نیاز به پر نمودن فضای کف ساختمانها برای رسیدن به تراز مورد نظر، سطحی مسطح و مناسب جهت نازک کاری کف و همچنین پوشش روی تاسیساتی که از کف عبور کرده اند، بوسیله فوم بتن و پوکه های سبک انجام می شود. آشنایی با تامین مصالح، اجرای کف سازی، روش های ایجاد بازشو در سقف ها و کف ها، تقویت اطراف بازشوها و غیره از مواردی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
روش اجرای کفسازی بوسیله فوم بتن و پوکه
فوم بتن :
فوم بتن، مصالح پر کننده ای است که از ترکیب سیمان، آب، ماده شیمیایی کف زا و ماسه بادی تشکیل شده است. روش اختلاط آن بدین شکل می باشد که، ابتدا آب را داخل مخزن دستگاه تولید فوم بتن ریخته و سیمان و ماسه بادی را به آن اضافه نموده و در حین مخلوط شدن، سپس فوم (ماده کف زا) را با فشار زیاد (جهت ایجاد کف)، به آن می افزایند و عملیات اختلاط را تا رسیدن به سیالی روان با غلظت مناسب ادامه می دهند. سپس فوم بتن تولید شده را بوسیله پمپاژ داخل شلنگهای فشارقوی و مناسب در محل مورد نظر تخلیه می نمایند.
نکات اجرایی کفسازی با فوم بتن :
- قبل از اجرای فوم بتن، تراز مورد نیازی که باید کفسازی شود را بوسیله کرم بندی مشخص نماییم. این عملیات بصورت پیاده سازی نقاط با تعداد مناسب انجام می شود. در صورت وسیع بودن میزان سطح، کروم بندی بوسیله کروم های خطی نیز باید انجام شود تا بتوان کفسازی را با کیفیت مناسب در هر زوم اجرا نمود. در هنگام کفسازی باید به این نکته توجه نمود که، ارتفاع کفسازی تا ترازی بالا بیاید که، فضای کافی برای ملات زیر نازک کاری کف (سنگ، سرامیک، کاشی، موزائیک و …) باقی بماند.
- درصد میزان اختلاط سیمان، آب و مواد کف ساز باید به اندازه ای باشد که تراکم مناسبی بعد از خشک شدن فوم بتن را ایجاد نماید. این تراکم باید با وزن پایین فوم بتن همراه باشد. بدین معنا که فوم بتن بعد از خشک شدن نباید تحت فشار پا هنگام راه رفتن روی آن فرو رود و یا جای پا روی آن باقی بماند. جهت اطمینان از رسیدن به مقاومت مناسب، می توان نمونه ای از فوم بتن را به آزمایشگاه های کنترل مصالح ارسال نمود تا تست های لازم را روی آن انجام دهند. (واحدهای مسکونی مقاومت فشاری ۱۲ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و برای پارکینگ ۲۵ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع)
- استفاده از شلنگ های مناسب جهت انتقال فوم بتن به طبقات، بسیار مهم است. زیرا در هنگام پمپاژ فوم بتن امکان ترکیدن آنها وجود خواهد داشت. گفتنی است استفاده از دستگاه متناسب با ارتفاع مورد نیاز پمپاژ فوم بتن نیز دارای اهمیت است. به عنوان مثال درصورت نیاز به ارسال فوم بتن تا ارتفاع ۳۰ متری، باید از دستگاه های سه فاز استفاده کرد تا فوم بتن را بتوان با کیفیت و غلظت مناسب به طبقه مورد نظر فرستاد.
- فوم بتن بدلیل روانی مناسب، معمولا بعد از ریخته شدن، بصورت مسطح در خواهد آمد ولی جهت اطمینان از عدم وجود فضای خالی در زیر آن، سطح فوم بتن را مقداری صاف می نماییم تا هم از پخش شدن آن مطمئن شویم و هم در نهایت سطحی مناسب و مسطح داشته باشیم.
پوکه ریزی :
پوکه ها، به دو صورت معدنی و صنعتی در بازار ایران موجود است. پوکه های معدنی یا طبیعی، حاصل از خروج گازهای آتشفشانی از داخل گدازه های آن می باشد که به سرعت سرد شده و موجب ایجاد سنگهایی با تخلخل زیاد و کاملا سبک شده است. نمونه بارز و در دسترس این نوع سنگها، سنگ پا می باشد. پوکه های صنعتی نیز با روشی مشابه و در اثر سرد شدن سرباره کوره های ذوب فلزات، پوکه های صنعتی بوجود خواهد آمد. پوکه های طبیعی قروه جزء مقاوم ترین و سبک ترین پوکه های موجود در بازار ایران می باشد.
کفسازی بوسیله پوکه معمولا به دو روش صورت می گیرد. در روش اول، پس از کروم بندی و شیب بندی کف ها، پوکه را پخش می نمایند. سپس مقداری آن را می کوبند تا دانه های پوکه بصورت متراکم درآید. پس از آن روی پوکه ها را بوسیله ملات ماسه سیمان می پوشانند تا در نهایت سطحی هموار و صاف بدست آید. در روش دوم، پوکه ها را با دانه بندی های متفاوت (ریزدانه و درشت دانه) با هم ترکیب می کنند و به آن مقداری سیمان و آب می افزایند تا به ملاتی سبک دست یابند. پس از آن، ملات بدست آمده را در محل مورد نظر که قبلا کروم بندی شده پخش می نمایند و روی آن را در صورت نیاز، بوسیله ملات ماسه سیمان می پوشانند تا نهایتا سطح همواری بوجود بیاید.
نکات اجرایی کفسازی با پوکه :
- پوکه های معدنی دارای دانه بندی های مختلفی است. سایز پوکه بادامی از ۱۸ میلیمتر الی ۲۶ میلیمتر، پوکه فندقی از ۱۰ میلیمتر الی ۲۰ میلیمتر، پوکه نخودی از ۵ میلیمتر الی ۱۲ میلیمتر، پوکه عدسی از ۳ میلیمتر الی ۷ میلیمتر و پوکه های ماسه ای از ۱ میلیمتر الی ۵ میلیمتر می باشد. یکی از نکات بسیار مهم هنگام استفاده از پوکه، ترکیب نمودن پوکه ها با اندازه های مختلف است تا، دانه ها به خوبی در لابلای یکدیگر قرار گیرند و از نشست آن بعد از گذشت زمان جلوگیری بعمل آورد.
- در هنگام اجرای کفسازی بوسیله پوکه، در صورت کیفیت نداشتن مصالح، احتمال نشست کفسازی بعد از اتمام کار وجود خواهد داشت که می تواند باعث شکسته شدن ملات روی آن و حتی آسیب رسیدن به تاسیسات کف خواب گردد.
- کنترل نمودن تراز کفسازی، کروم بندی و شیب بندی قبل از کشیدن ملات روی پوکه ها، اهمیت بسیاری دارد. زیرا می تواند موجب از بین رفتن فضای لازم جهت اجرای نازک کاری کف و یا حتی نیاز به ملات زیاد برای اجرای آن گردد.
مقایسه کفسازی با فوم بتن و پوکه :
با توجه به اینکه کفسازی بوسیله پوکه از قدمت زیادی برخوردار است، معایب اجرایی آن نیز در طول زمان تا حدودی برطرف شده است. اگر بخواهیم مقایسه ای عادلانه مابین فوم بتن و پوکه جهت کفسازی داشته باشیم، باید نقاط ضعف و قوت هر یک از آنها را بیان نماییم.
- صرفه جویی در زمان یکی از اصلی ترین نقاط قوت کفسازی بوسیله فوم بتن است. در هر روز کاری، در صورت عدم وجود مشکلات اجرایی، بوسیله فوم بتن می توان در حدود ۶۰ مترمکعب (با فرض ۱۰ سانتیمتر ضخامت کفسازی در حدود ۶۰۰ متر مربع کفسازی) مواد را تولید و پخش نمود.این میزان کفسازی توسط ۳ نفر نیروی انسانی قابل اجراست. این درحالی است که کفسازی بوسیله پوکه توسط ۳ نفر نیروی انسانی در یک روز کاری حداکثر ۱۵۰ متر مربع انجام پذیر خواهد بود.
- حمل و نقل مصالح کفسازی بوسیله فوم بتن توسط شلنگ و پمپاژ صورت میگیرد و هزینه و زمان آن بسیار کمتر از کفسازی بوسیله پوکه خواهد بود.
- کفسازی به کمک پوکه، نیاز به فضایی مناسب جهت دپوی مصالح خواهد داشت، در حالی فوم بتن تنها به مقداری فضا جهت استقرار دستگاه و دپوی سیمان دارد.
- مقاومت فشاری کفسازی بوسیله پوکه، معمولا بیشتر از مقاومت نهایی کفسازی اجرا شده توسط فوم بتن می باشد.
- کفسازی بوسیله فوم بتن، نیاز به حجم بالایی آب دارد ولی کفسازی به کمک پوکه اینگونه نیست.
- در صورت وجود سوراخ و یا خلل و فرج در سقف ها، هنگام اجرای فوم بتن، احتمال عبور آب از سقف به طبقه پایین تر وجود خواهد داشت. (در صورت اتمام عملیات گچکاری سقف طبقات، این مساله می تواند مشکل ساز گردد)
- در صورت عدم دقت در طرح اختلاط فوم بتن، کیفیت پایین آن می تواند مشکل ساز شده و فوم بتن پفکی شود. این مشکل می تواند تا حدی حاد شود که مجبور به جمع کردن کامل کفسازی اجرا شده گردد.