6-3- جدول برنامه فیزیکی

3-7- نکاتی در باب معماری موزه:

1) هر فعالیتی که مخاطب در موزه انجام می دهد نیاز به فضایی برای فعالیت متضاد آن دارد تا احساس خستگی در مخاطب از بین برود.

2) سلسله مراتب به جا و مناسب فضای استراحت کوتاه مدت، بازده موزه را بالا برده و شوق بازدیدکننده را برای ماندن و دیدن افزایش می دهد.

3) چون در موزه دیدن از نزدیک اتفاق می افتد، برای رفع خستگی نیاز به دیدن دور دست احساس می شود و به تبع آن توجه به چشم اندازهای اطراف، آزاد و بازگذاشتن مسیر دید چشم اندازهای اطراف و ارتباط بصری این چشم اندازها با تالارهای نمایش اشیاء از اهمیت خاصی برخوردار می شود.

4) محل فعالیت انسان نیاز به فضای باز و ارتباط مستقیم با نور طبیعی، و محل نمایش اشیاء نیاز به نور مصنوعی و قابل کنترل دارد. معماری فضای نمایش باید پاسخی به همراهی این فعالیت ها و نیازهای متضاد باشد.

5) معماری موزه باید به گونه ای باشد که هم رسالت اجتماعی آن – ارتباط مستقیم با مخاطب- لحاظ شود و هم مسائل امنیتی و حفاظتی رعایت گردد.

6) هنر طراح در طراحی موزه، همنشینی مناسب فعالیت های متضاد خواهد بود.

7) باید توجه کرد که موزه و ساختمان آن وسیله نمایش اشیاء است و نه اشیاء وسیله نمایش ساختمان موزه.

8) ویژگی های معماری موزه باید منطبق بر روابط هماهنگ فضا، نور و آثار باشد.

9) معماری موزه باید قابل تطبیق با مساله غرفه بندی و دسته بندی اشیاء بوده و بر آن تاکید کند.

10) در عرصه نمایش، هیچ فضایی را نمی توان مطلقا ارتباطی دانست. کوچکترین سطح موزه نیز باید در خدمت ارائه اطلاعات و نمایش آثار برای مخاطب باشد.

11) در معماری موزه، مدار گردش بازدیدکننده و مسیر حرکت کارکنان و مسیرجابجایی آثار باید از همدیگر جدا شوند.

12) ورودی باید به صورت یک عنصر معماری مستقل اما در رابطه تنگاتنگ با موزه طراحی شود.

13) ورودی پلی است که مردم را با محتویات موزه پیوند می دهد.

14) تعبیه ورودی مستقل برای برخی فضاهای خدماتی (نظیر رستوران ها) موزه را در معرض بازدید اتفاقی (کسانی که برای دیدن موزه نیامده اند) قرار داده و به جذب مخاطب و فعال نگه داشتن مجموعه کمک می کند.

15) شیرازه اولیه هر موزه ای رابطه شی و مخاطب است.

16) هر بیننده ای به بهانه برقرار نمودن ارتباط فردی با شی به موزه می آید.

17) طراح، در ساماندهی فضایی موزه باید کوشش کند تا انتظامی را فراهم آورد که بازدیدکننده به راحتی بتواند در فضاهای مختلف موزه سیر کند و سلسله مراتب آن را به خوبی ادراک نماید.

18) طراح باید کوشش نماید تا در فضای نمایش انقطاع بازدید به وجود نیاید و حرکت عمودی مخاطب با حرکت افقی توام گردد. در اینجا توجه به انتخاب مناسب عناصر کالبدی اهمیت می باید.

19) رسالت طراح در طرح موزه این است که فضا (برای بیان مطالب) به گونه ای تعریف و خلق شود که مخاطب عمق مسائل را دریابد و نتایج و رفتار موردنظر حاصل شود.

فصل چهارم:

آنالیز و تحلیل سایت

1-4- شناخت سایت در بستر شهری

منبع: سایت شهرداری قم

شهر قم مرکز استان قم و نیز مرکز شهرستان قم می‌‌باشد. کوچک‌ترین استان ایران است.

2-4- شناخت بسترجغرافیایی

استان قم در جنوب استان تهران و در مسیر ارتباطی استان های جنوبی با مرکز و شمال کشور واقع شده است. استان قم شامل چهار بخش کهک، مرکزی، جعفرآباد و خلجستان و 256 روستا بوده و مرکز آن شهرستان قم می باشد که در مجاورت کویر نمک قرار گرفته است استان قم در جنوب استان تهران و در مسیر ارتباطی استان های جنوبی با مرکز و شمال کشور واقع شده است. استان قم شامل چهار بخش کهک، مرکزی، جعفرآباد و خلجستان و 256 روستا بوده و مرکز آن شهرستان قم می باشد که در مجاورت کویر نمک قرار گرفته است. به دلیل اینکه مناطق و روستاهای قم در موقعیت های مختلف جغرافیایی قرار گرفته اند. دارای آب و هوای متنوعی بوده و از وضعیت آب و هوای کویری و بیابانی تا آب و هوای سرد و کوهستانی برخوردار است. بر اساس این تنوع اقلیمی موقعیت های کشاورزی متنوعی در استان بوجود آمده و امکان کشت اکثر محصولات کشاورزی فراهم گشته است.
اکثر روستاییان این استان علاوه بر کشاورزی و دامداری، به امر تولید صنایع دستی خصوصاً قالیبافی نيز اشتغال دارند.

4-3- شرایط جغرافیایی و اقلیمی استان قم

استان قم، در مجاورت کوير مرکزى ايران در جهت غرب آن واقع شده و وسعت آن 11316 کيلومتر مربع که تقريبا 6/0 درصد از مساحت کل کشور را در بر می ‏گيرد. از شمال به استان تهران و از غرب به استان مرکزى و از شرق به استان سمنان و از جنوب به استان اصفهان محدود است.

مختصات جغرافيايى اين استان 50،8،52 تا 8،25 و 52 طول جغرافيايى نسبت به نصف النهار گرينويچ و به عرض جغرافيايى 34،8،10 تا 9،10 و 35 نسبت به خط استوا قرار گرفته است.

حدود 25 درصد از وسعت استان را مناطق کوهستانى و کوهپايه اى تشکيل داده و مابقى به صورت دشت می‏باشد. با توجه به اختلاف زياد ارتفاع در استان ( از 800 تا 3330 متر ) داراى آب و هواى متفاوت و اقليم هاى مختلف ( از اقليم خشک کويرى گرفته تا معتدل و کوهستانى ) می‏باشد.

جغرافیای شهرستان استان قم:

شهري است در حاشيه كوير، كه در فاصله 140 كيلومتري جنوب شهر تهران در عرض جغرافیایی 34 درجه و طول جغرافیایی 50 درجه. مساحت شهر قم حدودا 11 هزار و 300 کیلومتر مربع است.

4-4- اقلیم

آب و هوای قم در طبقه بندی اقلیمی کشور در زمره آب و هوای نیمه بیابانی (جزو اقلیم کویری و خشک) چون نزدیک به منطقه بیابانی مرکز ایران است تابستانهای آن گرم و خشک و زمستانهای آن کم و بیش سرد است اختلاف دمای سالانه نسبتاً زیاد و در اغلب اوقات خشکی هوا غلبه دارد.

میزان بارندگی

سالانه حدود 138 میلی متر می باشد.

وزش باد

با استفاده از آمار21ساله (1386-1366) فراوانی وزش بادهاي غربي در قم بيشتر و در ماه هاي گرم بادهاي قم اغلب داراي راستاي شرقي و در فصول سرد سال بيشتر داراي راستاي غربي هستند. سرعت بادهای غربی در منطقه بیشتر است.

تابش آفتاب

زاویه تابش آفتاب در پائین ترین موقعیت سالانه ۳۲ درجه و در بالاترین موقعیت سالانه ۷۸ درجه می باشد.

جمعیت

بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۹۵۹٫۱۱۶ نفر بوده است.

بررسی سیستمهای گرمایش و سرمایش در استان قم

آب و هوای قم در طبقه بندی اقلیمی کشور در زمره آب و هوای نیمه بیابانی (جزو اقلیم کویری و خشک) چون نزدیک به منطقه بیابانی مرکز ایران است تابستانهای آن گرم و خشک و زمستانهای آن کم و بیش سرد است اختلاف دمای سالانه نسبتاً زیاد دارد بنا بر این هر دو سیستم گرمایش و سرمایش در این استان از اهمیت ویژه برخوردار می باشد.

با توجه به خشکی هوا در استان قم اهمیت به این موضوع که سیستم سرمایش و یا گرمایش بتواند همزمان رطوبت لازم را نیز تعمین کند باید مورد توجه قرار گیرد چون در اغلب اوقات خشکی هوا غلبه دارد .

سیستم سرمایش

سیستم سرمایش غالب در استان قم کولر آبی می باشد و در سالیان اخیر استفاده از کولر های گازی در استان افزایش یافته است.

سیستم گرمایش

سیستم گرمایش غالب در استان قم بخاری های گازی می باشد که ولی در سالهای اخیر سیستمهای مانند پکیج ها در استان مورد استفاده فراوان قرار گرفته است. پکیج ها و رادیاتورها هم می توانند گرمای هوا را تامین کنند و هم رطوبت لازم را دراختیار بگذارند. همچنین با توجه به اینکه در این سیستم دیگر نیاز به تامین داکت برای خروجی لوله های هوا نیست از مساحت ساختمان نمی کاهد و از لحاظ ایمنی هم خطر گاز گرفتگی ندارد. ولی با توجه به اینکه این سیستم هزینه بالا در نصب دارد و همچنین با دو مقوله آب و گاز کار می کند معایبی بوجود می آورد. در استان به لحاظ صرفه اقتصادی در زمان نصب و راه اندازی از بخاریهای گازسوز استفاده بیشتری می شود.

علت دیگر که در سالهای اخیر مجریان ساخت از دو سیستم کولرهای گازی و پکیج در کارهای خود استفاده می کنند راحتی در اجرای این دو سیستم می باشد که در سرمایش کانالهای هوا و اشغال فضا در ساختمان حذف می شود و در گرمایش لوله های خروجی که می بایست در برخی از آپارتمانها تا چندین طبقه به بالای بام هدایت شوند حذف می شود.

طراحی ساختمان ایده آل در قم

آب و هوای قم در طبقه بندی اقلیمی کشور در زمره آب و هوای نیمه بیابانی (جزو اقلیم کویری و خشک) چون نزدیک به منطقه بیابانی مرکز ایران است تابستانهای آن گرم و خشک و زمستانهای آن کم و بیش سرد است اختلاف دمای سالانه نسبتاً زیاد و در اغلب اوقات خشکی هوا غلبه دارد.

مصالح ایده آل

از نظر نوع مصالح ساختمان با توجه به رطوبت کم قم می توان از هر دو سازه های بتنی یا فلزی استفاده نمود در نازک کاری از مصالح عایق که از اتلاف انرژی جلوکیری کند بسیار مناسب است تا مانع نفوذ سرما و دفع گرما در فصل سرد و مانع ورود گرما در فصل گرم شود این در مورد نوع مصالح درب و پنجره هم صدق می کند.

نما ایده آل

استفاده از مصالح نما با رنگ روشن و یا اندود روشن و یا پانل های آلومنیومی یا کامپوزیت با رنگ روشن با خاصیت ظرفیت حرارتی بالا و منعکس نمودن نور خورشید در شهر قم با وجود فصل بحرانی تابستان و اختلاف دمای زیاد شب و روز که از خاصیت های شهرهای کویری می باشد و به منظور جلوگیری از تغییرات ناگهانی حرارت نیاز است در پوسته خارجی بنا مصالح با ظرفیت حرارتی بالا انتخاب شوند و همچنین مصالح روشن تا 90درصد انرژی خورشید را منعکس می کنند.

ایده آل از نظر بارشها

با توجه به میزان کم بارندگی ساختمان ایده ال می تواند دارای سقف بام تخت با شیب باشد و معمولا در دیوارهای پیرامونی ساختمان از ایزولاسیون استفاده نمی شود چون بارندگی زیاد با زاویه تند به ندرت وجود دارد.

 

ایده آل از نظر تابش

جهت استفاده از نور خورشید و در امان بودن از گرما جهت ساختمان و بازشوهای بزرگ رو به شرق و بازشوهای کم رو به غرب باشد تا آفتاب غرب که گرمای بیشتری دارد کمتر نفوذ کند به اصطلاح پشت به قبله باشد. یکی از سه اتاق خانه در قسمت شمال می تواند در روزهای سرد برای استفاده قرار گیرد بخش غربی را به موارد غیر از نشیمن اختصاص می دهیم. همچنین با توجه به زاویه تابش آفتاب در پائین ترین موقعیت سالانه ۳۲ درجه و در بالاترین موقعیت سالانه ۷۸ درجه می بایست از بالکن های بلند استفاده نمود تا زاویه ورود تابش را کنترل شود.

ایده آل از نظر بادها

بازشوهای ساختمان ایده ال می بایست در راستای غربی به شرقی طراحی شود به گونه ای که با توجه به فراوانی بادهای غربی می توان از کوران باد برای تنظیم دما استفاده کرد.

4-5- معرفی سایت:

سایت مجموعه در قسمت جنوبی شهر قم در بلوار دانش قرار دارد. هدف اصلی من از انتخاب این نقطه از شهر به عنوان سایت توجه به دسترسی می باشد. با توجه به بافت متمرکز شهر قم و با توجه به اینکه اکثر مکان های مهم اداری، تجاری و حتی تفریحی در مرکز قرار دارد و با افزایش جمعیت انسانها و وسایط نقلیه ترافیک روز به روز سنگین تر می شود، تمرکز زدایی می تواند یک راهکار مناسب برای حل این مشکل باشد.

جاده اراک و بلوار دانش با توجه به بار ترافیکی می تواند یک مسیر دسترسی مناسب برای سوژه باشد. نزدیکی سایت به کمربندی شهر قم یکی از مزایای انتخاب این محل است که بازدید کنندگانی که از شهرهای دیگر می آیند نیز از این طریق با مشکل کمتری روبرو هستند.

عکس هوایی از سایت و موقعیت آن و نشان دادن دسترسی های مجاور سایت:

موقعیت سایت و راه های دسترسی منبع:google earth

1-5-4- عکس هایی از سایت و راه های دسترسی مجاور:

View 1 view 2 منبع: google Earth

View 1 view 2

View 3 منبع: google earth

View 3

View 4 view 5 منبع: google earth

view 4 view 5

2-5-4- عکس های سایت:

Pano 1 – pano 2 – pano 3 منبع:google earth

Panorama 1

Panorama 2

Panorama 3

4-5-3- آلودگی صوتی:

 

آلودگی صوتی اطراف سایت

4-5-4- طلوع و غروب خورشید:

جهت خورشید از طلوع تا غروب

4-5-5- جهت باد های مطلوب و نامطلوب:

جهت وزش باد ها به سایت

4-5-6- جهت گیری اقلیمی:

جهات اقلیمی در سایت

4-5-7- درجه بندی دسترسی های مجاور سایت:

بلوار های اصلی و فرعی مجاور

4-5-8- پوشش گیاهی:

 

 

پوشش گیاهی اطراف سایت

فصل پنجم:

روند طراحی

1-5- بررسی و انتخاب سایت:

معیارهایی که برای انتخاب سایت مد نظر قرار گرفته به این شرح است:

-سایت از دو طرف به بلوار اصلی راه دارد که کار رفت و آمد را اسان میکند و دید مناسبی به بنا میدهد.

-اطراف سایت نسبتا خلوت و رفت و امد راحت میباشد.

-سایت مورد نظر در کنار بلوار اصلی قرار دارد و دسترسی به آن آسان می باشد و در مکانی از شهر قرار دارد که برای دسترسی از شهرستان ها هم راحت میباشد.

-سایت پیشنهادی از نظر دسترسی به مرکز شهر، با توجه به قرار گیری در حاشیه مناسب است. و از لحاظ عبور و مرور با وسایل نقلیه عمومی هم در شرایط مناسبی قرار دارد.

ابعاد و اندازه سایت (مقیاس 1:100):

ابعاد و اندازه ی کلی سایت با مقیاس 1:100 منبع: شهرداری قم

5-2- مبانی نظری و ایده های طراحی:

مبانی نظری که من برای اغلب طراحی هایم استفاده می کنم یافتن یک کانسپت بسیارکلی برای شکل دهی به حجم بنا و مجموعه می باشد که با توجه به روابط حاکم بین فضاها و بدست آوردن مطلوب ترین عملکرد و همزمان با آن استفاده از حس زیبایی شناسی و درک تناسبات مناسب که در ذات همه انسانها وجود دارد معماری خود را شکل می دهم.

در طراحی طرح نهایی (موزه فرش) من با استفاده از در نظر گرفتن نقش فرش هریس (که در فصل دوم به طور مفصل به معرفی آن پرداخته شد) برای شکل دهی کلی کانسپت طرح خود استفاده کرده ام و از مفاهیمی همچون ریتم، تقارن، تعادل و … که از مفاهیم پایه همه آثار هنری سنتی از جمله معماری، کاشیکاری و فرش بافی و …است بهره گرفته ام.

5-3- روند طراحی:

روند شکل گیری کانسپت به ترتیب زیر میباشد..

اول از نمونه های مختلفی از نقش هریس را بررسی کردم و باتوجه به بررسی های انجام شده تمام نقشه ها از یک کانسپت اصلی بهره میبرند که به صورت زیر میباشد.

 

من با در نظر گرفتن عکس های بالا برای این که بتوانم این طرح را به پلان داخلی تبدیل کنم تغییرات در ان ایجاد کرد و پلان استرلیزه شده ای که در برای بار اول به استاد ارائه دادم به این صورت بود:

که حجم آن هم به این صورت بود:

و در نهایت با توجه به عملکرد پلان تناسب حجمی و راهنمایی های استاد راهنما در جهت تکمیل طرح فرم نهایی شکل گرفت.

5-4- پلان ها:

فهرست منابع:

1- نویفرت , اطلاعات معماری

2- اقلیم و معماری , مرتضی کسمایی

3- سایت اینترنتی شهرداری قم

4- میراث فرهنگی استان قم

5- موسسه نشر معمار

6- فلسفه هنر و زیبای شناسی, جان هاسپرز _ راجرز اسکارتن

7- سایت اینترنتی موزه هنرهای معاصر

8- سایت اینترنتی ویکی پدیا

9- نفیسی- نوشین دخت- موزه داری- سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)- تهران 1380 – ص 3 وص 4

10- نفیسی-نوشین دخت-موزه داری-انتشارات سمت-تهران- 1380بهار

11- محبوبی اردکا نی،حسین-تاریخ موسسات تمدنی جدید درایران، نشردانشگاه تهران – بهار 1370

12- گزارش فعالیت های پژوهشی وحفظ واحیای میراث فرهنگی -سال1362

13- بنیادگسترش موزه درایران- تهران- نشراداره کل موزه ها- سال 1355

14- مصطفوی – محمدتقی – تلاش درخدمت به آثار ملی وامید به آینده- گزارش باستان شناسی –نشراداره کل باستان شناسی – 1334

15- وب سایت معماری معاصر ایران

16- وب سایت http://www.allmuseums.com/carpet_museums.html

17- سایت دانشکده فرش هریس

18- وب سایت اطلاعات فرش قم www.qomcarpet.ir

19- سایت www.etoood.com

20- سایت مرجع معماری ایران و جهان www.architects.ir