نقشه 2-5-1 : نقشه پوشش گیاهی
3-5-1- بررسی وضعیت جریان آب های سطحی منطقه طرح
طراحی سیستم جمع آوری و هدایت آب های سطحی و حفاظت طرح از خطرات و خسارت های ناشی از سیل، از ماهیت خاصی برخوردار است.
همان طور که در نقشه نمایان است آبهای سطحی کل زمین طرح و عرصه های پیرامونی را پوشش داده است.
تراکم آبهای سطحی درجنوب زمین طرح بالاست.
نقشه 3-5-1 : نقشه جریان آب های سطحی
6-1- زمین شناسی و خاک شناسی عمومی منطقه و پدیده های زمین ساختی
1-6-1- آشنایی با گسل تبریز
گسل تبریز یکی از ساختارهای خطی ایران است که درطول 100 کیلومتری از کوههای میشو (در غرب) تا بستان آباد (در شرق) قابل ردیابی است. بهترین اثر آن در بلافصل شمال تبریز دیده می شود به همین دلیل گسل تبریز نامگذاری شده است. روند عمومی آن شمال 115 درجه شرق و شیب آن قائم است. به نظر بربریان (1977) بخش جنوبی این گسل (دشت تبریز- صوفیان) حدود 40 متر فرو افتاده، ولی به خوبی (1355) از مقایسه کوههای مورو و میشو به یک جابجایی راستگرد اعتقاد دارد.
مشخصات گسل تبریز
گسل تبریز با روند شمال غرب- جنوب شرق از ناحیه، ماکو تا کوههای مورو و میشو و سپس به بستان آباد به صورت مشخص قابل پی گیری است. ادامه آن به زنجان پوشیده است و در ادامه ممکن است به کوههای سلطانیه برسد. ادامه غربی آن ممکن است از سمت ماکو وارد خاک ترکیه شود و یا ادامه آن به کوههای قفقاز برسد. در ناحیه صوفیان این گسل به دو شاخه تقسیم شده و گسل شمالی میشو را تشکیل می دهد. به نظر افتخار نژاد پدیده تکتوتیکی اوایل دونین با شکستگی همراه بوده است و این شکستگی از گودال زنجان- ابهر شروع و تا کوههای میشو و مورو و سپس قفقاز ادامه می یابد. بنا به نظر نبوی ادامه جنوب شرقی این گسل می تواند به گسل قم- زفره برسد ولی به نظر افتخار نژاد ادامه این گسل می تواند با امتداد شمالی- جنوبی به سمت زاگرس ادامه افته و از آنجا به خط شکستگی قطر برسد.
سن گسل تبریز
افتخار نژاد (1975)، گسل شمال تبریز را یکی از گسل های قدیمی ایران می داند که از فرو افتادگی زنجان- ابهر، شمال تبریز، شمال باختر آذربایجان گذشته و تا قفقاز ادامه می یابد. در زمان دونین زیرین، این گسل منطقه آذربایجان را به دو بلوک تقسیم می کرد. بلوک شمال خاوری فرو افتاده و بلوک جنوب باختری، تا پایان کربنیفر فرابوم بوده است. بنابراین ممکن است ، فعالیت این گسل از دوره دونین آغاز شده باشد، هر چندکه سن قدیمی تر آن محتمل تر است.
عکس 1-6-1: موقعیت گسل تبریز
عکس 2-6-1- خاک شناسی منطقه
7-1- بررسی اقلیم، درجه حرارت، میزان بارندگی و غیره در منطقه طرح
در برنامه ریزی های توسعه و عمران هر منطقه، آب و هوا نقش اصلی را بر عهده دارد. شناخت آب و هوای حاکم بر منطقه و آشنایی باپتانسیل های موجود اقلیمی می تواند برنامه ریزان را در طراحی و آماده سازی منطقه یاری دهد. در این رابطه به منظور تعیین نوع آب و هوای حاکم بر منطقه مورد مطالعه از آمار و اطلاعات ایستگاه هواشناسی تبریز استفاده شده است. جدول زیر پارامتر های مختلف اقلیمی نظیر درجه حرارت، بارندگی، رطوبت نسبی، تعداد روزهای یخبندان و نظایر این ها را در ایستگاه تبریز در طی دوره آماری 1997-1975 میلادی نشان می دهد.
جدول 7-1 : پارامتر های اقلیمی در ماه های مختلف ایستگاه تبریز، طی دوره های آماری 1997-1975م.
نمودار 1-7-1 : متوسط بارش ماهیانه ایستگاه تبریز در دوره آماری شاخص
نمودار 2-7-1 : متوسط دمای استگاه تبریز در دوره آماری شاخص
متوسط بارش سالانه در ایستگاه تبریز 333.5 میلیمتر، فروردین ماه پرباران ترین و تیرماه خشک ترین ماه سال است. همچنین دی ماه و بهمن ماه سردترین و تیر و مرداد گرم ترین ماه های سال می باشد.
8-1- وضعیت مالکیت زمین
قسمتی از این زمین ها در مالکیت خصوصی و بخش عمده ای از اراضی روستای باغ یعقوب و زرنق توسط شهرداری تملک شده است.
9-1- طرح های شهری و منطقه ای موثر بر طرح
1-9-1- فرایند تهیه طرح های تفصیلی موضوعی منطقه 8 و میزان انطباق آنها با پیشنهادات طرح جامع
با خارج شدن بخشی از اراضی طرح جامع از محدوده پیشبینی شده منطقه 8، شامل روستای باسمنج و اراضی محیط همپیوند آن و نیز بخش عمده ای از اراضی تملک شده شهرداری از روستای باغ یعقوب و زرنق گرایش عمومی شهر برای توسعه سطوح شهری و مسکونی به سمت شرق شهر تبریز دچار محدودیت های ناخواسته ای شده است. اراضی واقع در مسیل ها و دامنه ذوعارضه ارتفاعات واقع در منطقه 8 واجد ارزشی نسبی بیشتری شده و ظرفیت های توسعه پیوسته شهر تبریز کاهش یافته است. از طرفی با توجه به عدم وجود نمونه های موفق شکل گیری سطوح مؤثر خدمات شهری در پهنه شهر تبریز، در از جمله پادگان باغ شمال در منطقه 2 و سایر ظرفیت های توسعه کلان خدمات شهری، هرگونه امکان تحقق کاربری های کلان شهری در اراضی متمرکز درون شهری را با احتمال بسیار ضعیف باید ارزیابی کرد.
لذا اراضی پیش بینی شده کاربری های خدمات عمومی دارای مقیاس کلان شهری در محیط های حاشیه ای محدوده قانونی شهر تبریز، جزو آخرین فرصت های شکل گیری خدمات کلان شهری است. با توجه به نقش و عملکرد غالب پیش بینی شده برای منطقه 8 باید در طرح جامع مصوب و کاهش سطوح توسعه پیوسته شهری در فرآیند تدقیق محدوده قانونی و گرایش های ساخت و سازه های موجود در منطقه، هدایت توسعه به سمت الگوهای اصلی توسعه منطقه 8 باید در دستور کار برنامه ریزی قرار گیرد.
منطقه 8 دارای ویژگی های پذیریش عملکردهای خدمات دروازه ای ورودی شرق شهر تبریز شامل کاربردهای حمل و نقل و پایانه ها، انباری های منطقه ای و شهری،عمدتاً در طرفین جاده تهران تبریز و اراضی شمال مشرف به آن ناحیه (منطقه 8) می باشد.
2-9-1- پیشنهادات طرح جامع تبریز
با توجه به پیش بینی سطوح توسعه شهری در اراضی شرق تبریز ( خاوران و روستای کرکج) و نیز به منظور رفع کمبودهای خدماتی مقیاس شهری و منطقه ای با استفاده از اراضی بایر شهری، طرح جامع، مجموعه خدمات متمرکز شهری را در این اراضی پیش بینی کرده است. کاربری های مصوب این محدوده، آموزش عالی، خدمات عمده شهری، مسکونی، کارگاه و انبار، حمل و نقل و ارتباطات و جنگل کاری با مشخصات زیر می باشد.
کاربری آموزش عالی با 101.6 هکتار 6.6 درصد، کارگاه و انبار با 790.9 هکتار 51.4 درصد، جنگل کاری با 269 هکتار 17.5 درصد، مسکونی با 148.8 هکتار 9.7 درصد، خدمات عمده شهری با 119.8 هکتار 7.8 درصد و حمل و نقل با 107.3 هکتار 7.0 درصد از مساحت کل محدوده را شامل می شود.
جدول 2-9-1: کاربری اراضی پیشنهادی طرح جامع در شمال جاده تهران
کاربری | آموزش عالی | کارگاه و انبار | جنگل کاری | مسکونی | خدمات عمده شهری | حمل و نقل | جمع |
مساحت | 101.6 | 790.9 | 269 | 148.8 | 119.8 | 107.3 | 1537.5 |
درصد | 6.6 | 51.4 | 17.5 | 9.7 | 7.8 | 7.0 | 100 |
10-1- بررسی وضعیت عمومی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نقاط مسکونی پیرامون
برای نمونه، وضعیت توزیع جمعیتی و وضعیت سواد و بی سوادی در نقاط مسکونی پیرامون از جمله آبادی های دهستان میدان چای تبریز شامل: سفیده خوان، لیقوان، بیرق، هروی، دیزج لیلی خانی، جانقور، حاج عبدال، شادبادمشایخ، فتح آباد، باغ یعقوب، چاوان،زرنق، شادبادعلیا، نعمت آباد، کندرود، کرکج، ارپا دره سی، گوار، ملک کیان، طویقون، استیار، اسکندر و کلوکدرق مورد بررسی قرار گرفته است.
جدول 10-1: بررسی جمعیت کل و باسوادی و بی سوادی آبادی های دهستان میدان چای
ردیف | نام آبادی | خانوار | جمعیت کل | وضعیت سواد | ||
جمعیت باسواد | جمعیت بی سواد | |||||
1 | دهستان میدان چای | سفیده خوان | 548 | 2213 | 1278 | 698 |
2 | لیقوان | 1055 | 5350 | 3551 | 1287 | |
3 | بیرق | 914 | 3703 | 2404 | 908 | |
4 | هروی | 640 | 2399 | 1584 | 573 | |
5 | دیزج لیلی خانی | 781 | 2965 | 2113 | 552 | |
6 | جانقور | 223 | 916 | 605 | 219 | |
7 | حاج عبدال | 201 | 754 | 471 | 205 | |
8 | شادباد مشایخ | 1086 | 4317 | 3088 | 793 | |
9 | فتح آباد | 461 | 1610 | 1236 | 201 | |
10 | باغ یعقوب | 142 | 515 | 391 | 64 | |
11 | چاوان | 448 | 1729 | 1178 | 345 | |
12 | زرنق | 542 | 2036 | 1335 | 475 | |
13 | شادباد علیا | 508 | 1884 | 1219 | 446 | |
14 | نعمت آباد | 551 | 2020 | 1533 | 285 | |
15 | کندرود | 1744 | 6758 | 4762 | 1231 | |
16 | کرکج | 2162 | 8228 | 5935 | 1231 | |
17 | آرپادره سی | 793 | 793 | 565 | 147 | |
18 | گوار | 175 | 175 | 110 | 53 | |
19 | ملک کیان | 1066 | 1066 | 650 | 279 | |
20 | طویقون | 313 | 313 | 209 | 62 | |
21 | استیار | 89 | 508 | 334 | 123 | |
22 | اسکندر | 336 | 1377 | 871 | 343 | |
23 | کلوکدرق | 22 | 104 | 65 | 28 | |
دهستان میدان چای | 13066 | 51733 | 35487 | 10548 |