نگاهي مختصر به روستا

نگاهي مختصر به روستا

تاریخچه روستا :

زيست گاه هاي روستايي را اصولا پايه هاي تمدن مي شناسند . در تاريخ بشر ، دوره ي اول تمدن را دوره ي ما قبل از كشف كشاورزي مي دانند . در آن دوره بشر پايه هاي تمدن و توسعه ي مبتني بر يك جانشيني را را هنوز نشناخته بود . گرچه اجتماعات بشري در دوره ي ما قبل از كشاورزي متكي بر كار دسته جمعي در شكار و ماهيگيري بوده است . اما از هنگامي كه كشاورزي كشف شد ، روستاها به عنوان نخستين زيست گاه دست ساخته ي بشر براي اغاز يك جانشيني شناخته شده اند.

در روستاهاي اوليه ، بشر براي نخستين بار محل زندگي و فعاليت اقتصادي خود را با دست خود ساخته و تمامي آرزوها و آمال خود را در كالبد فيزيكي آن تجسم بخشيده است . بر اين اساس ميتوان روستاها را آئينه ي تمام نماي تبلور توسعه فكر و دانش بشر به شمار آورد.

سير تحول زندگي بشر از غار نشيني وپناه بردن به روزنه هاي طبيعي در دل كوه ها و بالاي درختان تا ساختن سر پناه براي خود و تشكيل خانواده را ميتوان تاريخ رشد و توسعه ي روستاها نيز دانست.

تعريف روستا:

از تعاريفي كه براي ” ده ” يا ” دهات ” و يا ” دهستان ” آورده شده و يا تعاريف مصطلح ” روستا ” يعني به معني جمع چند ” ده ” كه بگذريم به رايج ترين تعريف در دوره ي معاصر مي رسيم كه در مكاتبات اداري و در برنامه ريزي هاي كلان توسعه اي به آن اشاره مي شود .

” روستا ” همان ” ده ” است و در تعريف جامع مي توان به جمله ي زير رسيد :

” كوچكترين واحد اجتماعي متشكل از چندين خانوار كه داراي استقرار دائمي بوده و حيات اجتماعي سياسي و فرهنگي و مذهبي نيز داشته باشد . “
روستا را مي توان هسته ي اوليه ي بسياري از كلان شهر هاي امروزي به حساب آورد . مهم ترين و شاخص ترين مثال آن شهر مقدس مكه است كه در باورهاي مذهبي ما قديمي ترين زمين بشر شناخته شده است . پس از جوشيدن آب از زير پاهاي حضرت اسماعيل و جاري شدن آب زمزم بر زمین داغ (كه تا كنون بي وقفه جريان دارد) عده اي از كاروانيان متوجه شدند كه مرغاني در دور دست بر فراز مكاني مي چرخند و شتران نيز با قوه ي شامه ي خود تمايل دارند كه به سوي آنجا بروند .به تدريج زمزم منزلگاه مطمئني براي اطراق كاروانيان تبديل شد . پس ازآن يكي ازقبايل صحرانشين به نام (جرهم) ، زيست گاه دائمي خود را در اطراف زمزم قرار داد وبزرگي و زعامت حضرت اسماعيل را پذ يرفت . با بازگشت حضرت ابراهيم و ساخت اولين بناي كعبه جنبه هاي معنوي وديني محل نيز كامل شد . در قران نیز از مكه با عنوان ” بكه مبارکه ” اشاره شد ه است .

اين مكان عليرغم تحمل اتفاقات مختلف سياسي و اعتقادي ، از ديد شهر سازي ومعماري ، مرتبا در حال انبساط بوده وهم اكنون نيز اين سير توسعه ادامه دارد .

اين اتفاق در دوره ي نه چندان دور براي كلان شهري مانند تهران نيز افتاده است . سير تبديل يك روستاي كوچك و تركيب و اتصال آن با روستاهاي شمران ، دركه ، دربند ، ري و … منجر به ظهور شهري بنام تهران شده كه به درستي نمي توان حد و مرز مشخصي را براي ابتدا يا انتهاي آن قائل شد . اين توسعه در محور شرقي – غربي آشكارتر است .

سير تحول روستا :

ميل به بزرگ شدن و توسعه يافتن در اغلب روستاهاي كشور وجود دارد . برخورداري از منابع طبيعي مانند گاز و امكانات رفاهي بيشتر مانند راه آسفالته ، خانه هاي جديد و ايمن در مقابل حوادث طبيعي خودبخود روستاها را به شهرهاي كوچك شبيه مي كند . البته در برخي از مناطق به لحاظ محدوديت هاي تاريخي ولزوم حفظ آثار ارزشمند تاريخي ما ، توسعه ي روستاها با دقت بيشتري انجام مي گيرد . مثلا در روستاهايي مانند ماسوله ، ابيانه ، زيارت ، عقدا ، فهرج ، كندوان ، اسلاميه و بسياري از روستاهايي كه داراي بافت با ارزش روستايي هستند ، فعاليت هاي توسعه اي با ديد مرمتي و حفظ بافت سنتي روستا صورت ميگيرد.