پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
اصول ایمنی در ساختمان
منظور از ایمنی ساختمان، فراهم آوردن یک سری امکانات و تسهیلات (با رعایت ضوابط قانونی) در ساختمان است. که علاوه بر تأمین امنیت و داشتن شرایط بهداشتی، ایجاد میل و رغبت به کار نیز در کارگران ایجاد نماید که در این خصوص می‌توان به نکات ایمنی در خصوص نردبان‌ها، پلکان، کف، سقف، آسانسورها و … اشاره نمود.
دستور العمل مربوط به سیستم لوله کشی آب آتش نشانی ساختمان‌ها
ساختمانهای به ارتفاع سه طبقه روی پیلوت اجرای سیستم آب آتش نشانی با لوله به قطر ۱/۵ اینچ و نصب جعبه آتش نشانی به صورت یک طبقه در میان شروع از همکف است.
ساختمانهای با ارتفاع بیش از ۳ طبقه روی
- سیستم لوله کشی آب آتش نشانی سالن‌های اجتماعات، انبارها، واحدهای تجاری و صنعتی زیر نظر کارشناسان آتش نشانی انجام میشود.
- نصب جعبه F، جنب در و خارج از ساخت با متعلقات لوله نواری و داخل سالن‌ها با متعلقات لوله لاستیکی فشار قوی و هوزریل صورت می‌گیرد.
- حداکثر فاصله جعبه F از یکدیگر سی متر است ( نصب جعبه F با متعلقات لوله نواری، داخل سالن بر حسب نشر کارشناسی آتش نشانی).
- امتداد لوله اصلی آب نشانی از پشت بام تا پائین‌ترین ارتفاع ساختمان (کد روی v فونداسیون) و اتصال آن به آب شهر و منبع ذخیره هوائی آب آتش نشانی مستقر در پشت بام ضروری است.
- سایز لوله اصلی و ظرفیت منبع، زیر نظر کارشناس آتش نشانی و دبی خروجی برای مدت ۱۰ دقیقه تا زمان رسیدن نیروی عملیاتی آتش نشانی در نظر گرفته میشود و در نظر گرفتن پمپ با رله اتوماتیک جهت تامین حداقل ۳ اتمسفر فشار برای هر یک از سر نازل‌ها است.
- انبارها، واحدهای صنعتی، تولیدی ضروری است مجهز به استخر آب با ظرفیت متناسب با محل، چاه و سیستم پمپاژ با رله اتوماتیک باشند و در نظر گرفتن ژنراتور برق اضطراری جهت مواقع ضروری و قطع برق (زیر نظر کارشناس آتش نشانی) باشند.
- هیدرانت آتش نشانی (شیر ایستاده آتش نشانی) برای مجتمع‌های مسکونی، تجاری، صنعتی و اداری زیر نظر کارشناس آتش نشانی مشخص میشود.
- سیستم آب افشان اتوماتیک دستی (سیستم اسپرینکلر) و خشک زیر نظر کارشناسان آتش نشانی مشخص میشود.
دستورالعمل مربوط به خاموش کننده دستی و چرخ دار آتش نشانی
- نصب خاموش کننده ۶ کیلویی دی اکسید کربن مجاور تابلو اصلی برق ضروری است.
- نصب خاموش کننده پودر و گاز درجه‌دار جنب در موتورخانه و انباری‌ها و داخل هر واحد تجاری ضروری است.
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک زیر نظر کارشناسان آتش نشانی مشخص شود.
- تعداد و نوع خاموش کننده‌های دستی و چرخ‌دار توسط کارشناسان آتش نشانی در مرحله پایانی کار مشخص شود.
دستورالعمل مربوط به موتورخانه تاسیسات
- در نظر گرفتن در فلزی و آستانه زیر در برای موتور خانه
- در نظر گرفتن تهویه به تناسب حجم موتور خانه
- کلیه دیگ‌های تحت فشار دارای سوپاپ اطمینان باشند
- سیم کشی‌های برق بصورت توکار یا از داخل لوله مخصوص عبور نمایند.
- روشنائی‌ها از نوع مخصوص حفاظ دار باشند.
- موتورخانه تاسیسات به تجهیزات ایمنی و آتش نشانی زیر نظر کارشناس مجهز شوند.
- مجهز به کف شوی باشد.
- طراحی موتورخانه تاسیسات خارج از زیربنا و در صورت عدم امکان ، مجاور یک جبهه به فضای آزاد با پنجره به فضای آزاد در نظر گرفته شود.
- موتورخانه تاسیسات در جوار چاه آسانسور، دستگاه پله و سالن اجتماعات قرار نگیرد و در صورت عدم امکان ، دیوار مشترک بین آنها مقاوم حریق باشد.
- داکت مستقل برای لولههای تاسیسات کابل‌های برق و دودکش‌ها در نظر گرفته شود.
دستورالعمل ایمنی در مورد لولههای دودکش ساختمان
- در نظر گرفتن لوله دودکش مجزا جهت هر منبع حرارتی تا پشت بام
- نصب کلاهک H بر روی لولههای دودکش در پشت بام
- زیر ۶۰۰ متربنا محل باید به سیستم حرارت مرکزی مجهز باشد
- جهت دیگر منابع حرارتی با نظر مهندس تاسیسات لوله یا کانال با سایز متناسب در نظر گرفته شود.
- هر بخاری یا سایر وسایل گاز سوز باید به یک دودکش مجزا مجهز شود.
- انتهای کلیه دودکش‌ها بایستی حداقل ۱ متر از سطح پشت بام بالاتر بوده و از دیواره‌های جانبی نیز حداقل ۱ متر فاصله داشته باشد
- به هیچ عنوان نمی‌توان از درز اتقطاع برای خروج لولههای دودکش استفاده کرد.
سایز لولههای دودکش برای هر منبع حرارتی به شرح ذیل در نظر گرفته شود
- بخاری گازی معمولی، هود آشپزخانه، قطر داخلی لوله دودکش ۱۰ سانتی متر
- شومینه، پکیج، آبگرمکن، داخلی لوله دودکش ۱۵ سانتی متر
دستورالعمل ایمنی در خصوص نصب پله فرار (به صورت رفت و برگشت)
- مسیر دسترسی به پله فرار از داخل اتاق خواب‌ها، انباری‌ها و … که درب آنها در معرض قفل شدن باشد، نبایستی در نظر گرفته شود.
- درب پله فرار بایستی بطرف پله فرار باز شود.
- حداقل یک ضلع پله فرار به هوای آزاد مرتبط باشد.
- به طرف پله فرار و تا فاصله یک متری فرار هیچگونه پنجره باز نشود.
- در مسیر خروج، علائم خروجی اضطراری نصب شود.
- پله فرار بایستی از پشت بام تا طبقه همکف ادامه یابد.
- ارتفاع هر پله حداکثر ۱۸ سانتی متر و پاخور (کف پله) حداقل ۲۸ سانتی متر در نظر گرفته شود.
- عرض پله‌ها و پاگردها و مسیر راه خروج نباید در هیچ قسمت از طول مسیر کاهش یابد.
دستور العمل مربوط به دستگاه پله اضطراری
- دیوارهای مسیر دسترسی اضطراری و دستگاه پله اضطراری خود ایستا بدون هیچگونه منفذ باشد (بجز پنجره های مشرف به فضای آزاد).
- به در، دود بند خود بسته شو مجهز شود و نصب کوپل طلق‌دار همراه با فن مناسب در سقف
- دستگاه پلکان و جان پناه، دستگاه پلکان مشرف به نورگیر به ارتفاع حداقل ۱/۵ متر اجراء و نصب روشنائی اضطراری ۱۲ ولت تغذیه از باتری با شارژ و رله اتوماتیک.
- نصب علائم راهنما جهت مشخص نمودن شماره طبقه مسیر خروج در ارتفاع حداکثر ۱/۸ متر از کف تمام شده با مشخصات زیر به صورت نوردار با روشنائی ۱۲ ولت تغذیه از باتری با شارژر و رله اتوماتیک یا شبرنگ متناسب با مسیر خروج.
- حداکثر ارتفاع ساختمان ۳۰ متر یا ۹ طبقه روی پیلوت دستگاه پله اصلی به عنوان دستگاه پله اضطراری مد نظر قرار گیرد، به نحوی که دستگاه پله از ایستگاه مشترک ورودی واحدها و آسانسور در طبقات کاملاً جداسازی شود.
- مساحت ایستگاه مشترک (سه متر مربع + یک متر مربع * تعداد واحدها در طبقه) با مصالح ساختمانی و درب ایزوله دود خود بسته شو جداسازی شود.
- از ارتفاع بیش از ۳۰ متر یا بیشتر از ۹ طبقه روی پیلوت ضروری است دو دستگاه پله بنحوی در نظر گرفته شود که در طبقات به یکدیگر راه داشته باشند. یکی از دست گاه پله‌ها با فاصله از دستگاه پله دیگر و در ضلع مجاور فضای آزاد بوده و به در ایزوله دود خود بسته شو مجهز شود.
دستورالعمل مربوط به جان پناه، داکت و نورگیر و بازشوها
- احداث جان پناه با ارتفاع حداقل ۸۰ سانتیمتر از کف تمام شده اطراف پشت بام، تراس، بالکن، دستگاه پله، اطراف داکت‌های واقع در پشت بام، پرتگاه‌ها و پشت بام ساختمانهای ۶ طبقه به بالا موزایک فرش شود و از آسفالت و ایزوگام استفاده نشود.
- استفاده از شیشه یا اشیاء برنده جهت حفاظ جانپناه مجاز نیست و در صورت استفاده از نرده حفاظ‌ها به صورت عمودی و با فاصله حداکثر ۱۰ سانتیمتر از یکدیگر باشد.
- استفاده از کوپل طلق دار به جای شیشه در قسمت نورگیر بالای خرپشته در صورتی که جهت نورگیر سقف خرپشته از شیشه استفاده شده بایستی زیر نورگیر از قسمت داخل توری مناسب نصب شود.
- دیوارهای جانبی داکت‌ها مقاوم حریق و بدون درز اجرا شود.
- در صورت استفاده از شیشه جهت رفع مشرفیت، شیشه‌ها بصورت فیکس باشد در قالب فلزی با دوربندی کامل و نوار دور شیشه نصب شوند و در صورت استفاده از شیشه سکوریت بطور اصولی و با استحکام لازم در محل خود مستقر شود.
- عدم استفاده از شیشه در قسمت کتیبه بالای درب اصلی ورودی به واحدها.
دستورالعمل مربوط به آسانسور
- رعایت تمامی اصول استاندارد مربوط به آسانسور
- عدم عبور هرگونه لولههای تاسیسات آب سرد، گرم، دودکش‌ها، لولههای گاز و کابل‌های برق از داخل چاه آسانسور (بجز تجهیزات آسانسور)
- نصب قفل سویچی روی دریچه زیر کف موتورخانه و در اتاق موتورخانه آسانسور
- کابین آسانسور به در، آیفون ثابت روی بدنه بدون گوشی، متحرک، زنگ خطر، تهویه، روشنایی ۱۲ ولت تغذیه از باتری با شارژر رله اتوماتیک مجهز شود.
- در نظر گرفتن تجهیزات کامل ایمنی آسانسور (از قبیل گاورنر، پاراشوت، میکروسوئیچ‌های کنترل کننده)
- دیوارهای جانبی چاه آسانسور خود ایستا و مقاوم حریق بدون هیچگونه روزنه اجرا شود.
- در نظر گرفتن چاه ارت و اتصال اسکلت فلزی چاه، کابین، قاب وزنه، تجهیزات موتورخانه و تمامی قسمت‌ها به سیستم ارتینگ با مقاومت حداکثر ۵۵ اهم.
- آسانسور خارج از مرکز دستگاه پله طراحی شود. لذا راهرو طبقات باید توسط درب‌های ضد گسترش حریق محفوظ شود تا از نفوظ دود و آتش به چاه آسانسور به عنوان دودکش جلوگیری شود.
- چاه آسانسور تا روی فونداسیون ساختمان امتداد یابد و به یا در صورت قرار داشتن فضای آزاد زیر چاهک آسانسور، یک ستون زیر ضربه گیرهای چاهک با تامین ایستائی پنج هزار نیوتن بر مترمربع در نظر گرفته شود.
- ابعاد مفید چاه آسانسور حداقل ۱۵۰×۱۵۰ سانتیمتر باشد.
- در چاه آسانسور داخل موتور خانه تاسیسات قرار نگیرد.
- در نظر گرفتن اطاق مستقل برای موتورخانه آسانسور، دریچه به ابعاد حداقل ۸۰×۶۰ سانتیمتر زیر کف موتور خانه روی دیوار جانبی با بازشو به بیرون.
حفاری چاه‌ها و مجاری آب و فاضلاب
- قبل از آغاز عملیات حفاری چاه‌ها و مجاری آب فاضلاب به ویژه در حفر چاه‌ها و مجاری آب فاضلاب به ویژه در حفر چاه‌های دستی، باید بررسی‌های لازم در خصوص وجود و کیفیت موانعی از قبیل قنوات قدیمی، فاضلاب‌ها، پی‌ها، جنش خاک، تاسیسات مربوط به آب، برق یا گاز، تلفن و نظایر آن به عمل آید و در صورت لزوم با سازمان‌ها ذیربط تماس برقرار شود.
- محل حفاری نیز باید طوری تعیین شود که به هنگام کار، خطر ریزش یا نشت قنات و فاضلاب مجاور یا برخورد با تاسیسات یاد شده وجود نداشته باشد.
- به منظور ایجاد تهویه کافی در عملیات حفاری چاه‌ها و مجاری آب و فاضلاب، باید هر نوع گاز، گرد و غبار و مواد آلوده کننده دیگر که برای سلامتی افرا مضر است، به طریق مقتضی از محل کار خارج شود. در صورت لزوم باید کارگران به ماسک و دستگاه‌های تنفسی مناسب مجهز شوند تا همواره هوای سالم به آنها برسد.
- تمامی افرادی که فعالیت آنها با عملیات حفاری چاه‌ها و مجاری آب و فاضلاب مرتبط است باید متناسب با نوع کار از وسایل حفاظت فردی استفاده نمایند.
- مقنی قبل از ورود به چاه برای عملیات چاه کنی، باید طناب نجات و کمربند ایمنی را بخود بسته و انتهای آزاد طناب را در بالای چاه در نقطه ثابتی محکم نموده باشد.
- پس از خاتمه کار روزانه، دهانه چاه‌ها با صفحات مشبک مقاوم و مناسب و مطمئن پوشانده شود.
دستور العمل مربوط به برق و روشنائی اضطراری ساختمان
- سیستم برق بر اساس مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان ایران رعایت شود.
- تابلوی، برق مجاور در اصلی داخل واحد در نظر گرفته شود.
- تابلوی برق حداقل مجهز به فیوز مینیاتوری مستقل برای سرویس بهداشتی (حمام و توالت)، آشپزخانه، سالن، اطاق خواب‌ها، کولر … باشد.
- کابل‌ها و لولههای سیستم برق از داکت‌های مستقل یا داخل دیوار عبور نمایند.
در نظر گرفتن سیستم ارتینگ و صاعقه گیر
در نظر گرفتن روشنائی ۱۲ ولت تغذیه از باتری با شارژ و رله اتوماتیک برای دستگاه پله و مسیر اضطراری، کابین آسانسور، زیرزمین‌های فاقد نور طبیعی، سالن اجتماعات، موتورخانه، مجتمع‌های واحدهای تجاری، مجتمع‌های تجاری، بیمارستان‌ها، کتابخانه‌ها و موزه‌ها و هتل‌ها …
دستورالعمل ایمنی خاموش کننده‌های دستی
در کلیه ساختمانهای مسکونی نصب خاموش کننده در قسمت‌های زیر الزامی است.
واحدهای مسکونی
هر کدام یک دستگاه خاموش کننده دی اکسید کربن چهار کیلویی
تابلوهای برق اصلی
نصب یک دستگاه خاموش کننده دی اکسید کربن شش کیلویی
پارکینگ‌ها و زیرزمین‌ها
به ازای هر ۱۰۰ مترمربع نصب یک دستگاه خاموش کننده پودری شش کیلویی
موتورخانه‌ها
نصب خاموش کننده پودری و دی اکسید کربن (تعداد و ظرفیت خاموش کننده‌ها توسط کارشناسان آتش نشانی در مرحله پایانکار تعیین میشود)
دستورالعمل ایمنی در خصوص پلکان عمومی
- پلکان عمومی با درب ایزوله دود خود بسته شو از سایر بخش‌ها مجزا شود.
- عرض پله‌ها و پاگردها نباید در هیچ قسمت از طول مسیر کاهش یابد.
- اطراف پلکان عمومی ابتدا سیمان اندود و سپس گچکاری شود. (بهتر است دیواره‌های اطراف پلکان با مصالح بتن آرمه اجرا شود)
- ارتفاع هر پلکان ۱۷ سانتی متر در نظر گرفته شود.
- پاخور(پلکان) ۳۰ سانتی متر در نظر گرفته شود.
- حداقل عرض مفید پلکان ۱۱۰ سانتیمتر و در صورتی که تعداد واحدها در ساختمان از ۱۰ واحد بیشتر باشد بایستی حداقل عرض پله ۱۴۰۰ سانتی متر در نظر گرفته شود.
- پنجره‌ها تهویه مناسب تعبیه شود.
- ارتفاع نرده پلکان عمومی حداقل ۸۰ سانتی متر و فاصله حفاظ (عمومی) داخل آن بایستی حداکثر ۱۰ سانتی متر در نظر گرفته شود.
- استفاده از کوپل طلق‌دار به جای شیشه در قسمت نور گیر بالای خر پشته در صورتی که جهت نورگیر سقف خر پشته از شیشه استفاده شده بایستی زیر نورگیر از قسمت داخل توری مناسب نصب شود.
- در صورتی که تعداد واحدهای هر طبقه در ساختمان از چهار واحد تجاوز نماید، بایستی پلکان دوم نیز در ساختمان طراحی و اجرا شود.
دستورالعمل مربوط به نازک کاری و دکوراسیون داخلی ساختمان
- عدم استفاده از مواد قابل اشتعال (از قبیل موکت) داخل راهروها و دستگاه پله اضطراری یا ایستگاه‌های ورودی واحدها و سقف.
- عدم استفاده از مواد قابل اشتعال جهت دکوراسیون و نازک‌کاری سالن‌های اجتماعات، سینماها و راه‌های دسترسی اضطراری در کلیه ساختمان‌ها.
- برای ساختمانهای خاص طبقه نظر کارشناس سازمان آتش نشانی.
دستورالعمل مربوط به نمای سنگ و شیشه
- شیشه از نوع سکوریت باشد.
- از پشت نما داخل ساختمان در قسمت داخل واحدها در هر طبقه از کف تمام شده اجرای جان پناه با مصالح ساختمانی به ارتفاع حداقل ۸۰ سانتیمتر ضروری است.
- ضخامت شیشه متناسب با ابعاد شیشه در نظر گرفته شده و برای فرم شیشه هر شش متر ارتفاع یک یا دو سانتی اجراء شود.
- هر سه متر ارتفاع سنگ روی نیشی قرار گیرد و اسکوپ کامل شود.
- فرم شیشه محکم و فیکس اجراء شود.
- سنگ‌های روی درپوش‌ها کاملاً رولپلاک شوند.
- در محل تقاطع دیوارهای جدا کننده با فرم نمای شیشه به منظور ممانعت گسترش حریق از دو فضای مجاور به یکدیگر از پشت نمای شیشه به عرض حداقل یک متر با مصالح ساختمان مقاوم حریق احداث شود.
- فضاهای جدا از یکدیگر واقع در پشت نمای شیشه، نسبت به یکدیگر با مصالح ساختمانی غیر قابل اشتعال کاملاً جداسازی شوند.