کانال آبیاری چیست ؟ ویژگی ها ، مزایا

کانال آبیاری چیست ؟

کانال آبیاری ، یک مجرای مصنوعی است که برای انتقال آب به مزارع جهت انجام آبیاری ساخته شده است.

آب از رودخانه یا مخازن گرفته می شود .

کانالها می توانند با استفاده از بتن ، سنگ ، آجر یا هر نوع عضو انعطاف پذیر ساخته شوند که مسائل مربوط به دوام مانند نشت و فرسایش را حل می کند.

سیستم توزیع در سیستم آبیاری کانال ، مسیر کانال ، منحنی ها و ویژگی های خاص کانال آبیاری به طور خلاصه در این مقاله توضیح داده شده است.

 

سیستم توزیع کانال

شکل زیر طرح کلی یک سیستم توزیع کانال را نشان می دهد که شبکه های مختلف کانال های تشکیل دهنده یک سیستم آبیاری را نشان می دهد.

چه طرح آبیاری باشد ، یعنی آبیاری مستقیم با استفاده از آب و یا طرح آبیاری برای  ذخیره سازی و انبار مانند سدها یا مخازن ، هر دو نیاز به شبکه ای از کانال های آبیاری در اندازه ها و ظرفیت های مختلف دارند. از این رو سیستم کانال شامل موارد زیر است:

• کانال اصلی
• کانال فرعی
• توزیع کنندگان بزرگتر
• توزیع کنندگان کوچکتر
• منابع آبی

مسیر کانال :

مسیر کانال بر اساس ملاحظات زیر انتخاب میشود :

۱-مسیر کانال باید به گونه ای انتخاب شود که حداکثر مساحت با کمترین طول ارائه شود. همچنین باید استفاده از کارهای زهکشی متقابل را به حداقل برساند.

۲-دنبال کردن یک مسیر مستقیم ، خسارات را کاهش خواهد داد .

۳-همیشه باید مسیر کانال با کار کمتر زهکشی انتخاب شود.

۴-کانال نباید از جنگل ، شهر ، روستا یا مناطق پرهزینه عبور کند

۵-درساخت کانال بایستی از خاکبرداری ها یا خاکریزی های پر هزینه و زیاد ، اجتناب نمود .

۶-توصیه می شود تعادل در عمق خاکبرداری و عمق خاکریزی حاصل شود.

۷-از انتخاب مسیر بر روی سنگلاخ و لایه های ترک خورده ، اجتناب نمایید .

منحنی ها در کانال

همواره توصیه می شود کانال ها بدون منحنی ، تراز شوند.

منحنی ها باعث اختلال در جریان می شوند.

برای جلوگیری از شستشو در قسمت مقعر ، نیاز به سوراخ کردن وجود دارد.

منحنی های کانال باید ملایم تر و دارای شعاع بیشتری باشند تا تخلیه های بزرگی ایجاد شود.

مزایای کانال آبیاری :

مزایای اصلی کانال عبارتند از  :

از خشکسالی های خطرناک می توان جلوگیری کرد که باعث تسریع در توسعه اقتصادی می شود.

نیاز به آب زراعی به هنگام نوسان در شدت بارندگی با داشتن سیستم آبیاری مناسب تأمین می شود.

در مقایسه با آبیاری معمولی ، به دلیل کانالها ، بهره وری بالاتری در هکتار از اراضی حاصل می شود.

کانال های ساخته شده دائمی هستند که نیاز به نظارت منظم دارند.

کانال آبیاری اجازه نمی دهد سطح آب پایین بیاید. این تنها به افزایش سطح آب کمک می کند و در نتیجه حفر چاه ها نیز تسهیل می شود.

کانالها همچنین به منظور دستیابی به برق ، تأمین آب آشامیدنی ، توسعه شیلات و ناوبری خدمت می کنند.

معایب کانال :

معایب اصلی کانال عبارتند از  :

هر گونه عدم تعادل در روند توزیع آب منجر به کمبود آب در برخی مناطق و گرفتگی آب در مناطق دیگر می شود. از این رو باعث می شود خاک به دلیل حرکت نمک های زیرزمینی مضر و قلیایی به سطح ، حاصلخیزی خود را از دست بدهد .

آب موجود در کانال باعث رشد کرم ها ، پشه ها و حشرات می شود.

نگهداری نادرست منجر به جمع شدن رسوبات در کانالها می شود که به نوبه خود بر ظرفیت کانال تأثیر می گذارد.

ساخت کانال نیاز به سرمایه گذاری اقتصادی و زمان دارد. از این رو ، این راه حل برای همه  آبیاری ها ، مناسب نمیباشد.