بررسی و شناخت رایگان گزارش محلّه در شهر قزوین – بخش اول
- موقعیّت و استقرار:
محلّه مورد مطالعه شده درمنطقه2 و ناحیه11 شهر قزوین واقع شده است.این محلّه از چهار طرف به خیابانهای اصلی عمران، فلسطین، فلسطین شرقی و عدل محدود میگردد.جمعیّت محدوده در حدوده 5112 نفر برآورد شده و مساحتی معادل با9886 . 115777 مترمربع از سطح شهر را اشغال نموده است.
تصویر شماره 1 :موقعیت محله در شهر
- سازمان فضایی:
مقدّمه:
مفهوم سازمان فضایی در نسبت با ساختار قرار دارد. سازمان فضایی عبارت است از: آرایش( چیدمان) ساخت ها در فضا بر پایه ی عوامل مختلف. سازمان فضایی ساخت ها در شهرهای تاریخی کشور با استقرار عناصر حکومتی در موقعیّت برتر و بازار و مسجد( به عنوان عناصر مرکزی). در میانه ی فضا و محلات به دور آن در ترکیب با یکدیگر تبلور کالبدی می یافته است. در شهرسازی مدرن، سازماندهی این عناصر در فضا بر پایه صرفه جویی های ناشی از تجمع و برپایه تقسیم کار صورت می یابد. در سازمان فضایی دو مفهوم سازمان یابی و سازماندهی، مطرح می شوند؛ که یکی بر نظم دیروزی(ارگانیک) استوار است و دیگری بر نظمی امروزین(طراحی شده) دلالت دارد. این دو مفهوم، در نسبت با سازمان فضایی آنرا جهت دار می کند.
معیارهای شناسایی و عناصر ساختاری و سازمان فضایی عبارتند از:
– راه
– مراکز
– پهنه های عمده فعالیتی
سازمان فضایی موجود در محلّه:
راه(محور):
این محلّه دارای4 محور درجه1 در اطراف محلّه و 2 محور درجه2 در داخل محلّه می باشد. محورهای درجه1 در سطح شهر و محورهای درجه2 در سطح محلّه عمل می کنند.
مراکز(گره):
در این محلّه هر دو نوع گره نیز موجود می باشد. گره های فعالیتی در سطح محورهای اصلی می باشد. گره ی انسانی این محلّه بوستان اندیشه می باشد که در مرکز محلّه واقع گردیده که ساکنان محلّه اوقات فراغت خود را در آن سپری می کنند.
پهنه:
پهنه ی عمده این محلّه مسکونی می باشد. پهنه ی تجاری در سرتاسر لبه های خیابان پراکنده شده اند. در این محلّه پهنه های فرهنگی، درمانی، ورزشی، تجهیزات و ….. نیز به چشم می خورد.
.
تصویر شماره2-سازمان فضایی موجود در محلّه
- تشخیص و تدقیق قلمرو و طرح حوزه نفوذ:
هر فضایی تحت تأثیر دو عامل تحرک و تحوّل می یابد:
-عامل درونی:که تابع ویژگیهای مکان طرح است.
-عامل بیرونی:که تابع ویژگیهای فضاهای پیرامونی مؤثر بر مکان طرح است.
تعریف این عوامل به عنوان مظروف بی گمان وابسته به تعریف ظرف است. به عبارت دیگر در این رابطه،تعریف محدوده هاست که امکان درک ظرف و بستر مکان طرح و فضاهای مؤثر پیرامونی را فراهم می سازد. امری که ففضا را از حوزه معرفت شناسی،مورد خطاب قرار می دهد. با تعریف این محدوده هاست که نظم فضا در حوزه های عملکردی،زیبایی شناسی و زیست محیطی قبلیت تعریف را بر حسب کمیّت و کیفیت می یابند با این مقد،مه، قلمرو مکان محله و حوزه نفوذ مؤثر برآن عبارتند از:
الف)قلمرو مکان محلّه مورد مطالعه:
قلمرو مکان محلّه بر پایه ی داده های برنامه ای- در چارچوب نظام تقسیمات کالبدی-تحدید حدود شده است.بر پایه ی این داده،فضا خود را در مقیاس یک محلّه در قالب محلّه 11 (وابسته به منطقه 2) تشخیص مفهومی/موقعیتی می بخشد. بر پایه این تشخصّ فضا قلمرو خود را در محیط پیرامونی از طریق شبکه های زیر، تحدید حدود می نماید:
-محور فلسطین در شمال
-محور عدل در جنوب
– محور عمران در غرب
– محور فلسطین شرقی در شرق
تصویر شماره 3 محدوده مکان طرح را بر حسب محورهای پیرامونی بیان می دارد.
تصویر شماره 3محدوده تدقیق شده مکان محلّه
ب-حوزه نفوذ مستقیم یا حوزه بلافصل:
محدوده مورد مطالعه حوزه تاثیرات خود را در جهات چهارگانه فضا در اشکال زیر در نسبت با مکان محلّه،اعمال نمایند که عبارتند از:
-یکم در لبه های مکان محلّه از حیث نظام اقتصادی
-دوم در مبادی های عمده به واسطه های تعاملات فرهنگی-ورزشی جوامع فرامحلّه ای با جامعه مکان محلّه
تصویر شماره4،محدوده حوزه نفوذ مستقیم و بلافصل مؤثر بر مکان طرح اراه می دهد. این محدوده به واسطه ی حضور محور استراتژیک و اصلی فلسطین که فعلاً به عنوان محور تجاری مطرح است،مشخص می شود. نظام توسعه فضا از این محور به درون انتقال می یابد که در این بین، پهنه های فعالیتی،عمده ترین مفصل ارتباطی بین درون و پیرامون می باشد.
مورد تأکید قرار گرفتن عنصر مختلف سازمان فضایی در چنین محوری، ارتباط اصلی بین حوزه توسعه ای و اطراف محلّه و محدوده فراگیر و محور اصلی را که به عنوان ستون فقرات محلّی عمل می کند، را تا حدی برقرار کرده است.
تصویر شماره 4: محدوده حوزه نفوذ مستقیم و بلافصل مؤثر بر مکان
ب-حوزه نفوذ غیر مستقیم:
این محدوده زیر مجموعه ی منطقه2،ناحیه ی 11 بوده که تأثیرات خود را از حیث عملکردی بر لبه ی مکام محلّه و محدوده بلافصل پیرامونی اعمال می نماید. فرا محلّه ای بودن نظام عملکردی مستقر در لبه های خیابان های اصلی محدوده از موارد مهمّی است که دامنه تعریف محدوده را به فراتر از حوزه بلافصل،گسترش می دهد. این حوزه عملکردی،تأثیر مستقیمی بر فضا دارد.
- تشخیص هسته / حوزه و محورهای مرکزی محدوده طرح:
مکان طرح بر حسب مرکزیت ازسه سطح در پیرامون در درون بهره می گیرد که در محدوده های مشخص،قابل تشخیص است که عبارتند از:
یکم – در پیرامون فضا
عناصر مرکزی فرامحلّه ای (ناحیه ای- منطقه ای)
این عناصر در نسبت با استخوان بندی ناحیه ای و منطقه ای قرار داشته و با سازماندهی های پراکنده در ترکیب با مقیاس های فضایی مکان،برحسب عملکردهای تفریحی،آموزشی،اداری و…..نقش آفرینی می نمایند.استقرار فضایی این عناصر در شمال،شرق و غرب فضا قرار گرفته که از طریق دسترسی های زمینی در قلمرو فضاهای پیرامونی قرار می گیرند.
مرکزیت بین محلّه ای:
این مرکزیت بر حسب سطح عناصر عملکردی آن می تواند به عنوان مرکزیت بین محلّه ای،تعریف گردد. فرم این مرکز، محوری بوده و لبه های شمالی-شرقی خیابان فلسطین را متأثر می نماید. نقش عملکردی عمده این مرکز،تجاری و …. است.
دوم- درون فضا
دردرون فضا نظام مرکزیت در دو مقیاس،قابل تشخیص است:
– مرکزیت محلّه:
عناصر عملکردی این مرکزیت در امتداد محور سطح یک درونی(شهید مهجور)استقرار یافته است. فرم این مرکز محوری بوده و نقش آن در موزه های تجاری و درمانی قابل تعریف است.
– مرکزیت مجموعه:
عناصرعملکردی این مرکزیت با سازماندهی های نقطه ای در گروه های مسکونی،توزیع شده اند. عنصر شاخص این مرکزیت،درمانی بوده و عناصر تجاری با سازماندهی های پراکنده یا متمرکزدرنسبت با این عنصر شاخص، جز عناصر تبعی آن محسوب می شوند.
تصویرشماره5-عناصمرکزیپیرامونفضا با عملکرد منطقه ای و ناحیه ای
تصویر شماره6: نظام مرکزیت بین محله ای تصویر شماره 7: نظام مرکزیت مجموعه ای