معرفی، نمره گذاری و تفسیر تست شخصیت mmpi

تست شخصیت mmpi یکی از معتبرترین آزمون‌های روان شناسی است که در مراکز درمانی و کلینیک‌های روانشناسی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از نتایج به دست آمده از این پرسشنامه برای فرد نیمرخ روانی تهیه شده که متخصص روانشناسی بالینی و روانسنجی از روی آن سلامت روانی یا ویژگی‌های شخصیتی فرد را تشخیص می‌دهد.

آزمون MMPI از پرمصرفترین و مهمترین پرسشنامه های شخصیتی بالینی است و بیش از ۱۰۰۰۰ منبع تحقیق درباره آن منتشر شده است. بدین سان، MMPI علاوه بر کاربرد مفید بالینی،مقدار زیادی از ادبیات تحقیق را به راه انداخته و اغلب به عنوان یک ابزار اندازه گیری در مطالعات تحقیقی به کار رفته است.

تست شخصیت mmpi یا پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا را می‌توان یکی از مهمترین و معتبرترین آزمون‌های شخصیت دانست. این پرسشنامه در سال 1943 به وسیله هاتاوی و مک کنیلی در دانشگاه مینه سوتا ساخته شد و بیش از هر پرسشنامه‌ای در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشت روانی مورد استفاده قرار گرفت و مشوق بسیاری از پژوهش‌های علمی می‌باشد.

این پرسشنامه در فرم اصلی خود دارای 556 سوال است و زمان لازم برای اجرای آن حدود یک ساعت می‌باشد. از آنجا که اجرای فرم 555 سوالی بسیار مشکل بود فرم‌های کوتاه‌تری از آن تهیه شد که کمترین آن فرم 71 سوالی می‌باشد که در سال 1968 دکتر کینی کان آن را تنظیم کرده و پس از انجام کارهای آماری قابلیت تشخیصی آن تایید شد. تست شخصیت mmpi را می‌توان هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی اجرا نمود. فرم‌های گوناگون این پرسشنامه را می‌توان در گروه‌های سنی بالاتر از 16 سال و یا افرادی که حداقل دارای 8 کلاس تحصیلات هستند، اجرا کرد.

این تست نقش مهمی در تعیین مشکلات اجتماعی، شخصی و رفتاری در بیماران روانی دارد و اطلاعات با ارزشی در جهت تشخیص و درمان بیماران در اختیار روانپزشک می‌گذارد ولی به دنبال کشف بیماری روانی نمی‌باشد. هدف از اجرای این تست شناخت ابعاد شخصیت آزمون دهنده بوده و ویژگی‌های شخصیتی فرد را مشخص می‌کند. کاربرد تست در موارد استخدام مشاغل خاص و مهم، ازدواج و مسائل خانوادگی و همچنین شناسایی اختلالات رفتاری و روانی می‌باشد. تست شخصیت mmpi یک ابزار تخصصی است و برای افرادی که دچار اختلال شخصیت و مشکلات روان شناختی هستند ساخته شده و نتایج به دست آمده در مورد افراد بهنجار و عادی کاربرد کمتری دارد. 

مدتها فرم اصلی پرسشنامه MMPI که 565 سوال برای پاسخگویی داشت، در ایران اجرا می‌شد. اجرای چنین پرسشنامه‌ای معایبی داشت، از جمله اینکه بسیار طولانی و وقت گیر بود. بطوری که در اواخر پاسخدهی به پرسشنامه ، آزمودنی کاملا خسته به نظر می‌رسید. از سوی دیگر تفسیر و نمره گذاری آن نیز برای روان شناسان بسیار وقت گیر می‌نمود. علاوه بر این سوالاتی در این فرم با توجه بر فرهنگ غربی گنجانده شده بود که مطابقتی با شرائط فرهنگی ایران نداشت. از این رو اجرای این آزمون آن چنان که انتظار می‌رفت، نمی‌توانست منعکس کننده شخصیت یک فرد ایرانی باشد. با توجه به وجود مشکلات فوق نیاز برای تهیه آزمونی با همین محتوا که معایب ذکر شده را نداشته باشد، احساس می‌شد.

بر این اساس تصمیم برای تهیه فرمی از MMPI که اولا ارزشها و شرائط فرهنگ ایرانی در آن در نظر گرفته شده باشد و ثانیا کوتاه بوده و مستلزم صرف وقت کمتری باشد، گرفته شد. با در نظر گرفتن این مسائل دکتر اخوت ، براهنی ، شاملو و نوع پرست ، 71 سول از پرسشنامه MMPI را اقتباس و با در نظر گرفتن فرهنگ ایرانی آن را در فرم کوتاهی تدوین و یک رشته فعالیتهای پژوهشی را آغاز کردند. این فرم کوتاه شده کاربرد بسیار وسیعی در فعالیتهای پژوهشی بالینی پیدا کرده است و هنوز هیچ آزمون با آن برابری نمی‌کند.

نمره‌گذاری این پرسشنامه در دو دسته از مقیاس‌ها صورت می‌گیرد. یک دسته مقیاس‌های روانی را شامل می‌شود که قبل از تفسیر و نمره‌گذاری مقیاس‌های بالینی نمره‌گذاری و تفسیر می‌شود. مقیاس‌های روانی شامل مواردی است که احتمال اینکه فرد به برخی از سوالات دروغ گفته باشد یا جنبه‌های دفاعی به خود گرفته باشد را مشخص می‌کند. همچنین با استفاده از برخی میزان‌های این مقیاس می‌توان تعیین کرد که آیا فرد در طول پاسخدهی به آزمون تلاش داشته خود را بهتر و یا بدتر جلوه دهد. بر همین اساس نمرات آزمودنی در مقیاس بالینی نیز مورد تعبیر و تفسیر قرار می‌گیرند.

مقیاس (وانمود خوب) دروغ سنجی: فرد تلاش دارد خود را بهتر نشان دهد.

مقیاس (وانمود بد): فرد تلاش دارد خود را بدتر نشان دهد.

مقیاس (انکار کردن): فرد در طول آزمون حالت تدافعی دارد.

•مقیاس‌های بالینی به خصوصیات شخصیتی فرد در ابعاد مختلف می‌پردازد. این مقیاس‌ها در فرم 71 سوالی کاهش پیدا کرده‌اند و مقیاس‌های باقیمانده شامل موارد زیر است:

مقیاس HS یا هیپوکندری: به خصوصیت بیماری گونه خود فرد اشاره دارد. کسانی‌ که نمره بالایی در این قسمت می‌گیرند توجه زیادی به مشکلات جسمی خود دارند و اغلب احساس بیماری و ناراحتی می‌کنند، اما در واقع مشکل خاصی ندارند.

مقیاس D یا افسردگی: نمره فرد در این مقیاس میزان افسردگی را نشان می‌دهد.

مقیاس Hy یا هیستری: مقدار تمایل فرد به انجام واکنش‌های نمایشی را نشان می‌دهد.

مقیاس Pd یا انحراف روانی اجتماعی: میزان واکنش‌های ضد اجتماعی را نشان می‌دهد.

مقیاس PT یا ضعف روانی: نشان دهنده خستگی و ضعف روانی است.

مقیاس SC یا اسکیزوفرنی: به وجود اختلالات اسکیزوفرنیک یا شبه آن اشاره می‌کند.

مقیاس Ma یا شیدایی خفیف: این نتیجه برعکس نتیجه افسردگی است. این افراد شادتر و پرانرژی‌تر از معمول هستند و اگر این حالت اما اگر بیش از اندازه باشد اختلال مانیا یا شیدایی محسوب می‌شود.

برای تفسیر کامل آزمون mmpi وجود تجربه عملی با افراد و بیماران و اجرای آزمون ضروریست. معمولا با رسم پروفایل و نیمرخ روانی نمرات آزمودنی در مقیاس‌های بالینی و روانی به ترتیب بالاترین نمرات فرد در مقیاس‌های بالینی، تعیین و کدبندی لازم انجام می‌شود. چندین ترکیب مختلف از کدبندی‌ها در تفسیر آزمون mmpi ارایه شده است، ولی مسلم است که تفسیر نهایی تنها با استناد به این رمزها و کدبندی‌ها انجام نمی‌شود و کلیه نمرات فرد در مقیاس‌های بالینی و روانی و شیوه پاسخدهی به آزمون مدنظر قرار می‌گیرد.

1- اشتهای خوبی دارم .

2- بیشتر صبح ها خوش و سرحال از خواب بر می خیزم .

3- زندگی روزانه من پر از چیزهایی است که برایم جالبند.

4- موقع کار فشار و ناراحتی زیادی احساس می کنم .

5- گاهی فکرهای بدی می کنم که نمی شود درباره آن صحبت کرد .

6- به ندرت دچار یبوست می شوم .

7- بعضی وقتها خیلی دلم می خواهد خانواده ام را ترک کنم .

8- گاهی اوقات آن چنان به گریه یا خنده می افتم که نمی توانم جلوی آن را بگیرم .

9- هر چند وقت یک بار تهوع و استفراغ ناراحتم می کند .

10- به نظرم هیچ کس مرا درک نمی کند .

11- گاهی دلم می خواهد ناسزا بگویم .

12- هر چند شب یک بار دچار کابوس می شوم ( خوابهای وحشتناک می بینم .

13- برایم مشکل است که حواسم را روی کاری متمرکز کنم .

14- من تجربه های مخصوص و عجیبی داشته ام

15-  اگر دیگران برایم نزده بودند من بیشتر موفق بودم .

16- در دوران جوانی مرتکب سرقتهای جزیی شده ام .

17- گاه بگاه روزها ، هفته ها و حتی ماهها بوده که دست و دلم به کاری نرفته است .

18-خوابم آشفته است .

19- با دیگران که هستم تحمل شنیدن حرفهای عجیب و غریب آنها را ندارم .

20-اکثر کسانی که مرا می شناسند از من خوششان می آید .

21-اغلب مجبور بوده ام از کسانی اطاعت کنم که به اندازه من نمی فهمیدند .

22- کاش به اندازه دیگران خوشحال بودم .

23- فکر می کنم بسیاری از مردم برای جلب کمک وهمدردی دیگران بدبختی های خود را بزرگتر جلوه می دهند .

24- بعضی وقتها خشمگین می شوم .

25- واقعا” اعتماد به نفس ندارم .

26- خیلی کم از پرش و تکان ماهیچه هایم ناراحت می شوم .

27-خیلی وقتها احساس می کنم که مرتکب کار زشت و خطایی شده ام .

28- بیشتر اوقات خوشحالم .

29-بعضی اشخاص آن قدر تحکم می کنند که حتی وقتی می دانم حق با آنها است دلم می خواهد بر خلاف آن چه می خواهند رفتار کنم .

30-  معتقدم بر ضد من توطئه چینی می شود .

31- اغلب مردم حاضرند حتی با شیوه های غیر عادلانه به منافع و مزایایی برسند .

32-معده ام خیلی ناراحتم می کند .

33-اغلب نمی فهمم چرا آنقدر بد خلق و بد قلق بوده ام .

34-بعضی اوقات افکارم سریعتر از آن بوده که بتوانم به زبان بیاورم .

35- فکر می کنم زندگی خانوادگیم به خوبی زندگی اغلب کسانی است که می شناسم .

36- گاهی وقتها احساس می کنم که واقعا”آدم بی مصرفی هستم .

37- در چند سال اخیر بیشتر اوقات حالم خوب بوده است .

38- در زندگی من مواقعی بوده است که در آن دست به کارهایی زده ام که بعدها نمی دانستم چه بوده است .

39- احساس می کنم غالبا” بی دلیل مجازات شده ام .

40-هیچوقت حالم بهتر از حالا نبوده است .

41-برایم مهم نیست که دیگران درباره من چه فکر می کنند .

42- حافظه ام خوب است .

43-گفتگو با غریبه ها برایم دشوار است .

44- اغلب سرتا پا احساس ضعف می کنم .

45-به ندرت دچار سردرد می شوم .

46- تا به حال اشکالی در حفظ تعادل خود موقع راه رفتن نداشته ام .

47-بین کسانی که می شناسم بعضی ها را دوست ندارم .

48- کسانی هستند سعی دارند افکار و عقاید مرا بدزدند .

49-کاش این قدر خجالتی نبودم .

50- معتقدم گناهانم غیر قابل بخشش هستند .

51- غالبا” از چیزی دلواپسم .

52-رفقایم غالبا” مورد پسند مادر و پدرم نبوده اند .

53-کمی پشت سر دیگران غیبت می کنم .

54- بعضی وقتها احساس می کنم که خیلی آسان تصمیم می گیرم .

55- تقریبا” هیچ وقت تپش قلب یا تنگی نفس نداشته ام .

56-زود از جا در می روم و زود آرام می گیرم .

57- بعضی وقتها آن قدر بی قرار بوده ام که نمی توانسته ام یک جا بند شوم .

58- والدین و اعضاء خانواده ام بیش از حد از من ایراد می گیرند .

59- برای هیچ کس چندان مهم نیست چه به سرم می آید .

60-سوء استفاده از کسی که خود چنین امکانی را می دهد ، بد نمی دانم .

61-گاهی اوقات احساس می کنم سرشار از انرژی هستم .

62- قدرت بینایی من به خوبی سالهای گذشته است .

63-خیلی کم متوجه شده ام که گوشم زنگ یا وزوز کند .

64-یکی دو بار احساس کرده ام که کسی سعی دارد با تلقین و هیپنوتیزم مرا وادار به انجام کارهایی بکند

65-مواقعی بوده است که بدون علت خاص و برخلاف معمول با نشاط بوده ام .

66-حتی وقتی با دیگرانم احساس تنهایی می کنم .

67- فکر می کنم تقریبا” هر کس برای این که به دردسر نیفتد دروغ خواهد گفت .

68- من حساس تر از دیگران هستم .

69- مواقعی است که مغزم کندتر از حد معمول کار می کند .

70-غالبا” مردم مرا نا امید می کنند .

71-در استعمال دخانیات افراط کرده ام . یا در خوشگذرانی افراط کرده ام .

جدول شماره 1 : جدول فوق برداشتی آزاد از کتاب روانشناسی بالینی نوشته ای جی فیرس ترجمه فیروز بخت و خشایار بیگی می باشد.

پس از ارائه آزمون و پاسخدهی آزمودنی به سئوالات بر دو مبنای «بلی» و«خیر» شروع به نمره گذاری بر اساس «کلید آزمون» خواهیم نمود.

سپس بر اساس کد های آزمون، نیمرخ روانی شخص را رسم نموده وبر اساس نحوه توزیع نمرات در آیتم های روانی خاص به تفسیر بالینی نمرات حاصله می پردازیم.

کلید نمره گذاری MMPI : جهت صرفه جویی در زمان و نیز انسجام اطلاعات مربوط به نمره گذاری و تفسیر کلیه اطلاعات در جدول زیر ارائه  شده است.