پروژه تکمیلی ساختمان – قسمت سوم

فصل پنجم

1) آرماتوربندي:

براي ايجاد مقاومت در مقابل نيروهاي كششي دربتن داخل شناژبتني چند رديف در بالاوپايين ميلگردهاي طولي قرار ميدهند واين ميلگردهاي طولي را بوسيله ميلگردهاي عرضي كه به آن خاموت ميگويند به همديگر متصل ميكنند.

ميلگردهاي طولي وعرضي را از قبل در گارگاه آرماتوربندي ميبافند وبعد در داخل قالب بندي شناژ قرار ميدهند.

بايد توجه داشت كه پهناي اين قفسه بافته شده بايد در حدود 5 سانتيمتر كوچكتر از پهناي قالب شناژ باشد يعني از هر طرف 5/2 سانتيمتر بطوريكه اين ميلگردها كاملا دربتن غرق شده وآنرا از خورندگي در مقابل عوامل جوي محفوظ نگه دارد. اين 5/2 سانتيمتر در مناطق مختلف اب و هوايي وهمچنين محل قرار گرفتن قطعه بتن وهمچنين ميزان سولفاته بودن ابهاي مجاور ان

متفاوت است كه ميزان ان بوسيله موسسه استاندارد وتحقيقات صنعتي ايران تعيين شده است.

2)هدف از بكار بردن فولاد در قطعات بتني:

بتن جسمي شكننده است كه در مقابل نيروهاي فشاري مقاومتي قابل توجه دارد اما مقاومت ان در برابر نيروهاي كششي ناچيز است. به همين دليل در محاسبات بتن آرمه اين مقاومت در نظر گرفته نميشود. مقاومت بتن در برابر نيروهاي كششي تقريبا 10/1مقاومت فشاري آن در نظرگرفته ميشود. با توجه به اينكه قطعات بتني مدام تحت تاثير انواع نيروهاي فشاري و برشي وكششي قرار ميگيرند لازم است قطعات بتن براي مقاومت كافي در مقابل اين نيروها با عنصر مناسبي مسلح گردند. كه بهترين عناصر فلزاتي هستند كه بنام آرماتور معروف هستند.

انواع ارماتور استفاده شده در شناژ عبارتند از ارماتور طولي و عرضي.

وظايف ارماتور طولي عبارتنداز تقويت ستون در مقابل بارهاي فشاري و خمشي است. اما ارماتورهاي عرضي وظيفه نگه داشتن ارماتورهاي طولي در جاي خود و جلوگيري از كمانه كردن ارماتورهاي طولي در هنگام وارد شدن نيروهاي فشاري را برعهده دارند.تقويت ستون در جهت عرض ودر مقابل بارهاي جانبي از وظايف ديگر

ارماتورهاي عرضي ميباشد. ارماتور عرضي را خاموت ميگويند. بسته به نوع شكل هندسي ستون از خاموتهاي مختلف الشكلي استفاده ميشود.اگر ستونها استوانه اي يا دايره اي شكل باشند ويا براي ساخت شمعها از خاموتهايي دايره اي شكل به نام دورپيچ يا اسپيرال استفاده ميكنند . دورپيچها علاوه بر داشتن عملكرد تنگها باعث محصور شدن هسته داخلي ستون وافزايش مقاومت آن ميشوند و همچنين در حين زلزله رفتار شكل پذيرتري- دارند يعني بدون ترك خوردن تغيير شكلهاي خوبي نشان ميدهند.

 

3) بستن ميلگردها به يكديگر:

ميلگردهاي فولادي بايد قبل از بتن ريزي براساس طرح ومحاسبه به يكديگربسته ويكپارچه شوند تا از جابجا شدن آنها طي عمليات بتن ريزي تا گيرش بتن جلوگيري شود. بستن ميلگردها به يكديگراز نظر زمان ومكان بستگي به وضعيت كارگاه و نوع قطعه دارد كه تصميم گيري در مورد چگونگي آن به عهده تكنسين ساختمان ميباشد تا حداكثر كارايي حاصل شود.

گاهي تمام يا قسمتي ازميلگردها را خارج از قالب ميبندند و يك شبكه را تشكيل ميدهند وسپس انرا در قالب ميگذارند مانند شبكه كف فونداسيون تكي وگاهي نيزميلگردها را در روي قالب به يكديگر ميبندند مانند ميلگردهاي سقف بتني.

براي بستن دو ميلگرد به يكديگراز مفتول فلزي نرم با قطر 5/1تا2ميليمتر استفاده ميكنند كه اصطلاحا به اين عمل گره زدن ميگويند.

4)نحوه خم كردن ميلگردها:

با توجه به سنگيني نسبي كار ميلگرد خم كني و فشارهاي نسبي زيادي كه در هنگام خم كردن ميلگرد بر دستها وكمر وبعضا تمامي اعضاي بدن وارد ميشود بهتر است براي كاهش اين فشارها ازميز ميلگرد خم كني استفاده ميشود.

ارتفاع اين ميز معمولا 80 سانتيمترو عرض ان يك متر است وطول ان با توجه به طول ميلگردها و امكانات كارگاه ميتواند بين 3تا9متر درنظر گرفته شود. بر روي اين ميز صفحه خم كن ميلگرد قرار دارد.

اين صفحه عبارت است از صفحه فولادي مربع يا مستطيلي كه برروي آن تعدادي خار فولادي تعبيه شده است واين خارها از حركت ميلگرد در بعضي از جهات جلوگيري ميكند.

صفحه خم كن ميلگرد را از طريق پيچهايي بر روي ميز ثابت كرده وبا استفاده از اچار F يا اچار گوساله ميلگردها را را به شكلهاي مورد نظر خم ميكنند براي ايجاد قلابها و خمهاي استاندارد قطر خار كه ميلگرد به دور ان ميچرخد وخم مورد نظر را بوجود مياورد بايد متناسب با قطر ميلگرد مورد خم باشد. با توجه به اينكه وظيفه اصلي ميلگردها در بتن تحمل نيروهاي كششي است بايد ميلگردهاي مصرفي در بتن صاف باشد . با وارد شدن نيرو به ميلگرد مقطع ان بايد در مقابل نيروي وارده مقاومت كند. در ميلگردهاي ناصاف قبل از اينكه مقطع ميلگرد مقاومتي بروز دهد به دليل طول اضافي ناشي ازناصافي ميلگرد فاصله بين دونقطه اي كه بر انها نيروهاي عمل وعكس العمل وارد ميشوند ميتواند زياد شود كه اين امر در قطعات بتني جايز نيست بنابراين ميلگردهاي مصرفي در بتن بايد حتما صاف وعاري از خميدگي باشند. دركارگاههاي ساختماني ميلگردهاي خم شده را از طريق كشيدن بوسيله دستگاههاي كشش برقي صاف ميكنند امادر كارگاههاي كوچك كه فاقد اين دستگاهها هستند براي صاف كردن ميلگردها از پتك يا سندان استفاده ميشود. در اين صورت بايد وزن پتك انتخابي با توجه به قطر ميلگرد سنگين نباشد.چنانچه ضربات پتك سنگين باشد امكان ايجاد تنش در ميلگرد وجود دارد يا ممكن است در بعضي از قسمتهاي ميلگرد لهيدگي ايجاد شود وسطح مقطع از مقدار محاسبه شده كمتر گردد.

5) برش ميلگردها:

برش ميلگردها به دو روش سرد وگرم انجام ميشود كه برش سرد از مزاياي بيشتري برخوردار است. اما معمولا برش گرم ممنوع است واستفاده از ان تنها با اجازه دستگاه نظارتي امكان پذير ميباشد. ساده ترين وسيله براي برش سرد قيچي دستي ساده است. اين قيچيها در اندازه متفاوت وبا قدرت برش مختلف ساخته ميشود. نوع ديگري از قيچيهاي دستي برروي پايه قرار دارند . اين قيچيها داراي ظرفيت برش بالاتري ميباشند و ميتوان با انها ميلگردهاي قطور رانيز بريد. البته ماشينهاي برقي برش ميلگرد كه به گيوتين معروف هستند نيز وجود دارند كه باعث سرعت بخشيدن در برش بدون نيازبه نيروي كارگر ميشود.

 

6) آچارخم كن ميلگرد يا آچار F:

ساده ترين وسيله دستي براي خم كردن مناسب ميلگردها ي نازك اچاري است به شكل F كه اصطلاحا به ان اچار گوساله نيز ميگويند كه قسمت سر اچار از فولاد سخت ساخته ميشود تا در اثر نيروهايي كه هنگام خم كردن ميلگرد به ان وارد ميشود فشرده و له نشود.

7)نحوه ساخت شناژهاي افقي وعمودي:

نحوه ساخت شناژهاي افقي وعمودي بدين صورت بود كه دو نفر كارگر

براي درست كردن خاموتها ابتدا ميلگردهاي آج دار نمره 8 را به اندازه مشخص شده قطع ميكردند وانرا روي ميز ميلگرد خم كني ميگذاشتند وبا چند حركت انرا بصورت مربع يا مستطيل خم ميكردند واين كار را با اچارF يا يك لوله كه ميلگرد را توي ان ميگذاشتندانجام ميدادند ودر انتها به خاموت خم غير 90 درجه ميدادند كه اين كار براي خاموتهاي شناژهاي افقي به تعداد مشخص شده انجام شد.

اما براي ميلگردهاي طولي از ميلگرد شماره 14 استفاده شد بطوري كه 4عدد ميلگرد را به طول پي بعلاوه طول خم(قلاب) ميبريدند كه مجموعا براي يك قسمت پي 4 عدد ميلگرد را با خاموت به فاصله 25 سانتيمتر با سيم ارماتوربندي و وسيله اي بنام سيم چين ميبستند . به اين قفسه ارماتوري شناژ ميگويند.بعد از ان شناژها را روي پي سنگي گذاشتند ودر جاههاي عمود بر هم شناژها را با سيم به هم محكم ميبستند. بعد از اينكه شناژهاي افقي تمام شد وهمه را در جاي خود گذاشتند دوباره ميلگردهايي به قطر 8 ميليمتر را به اندازه طولي طبق نقشه بريدند وانها را به شكل خاموت در اوردند. سپس ميلگردهاي به قطر 20ميليمتر را با توجه به اندازه هاي موجود در نقشه بريدند وچهار ميلگرد را در گوشه هاي خاموتها ميگذاشتند وخاموتها را بفاصله 25سانتيمتر از همديگر قرار دادند وبا سيم ارماتوربندي محكم ميبستند. اين كار را براي تمام شناژهاي عمودي انجام دادند وبعد از اماده شدن شناژها انها را در جاي خود قرار دادند .

8) قالب بندي شناژهاي افقي وعمودي:

پس از آماده شدن شناژها قبل از انكه انها را در جاي خود قرار دهند ابتدا با اب سطح پي سنگي را تميز كردند وبه فاصله معين قطعات بتني كوچكي بنام فاصله نگهدار يا لقمه را در زيرشناژها قرار دادند. قطر اين قطعات در حدود 5/2تا3 سانتيمتر بود كه در زير شناژهاي افقي كار گذاشته شد تا اينكه سطح زير شناژها به اصطلاح كارگري بتن خور داشته باشد. البته علت اصلي استفاده از فاصله نگهدار ايجاد فاصله مناسب با سطح پي ميباشد تا اين فضاي ايجاد شده توسط بتن پر شود و ميلگردها عملا در بتن غرق شوند. بعد از اينكه شناژها در جاي خود مستقر شدند كار قالب بندي شروع شد كه سه روز تمام كارگران ارماتوربند مشغول اين كار بودند اما نحوه كار قالب بندي به اين گونه بود كه ابتدا چند تخته نسبتا طويل را كنار همديگر قرار ميدادند سپس بوسيله تخته هاي زخيم تري كه عمود بر تخته هاي اول بودند و انها را پشت بند ميگفتند تخته هاي طويل را ميخ ميكردند. بدين طريق يك صفحه قالب چوبي ساخته ميشد. تعداد وابعاد پشت بندهاي لازم براي يك صفحه قالب با توجه به ابعاد قالب ونيروهاي وارد بران تعيين ميشد.بعد از اينكه اين صفحات به اندازه كافي ساخته شد انها را در دوطرف يك شناژ قرار دادند وابتدا با تيرهاي چوبي به اسم مهاري نگه داشته شدند. نحوه قرار گرفتن اين تيرها بدين شكل است كه يك سر انها را به بدنه قالب تكيه ميدهند و سر ديگر را بر روي زمين مهار ميكنند . براي مهار كردن اين قسمت از سر تيرك ان را بوسيله گچ بر روي زمين محكم كردند. براي حفظ فاصله مناسب بين صفحات قالب بر روي سر اين صفحات تخته هايي با فاصله هاي مناسب در نظر گرفته شد و بوسيله ميخ محكم كردند.

البته براي محكم كاري بيشتر دو صفحه قالب را به همديگر بوسيله سيم ارماتوربندي محكم بستند . با اتمام اين كار قالب اماده بتن ريزي شد.

فاصله نگهدار يا لقمه:

براي ايجاد پوشش يكنواخت بتن روي ميلگردها از قطعاتي بنام فاصله نگه دار يا لقمه استفاده ميشود.اين قطعات قبل از بتن ريزي در فواصل مناسب به شبكه ميلگرد متصل ميشوند. در صورت عدم استفاده از فاصله نگه دار ممكن است هنگام بتن ريزي بخصوص هنگام ويبره كردن بتن ميلگردها تغيير مكان دهند و در نتيجه پوشش بتن كم وزياد شود. گاهي اين تغيير مكان انقدر زياد است كه ميلگرد به صفحات قالب ميچسبد و در نتيجه هيچ گونه پوششي ايجاد نميشود. فاصله نگهدارها را معمولا از بتن وبه اشكال مناسب ميسازند. فاصله نگهدار ها بايد از جنس ونوع پايا باشند تا موجب خوردگي ميلگرد و قلوه كن شدن پوشش بتن نشوند. بهتر است مخلوطي كه در ساخت لقمه ها بكار ميرود از نظر مقاومت و پايايي وتخلخل با بتن اصلي يكسان باشد.

اما در انجام اين پروژه براي ساخت لقمه از قالبهاي كوچك پلاستيكي استفاده شد.بدين صورت كه ابتدا ملات ماسه سيمان اماده شد سپس درون قالبهاي پلاستيكي ريخته شد پس ازطي زمان گيرش و سخت شدن و گذشت يك روز لقمه ها را از قالب پلاستيكي بيرون اوردند وبراي يك روز تمام در حوضچه اب قرار دادند. با گذشت اين مراحل لقمه ساخته شده اماده استفاده ميباشد.

 

9) قلاب انتهاي ميلگرد واندازه استاندارد آن:

براي افزايش چسبندگي بين ميلگردها و بتن بايد در انتهاي ميلگردهاي فولادي قلاب ايجاد كرد. اين قلابها درمواقعي كه قطعه بتني به كشش مي افتد باعث جلوگيري از هم گسيختگي قطعه ميشود . قلابها انواع مختلف و اشكال متفاوتي دارند از قبيل چنگك و گونيا و قلاب 180 درجه . ايجاد هر يك از قلابهاي فوق در انتهاي ميلگردها الزامي ميباشد.