پایان نامه کارشناسی ارشد همسان سازی در درمان


چکیده پژوهش :

در بینش اسلامی ، خداوند ، خالق و محور هستی و صاحب اختیار تمام موجودات است. او که انسان را آفرید و از نعمت عقل و اختیار برخوردارش نمود و سپس بایدها و نبایدها و تکالیف و قوانین را برای او مشخص کرد که تامین کننده سعادت دنیا و آخرت اوست و مراعات آنها را برای رسیدن به این سعادت بر او لازم گردانید و در صورت نافرمانی او را مورد بازخواست نیز قرار خواهد داد. فراروی انسان دانش ها و علوم مختلفی قرار داد تا بوسیله آنها بتواند زندگی مادی و معنوی خویش را بر پایه ها و معیارهای صحیحی پی ریزی کند. در میان این دانش ها شریف ترین آنها علم دین است که سلامتی روح آدمی را تامین می کند و زندگی معنوی او را شکل می دهد. علم پزشکی در رتبه دوم اهمیت قرار دارد ، که طبیب جسم و بدن انسان است و حیات مادی و جسمانی او را مورد توجه قرار می دهد ، پزشک کسی است که با حیات جسمانی انسان سروکار دارد و در پی کاهش آلام و رنج های اوست. از مهمترین آداب پزشکی عبارتند از : احساس مسئولیت ، تقوی پزشکی ، پاکدامنی ، اهتمام به تشخیص بیماری و حفظ اسرار بیمار.

hamsan-sazi-dar-darman

هر پزشک برای معاینه ، تشخیص و درمان بیماری ناگزیر از برقراری سه نوع رابطه با بیمار خویش می باشد که عبارتند از :

  1. ارتباط عاطفی و روانی
  2. ارتباط فیزیکی (لمس)
  3. ارتباط کلامی

طبق اعتقادات دینی ، روابط پزشک با انسان های بیمار همانند سایر انسان ها ، باید مطابق قوانین الهی و احکام شرعی باشد و حدود ارتباط با بیمار در حد ضرورت مرزبندی شده است. پزشک در کار خود غیر از علم ، اخلاق و صفات عالیه و ملکات فاضله انسانی که از مهمترین ابزار طبابت است ، به شناخت حلال و حرام نیز شدیدا محتاج است ، علم حلال و حرام را «فقه» گویند و دستورات فقهی را «احکام» ، بنابراین پزشک آگاه به دو بال اخلاق و احکام احتیاج دارد تا بتواند آگاهانه کار کند و چنان چه شایسته است به وظیفه خود عمل نماید ، پس بین «فقه» و «طب» رابطه ای انکارناپذیر وجود دارد.

آن چه از سیره پیشوایان دینی و احکام شرع بدست می آید این است که برای معاینه و معالجه حتما باید به  پزشک همجنس مراجعه کرد ، مگر این که اضطرار پیش آید. و در صورت اضطرار هم باید به مقدار لازم اکتفا کرد.

با توجه به حرمت لمس و نظر برای معاینه و درمان نامحرم ، باید به حد ضرورت اکتفا شود ، بنابراین اگر با نگاه درآینه و صفحه نمایش بتوان معاینه یا درمان کرد ، نباید مستقیما به بدن نامحرم نگاه کرد ولی اگر نگاه مستقیم ضرورت داشته باشد ، اشکال ندارد. همچنین اگر معاینه یا درمان بدون لمس ممکن باشد ، لمس کردن نامحرم اشکال دارد و در لمس نیز اگر لمس با واسطه مثل دستکش ممکن باشد نباید بدن لمس شود. باتوجه به موارد گفته شده مطلوب تر این است که برای عمل به احکام نورانی اسلام ، بیماران به پزشکان همجنس خود مراجعه کنند ، تا مبادا گرفتار انجام اعمالی که شرع مقدس به آن رضایت نمی دهد شوند. به طور کلی در صورت وجود پرشک همجنس ، خوب است بیمار به پزشک غیر همجنس مراجعه نکند. اینجاست که طرح «همسان سازی در درمان» اهمیت پیدا می کند ، یعنی زمینه را به گونه ای در بستر جامعه فراهم ساخت که بیماران فقط به پزشکان مماثل خود مراجعه کنند.

اما به دلیل اینکه مقدار متخصصان مرد بسیار بیشتر از متخصصین زن می باشد و علاوه بر این پزشکان مرد در افکار عمومی حاذق تر و تواناتر از زنان می باشند . مراجعه بیماران به این قشر از پزشکان بسیار بیشتر می باشد و از آن جا که مواردی پیش می آید که روابط پزشکان و بیماران با برداشت هایی نادرست مواجه شده و بیمار یا پزشک دچار سوء برداشت می شود و حتی گاهی پیش می آید که این رابطه با سوء استفاده همراه می گردد . لذا برای رسیدن به جامعه ای آرمانی که منجر به سلامت و سعادت اخروی و دنیوی انسان ها گردد عملی ساختن این طرح اهمیت بسیاری دارد ، برای این منظور یک جامعه آماری 60 نفری از بین دانشجویان ، حوزیون ، فرهنگیان ، پزشکان و افراد عادی دو کلان شهر تهران و قم انتخاب گردید و پرسش نامه ای که حاوی 30 سوال بود بین آنها توزیع گردد . پرسش نامه ی مورد نظر از سطح معناداری زیر 05/0 برخوردار است و با توجه به محاسبه متغیرها میزان عملی شدن این طرح 60 درصد می باشد درصد موافقین این طرح 60/59% می باشد که یعنی بیش از 50% با طرح همسان سازی موافقند و درصد مخالفین 40/40% است که بین کمتر از 50% با این طرح مخالفند .

از مهمترین راه های همسان سازی در درمان :

  1. فرهنگ سازی
  2.  تعلیم و تربیت پزشکان (متخصص و فوق تخصص) زن و پرستاران مرد
  3. تاسیس مراکز درمانی ویژه بانوان می باشد.

 

فصل اول

1-1 مقدمه پژوهش :

با مراجعه اجمالی به منابع اسلامی به وضوح می توان به اهمیت حرفه پزشکی و جایگاه ارزشمند آن در اسلام واقف شد ، طبق اعتقادات دینی ما ، روابط پزشک با انسان های بیمار همانند سایر انسان ها ، باید مطابق قوانین الهی و احکام شرعی باشد و حدود ارتباط با بیمار در حد ضرورت ، دربندی شده است. آن چه از سیره پیشوایان دین بدست می آید این است که برای معاینه و معالجه حتما باید به پزشک و طبیب همجنس مراجعه کرد مگر این که حالت اضطرار پیش آید ، و علتش این است که در جریان معاینه ، تشخیص و درمان بیماری به موازات روابطی که پزشک با بیمار برقرار می کند ، گاها ناچار از لمس و و نگاه به نامحرم است که این از نظر شرع جایز نیست. بنابراین تحقیق حاضر با موضوع همسان سازی در درمان در پی آن است که ابتدا مشکلات فقهی معاینات در مراجعه بیماران به پزشکان جنس مخالف ، و استفتائات مربوط به آن را بررسی کرده و راه های همسان سازی در درمان را مطرح کرده و سپس درصد عملی شدن این طرح و مقبولیت آن را نزد افراد جامعه بیان کند.

1-2 بیان مساله :

با توجه به این که در جامعه تعداد پزشکان متخصص و فوق تخصص مرد بسیار بیشتر از پزشکان زن (متخصص و فوق تخصص) می باشد، و نیز با توجه به اعتقاد و اطمینانی که به طبابت و حازق بودن این قشر از پزشکان در جامعه و باور افراد آن رایج می باشد ، مراجعه بیماران (مرد و زن) به این دسته از پزشکان بیشتر از پزشکان زن می باشد ، این مساله و نیز روابطی که پزشک با بیمار برقرار می کند جهت تشخیص و معاینه و درمان بیماری گاه با سوءبرداشت هایی از جانب بیماران و پزشکان تعبیر می شود و یا گاها ارتباط پزشک و بیمار مورد سوءاستفاده قرار می گیرد. از طرفی دیگر بسیاری از افراد به جهت چهارچوب های تعیین یافته در اسلام از رجوع به پزشکان غیرمماثل خودداری نموده و باعث پیشرفت بیماری و حتی گاهی اوقات منجر به مرگ می شود ، بنابراین ضرورت اقتضا می نماید که به این موضوع (همسان سازی در درمان) پرداخته شود.

1-3 هدف تحقیق

با توجه به این که ما در کشوری اسلامی زندگی می کنیم و تمام شئونات زندگیمان طبق احکام ، دستورات و موازین اسلام می باشد ، بنابراین با فرهنگ سازی در رجوع به پزشکان مماثل و همجنس باعث رسیدن به سعادت و سلامت فردی و اخروی می شود. و همچنین رسیدن به جامعه آرمانی و دینی در پرتو فرهنگ سازی و ایجاد مراکز درمانی مخصوص بیمارن زن و مرد میسر می گردد. آشنا شدن با احکام و قوانین اسلام برای رجوع به پزشکان مماثل و بالا بردن سطح آگاهی عمومی جامعه میسرخواهد شد.

امید است این اثر ناچیز گامی هرچند کوچک در جهت رسیدن به این اهداف باشد.

1-4 اهمیت موضوع :

شکی نیست معاینه و تشخیص ، نقش حیاتی و ضروری در معالجه دارد ، به گونه ای که در عرف پزشکی شهرت یافته است «تشخیص نیمی از درمان است» ، به ویژه امروزه که در اثر پیشرفت علم پزشکی ، تخصص ها و گرایش های فراوانی در قلمرو این علم پدید آمده است. و چه بسیار بیماری های مختلفی که با علائم ظاهری مشترکی بروز و ظهور می یابند و تنها با معاینه و تشخیص می توان به کمک موثر و درمان پرداخت و چه بسا نادیده گرفتن آن موجب ضررهای جبران ناپذیر جانی برای بیماران خواهد شد. به دلیل اهمیتی که جان انسان ها از دیدگاه اسلام دارد ، درمان بیماران از سوی پزشکان حاذق ، پاداش غیرقابل وصف دارد ، بدین سان پزشکانی که برای خدا به معاینه و تشخیص درست و بایسته های بیماری ها می پردازند ، از ارزش ویژه ای نزد خداوند برخوردارند.

معاینه ، تشخیص و درمان در آینه شریعت ، هرکدام دارای احکام ویژه ای است ، از آن جمله این که از نظر شرع مراجعه به پزشکان غیرهمجنس و مخالف جایز نیست. چرا که گاه در جریان معاینه و تشخیص و درمان در روابط پزشک و بیمار مسائل و مشکلاتی پیش می آید که سلامت جسمی و روانی و عاطفی افراد در معرض خطر قرار می گیرد ، لذا با توجه آن چه نزد اسلام محبوب و مطلوب است تحقیق حاضر هم در پی آن است که بتواند گامی کوچک و ناچیز در جهت عملی شدن و اجرایی شدن این طرح در سطح جامعه و سوق دادن افکار عمومی در راستای پیاده شدن کامل احکام اسلام بردارد.

پرسش های تحقیق:

  1. آیا برای معاینه و معالجه حتما باید به پزشک هم جنس مراجعه کرد ؟
  2. در چه شرایطی معاینه بیماران توسط پزشکان غیر مماثل جایز است ؟
  3. آیا نگاه کردن پزشک به بدن بیمار غیر هم جنس به طور مطلق جایز است ؟
  4. در چه شرایطی لمس بدن بیمار برای پزشک غیر هم جنس جایز است ؟
  5. طرح همسان سازی در درمان ( مراجعه بیماران به پزشکان مماثل خود ) تا چه اندازه در جامعه قابل پیاده شدن می باشد ؟

1-5 فرضیه های تحقیق :

  1. آن چه از سیره پیشوایان دین بدست می آید این است که برای معالجه و معاینه حتماً باید به پزشک هم جنس مراجعه کرد .
  2. معاینه و معالجه بیماران توسط پزشکان غیر هم جنس در حالت اضطرار جایز می باشد .
  3. در دو صورت نگاه و لمس بدن نامحرم توسط پزشک جایز می باشد : فقدان پزشک مماثل و نیز بی نتیجه بودن تلاش آنها و ممکن نبودن تشخیص بیماری و درمان بدون لمس و نظر
  4. چنان چه به صورت غیر مستقیم و نگاه در آینه و لمس بتوان به معاینه و معالجه بیمار پرداخت لمس و نگاه حرام است.
  5. میزان عملی شدن طرح در جامعه 60 درصد می باشد.

1-6 تعریف اصطلاحات و متغیرها :

«اخلاق : جِ . خلق ، خوی ها ، اخلاق معنوی : طبیعت باطنی ، سرشت درونی.

علم اخلاق یا تهذیب نفس یکی از شعب حکمت عملی است و آن دانش بد و نیک خوی ها و تدبیر انسان است برای نفس خود  یا یک تن خاص[1]. ملکه ای است که براساس آن افعال انسانی بی محاسبه و با سهولت از وی صادر می شود. بنابراین صفات و حالاتی که در آن نفس انسان راسخ نشده صفات اخلاقی محسوب نمی شود. [2]

درمان : علاج ، معالجه ، چاره ، دوا ، دارو[3]

حدود : جِ . حد ، اندازه ها ، سوی ها ، مرزها ، کرانه ها ، تجاوز کردن از حدود خود : از اندازه خود در گذشتن : پا از گلیم خود فراتر نهادن ) [4] در لغت به معنای جدایی و فاصله بین دو چیز است : فصلً ما بین کل شیءٍ حدٌ بینهم ، معنای اصطلاحی آن در روابط بین زن و مرد نیز متناسب با معنای لغوی است ، یعنی فاصله و جدایی بین زن و مرد به گونه ای که آمیختگی و اختلاط بین آنها نباشد ، هنگامی که حدود رعایت شود ، حق هیچ کس از بین نمی رود.[5]

(حریم : آن چه از پیرامون خانه و عمارت که بدان متعلق باشد ، مکانی که حمایت و دفاع از آن واجب باشد.[6]) چیزی که مس (تماس با)آن حرام است ، الحریم الّذی حرّم مسّه فلا یدنی منه.

ضرورت : نیاز ، حاجت ، آن چه که بدان محتاج باشند ، اجبار ، الزام ، ناگزیری و امتناع انفکاک چیزی است از چیزی دیگر برحسب حکم عقلی ، ضرورت انواع دارد ، بداهت ، آن چه که ما لابد انسان است در بقا ، حقوق نفس. اسم مصدر اضطرار و به معنای مجبور و مضطر شدن در امری ، حملتنی الضروره علی کذا و کذا ، ضرورت فلان عمل را بر من تحمیل کرد. اصل آن از ضرر و به معنای ضیق است ، درنتیجه تحمیل یک عمل به خاطر شرایط موجود جهت حفظ مصلحتی بالاتر است.

حیاء : شرمساری ، خجلت ، انحصار نفس است در وقت استشعار از ارتکاب قبیح به جهت احتراز استحقاق ندامت ، از نشانه های ایمان و اکتسابی است ، زیرا شخص باحیا با انجام معاصی از حیا جدا می شود ، ولی به نظر می رسد که حیا نیز مانند سایر وجدانیات ، ذاتی بوده و آن چه اکتسابی است علم به کیفیت عمل است؛ زیرا برخی از علمای اخلاق از آن با تعبیر «ملکه» یاد می کنند. علمای لغت می نویسند : الحیاء ، ای استحیاء و هو الانقباض و الانزوا عن القبیح فخافه الذّم ، حیا همان استحیاء به معنای گرفتگی نفس و ترک عمل زشت به خاطر ترس از مذمت شدن است ، برخی گفته اند : گرفتگی روح و نفس و ترک زشتی به خاطر خود عمل است ، نه برای ترک از مذمت مردم. در واقع حیاء ملکه ای است که انسان را از گناه دورمی سازد.

اعتدال : راست شدن ، میانه حال گشتن ، برابر شدن ، راستی ، میانه روی به معنای میانه روی در رفتار است و در مباحث اخلاقی به عنوان اصل مطرح می شود.

اکتفاء : بسنده کردن ، بس کردن ، بس دانستن ، بس شدن ، کفایت کردن ، بسندگی ، به معنای اقتصار ، کوتاه ، خلاصه. یعنی هنگام انجام عملی به حد لزوم و موردنیاز بسنده نمودن.

همسان سازی (در درمان) : شبیه هم ، مانند یکدیگر ، و در اینجا یعنی رجوع بیماران به پزشکان مماثل نه مخالف ، هر فرد به پزشک همجنس خود مراجعه کند.»[7]

1-7 پیشینه تحقیق :

  • درسال 1368 وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، آیین نامه ای تحت عنوان «انطباق امور پزشکی با موازین شرع اسلام» به تصویب رساند که گامی بود در راستای همسان سازی در درمان.
  • در اردیبهشت 1377 قانون انطباق امور اداری و فنی موسسات پزشکی با موازین شرع مقدس با قید دو فوریت در مجلس پنجم مطرح شده و در 10 آبان همان سال به تصویب رسید و به دولت ابلاغ شد.
  • دولت محمد خاتمی درابتدا با این طرح موافق بود اما پس از آگاهی از مفاد آن به مخالفت با آن پرداخت.
  • آیین نامه اجرایی این قانون در سال 1380 توسط محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد.
  • همزمان با روی کار آمدن دولت احمدی نژاد این طرح با دقت بیشتری پیگیری شده است ، و هستند در حال حاضر مراکز درمانی که ویژه بانوان می باشند.

1-8  روش تحقیق :

روش تحقیق در این اثر به دو صورت «کتابخانه ای» و «میدانی» می باشد.

با توجه به کاربردی بودن موضوع روش جمع آوری مطالب به صورت تحلیلی و توصیفی می باشد ، با استناد به آیات و روایات و مراجعه به کتب فقهی و همچنین مراجعه به سایت های مرتبط و مقالات شیوه جمع آوری منابع به صورت کتابخانه ای است و همچنین با مورد بررسی قرار دادن نظرات گروهی از دانشجویان و طلاب ، پزشکان و افراد عادی و فرهنگیان در دو کلان شهر تهران و قم ، با تهیه پرسشنامه و دست یافتن به آمار روش کار میدانی می باشد.

Abstract

The Islamic vision, God is creator, existence and authority of all beings. God created the human being and enjoyment of the blessings of wisdom and discretion and then should be specified and the obligations and rules that provide for the happiness of them world and the hereafter and observe them to achieve this prosperity and made ​​, if necessary, will be called to account for them disobedience. They put on a variety of human knowledge and science that they can live up to their moral and material basis and foundation to correct grades. Among the most noble of their knowledge of science is a religion that health, which provides human soul and them spiritual life forms. Medical science is important in the second rank, the physician and the physical body and material life of the human body and gives them attention, physician who deals with human physical life and alleviate the pain and suffering in them. The most medical practices are: Sense of responsibility, doctor piety, virtue, dedication to patient diagnosis and privacy.

Each physician for examination, diagnosis and treatment of choice is to establish three types of relationship with their patients that include:

 1- Emotional and psychological relationship

2- Physical contact (touch)

3- Verbal communication

Religious beliefs, relationships with patients, like other human beings, must be in accordance with divine law and legal rulings and about the relationship with the patient at the boundaries necessary. Physician in their work of science, ethics and good traits and human scholarly good traits that the most important tool is the practice, desperately need to know is the lawful and unlawful, lawful and unlawful knowledge of the “jurisprudence” and say the religious orders, “orders”, The two wings of physician ethics and the law requires what is the proper order to consciously work and their duty to act, after the “jurisprudence” and “medicine” is undeniable relationship.

It is obtained from sire religious leaders and religious orders are to provide examination and treatment must go to the cognate, unless an emergency arise. And in case of emergency must be satisfied to the required value.

With respect to the touch and examination and treatment for passers by, it must be satisfied to the extent necessary, so if they look in the mirror and the screen can be examined or treated, do not look directly into the body to passers by, but if need be looked at directly, no problem. If the examination or treatment is also possible without touching, touching the touch passers forms and in touch with you through your body like a glove may not be touched. According to the above cases is more favorable provisions for the operation of light, doctors refer patients to their homosexuality, lest they do not give consent to acts that are sacred religious. In general, if there are cognate, patient, good physician does not refer to non-cognate. Here the “equal treatment of” significant finds, provided in the context of the field so that they refer patients to their doctors.

But because the number of skilled professionals to man the woman is much more, in addition, more qualified men’s doctors have public and capable than the women’s doctor. Patients with this stratum is much more than doctors, and that when it comes to the relationship between doctors and patients are faced with the false impression that and patient or physician to be suffering from misunderstandings and even sometimes happens that this is associated with abuse. Therefore, to achieve idealistic and religious society, leading to health and happiness of the hereafter and worldly man, the plan is to build a practical matter most, 60 people for a population of students, hozavion, teachers, doctors and ordinary people in two major cities of Tehran and Qom, was selected and a questionnaire containing 30 questions was distributed among them.

Questionnaire about the significant level is below 0.05 variables and calculated according to the implementation of this project is 60%. Percent agreed with this plan, 60/59%, i.e. more than 50% agree with matched and the percentage of opponents 4. / 4. % which is less than 50% is opposed to this plan.

The most important to matched way to treat are:

 1 – Culture

2 – Education of physicians (specialists and specialty) female and male nurses
3 – establish for especially women’s health centers.

Keywords: doctor, patient, jurisprudence, medicine, treatment matched


[1] – معین ، محمد ، فرهنگ فارسی ( معین ) اهتمام عزیز اله علیزاده ، نشر تهران ، میلاد ، 1386 ص 73

[2] ابن منظور ، لسان العرب ، رائرالمعارف ، راز الکتب المصری ، ج2 ، بی تا

[3] معین ، محمد ، ص 456

[4] همان ، ص 397

[5] ابن منظور ، لسان العرب ، دائره المعارف ، دارالکتب المصری ص

[6] معین ، محمد ، فرهنگ فارسی ( معین ) ، ص 400

[7] همان ، صص 411 و 685 و 113 و 123 و ابن منظور ، لسان العرب ، دائرة المعارف

این پایان نامه کارشناسی ارشد در قالب فایل word  می باشد و در 95 صفحه و حجم 185kb خدمت شما عزیزان ارائه می گردد،

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *