نکات طلایی معماری
– آغاز کاوشهای باستانشناسی از اواخر دورهی قاجار آغاز و در دورهی پهلوی به صورت جدی شروع شد؛
– اولین سابقهی باستانشناسی به دورهی قاجاریه برمیگردد، فعالیتهای مرمتی و باستانشناسی در پیش از دورهی پهلوی اول در زمان ناصرالدین شاه انجام گرفته و حتی اولین خاکبرداری علمی در تخت جمشید در زمان این شاه قاجار بوده است؛
– شوش از اولین پایگاههای مهم حفاری و محل شناخت تاریخ دیرینهی ایران میشود؛
– تخت جمشید و خاکبرداری علمی در آن در سال 1309 شمسی به بنگاه شرقی دانشگاه شیکاگو داده شد؛
– نخستین کنگره هنر و باستان شناسی ایران در سال 1306 شمسی در فلادلفیای آمریکا به کوشش پرفسور پوپ منعقد گردید؛
– انجمن آثار ملی در سال 1304 شمسی و تحت ریاست رضاشاه تأسیس شد و فعالیت خود را تا سال 1313 شمسی ادامه داد؛
– پل خواجو ساسانیان قدیمیترین پل بر روی زایندهرود است و در زمان دیلمیان و سلجوقیان مرمت شده است؛
– خیابان چهار باغ در زمان شاه عباس اول ساخته شد؛
– گنبد عالی یا علی قدیمیترین بنای ابرقو، با گنبد مدور سنگی و متعلق به دوره سلجوقی است؛
– بزرگترین سنگتراشی ساسانی در نقش رستم دارابگرد است که شامل تصویر مجلس پیروزی شاپور اول بر والرین امپراطور رم شرقی است؛
– قدیمیترین اثر حجاری ایران مربوط به قصر شیرین (شیخ خان) و تاریخ آن به 3 هزار سال قبل از میلاد میرسد؛
– برج طغرل ری مدفن اولین پادشاه سلجوقی است. تعمیری که در سال 1300 هجری بر روی این بنا صورت گرفت آثار و علائم و معماری دوره سلجوقی را از بین برد و لوح سنگی مرمری به یادگار مرمت بنا بر سر در برج نصب میباشد؛
– قدیمیترین کاخ پاسارگاد، کاخ شرقی است که نقش برجسته دارد؛
– اولین تئاتر ایران تکیه دولت توسط ناصرالدین شاه قاجار ایجاد شد؛
– اشکانیان ابداع کننده خط پهلوی بودند و از زمان آنها خط میخی کنار گذاشته شد. در دوره سلجوقی نیز تمام کتابها عربی شد؛
– همدان و اراک دو شهری هستند که بافت مدور دارند؛
– اولین مساجد قدیمی جهان در زمان عمر ساخته شد؛
– قدیمیترین خانهسازی را در بینالنهرین شاهد میباشیم؛
– در دوره رازی منار پشت بنا بود ولی از دوره آذری مناره به جلوی بنا میآید؛
– اوج گرهسازی در دوره آذری است؛
– بهترین نقوش گچبری توسط ساسانیان در چال ترخان ری نزدیک تپه میل قرار دارد؛
– اولین کتابخانه جهان مربوط به پادشاه آشور است (لوحهای گلی)؛
– تا سبک رازی کتیبه نداریم؛
– کولسئوم اولین بنای مرتفع جهان است؛
– تنها شهر خشتی جهان در ارگ بم قرار دارد؛
– در سبک رازی شاهد درج تاریخ بر روی بنا هستیم؛
– اولین موزه جهان در فلورانس بود؛
– کهنترین آب انبار ایران در چغازنبیل و تخت جمشید (بالای سکوی تخت جمشید) زمان داریوش؛
– کهنترین نمونه آب انبار استوانهای = یزد، پشت کوچه مسجد جامع (878 ه.ق.) به نام جِنُک؛
– آتشگاه پیشمقدمه شکلگیری آتشکده است؛
– برجهای آرامگاهی اولیه فاقد ورودیهای شاخص میباشد، همچون گنبد قابوس و رادکان؛
– از بهترین نمونههای کاربرد ایوان در تلفیق با برجهای آرامگاهی به صورت اولیه برج بسطام است (700 ه.ق) ایوان بعداً به برج اضافه شده است؛
– اواخر دورهی سلجوقی سادگی فوقالعادهای که ویژگی فضاهای داخلی برجهای بلند آرامگاهی است از رونق میافتد (گنبد کبود مراغه)؛
– برجهای آرامگاهی مدور از قرن پنجم به بعد کمیاب میشوند؛
– از هیچ نوع پوشش هرمی ترکدار برای پوشش برجهای آرامگاهی استفاده نشده است؛
– پیدایش آسباد را به منطقه سیستان نسبت میدهند؛
– قدیمیترین پل اصفهان، پل شهرستان (شارستان) است که از دورهی ساسانیان باقی مانده است و پل مارنان هم قبل از دورهی صفویه احداث شده بوده و در دورهی صفویه چندین بار مرمت شده است؛
– پل اللهوردیخان (سی و سه پل) اولین پل از مجموعه پلهای ایجاد شده در زمان صفویه است که در زمان سلطنت شاه عباس اول احداث شد؛
– اصلیترین فضای کلیسا که محل انجام مراسم مذهبی است به شکل مربع یا مستطیل است که فضاهای فرعی دیگر در پیرامون آن قرار گرفتهاند؛
– همه کلیساهای اصفهان در محلهی جلفا واقع شدهاند و در درون محله هم پراکندگی زیادی ندارند، بلکه در یک ناحیه مشخص در مرکز جلفا متمرکزند؛
– صفویه متمرکزترین دولت اسلامی بعد از دولت قاهر ساسانی را در ایران دایر نمودند؛
– دولت صفوی تشکیل دهندهی اولین دولت ملی در ایران است؛
– در معماری معاصر تاق کسری به عنوان الگویی برای موزهها و ستونها و سرستونهای تخت جمشید الگوی بانک و بناهای اداری و نظامی بکار گرفته شد؛
– نخستین فردی که بعنوان دانشجوی ایرانی به اروپا اعزام گشت محمد زمان در دوره شاه عباس دوم بود و این موضوع را میتوان شروعی بر مدرنیته ایران دانست؛
– اولین مجله معماری ایران آرشیتکت نام داشت؛
– اولین خدمات بلدی (شهری) به شیوهی نوین در ایران و به شکلی اولیه و محدود در سال 1267 قمری از ارگ شاهی ناصرالدینشاه و برای آسایش وی شروع شد؛
– محل اولین بلدیه در ساختمان چادرخانه یا خیام خانه روبروی سبزه میدان بود و مدتها ریاست آن را منوچهر میرزا عمادالدوله به عهده داشت و در حقیقت همان سازمان احتسابیه بود؛
– قبهالصخره اولین بنای بزرگ مسلمانان است؛