراین هنگام طراحی سیستم های روشنایی خیابانها باید ایمنی و نیازهای عابرین پیاده نیز در نظر گرفته شود.

در طراحی سیستم های روشنایی خیابانهای جدید یا تغییر واصلاح سیستم های موجود باید نیازهای عابرین پیاده در نظر گرفته شود تجربه نشان میدهد استفاده از تیرهای کوتاه روشنایی ولامپ هایی که ایجاد نور مزاحم نمیکنند باعث جلب رضایت عابرین پیاده میگردد.در بسیاری از موارد استفاده از نور اضافی در تقاطع ها و گذر گاههای عرضی عابرین پیاده بعنوان مکمل سیستم روشنایی موجود ضرورت دارد .

معمولا میزان نور مناسب برای کلیه مسیرهای عابرین پیاده با توجه به شرایط محیطی بین 2 تا 5 لوکس میباشد.

13-تابلوها

در تسهیلات عابرین پیاده معمولا تابلوهای بسیار کمی به کار برده میشود زیرا اکثر تابلوهای انتظامی و اخطاری به منظور هدایت وسایل نقلیه استفاده شده و معمولا قبل از گذرگاههای عرضی عابر پیاده لازم است از تابلوهایی که هشدار لازم برای عبور عابران پیاده را میدهند استفاده شود همچنین از تابلوهایی نیز که مسیرهای غیر همسطح (زیر گذر و رو گذر )برای عابران پیاده را مشخص مینماید استفاده گردد. تابلوهای اخباری و جهت نما که به منظور اطلاع رسانی به رانندگان نصب میشود ممکن است برای استفاده از عابرین مناسب نباشد.بنابراین بهتر است که تابلوهای خاصی را که مراکز عمده جذب سفر (پارکها کتابخانه ها موزه ها وغیره)را مشخص میکنند به منظور اطلاع رسانی برای عابرین پیاده نصب نمود . در این تابلوها باید اطلاعاتی در زمینه فاصله تا مرکز جذب و متوسط زمان پیاده روی تا این مراکز ارائه شود . وجود نقشه های پیاده روی که حاوی اطلاعات در مورد خطوطو ایستگاههای حمل و نقل عمومی نیز میباشد باعث راهنمایی عابرین پیاده برای پیدا کردن مسیرها و ایستگاههای حمل ونقل عمومی در محیط های شهری میشود. در برخی از شهرها نقشه ها و تابلوهای اطلاع رسانی عابرین پیاده در پیاده رو ها نصب میشوند.

حروف به کار برده شده در تابلوها باید خوانا و قابل فهم باشد. حروف و نمادهایی که در تابلوها به کار برده میشوندباید پر رنگ بوده و با رنگ زمینه تضاد داشته باشند تا خوانا تر شوند.معمولا حروف روشن بر روی زمینه تیره باعث وضوح دید بهتری میشود.

نوشته ها و نمادهای تابلوها باید برای اکثر شهروندان و افراد خارجی نیز مفهوم باشد بهتر است برای اطلاع رسانی به عابرین پیاده از نمادهای بین المللی استفاده شود.

14-پیاده روهای مرکز شهر

پیاده روهای واقع در مناطق تجاری شهر باید طوری طراحی شود که مناسب با حجم بسیار زیاد عبور عابرین پیاده در منطقه باشند. پیاده روهای مناسب واقع در مناطق مرکزی تجاری شهر از سه بخش منطقه همجوار ساختمانها مسیر تردد عابرین و فضای سبز یا باغچه تشکیل شده است که در ادامه در خصوص هر یک و عرض پیشنهادی آنها توضیحات لازم داده میشود . در پیادهروهای مراکز تجاری شهر لازم است تسهیلات مناسبتری نسبت به پیاده روهای سایر قسمتهای شهر برای عابران پیاده فراهم اید . مناسب است در مراکز تجاری شهرها شهرداریها با دست فروشها که عرض پیاده رو را کاهش میدهند و باعث اختلال در حرکت عابران پیاده و تراکم حرکت میشوند برخورد شده و در صورت ضرورت مکانهایی را به صورت بازارچه (مثلا به صورت چهارشنبه بازار یا جمعه بازار ) در اختیار آنها قرار دهد.

الف-منطقه همجوار ساختمانها

منطقه همجوار ساختمانقسمتی از پیاده رو درمراکز تجاری شهر میباشد که برای ورود و خروج از مراکز تجاری و ساختمانها در نظر گرفته میشود و با توجه به این مطلب که عابران پیاده در هنگام خرید در مقابل مغازه آهسته راه میروند و حتی برای تماشای ویترینها متوقف میشوندقسمتی از عرض پیاده رو مورد استفاده عابران پیاده که قصد عبور و تردد از پیاده رو را دارند قرار نمیگیرد . لذا لازم است این عرض از دست رفته در طراحی پیاده روهای مرکز شهر لحاظ گردد.

بدین منظور عرض مذکور که عرضی از دست رفته در پیاده رو میباشد بین6|0 تا3 متر در نظر گرفته میشودهر چه قدر منطقه مسکونی تر باشد با توجه به اینکه عابران پیاده در هنگامعبور از مناطق مسکونی نی از دیوار ساختمانها فاصله میگیرند عرض از دست رفته پیشنهاد میشود به 6|0 نزدیکتر باشد و هر چه منطقه دارای کاربری تجاری متراکمتر باشد عرض از دست رفته باید به 3 متر نزدیکتر بوده و این عرض به عرض موثر پیاده رو که مسیر ترددعابرین پیاده میباشد لازم است افزوده گردد.

ب- مسیر تردد عابرین پیاده

مسیر تردد عابرین ، بخشی از پیاده روهاست که باید عاری از هرگونهمانعی بوده و عابرین عابرینپیاده بتوانند آزادانه از آن عبور نمایند. عرض مسیر عابرین پیاده در مناطق تجاری شهر هر چقدر بیشتر باشد، مطلوب تر است زیرا سطح سرویس مناسب تری برای تردد عابران پیاده ایجاد شده و پیاده روی نیز در مناطق تجاری مرکز شهر تشویق می گردد. با توجه به این که مسیر حرکت وسایل نقلیه در مراکز تجاری شهر متراکم است در این مراکز لازم است با راه کارهای مدیریتی از جمله گذرگاههای عریض عابران پیاده ، پیاده روی ترویج یابد . با توجه به مطالب مذکور حداقل عرض مسیر تردد عابرین درخیابان های مناطق مرکزی تجاری شهر باید 8/1 تا 3 متر در نظر گرفته شود. در صورتی که حجم تردد عابرین زیاد باشد عرض مسیر تردد عابران پیاده لازم است طوری طراحی شود که افراد از کار افتاده نیز به راحتی وبا ایمنی از پیاده رو بتوانند عبور نمایند. بدین منظور در پیاده روهای مراکز تجاری شهر نباید از پلکان استفاده شود و همچنین عرض پلها نیز که گذرگاههای عابران پیاده را به یکدیگر متصل می نماید و یا از آنها برای دسترسی به ایستگاههای حمل و نقل عمومی استفاده میشود ، برای عبور ویلچر باید حداقل 90 سانتی متر طراحی گردد.

ج- فضای سبز یا باغچه

فضای سبز یا باغچه حاشیه پیاده روها به عنوان حایلی بین سواره رو و مسیر تردد عابرین عمل می کنند که علاوه بر ایجاد فضایی جذاب برای تردد عابرین پیاده باعث جداسازی حرکت آنها از مسیر وسایل نقلیه و افزایش ایمنی می شود.

به منظور کاهش موانع موجد در مسیر عابرین پیاده بهتر است و حتی الامکان مبلمان شهری و وسایل وتجهیزات خدماتی از قبیل تابلو ، علایم شیر آتش نشانی و غیره ،در حریم فضای سبز پیاده رو نصب میشوند بدین ترتتیب علاوه بر اینکه موانع از مسیر تردد عابرین حذف میشوند باعث زیبا تر شدن پیاده روها نیز میگردند . تابلوها وعلایم هدایتی عابرین پیاده را میتوان پراکنده و یا مجموعه ای از چند تابلو در فضای سبز نصب نمود و همچنین میتوان بر روی یک پایه چند تابلو هدایتی برای عابران نصب نمود . عرض پیشنهادی فضای سبز پیاده روها در مراکز تجاری شهر با توجه به حریم پیاده رو 9|0 تا 3 متر میباشد. به طور کلی پیشنهاد میگردد در مراکز تجاری شهر عرض فضای سبز پیاده روها بیشتر از عرض فضای سبز پیاده روها در سایر قسمتهای شهر در نظر گرفته شود تا این مساله باعث تشویق پیاده روی در مراکز تجاری و متراکم شهر گردد.

همچنین در مراکز تجاری شهرها توصیه میگردد در محدوده 75 متری معابر منتهی بهتقاطع ها نرده کشی صورت پذیرد تا عابران پیاده از مسیرهای خط کشی شده ویژه در تقاطعها که به منظور تردد آنها رسم شده اند عبور نمایند.

15-پیشنهادهای لازم در خصوص طراحی مسیرها ی عبور عابران پیاده

در این قسمت ضوابط کلی و پیشنهادهای موثر در طراحی مسیرهای عبور عابران پیاده به صورت خلاصه ارائه میگردد و لازم است مدیران شهری در اجرای مسیرهای عبور عابران پیاده ضوابط زیر را رعایت نمایند.

الف-در مراکز تجاری شهرها لازم است گذرگاههای پیاده روی مناسبی طراحی شوند و گذرگاههای پیاده روی میتواند با ترکیبی از پیاده راهها گذرگاههای عرضی عابر پیاده گذرگاههای غیر همسطح عابر پیاده و … به وجود آیند در نظر گرفتن این مساله که هر گذرگاه لازم است تحت شرایط مناسب و مکان مشخصی طراحی ونصب گردد ضروری است .

-در طراحی گذرگاههای پیاده روی در مراکز تجاری شهرها به توسعه آتی گذرگاههای عابرپیاده و تبدیل آنها به شبکه کامل پیاده روی به طوری که نقاط جاذب سفر اصلی را به یکدیگر ارتباط دهند توجه شود.

-ایجاد مسیرهای مناسب برای عابران پیاده در نواحی توسعه شهری (قطبهای جدید درون شهری و شهرکهای اقماری )به عنهوان پیشگامان تغییر الگوی مصرف و مطرح شدن به عنوان پروژه های نمونه توجه گردد.

-طراحی مسیرهای عبوری عابران پیاده متناسب با خطوط تمایل سفر و یا مسیرهای با احجام تردد بالای وسایل نقلیه موتوری صورت پذیرد.

-تلاش در ایجاد مسیرهای عابر پیاده به منظور اتصال محل زندگی به جاذبه های مهم مناطق تفریحی ایستگاهها و پایانه ها و مراکز خرید در دستور کار قرار گیرد .

ب-ضوابط مربوط به روسازی و جدول سازی مسیرهای عابر پیاده

-کف سازی مسیرهای عابر پیاده باید طوری باشد که صاف و محکم و متفاوت از محل عبور وسایل نقلیه موتوری طراحی شوند.

-کف سازی پیاده رو لازم است با استفاده از مصالح سخت و غیر لغزنده صورت پذیرد.

-درپوشهای به کار رفته در سطح پیاده رو باید همسطح سایر قسمتها نصب گردد.

-ایجاد اختلاف سطح بین پیاده رو و سطح سواره رو الزامی میباشد.

-طرف آزاد پیاده رو باید با استفاده از جدول از سطح خیابان و یا باغچه کناری مجزا گردد در این صورت مصالح سازنده جدول کناری پیاده رو و رنگ آن باید نسبت به کف سازی سطح پیاده رو مشخص گردند.

-در سطح پیاده رو ها اختلاف ارتفاع تا میزان 5|2 سانتی متر مجاز میباشد برای اختلاف ارتفاع بیشتر لازم است سطح شیبدار احداث گردد.

-سطح پلهای واصل پیاده رو و سواره رو باید از مصالح سخت و غیر لغزنده پوشیده و در صورت وجود پلهای فلزی شیاردار لازم است فاصله شیارها پر شوند.

پ-ضوابط مربوط به عرض مسیرهای عبور عابران پیاده

-عرض کریدورهای عابر پیاده باید با توجه به کاربریها و حجم عبوری عابران پیاده طراحی شود و رشد آینده و توسعه آتی مراکز تجاری(معمولا برای 5 سال آینده) در نظر گرفته شود تا سطح سرویس مناسبی برای عابران پیاده فراهم گردد. در تعیین عرض موثر پیاده رو ها عواملی تاثیر گذار هستند که در متن این راهنما به طور کامل به آنها اشاره شده است و لازم است مورد توجه قرار گیرند.

-حداقل عرض مورد نیاز برای مسیرهای عابر پیاده در نقاط مختلف شهری 2 متر پیشنهاد می گردد.

-عرض کلیه گذرگاههای پیاده روی و تغییر مسیر پیاده روی نباید از 90 سانتی متر برای عبور یک صندلی چرخدار و 150 سانتی متر برای عبور 2 صندلی چرخدار از کنار هم کمتر باشد.

-در طول مسیرهای پیاده روی لازم است برای تغییر جهت و چرخش صندلی های چرخدار فضاهایی تعبیه شود. بدین منظور هر گاه طول پیاده رو از 10 متر تجاوز نماید بهتر است فضایی برای مانور دادن چرخش و تغییر جهت صندلی چرخدار در هر 10 متر در ناحیه ای مسطح از پیاده رو با مساحت 150*150 سانتی متر در نظر گرفته شود.

-پل های ارتباطی بین پیاده رو و سواره رو حداقل بایددارای عرض 90 سانتی مترباشند.

– عرض پلهای ارتباطی که در امتداد پیاده رو نصب می شوند باید برابر عرض پیاده رو باشد و حداقل عرض پلهای عمود بر مسیر پیاده رو باید 90 سانتی متر طراحی گردد.

– حداقل عرض رمپ جدول به استثناء بریدگی های کناری آن باید 90 سانتی متر باشد.

ت- ضوابط مربوط به شیب مسیرهای عبور عابران پیاده

_ در مسیرهای عبور عابران پیاده لازم است از طول شیب در سر بالایی ها کاسته شود و شیب مناسب متوسط در مسیرهای عبور عابران پیاده 7/1 در صد می باشد.

_ حداکثر شیب طولی در پیاده روها 5 درصد می باشد و طراحی پیاده رو با شیبی بیش از آن غیر مجاز است.

_ حداکثر شیب عرضی پیاده رو نباید بیش از 2 درصد طراحی شود.

_ هر گاه اختلاف سطح در طول پیاده رو و سواره رو وجود داشته باشد ، می توان از سطح شیبدار استفاده نمود . در این صورت لازم است اولا رمپ ها دارای شیب ملایمی باشند وثانیا ورودی رمپ باید به وسیله رنگ و یا به کمک علامت مخصوص مشخص گردد.

_ حداکثر شیب رمپ جدول باید کمتر از 15 درصد و رمپهایی که دارای بریدگی در دو طرف هستند حداکثر شیب این بریدگی ها باید 10 درصد باشد.

_ هرگاه پیاده رو دارای شیب باشد و مقدار این شیب نیز کمتر از شیب مجاز (5 درصد) باشد باید در فواصل 15 متری ناحیه مسطح برای استراحت و توقف افراد کم توان ایجاد نمود . برای شیبهای بیش از مقدار مجاز (بیشتر از 5 درصد) در صورتی که مجبور به اجرای چنین شیبی باشیم ، این فاصله را می توان به نسبت کاهش داد تا جایی که برای شیب 8 درصد ، این محل را باید در فواصل 10 متری اختیار نمود.

ث-ضوابط مربوط به ایمن سازی مسیرهای عبور عابران پیاده در معابر شهری

-مسیرهای طولی پیاده روی لازم است به طور کامل از مسیر وسایل نقلیه تندرو مجزا شود.

-ایمنی کلیه مسیرهای حرکت عابران پیاده (پیاده روها پیاده راهها گذرگاههای عرضی عابر پیاده و ….) لازم است با استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب تامین گردد.

-لازم است در معابر جمع و پخش کننده و محلی به منظور افزایش ایمنی عابران پیاده سرعتگیر یا خط کشی برجسته در سطح روسازی معابر به همراه نصب علائم هشدار دهنده و رنگ آمیزی مناسب در محل خط کشی های عرضی عابر پیاده به منظور کاهش سرعت وسایل نقلیه صورت پذیرد. استفاده از تجهیزات مذکور در معابر شریانی با انجام مطالعات ترافیکی میتواند اجرا گردد.

-احداث رفوژ میانی با عرض مناسب در خیابا