ضوابط بلند مرتبه سازی و طراحی مجتمع های مسکونی

بافتهای متراکم و فرسوده امروزه بخشهای قابل توجهی از شهرهای بزرگ ما را تشکیل می دهند . وجود ویژگیهایی نامطلوب همچون کاربریهای ناسازگار، تراکم ترافیک، تراکم شدید جمعیت، وضعیت ناسالم زیست محیطی، کمبود تسهیلات اجتماعی و خدمات شهری مدیریت شهری را به سمت اجرای برنامه های نوسازی و بازسازی این مناطق سوق داده است . بلند مرتبه سازی بدلیل داشتن امتیازاتی از قبیل استفاده بیشتر و بهتر از سطح زمین در شهرها، تامین فضای باز و محیط زیست بهتر می تواند یکی ازراهکارهای موثر در جهت ارتقای کیفی وضعیت مناطق متراکم و فرسوده شهری بشمار آید.

بلند بودن ساختمان یک امر نسبی است و از جنبه های مختلف تعاریف گوناگونی برای ساختمانهای بلند مرتبه ارائه شده است. برنامه ریزان و طراحان شهری غالبا ساختمانهای ده طبقه به بالا را ساختمان بلند اطلاق مینمایند و ویژگی ساختمان بلند را آن می دانند که حداقل یک نمای طراحی شده آن نمایانگر تعداد طبقات متعدد آن باشد. به عبارت دیگر یک نمایشگاه، کارخانه و یا هر ساختمان با ارتفاع زیاد در این تعریف نمی گنجد.

در یک مجتمع مسکونی بلندمرتبه موارد زیر جای داده میشوند:
1.واحدهای مسکونی متنوع تا 80 واحد مسکونی
2.به طور تقریبی :
40% واحدها 3 خوابه 50% 2خوابه و 10 % 4 خوابه
3.فضاهای ورودی به هر بلوک و سرسراهای تقسیم فضای محدود
4.واحد سرایداری و نگهبانی
5.پارکینگ ساکنین و مهمانان
6.تاسیسات گرمایشی و سرمایشی
7.فضاهای ورزشی
8.فضای بازی کودکان
9.سالن اجتماعات
10.استخر و فضاهای خدماتی

ضوابط طراحی برای مجتمع های آپارتمانی چند بلوکه:

• -فاصله بلوکهای آپارتمانی در یک مجتمع آپارتمانی چند بلوکی بر اساس ضوابط شورای عالی شهرسازی به شرح ذیل می باشد.
• –     در جهت مطلوب نورگیری 5/1 برابر ارتفاع بلوک ، که از روی پیلوت یا زیرزمین ( در صورت نداشتن پیلوت از روی زیر زمین )محاسبه می گردد.
• –     در سایر جهات در صورت نورگیری ، فاصله یک برابر ارتفاع بلوک بلندتر که از روی پیلوت یا زیرزمین( در صورت نداشتن پیلوت از روی زیر زمین )محاسبه می گردد.
• -در صورت تأمین نور و تهویه و تأسیسات مناسب می توان فضاهای رفاهی ، ورزشی در زیرزمین تأمین گردد.
• – طراحی واحد ها باید متنوع باشه از مساحتهای 80 متری تا 200 متری و بعضا بیشتر از 200

ضوابط آسانسور و پله :

در حال حاضر یکی از مشکلات مهم ساختمان های بلند مرتبه، عدم پیش بینی فضای لازم برای آسانسور بوده و لازم است در ابتدای طراحی ساختمان این فضا متناسب با تعداد آسانسور، ظرفیت و سرعت مناسب، با توجه به ارتفاع ساختمان، جمعیت ساکن و کاربری ساختمان ها پیش بینی گردد. در غیر اینصورت، پس از اجرای ساختمان، معمولا افزایش فضای چاه آسانسور، بسیار مشکل و در اکثر موارد غیر ممکن می باشد.

در ساختمان های با بیش از ۸ طبقه بالای ورودی اصلی یا با طول مسیر اصلی حرکت بیش از ۲۳ متر بالای ورودی اصلی، باید حداقل دو دستگاه آسانسور پیش بینی گردد که یکی از آنها با حداقل ظرفیت ۱۰۰۰ کیلوگرم مناسب حمل برانکارد باشد و به کلیه طبقات نیز سرویس دهد.

-برای ساختمانهای بالای سه طبقه تعبیه آسانسور الزامی می باشد که ظرفیت آن بر اساس تعداد واحد و مقررات ساختمان تعیین می گردد.

ابعاد مفید آسانسور ۲*۱٫۶۰ متر
حداقل ارتفاع چاله آسانسور ۱٫۵۰ متر

با ادغام ضوابط معلولین و آسانسور و ایمنی و آتش نشانی در مورد راه پله و آسانسور مورد نیاز در طرح های مسکونی به نتایج زیر میرسیم :

1 – ابعاد داخل به داخل باکس راه پله 240 در 480 سانتیمتر. ( ضمنا چشم پله نداشته باشد برای جلوگیری از دودکش شدن باکس راه پله . )

2 – ابعاد داخل به داخل باکس آسانسور 160 در 200 سانتیمتر.

3 –  لابی جلوی آسانسور 150 در 150 سانتیمتر.

4 – در صورتیکه در هر طبقه تا چهار واحد مسکونی داشته باشیم یک واحد راه پله و آسانسور کافی است .

5 – در صورتیکه در هر طبقه  بیشتر از چهار واحد مسکونی داشته باشیم حداقل دو واحد راه پله و آسانسور.

6 – ارتفاع پله 17 سانتیمتر وعرض کف پله 30 سانتیمتر و حداقل عرض پله 120 سانتیمتر باشد.

7- عرض پاگرد پله­های اصلی هر ساختمان باید دست کم یک متر باشد.

8ـ حداکثر مقدار پله بین دو پا گرد باید 12 پله باشد.

9ـ حداقل عمق پاگرد پله 120 سانتیمتر و در پله‌های دو جهته همعرض پله باشد.

10- در کلیه ساختمان های شش طبقه و بیشتر علاوه بر پله پیش بینی پله فرار که مستقیما به فضای باز ساختمان ارتباط داشته باشد الزامی است.

ضوابط پارکینگ :

حداقل عرض در ورودی پارکینگ ۳ متراست.

حداکثر ارتفاع پارکینگ 04/2 و حداقل ارتفاع ورودی آن 80/1 متر است. پارکینگ در زیرزمین باید دارای دسترسی مستقیم به طبقات باشد. شیب رمپ نیز بین 15 تا 17 درصد می باشد.

. در پارکینگ فاصله آکس تا آکس ستون ها در همکف یا زیرزمین حداقل 5/5 متراست.

پارکینگ به ازای هر اتومبیل 5/12 مترمربع می باشد.

– ارتفاع پارکینگ های بیش از 1000 متر مربع یا بیش از 25 واحد می تواند تا 3 متر پیش بینی شود.
برای واحدهای مسکونی تا ۱۵۰ متر مربع  یک واحد پارکینگ مورد نیاز است.

برای واحدهای مسکونی بیش از ۱۵۰ متر مربع تا ۲۵۰ متر مربع  دو واحد پارکینگ مورد نیاز است.

برای واحدهای مسکونی بیش از ۲۵۰ متر مربع سه واحد پارکینگ مورد نیاز است.

ضوابط دیگر طراحی مجتمع های مسکونی :

متر است.3 ـ حداقل عرض بازشوها در ورودی ساختمان

ـ حداقل عرض راهرو 140 سانتیمتر است.‌

– ارتفاع دیوار حیاط مجاور معبر عمومی حداقل 5/2 متر و مشروط به رعایت مسائل ایستایی 5 متر می باشد.

– حداکثر ارتفاع مفید واحد مسکونی ۲٫۹۰ متر است.
– حداکثر ارتفاع پارکینگ ۲٫۲۰ متر است.
– حداکثر ارتفاع مفید پیلوت ۲٫۴۰ متر است.
– حداکثر ارتفاع زیرزمین ۲٫۲۰ متر است.

در خصوص فضای باز مبنای توافقات 30 مترمربع به ازای هر واحد در نظر گرفته می شود.