نماي بادگير ها و دورنماي مسجد جامع يزد در دهه 1330 يا 1340     پيش گفتار اين تكه فيلم از يزد كه از «مستند تضاد ها» (1) بريده شده است، در دهه 1330 تا 1340 و به گماني در سال 1333 و به دست هنرمند توانا «بارونس اولنس» گرفته شده است. اين سكانس 15 ثانيه اي، از نمايي از فراز بام هاي محله «وقت و ساعت» و محله هاي شمالي «مسجد جامع» آغاز مي شود و سپس با چرخش دوربين به سوي گنبد برهنه از كاشي «بقعه سيد ركن الدين»، در دورنماي «مسجد جامع يزد» كه تازه به كوشش «حجت الاسلام سيد علي محمد وزيري» مرمت شده، پايان مي يابد. بي گمان اين فيلم و اين دست فيلم ها براي همگان …

سوار جوان، سرگرم سه تار نوازي     اين مينياتور (1)، كار استاد «شرف الحسيني اليزدي» -نقاش يزدي- است. تاريخ اين نقاشي آن گونه كه زير امضاي نگارگر آن نوشته شده است، 1003 ه.ق (973 ه.ش) و همزمان با سال هاي آغازين پادشاهي «شاه عباس يكم» «صفوي» مي باشد. اين نقاشي ارزشمند و زيبا پس از چندين بار جابجايي هم اينك در «موزه هرميتاژ» (2) در شهر «سنت پترزبورگ» در «روسيه» قرار دارد. عنوان اين نقاشي در آن موزه «جوان، در حال عود نوازي» (3) است. از اين پيوند مي توانيد به برگه اينترنتي تابلوي اين نقاشي در آن موزه بزرگ و كهن برويد. در همان جا تصوير بزرگ تر و برش نخورده اين نقاشي نيز در دسترس هست. اندازه اين نقاشي 20.8 × 12 س.م است. فن نقاشي …

مردان يزدي     پيش گفتار نقاشي «مردان يزدي»، كار استاد «ابو القاسم يزدي» -نقاش يزدي- است. امضاي ايشان با نوشته “عمل ابوالقاسم” در بالاي اين نقاشي نمايان است. سال تاريخ اين نقاشي نيز زير همان نوشته با رنگي پريده، 1319 ه.ق (1280 ه.ش) نگاشته شده است. البته از نوشته هاي تاريخ مي توان صفر 1319 (خرداد 1280) و يا 2 روز به صفر 1319 (28 ارديبهشت 1280) را هم خواند. اين نقاشي در كتاب «پنج سال زندگي در شهري ايراني» (1) نوشته «ناپير مالكلم» (2) -كشيش انگليسي و مبلغ مسيحي- به چاپ رسيده است. از اندازه اين نقاشي و فن نگارش آن سخني گفته نشده است. عنواني كه نويسنده كتاب براي اين نقاشي گذاشته «تيپ هاي يزدي ها» (3) است. نويسنده داناي اين كتاب براي مصور ساختن كتاب خود، كشيدن اين …

سردر مسجد جامع يزد در سال 1313         پيش گفتار اين دو عكس ارزشمند به همراه شماري ديگر از عكس ها در سال 1313 ه.ش و به دست «رابرت بايرون» (1) -نويسنده و گردشگر انگليسي- گرفته شده است. ابري بودن هوا و نبودن سايه هاي تند در بنا و خشك بودن تك درخت مي گويد كه اين عكس در زمستان گرفته شده است. همين درخت در عكس يك سال بعد «آرتور آپهام پوپ» (2) -ايران شناس و هنر شناس نامي آمريكايي- سرسبز است. اين عكس ها كه بر روي نگاتيو هاي سياه سفيد و بزرگي گرفته شده اند داراي كيفيت بالايي هستند. كيفيت اين عكس ها به اندازه اي است كه تك تك خشت ها و كاشي ها را مي توان …

تكيه امير چخماق در سال 1316     پيش گفتار اين عكس تاريخي در سال 1316 ه.ش به دست «اكسل وان گريف» (1) -عكاس پرآوازه و نويسنده آلماني- برداشته شده است. اين عكس افزون بر ارزش تاريخي و معماري آن، داراي ارزش انسان و جامعه شناختي نيز هست؛ چرا كه نه تنها خود تكيه امير چخماق، بلكه گوشه اي از زندگي و مردمان يزدي در ميدان امير چخماق را نيز در خود نگاشته است. با در دست داشتن اين عكس است كه اكنون مي توانيم گوشه اي از تاريخ اين ميدان را در كسري از ثانيه در يكي از روز هاي 75 سال پيش ببينيم. شايد با نكته سنجي بتوان از ريخت سايه ها، هنگامه روز و يا سال را دانست. همه …