بررسی و شناخت رایگان گزارش محلّه در شهر قزوین – بخش دوم

• ساخت و ساختار فضایی

الف) بر حسب مشخصات کالبدی: نظام شالوده و استخوان بندی فضا بر حسب ابعاد کالبدی مرتبط با آن، در حوزه های متعددی قابل بازشناسی است که در ذیل به تفکیک مورد بازشناسی قرار میگیرد:

الف-1- نظام استقرار:

نظام استقرار ساختار و شالوده فضایی در نسبت با محدوده مورد مداخله از ویژگی پیرامونی نظام استقرار عناصر و فضاهای خدماتی در سطح محله متاثر است. بر این اساس استخوان بندی فضا در امتداد محور خیابان فلسطین و محور خیابان فلسطین شرقی در میانه ی آن واقع شده است. چنین نظامی از استقرار از یک سو بر نظم درونی فضا افزوده و از سوی دیگر فضا را با سطوح فراتر مراتب فضایی پیوند می دهد.

تصویر شماره 8: نظام استقرار شالوده در سطح فضا

الف-2-اجزا و عناصر کالبدی:

ساختار فضایی محله ترکیبی از عناصر مرکزی خیابان فلسطین و فلسطین شرقی با نظام دسترسی است که در وضع موجود فاقد هرگونه عنصر مذهبی شاخص بوده و به طور عمده از عناصر تجاری و معابر دسترسی سواره و پیاده متشکل است.این ساختار دارای کمبود فضاهای باز شهری بوده و عناصر مصنوع آن نیز بر حسب نوع فعالیت بیشتر در حوزه های تجاری– ورزشی دسته بندی می گردد.

الف-3-ساختار کالبدی:

شالوده محله بر حسب نوع و تمرکز عناصر، در تقاط مختلف واجد ارزش های یکسانی نبوده و مراتبی را در خود می پذیرد. از این رو برخی از عناصر شاخص ورزشی – فرهنگی تبدیل به نقاط عطفی می گردند که ارزش های بیشتری در آن ها مستقر است.

ترکیب و تلفیق این عناصر اصلی با یکدیگر از طریق عناصر فعالیتی بین آن ها صورت می گیرد که در مجموع ساختار نسبتا یکپارچه ای را به عنوان استخوان بندی و ساختار فضایی محله شکل می دهند.

الف-4-فرم کالبدی:

ساختار فضایی محله از دو محور فعالیتی / خدماتی عمود بر یکدیگر شکل میگیرند که در یک مرکز با یکدیگر تلاقی می کتتد. بدین ترتیب فرم کلی ساختار شعاعی می باشد که خیابان فلسطین به عنوان عنصر و هسته مرکزی این ساختار در چهار سوی خود محورهای خدماتی / فعالیتی را با مراتب عملکردی مختلف سازمان داده و انتظام می بخشد.

الف-5-بافت:

شناخت نظام بافت در نسبت با شالوده و ساختار موجود در دو بخش نظام بافت بر حسب عناصر تشکیل دهنده شالوده و نظام بافت بر حسب عناصر و بافت دریرگیرنده آن مورد بازشناسی قرار می گیرد.

الف-5-1-بر حسب استخوان بندی:

استخوان بندی فضا بر حسب نوع دانه بندی از ترکیب عناصر درشت دانه و ریز دانه و میان دانه تشکیل شده است که عناصر ریزدانه در این ترکیب عمدتا به عنوان مفصل و محور های پیوند دهنده عناصر درشت دانه هستند. پراکنش عناصر دانه دشت عمدتا در لبه خیابان فلسطین و به ویژه میدان عدل بیشتر بوده و از چهار راه فلسطین به سمت کوچه ی شهید مهجور عناصر ریزدانه تر می گردند. همچنین تراکم کالبدی قطعات شکل دهنده شالوده بالا بوده و ترکیب کلی آن حاکی از غلبه عناصر کالبدی (پر) به فضای باز (خالی) است.

الف-6-نظام ارتفاعی:

محله مورد مطالعه دارای میانگین ارتفاعی 3-4 طبقه میباشد.این بافت جز در لبه های خیابان های محله، عموما بافتی مسکونی است که در لبه خیابان های فوق تسلط عملکرد تجاری، بافتی مختلط را سامان داده و با تمایلی قابل ملاحظه روند بلند مرتبگی را طی می نماید.

باید توجه داشت که قدمت ساختمان های موجود در سطح محدوده محله، به گونه ای است که بخش عمده ای از آن دارای میانگین ارتفاعی 3-4 طبقه می باشد.و ابنیه بلندتر از 5طبقه غالبا به دوره های جدیدتر باز می گردند. لیکن در نحوه توزیع بلند مرتبگی ها، عواملی چون جاذبه های اقتصادی، عملکرد موجود و … موثر می باشند.

در نقشه توزیع ارتفاعی (طبقات) محدوده مورد مطالعه به هشت دسته زمین های بایر، ابنیه یک طبقه و دو طبقه،ابنیه سه طبقه، چهار طبقه، پنج طبقه و نهایاتا شش طبقه و بیشتر تقسیم و مورد بررسی قرار گرفته است.هدف از طبقه بندی فوق تشخیص حوزه انتظام ابنیه بلند مرتبه ای است که در تداوم یکدیگر نوعی تجمع ارتفاعی را تشکیل داده اند و علاوه بر آن موجب ارتقاء خوانایی بافت گردیده اند.

نقشه شماره 10: تعداد طبقات

ب-مشخصات عملکردی – زیست محیطی

ب-1-نظام مسکن:

بافت شهری یکی از مشخصات کالبدی سکونتگاه ها است که کوچکترین اجزای تشکیل دهنده آن یا به عبارت دیگر سلول های تشکیل دهنده کالبد شهر، مسکن می باشد و این دو برخوردار از تاثیر متقابل هستند؛ یعنی بافت شهر متاثر از نظام مسکن بوده و در عین حال مسکن نیز به لحاظ قرارگیری در همان بافت شهری دارای محدودیت بسیاری است.

نظام مسکن از دو وجه کمی و کیفی بررسی می گردد.در بخش مربوط به بررسی الگوی مسکن از لحاظ کیفی تاکید بر ویژگی های بصری و کیفیت مسکن مورد توجه می باشد. اما در این بخش که بررسی الگوی کمی مسکن را در بر میگیرد، نظام غالب الگوی مسکن و یا به عبارت دیگر گونه شناسی مسکن از نظر فراوانی مورد بررسی قرار میگیرد. شاخص های ارزیابی در این بخش عبارتند از تعداد، کیفیت و طبقات نظام مسکن.

تعداد:

در محله مورد مطالعه تعداد طبقات برداشت شده 246 قطعه می باشد که تعداد قطعات مسکونی آن میباشد.

محله	تعداد قطعات مسکونی
11	188

کیفیت:

در این قسمت نظام مسکن از لحاظ کیفیت ابنیه بر حسب محله مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، کیفیت ابنیه در چهار دسته نوساز، مرمتی، قابل قبول و در حال ساخت ارزیابی شده اند. همان طور که در نقشه شماره 11 مشاهده می شود در کلیه گروه های قطعات که از لحاظ کیفیت ابنیه قابل قبول ارزیابی شده اند، بیشترین آمار را به خود اختصاص داده اند . تعدادی نیز نوساز، مرمتی و تخریبی می باشد که در مقایسه با تعداد ابنیه قابل قبول ناچیز شمرده می شود.

نقشه شماره 11: کیفیت ابنیه موجود در سطح محله

• نظام عملکردی مرکز:

درک سازمان یابی نظام عملکردی – فعالیتی در هر فضا از عوامل محوری و سازماندهی آن فضاست، تشخیص نظام فعالیتی علاوه بر تعیین نقش و کارکرد عمده فضا، بر جنبه های گوناگون فضا از لحاظ زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی و … تاثیر گذار است. تغییرات ساختار فعالیت می تواند موجب دگرگونی در نظام جمعیت، زیست محیطی، اسکان، نوسازی، حمل و نقل و حتی نظام کالبدی شود.

بر این اساس در این گزارش سعی شده که با توجه به آمار و مطالعات موجود و نیز به طور عمده بر پایه مشاهدات و مطالعات میدانی، تصویر لازمی از ساختار فعالیت در محدوده مورد نظر با رویکرد های زیست محیطی، اجتماعی و … در سطوح مختلف ارائه شود.

• نظام کاربری:

بررسی نظام توزیع کاربری ها در وضع موجود محله نشان می دهد که تمرکز و پیوستگی بیشتر از کاربری های غیر مسکونی عمدتا در لبه خیابان های فلسطین و فلسطین شرقی بوده است.

نقشه شماره 12: کاربری وضع موجود محله

همچنین بررسی ابعاد کمی کاربری وضع موجود از فزونی نسبی کاربری مسکونی بر سایر کاربری ها حکایت دارد.

کاربری	مساحت	سرانه	سهم
تجاری	5023.8151	0.98	4%
ورزشی	6114.4244	1.19	5%
آموزشی	314.2667	0.06	2%
زمین بایر	10777.7526	2.1	9%
درمانی	1432.7487	0.28	1.20%
اداری-خدماتی	970.3679	0.7	0.80%
فرهنگی	2141.087	0.41	1%
فضای سبز	7524.792	1.47	6%
تجهیزات	2997.8791	0.58	2.50%
تاسیسات	319.4024	0.06	0.20%
تجاری-درمانی	115.3432	0.02	0.09%
اداری-خدماتی	257.4055	0.05	0.20%
گردشگری-پذیرایی	777.8233	0.15	0.60%

• ابعاد زیست محیطی:

نظام فعالیت ها به عنوان یکی از عناصر اصلی فضا، نقش بسزایی را از لحاظ زیست محیطی بر عهده دارند. امروزه در بسیاری از فضاهای شهری شاهد استقرار فعالیت ها و عملکردهایی بدون توجه به نقش و اثرات آلودگی ناشی از آنها می باشیم که این امر، سکونت در فضاهای شهری را مخاطره انگیز ساخته است. این آلودگی را می توان بر حسب نوع آنها در سه گروه آلودگی زمین، هوا و صدا طبقه بندی نمود.

جهت تعیین میزان هر یک از آلودگی های پیش گفته می توان آنها را برحسب شدت در سه گروه زیاد،متوسط و کم بررسی نمود.

در محدوده مورد مطالعه، الودگی از نوع آلودگی صوتی می باشد گه دلیل این امر ناشی از استقرار بیمارستان در داخل محدده و تردد شبانه روزی ماشین های آمبولانس در سطح محله است.

از دیگر آلودگی موجود در محله، ساخت و سازهای برج های چند طبقه اشاره نمود.

آلودگی های بیان شده به طور عمده در سطح محله موجود است و از لحاظ شدت آلودگی عمدتا متوسط ارزیابی می شود.

نقشه شماره 13: آلودگی وضع موجود محله