دانلود بررسی جایگاه دیوان عالی کشور در نظام حقوقی ایران – کد87

دانلود بررسی جایگاه دیوان عالی کشور در نظام حقوقی ایران

دانلود بررسی جایگاه دیوان عالی کشور در نظام حقوقی ایران

چکیده:

قوه قضاییه یکی از سه قوه حاکم در جمهوری اسلامی ایران و قوه ای است مستقل که مسئول تحقق [1]بخشیدن بعدالت و رسیدگی به تظلمات و شکایات و حل و فصل دعاوی و رفع خصومات و احیای حقوق عامه می باشد و باید از حقوق و آزادیهای مشروع پشتیبانی کند و حق رای به ذوی الحقوق برساند و متجاوزین را بر طبق قانون و موازین شرعی مجازات کند. شورای عالی قضایی که مدیریت عالیه قوه قضائیه را بر عهده دارد در انجام این مسئولیت ها قوانینی به تصویب قوه مقننه رسانیده و در مراکز استانها و شهرستانها واحدهای قضایی بنام دادگاه و دادسرا که در مجموع دادگستری نامیده می شود تشکیل داده است.دادگستری مرجع رسمی تظلمات و شکایات عمومی برای اجرای عدالت می باشد و اجرای عدالت زمانی تحقق می یابد که قضات محاکم در مورد دعاوی و شکایات و تظلمات مردم بدواً موضوع دعوی و اختلف را بررسی نموده و با ارزشیابی دلایل و تحقیق و تفحص لازم حقیقت و واقعیت امر را کشف و سپس حکم قضیه را در قانون یافته و اظهارنظر قضایی نمایند و اگر قانونی نباشد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاو معتبر حکم قضیه را صادر کنندقضات عبارت از جنبه فنی حقوق و امری تخصصی است و قاضی بایدب قوانین موضوعه مسلط باشد و از احکام اسلامی و موازین شرعی شناخت کامل داشته باشد. قوانین که در محاکم دادگستری و رسیدگی های قضایی مورد استفاده قرار می گیرد اعم از قوانین شکلی و قوانینی ماهوی است. مسائل ارجع به صلاحیت دادگاهها ترتیب شکایت و اقامه دعوی ارزشیابی دلایل کیفیت رسیدگی و اصدار حکم یا قرار و امثال آنها که در قونین آیین دادرسی مورد بحث قرار گرفته از مقوله قوانین شکلی است و قاضی با استفاده از قوانین شکلی دادرسی را انجام می دهد و بر طبق قوانین ماهوی و موجد حق حکم قضیه را صادر می نماید. تصمیماتی که محاکم دادگستری بصورت حکم یا قرار اتخاذ می نمایند ممکن است بر اثر اشتباه قاضی یا عدم رعایت قوانین شکلی و ماهوی یا عدم توجه به موازین شرعی و احکام اسلامی مورد اعتراض شکایت اشخاص ذینفع واقع شود و یا قاضی به اشتباه خود پی برده و آنرا صریحاً اعلام کند در این قبیل موارد ضرورت بررسی احکام دادگاهها در جهت اجرای صحیح قوانین احساس می شود و این بررسی باید در مرجعی که مقام آن بالاتر از سطح محاکم دادگستری بوده و برای چنین امری مهمی شایستگی داشته باشد انجام شود. اصل یکصد و شصت و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نظارت بر حسن اجرای قوانین در محاکم را به دیوان عالی کشور که عالیترین مرجع قضایی در سطح کشور می باشد تفویض نموده و دیوان عالی کشور براساس این اصل نسبت به حسن اجرای قوانین در محاکم اعم از قوانین شکلی و ماهوی نظارت دارد و این نظارت را از طریق بررسی احکام و قرارهای محاکم به ترتیبی که قانون معین نموده اعمال می کند و آنها را نقض و یا ابرام می نماید. دیوان عالی کشور با اعمال نظارت قانونی خود از نقض و ابرام احکام و قرارای محاکم یا تشخیص صلاحیت دادگاههای دادگستری و مراجع غیر دادگستری یا رفع اختلاف بین مراجع قضایی دادگستری و رویه قضایی ایجاد می نماید و نقش خود را در ارشاد قضات محاکم به بهترین وجهی ایفا می کند که ثمره آن گسترش عدالت و قسط اسلامی است.برای اینکه دیوان عالی کشور بتواند بوظایف قانونی خود عمل نموده و در مورد احکام و قرارهای صادره از محاکم اعمال نظارت کند و به شکایات و اعتراضات مردم نسبت به تصمیمات دادگاهها در جهت حسن اجرای قوانین رسیدگی نماید, قوانین و مقررات خاصی تصویب شده و راه نظارت دیوان عالی کشور را بر احکام و قرارهای مورد اعتراض اعم از حقوقی و جزائی هموار ساخته بقسمتی که اگر گفته شود هر مسئله حقوقی و جزائی که در محاکم دادگستری مطرح و رسیدگی می شود به نحوی از انحا قابل بررسی و اعمال نظارت در دیوان عالی کشور خواهد بود سخنی بگزاف نیست.در توجیه نحوه اعمال نظارت دیوان عالی کشور بر حسن اجرای قوانین در محاکم دادگستری مطرح می شود و دیوان عالی کشور به صورت مختلف در مورد این مسائل و موضوعات اعمال نظارت قانونی می کند و رویه قضایی ایجاد می نماید.در این کار تحقیقی با موضوع جایگاه دیوان عالی کشور در نظام حقوقی ایران بر آن هستیمکه وظایف و اهمیت وظایف دیوان عالی کشور را مورد بحث قرار دهیم.

[1] رحیمی مجتبی عوامل موثر در شخصیت قاضی, سال بیست و یکم شماره های ١٠٩ تا ١١۴

فهرست مطالب: