پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
کرم شب تاب از خانواده حشرات و زیرمجموعه سوسک‌ها و زیرشاخه غلاف پران یا قاب بالان میباشد. این دسته از حشرات سوسک‌های بالدار هستند. به این سوسک‌ها حشرات نوری نیز می‌گویند. این حشرات با نور شفقی فسفری شان موجب جلب توجه جنس مخالف و یا صید برای شکار می‌شوند.
کرم شب تاب لفظی کلی است برای حشراتی که در شب می درخشند. این موجود برخلاف نام آن ، حشره ای است که جزو راسته سخت بالپوشان (Coleoptera) است. گونه های زیادی از این حشرات شناسایی شده اند.
در بعضی گونه ها در تمام مراحل دگردیسی حشره اعم از تخم ، لارو، حشره بالغ نر و ماده نورافشانی دیده می شود.
نام علمی گونه ای که در ایران غالب است و به فراوانی یافت می شود Lampyris turkestanicus است.
نام انگلیسی این حشره firefly و عربی آن حباحب است.
در بسیاری از گونه ها از جمله حشره ایران تنها جنس نر قادر به پرواز است و البته نور نیز می دهد.
این حشره قادر است درزمان بسیار کوتاهی به میزان قابل توجهی نور تولید کند. جالب اینکه تولید نور در این حشره به منظ‌ور برقراری رابط‌ه با سایر همنوعانش به کار می‌رود و در زندگی او نقشی اساسی دارد . کرم شبتاب نور یکنواخت و سبزرنگی تولید میکند .
تولید نور به وسیله این‌گونه حشرات با روش خاصی انجام می‌گیرد. آنها نور را توسط یک ماده شیمیایی یا پروتیینی به‌نام “لوسی فرین” تولید میکنند که این ماده جالب تقریبا شبیه به کلروفیل موجود در گیاهان است و همانگونه‌که انرژی نور توسط کلروفیل به مواد شیمیایی تبدیل میشود، در این حشرات عکس این عمل با کمک ماده‌ای‌خاص انجام می‌پذیرد.از واکنش “لوسی فرین” با اکسیژن نور زرد-سبز رنگی تولید میشود. البته برخلاف نور تولیدشده در لامپها و یا شمعها، نوری که توسط این‌گونه جانداران‌تولید میشود هیچ‌گونه گرمایی را به همراه ندارد.
این واکنش شیمیایی در قسمت شکم حشره و زیر پوست آن انجام میشود.قسمت داخلی شکم کرم شبتاب طوری ساخته شده است که نور ایجاد شده را به راحتی به بیرون منعکس میکند.
تخم بعضی از کرم های شب تاب حتی درخشش خاص خود را دارند و قبل از اینکه از پیله بیرون بیایند نور افشانی میکنند.
رنگ نور متصاعد شده از کرم شبتاب نر بیشتر از ماده میباشد.
هشرات دیگر با دیدن نور کرم شبتاب به آنها نزدیک نمیشوند و قورباغه نیز علاقه چندانی به شکار آن ندارد.
تحقیقات نشان داده است که حتی اگر کرم شب تاب بر فراز آب پرواز کند،ماهیها و حتی کوسه از آن میترسند و فرار میکنند.
درخشش کرم های شب تاب برای جفت یابی نیست بلکه وسیله ای است برای فراری دادن مهاجمان و یا حشرات مزاحمی که به قلمروی آنها تجاوز کرده اند.
به گزارش انانوا پیش تر دانشمندان تصور می کردند درخشش کرم های شب تاب روشی است برای جفت یابی آنها کشف جدید بر اساس تحقیقات گسترده ای توسط چند دانسمند بلژیکی به دست آمده است.بر این اساس هرگاه کرم های شب تاب از ناحیه حشرات دیگر احساس خطر می کنند با درخشش خود سعی می کنند او را ترسانده و فراری دهند. رافائل دی کاک دانشمند و محقق بلژیکی که رهبری این تحقیق را بر عهده داشته است گفت این روش کرم های شب تاب بسیار موفقیت آمیز است و با ازمایش های زیاد مشخص شده است خزندگان حشره خوار مانند قورباغه کمتر به شکار کرم های شب تاب اقدام می کنند زیرا از درخشش این حشره می ترسند.در عمده موارد قورباغه ها این کرم ها را غذای مناسبی برای خود تشخیص نمی دهند و این دقیقاً به خاطر تلألو و درخشش آنها است. این دانشمندان همچنین دریافته اند روش جفت یابی این کرم ها هیچ ارتباطی با درخشش آنها ندارد.