نهاد آتش‌نشانی

آتش‌نشانی نام نهاد، ارگان، واحد دولتی و یا خصوصی است که وظیفه مبارزه با حریق و برخی دیگر از سوانح و حوادث را بر عهده دارد.

شرح وظایف

ایستگاه آتش‌نشانیدر برخی کشورها از جمله ایران، وظیفه آتش‌نشانی فقط به مبارزه با حریق خلاصه نمی‌شود. برای مثال سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، شرح وظایف خود را بدینگونه برشمرده‌است.از صدرالله

۱. مقابله با هرگونه آتش‌سوزی

۲. نجات محبوس شدگان در زیر آوار ساختمان، خودروی تصادفی، آسانسور و…

۳. مقابله و پیشگیری از سقوط اجسام و درخت از ارتفاع و احتمال خطر برای شهروندان

۴. نجات سقوط کنندگان در چاه، کانال آب، رودخانه، سد، استخر و…

۵. مقابله با حیوانات وحشی و موذی

۶. نجات مصدومین حوادث چرخ گوشت، حلقه‌های فلزی، تسمه نقاله، دستگاه‌های برش و کارخانه‌ای

۷. کلیه موارد دیگری که در آن جان و مال شهروندان در معرض خطر می‌باشد.

علاوه بر این، آتش‌نشانی وظایف جنبی دیگری نیز دارد که تعیین صلاحیت و ایمنی برخی شرکت‌ها، افراد و ساختمانها از آن جمله‌است.

تاریخچه آتش‌نشانی در ایران

برج آتش‌نشانی تبریزنخستین شهر کشور که به تجهیزات و سازمان آتش‌نشانی مجهز شد، شهر تبریز بود. در حدود یکصد و پنجاه سال پیش، روسها در این شهر نخستین سازمان آتش نشانی ایران را تاسیس نمودند که برج آتش‌نشانی تبریز از یادگارهای آن دوران است. دومین و سومین واحدهای آتش نشانی رسمی در جنوب کشور و در شهرهای مسجد سلیمان و آبادان برای حفظ تأسیسات ایجاد شده در پالایشگاه آن شهرها تاسیس شد. سپس با توجه به ایجاد زیر ساختهای اقتصادی در اقصی نقاط کشور، ایجاد واحدهای اطفایی در مناطق مختلف کشور آغاز گردید که می‌توان به احداث واحدهای آتش نشانی (اطفائیه) در بلدیه آنروز نام برد که در قطبهای اقتصادی و صنعتی کشور ایجاد شده و بطور مثال احداث پایگاه‌هایی در تهران ۱۳۰۳، قزوین ۱۳۰۳، اهواز ۱۳۰۴، بندر انزلی ۱۳۰۵، شهر رشت ۱۳۱۰، مشهد مقدس ۱۳۱۲، شهر زنجان ۱۳۲۷، شهر اصفهان ۱۳۲۸ و شهر شیراز ۱۳۲۹ نام برد.

در تهران نیز اولین‌بار، یک ژنرال روس در محل سه‌راه امین‌حضور، اقدام به تاسیس اولین ایستگاه آتش‌نشانی نمود و بعدها با گسترش همین واحد و انتقال آن به چهارراه حسن‌آباد، واحد اطفائیه بلدیه تاسیس گردید. به تدریج با افزایش نیازهای شهر تهران این واحد به دو ایستگاه تهران و شمیرانات توسعه پیدا کرد. در سال ۱۳۲۶ این ایستگاه‌ها به پنج ایستگاه افزایش یافت و امروزه تعداد ایستگاه‌های حریق تهران 94 مورد است.

وضعیت فعلی

هفتم مهرماه، در ایران به عنوان روز آتش‌نشانی و ایمنی شناخته می‌شود. در ایران، آتش‌نشانی از زیر مجموعه‌های شهرداری‌ها و وزارت کشور محسوب می‌شوند.

دانستنی های آتش نشانی

مفاهیم و اهداف ایمنی

همه ساله در جهان ده ها میلیون کارگر قر بانی حوادثی می شوند که منجر به کشته شدن و یا از کار افتادگی تعداد کثیری از آنها می شود طبق آمار منتشر شده در کشورهای پیشرفته صنعتی سالانه از هر ده نفر کارگر یکی دچار سانحه شده ودر نتیجه اینگونه سوانح پنج درصد روزهای کار ملی به هدر می رود . از اینرو حوادث ناشی از کار از سویی سبب ناراحتی فرد‎ ، کارگروه یا افراد خانواده اش شده و از سوی دیگر سبب ازبین رفتن سرمایه و تزلزل بنیان اقتصادی جامعه می گردد لذا اینگونه حوادث از دیدگاه های زیر دارای اهمیت شایان  توجهی می باشند .

1- از نظر انسا نی

2- از نظر اجتما عی

3- ازنظر اقتصادی

در محیط های صنعتی باوجود ماشین آلات وابزار فراوان غا لبا”کارگران درمعرض خطرات گوناگون قرار دارند . با پیشرفت فن آوری و افزایش کاربرد ماشین در تولید نیز مخاطرات و احتما ل بروز حوادث در اینگونه محیط ها فزونی  می گیرد . ایمنی صنعتی علمی است که در پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سر مایه گام بر می دارد .

اصولا”ایمنی صنعتی رشته گسترده ایست که به مجموعه تدابیر ، اصول و مقرراتی  گفته می شود که با بکار گرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه رادر برابر خطرات گونا گون در محیط های صنعتی بگونه ای موثر و کارا نگهداری کرد .

لازمه کار و تلاش برخورداری از سلامت جسم و جان می باشد و برخورداری از سلامت جسم و جان به جزء از طریق توجه و رعایت اصول و مقررات ایمنی در محیط کار ، منزل ، جاده ها و…….. حاصل نخواهد شد .

اندیشیدن به سرنوشتی که پس از بروز حادثه های منجر به فوت و ناتوان کننده گریبانگیر خانواده خواهد شد نباید حتی یک لحظه ما را از رعایت و احترام به این قوانین و مقررات غافل نماید . کسانی که برای تامین خانواده خود وارد صنعت در مناطق بد آب و هوا و شرایط سخت  شده اند قطعاً افراد شریف و بزرگواری هستند که این شرایط سخت را برای داشتن زندگی شرافتمندانه ای پذیرفته اند. ……… در نتیجه بی توجه بودن به سرنوشت خانواده بعد از خود اصلا معقول نیست .

مفاهیم و اهداف ایمنی

محافظت کا رکنان شرکت از حوادث و بیماریهای ناشی از کار و همچنین حفظ تاسیسات از آتش سوزی و انفجار و خطرات احتمالی و تعمیم ایمنی بمنظور استفاده صحیح و بی خطر از نیروی انسانی ،دستگا ه ها و تاسیسات می باشد .

Anomaly (اعمال و یا شرایط نا ایمن )

شرایط غیر عادی یا اعمال نا ایمنی که در صورت مرتفع نشد ن می تواند تبدیل به حادثه شود .

Near miss  (شبه حادثه )

رخدادی که در اثر شرا یط غیر عادی یا اعمال نا ایمن به وقوع پیوسته ولی منجر به تلفات جانی یا خسارات مالی نشده است .

Accident   (حادثه)

واقعه ای است برنامه ریزی نشده در خلال زنجیره ای از فعالیت های برنامه ریزی شده یا به تعبیری دیگر حادثه‏ رخدادی است که وقوع آن باعث خسارت به اموال ، آسیب به محیط زیست و یا تلفات و جراحات انسانی گردیده است .

حوادث در صنا یع

حوادث را می توان از لحا ظ شدت به چهار دسته تقسیم کرد :

1 – نقص فنی  ((FAILURE

2 –  حادثه جزیی (INCIDENT)

3 –  حادثه  ((ACCIDENT

4 – فاجعه         ( DISASTER)

حوادث متداول در صنعت نفت و گاز

حوادث متداول در صنعت نفت و گاز  عبارتند از : آتش سوزی – انفجار- گاز زدگی – مسمو میت – برق گرفتگی – خطر ماشین آلات –  سقو ط از ارتفاع سقو ط اشیاء – تر کیدن ظروف تحت فشار – خطر مواد شیمیا یی – تصادفات موتوری – تشعشعات رادیو اکتیو و ……

روشهای کنترل و مبارزه با حوادث

الف) انجام تمهیدات لازم جهت پیشگیری از وقوع حوادث احتمالی

ب) انجام تمهیدات لازم جهت جلو گیری از تکرار حوادث به وقوع پیوسته

جهت انجام هر دو مورد فوق به تناسب موضوع باید از موارد ذیل کمک گرفت :

 

1-  تدابیر فنی و مهندسی

2-  آموزش های عمومی و تخصصی ایمنی

3-  ایجاد شرایط ایمن محیط کار و رعایت مقررات ایمنی

4-  اعمال نظارت دقیق و مستمر واحد ایمنی بر فعالیتها و امورات جاری شرکت

5-  استفاده از لوازم و تجهیزات استحفاظی ایمنی و پرهیز از انجام اعمال نا ایمن

چنانچه پنج شرط فوق برقرار شود بسیاری از حوادث قابل پیشگیری خواهد بود .

اعمال نا ایمن و شرایط ناایمن از جمله عوامل اصلی بروز حوادث می باشند . شرایط ناایمن از نامناسب بودن وضعیت و یا سیستم کاری ناشی می شوند ، در حالی که اعمال ناایمن اشکالات و سهل انگاریهای فردی هستند که سلامت و ایمنی افراد را به خطر می اندازند .

الف – اعمال ناایمن

اعمال ناایمن و سهل انگاری های فردی از تلفیق موارد زیر بدست می آیند :

• رفتارهای نا مناسب
• عدم آگاهی کافی
• عدم مهارت کافی
• عدم نظارت کافی
• عدم توانایی در انجام کار

در زیر نمونه هایی از اعمال نا ایمن آورده شده است:

 عدم رعایت دستورالعمل های تعیین شده ( مانند دستورالعمل کار در ارتفاع )

 عدم پیروی از موازین قانونی ( مانند سیگار کشیدن )

 عدم ایجاد حفاظت لازم (مانند معیوب بودن گارد اطراف platform)

 عدم اعلام خطر و یا هشدار

 عدم استفاده از وسایل استحفاظی فردی

  بی احتیاطی و سهل انگاری (مانند رانندگی با سرعت غیر مجاز )

 حمل نادرست بار (مانند حمل بار بر روی کفی بدون مهار )

 چرخاندن و بازی کردن با ابزار دستی

  پوشیدن لباسهای گشاد در هنگام کار با ماشین ها و قطعات چرخان

  ایستادن و نشستن روی بار

  استفاده از ابزار ناقص

 دویدن و شوخی کردن در هنگام کار

  حمل بشکه های محتوی مواد شیمیایی بصورت غلطان

  استفاده از ابزار ناقص و معیوب

  سوارشدن بر وسایل نقلیه که صندلی برای نشستن ندارند مانند عقب وانت ، روی گلگیر تراکتور ، کناره های جرثقیل

 و …

ب – شرایط ناایمن

شرایط ناایمن در جنبه های مختلف محیط کار ظاهر می گردند . برای مثال برخی از آنها عبارتند از :

 شرایط محیطی (میزان نور ، ارتعاش ، گرد و غبار ، دود و… )

 عدم دسترسی مناسب افراد به راه های خروجی در مواقع حریق

 بکار بردن روش های نامناسب در ارائه اطلاعات ، تعلیم و آموزش افراد و همچنین در سرپرستی آنها

 ضبط و ربط ضعیف

 داربست بدون حفاظ

 لغزنده بودن محیط کار

 تهویه نامناسب

 نگهداری نامناسب مواد (مانند نگهداری سیلندر های گاز در زیر نور مستقیم آفتاب )

 ناقص بودن دستگاهها و ماشین آلات (مانند عدم  وجود حفاظ مناسب اطراف دستگاههای گردشی مثل پمپ ها )

 عدم وجود نرده ایمنی در مکانهایی که احتمال سقوط افراد یا اشیاء وجود دارد.

  ابزار ناقص و معیوب

  عدم تناسب جرثقیل با بار

 و …

ابزار

طناب

طناب یکی از مهمترین وسایل آتش نشانی و امداد و نجات می باشد که در کارهای مختلف از آن استفاده می شود . از جمله بالا کشیدن خاموش کننده های دستی ، لوله های آتش نشانی ، بستن و مهار کردن لوله های تحت فشار و حمایت افراد بصورت کمربند نجات و پائین فرستادن افراد مصدوم از ارتفاع و یا بالا کشیدن اشخاص مصدوم از گودالها و چاهها و مخازن .

جنس و نوع طناب

جنس و نوع و ضخامت طناب بستگی به نوع کاری که با آن انجام می گیرد دارد . معمولاٌ جنس طناب از مواد طبیعی مانند کتان و کنف و یا مواد مصنوعی مانند نایلون که به دو صورت کابلی یا هسته ای بافته می شوند .

الف : طناب کابلی

این طناب از به هم پیچیدن سه طناب باریک بوجود آمده که طنابهای باریک نیز از چندین رشته باریکتر تشکیل شده اند . از ویژگیهای این طناب قابلیت انعطاف پذیری و استحکام فراوان است .

ب: طناب هسته ای

این نوع طناب بیشتر در کارهای نجات افراد و کارهای حساس دیگر بکار می رود ( مانند طناب کوهنوردی ) این طناب متشکل از تعداد زیادی رشته های کم و بیش یکپارچه است که سرتاسر طناب را درون یک غلاف قیطانی طی می کند . این نوع طناب کشش زیادی داشته و در مقابل سائیدگی مقاوم می باشد .

مواظبت و نگهداری از طناب

از آنجائیکه طناب از اهمیت خاصی برخوردار است و در بعضی مواقع جان افراد به آن بستگی دارد بایستی در مراقبت از آن دقت نموده و حتی الامکان آنرا از آب ، گرما ، خشک کردن در کنار بخار و آفتاب سوزان و تماس با مواد شیمیایی دور نگه داشته و مواظب بود که هرگز اشیاء مختلف روی آن نیفتد و نباید با مواد نفتی اقدام به تمیز نمودن آن و یا روی آن را با رنگ علامت گذاری نمود .

جمع کردن طناب

طناب بایستی به نحوی جمع گردد که در موقع استفاده به سرعت باز شود بدون اینکه در هم پیچیده شود و بطور دلخواه بتوان از آن استفاده نمود . اینکار با روش مختلف صورت می گیرد که معمولترین آنها مطابق شکل زیر می باشد . بدین صورت که از یک سر طناب شروع به جمع کردن آن نموده و حلقه های کمتر از فاصله دو دست باز نشده از یک طرف کنار هم می گذارند ، در این موقع اگر تاب یا پیچشی در طناب وجود داشته باشد بایستی آنرا باز کرد . پس از اینکه طناب جمع شد انتهایش را گره می زنند . در موقع باز کردن طناب باید دقت کرد که در جهت عکس جمع کردن حلقه ها آنها را باز کرد تا در طناب گره ایجاد نشود . هاف هیچ ( HALF HITCH )

*این گره پایه بسیاری از گره های آتش نشانی است که توأم با گره های دیگرنیزبکار می رود .

اُور هند نات « گره بالای دست » ( OVER HAND KNOT )

* بعضی اوقات این گره را شستی نیز می نامند و بعنوان یک بازدارنده ساده بکار می رود و معمولاً به انتهای دو سر هوزهای پاره شده زده می شود .

فیگر آف ایت ( FIGURE OF EIGHT )

* این گره بصورت عدد 8 انگلیسی بوده و برای نگهداشتن و گذاشتن لوله های آب در حفره ها و مزارع سبز بکار می رود .

ریف نات « گره اتصال » ( REEF KNOT )

* برای اتصال دو قطعه طناب که دارای ضخامت یکسان باشند استفاده می شود .

سینگل شیت بند « گره اتصال مفرد » (  SINGEL SHEET BEND )

* برای اتصال دو قطعه طناب که دارای ضخامت متفاوتی باشند استفاده می شود .

دبل شیت بند « گره اتصال دوبل » ( DOUBLE SHEET BEND )

* برای محکم تر شدن گره اتصال مفرد مورد استفاده قرار می گیرد .

کلاو هیچ « گره جدا از هم » (  CLOVE HITCH )

* شامل دو نیم گره می باشد که یکی از آنها بصورت معکوس است . این نوع گره برای بالا بردن تعداد زیادی از وسایل آتش نشانی مانند هوز و خاموش کننده بخصوص اجسام استوانه ای بکار می رود .

رولینگ هیچ « گره غلطان » ( ROLLING HITCH )

* این نوع گره برای محکم کردن ( بستن ) یک طناب به هر چیز استوانه ای به طوریکه به تنهائی زمانی که از پهلو کشیده می شود از روی شیء استوانه ای لیز نخورد ، بکار می رود .

راند ترن اند تو هاف هیچ « گره های گردان و نیمه گردان » ( ROUND TURN AND TWO HALF HITCHES )

* این نوع گره برای محکم کردن و نگهداری یک لوله آب به هر جسم مدور ( استوانه ای ) و همچنین بستن لوله های مکش به پایه های تلمبه ها بکار می رود .

فیشر منز بند « گره ماهی » ( FISHER MANS BEND )

* یک گره متغیر از دو نیم گره می باشد و چون بطور محکم کشیده می شود حرکت جسمی که به آن بسته شده است آزاد خواهد بود و برای محل هایی که لوله آب را بخواهند جابجا کنند استفاده میگردد .

تیمبر هیچ ( TIMBER HITCH )

* گره ای است ساده که در بیشتر جاها مثل بستن دور ستون استفاده میگردد .

واتر منز هیچ ( WATER MANS HITCH )

* این گره در قایقهای آتش نشانی برای یدک کشیدن بکار می رود .

کتز پاو ( CATS PAW )

* برای بالا بردن هوز بسته از این گره استفاده میگردد .

بولین « گره کمانی ثابت » ( BOWLINE )

* معمولاٌ آنرا بنام سینگل بولین می شناسند . این گره یک نوع گره کمانی غیر لغزان است که برای مقاصد مختلف بکار می رود . رانینگ بولین « گره کمانی لغزان » (RUNNING BOWLINE )

* این گره تشکیل یک گره متحرک که شامل یک گره کمانی در قسمت ثابت طناب می باشد ، می دهد

دبل بولین « گره کمانی ثابت دوبل » ( DOUBLE BOWLINE )

در صورت باریک بودن طناب ، بجای گره بولین از گره فوق استفاده می شود .

چیر نات « گره صندلی » ( CHIREKNOT )

جهت نگهداری و پائین آوردن افراد باهوش مورد استفاده قرار میگیرد .

شیپ شانگ « گره ساق پای گوسفند » ( SHEEP SHANK )

 برای کوتاه کردن طول طناب بدون بریدن آن از این گره استفاده میگردد .

رنگ و ایمنی

رنگ ها از طریق اعصاب چشم بر سیستم اعصاب مرکزی انسان و سپس بر اندام های مختلف بدن به طور فیزیولوژیکی تأثیر می گذارند و در نتیجه انسان عکس العمل های متفاوتی از خود در محیط‌های مختلف با دیدن و برخورد با رنگ ها نشان می‌دهد.

بی تردید در محیطهای کاری رنگ دارای تأثیر روانی زیادی در افراد می‌باشد و مسلماً محیطی که در آن از رنگهای نشاط آور و آرامش بخش استفاده شده است در نحوه انجام کار کارکنان مؤثر می‌باشد. آزمایشهای به عمل آمده ثابت کرده است که استفاده رنگهای مناسب در محیط کار باعث کاهش خستگی و غیبتهای مکرر کارگران می‌شود ضمن اینکه افزایش دلبستگی و دلگرمی آنان به کار و کاهش خستگی چشمی و خستگی عمومی بدن می‌شود.

بنابراین یکی از اقدامات تکمیلی که به سهولت می‌تواند مفاهیم مهم و اساسی در اختیار کارگران قرار دهد، استفاده از رنگ ها می‌باشد. که با این کار نیازی به نوشتن توضیحات اضافی وجود نخواهد داشت ضمن اینکه کارگران بی سواد نیز می‌توانند از مفهوم و پیام مورد نظر آگاهی حاصل کنند.

بیشترین حساسیت چشم انسان به رنگ های سبز و زرد در روز و آبی در شب است. در ایمنی به این سه رنگ، رنگ قرمز نیز اضافه می‌شود و در صورت امکان به صورت توأماً استفاده می‌شوند تا هم در روز و هم در شب کارایی لازم را داشته باشند.

استاندارد ISO و OHSAS روی رنگ آمیزی  و استفاده بجا و مناسب از رنگ در زمینه های مختلف تأکید دارند.

طبق استاندارد ANSI هر رنگ کاربرد ویژه‌ای دارد و باید در موقعیت مناسب خود به کار گرفته شود.

مقررات رنگ  ANSI برای ایمنی صنایع:

1- رنگ قرمز ( Don ,t Do مخصوص امتناع)

– برای وسایل اطفاء حریق،‌ جعبه های فایرباکس، جعبه های اعلام حریق، پتوهای آتش خاموش کن، سطلهای شن.

– ظروف مایعات قابل اشتعال

– نور قرمز جهت مسدود شدن موانع موقتی

– علامت توقف مثل کلیدها و سوئیچهای توقف اضطراری در ماشین آلات و موانع توقف

– از رنگ قرمز و سفید در مداخل متقاطع راه آهن استفاده شود.

2- رنگ نارنجی ( مخصوص اخطار Warning )

برای نشان دادن خطر بکار می‌رود. برای هوشیاری قسمتهای خطرناک ماشین آلات که ممکن است قطع کننده ، له کننده و شوک دهنده و… باشند استفاده می‌شود.

جعبه های کنترل روی دیوارها و سایر کانونهای خطر با این رنگ مشخص می‌شوند.

3- رنگ زرد (مخصوص اخطار Warning)

رنگ زرد یک رنگ هشدار دهنده است با قابلیت زیادی برای احتیاط و خطرات فیزیکی مانند لغزیدن، افتادن، سرخوردن و گیر کردن ما بین دو چیز استفاده می‌شود. نوارهای سیاه بعضی اوقات به رنگ زرد اضافه می‌شود تا هشدارهای ویژه‌ای را اعلام کند. رنگ زرد همچنین برای خطوط ترافیک استفاده می‌شوند.

برای نشان دادن معابر شلوغ و راهروهای پر از ازدحام و نشان دادن شیء متحرک بالای سر و… نیز از رنگ زرد استفاده می‌شود.

4- رنگ سبز (مخصوص شرایط اضطرار و ایمنی Safety)

برای نشان دادن وضعیت ایمنی، وسایل کمکهای اولیه، دوش و چشم شویهای ایمنی، برانکاردها، ماسکهای ضد گاز، راههای خروج اضطراری، اجازه عبور وسایل نقلیه، راههای نجات و تأسیسات حفاظتی به کار می‌رود.

 

5- رنگ آبی (مخصوص دستور Must Do)

برای احتیاط یا وسایل تحت تعمیر استفاده می‌شود ضمن اینکه برای نشان دادن ایمنی با اعمال یک طرفه، جلوگیری از شروع به کار و… نیز از این رنگ بهره گرفته می‌شود.

6- رنگ ارغوانی

به خطرات تشعشع اختصاص دارد. همچنین رنگ ارغوانی به همراه رنگ زرد روشن برای برچسب علایم و مارکها استفاده می‌شود و از رنگ ارغوان با پره های شکسته در یک زمینه برای نشان دادن اتاقهای رادیواکتیو استفاده می‌شود.

در تعیین حدود کف کارگاه ها به وسیله خط کشی از رنگ های زیر استفاده می‌شود:

7- رنگ سیاه و سفید:

برای خطوط ترافیک و نشان گذاری خانه داری استفاده می‌شود. به عبارت دیگر برای نشان دادن نظم و نظافت کارگاهی، علامت گذاری عبور و مرور، سطلهای آشغال،‌ معابر عمومی معمولی، خطوط جهت مشخص کردن راهها و … از این دو رنگ و یا ترکیبی از آنها استفاده می‌شود.

8- رنگ زرد و سیاه:‌

برای نشان هرگونه انسداد و یا وجود موانع بر سر راه مثل ستونها و سایر اشیاء ثابت معمولاً از خطوط مورب زرد و سیاه که کاملاً از یکدیگر متمایز باشند استفاده می‌شوند. ضمن اینکه برای نشان دادن محدودیتهای موجود مثل قرارگیری پالتها و محصور کردن حوزه هایی که از آنها نباید چیزی بیرون گذاشته شود نیز از این رنگ استفاده می‌شود.

9- خطوط سبز در کنار خطوط سیاه و سفید:

برای نشان دادن مسیرهایی که به درب یا پله های اضطراری منتهی می‌شوند استفاده می‌شوند.

10- خطوط مورب زرد:

برای نشان دادن سقوط اشیاء و گیرافتادن در بین ماشین آلات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

11- رنگ سبز و سفید:

برای نشان دادن محل عبور و رسیدن به درب اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مقررات رنگ برای تشخیص لوله ها:

1- قرمز اختصاص به لوله های اسپرینکلر و بالابرنده ها دارد.

2- نارنجی یا زرد اختصاص به لوله های حمل مواد خطرناک (به عنوان مثال مواد قابل انفجار) مواد سمی و خورنده (مانند اسیدها، بازها، گاز کلر، آمونیاک، دی اکسید گوگرد و سولفید هیدروژن) فشار و دمای بالا (به عنوان مثال بخار)، فشار بالا (به عنوان مثال آب و هوا) دارد.

3- رنگهای سفید و سیاه، خاکستری یا رنگهای آلومینیومی برای مواد امن استفاده می‌شود.

4- آبی درخشان برای لوله هایی که حاوی موادی که برای تقلیل خطرات مواد خطرناک استفاده می‌شود بکار می‌رود. از این رنگ برای همه مواد محافظ دیگر در برابر حفاظت از آتش نیز استفاده می‌شود. در جدول بعد استاندارد BS1710:1971 وBS:4800 جهت شناسایی لوله های حاوی مواد مختلف آورده شده است.

مقررات رنگ برای سیستمهای هیدرولیک:

1- سیاه برای فشار زیاد می‌باشد.

2- قرمز برای تأمین فشار می‌باشد (فشار مایع را نشان می‌دهد)

3- قرمز متناوب برای فشار شارژی می‌باشد (مجاری ورود پمپ بزرگتر از فشار اتمسفر است، همچنین برای کاهش فشار استفاده می‌شود (فشار معین کمتر از فشار موجود می‌باشد)

4- زرد برای سنجش جریان است. (میزان کنترل جریان سیال).

5- آبی برای تخلیه (خروج) به کار می‌رود. (نمایش دادن برگشت انتقال سیال به مخزن)

6- سبز برای لوله های غیر فعال هیچگونه رنگی استفاده نمی‌شود.

مقررات رنگ سیستمهای پنوماتیکی:

1-سیاه برای فشار زیاد است.

2- قرمز برای تأمین فشار است (نمایش دادن فشار هوا)

3- قرمز متناوب برای شارژ استفاده می‌شود.

4- زرد برای تشخیص جریان است.

5- آبی برای تخلیه (خروج)

6- سبز برای مکیدن

7- برای لوله های غیر فعال از هیچ رنگی استفاده نمی‌شود.

– مقررات رنگ در کپسولها (استاندارد BS ): جدول رنگ آمیزی کپسولها طبق استاندارد BS سه صفحه بعد آورده شده است.

 مقررات رنگ در محصولات خطرناک:

رنگهای ترکیبی در کانینرهای حمل مواد خطرناک بر طبق کمیسیون تجارت بین دول استفاده میشود.

1- حروف قرمز روی سفید برای سموم- مواد منفجره،‌ گازهای سمی و گاز اشک آور به کار می‌رود.

2- حروف سیاه روی سبز برای گازهای تحت فشار به کار می‌رود.

3- حروف سیاه روی قرمز برای مایعات قابل اشتعال یا مواد آتش زا استفاده می‌شود.

4- حروف سیاه روی زرد برای جامدات قابل اشتعال و مواد اکسیدکننده هستند.

5- حروف سیاه روی سفید برای مخازن اسید می‌باشد.

مقررات رنگ در کپسول ها (استاندارد BS)

جدول پیشنهادی رنگ آمیزی کپسول های مختلف بر طبق استاندارد BS در دو صفحه بعد آمده است.

 مقررات رنگ برای کابلها:

1- سیاه برای یک سیم برق استفاده می‌شود.

2- سفید برای دو سیم برق استفاده می‌شود.

3- قرمز برای سه سیم برق استفاده می‌شود.

4- سبز برای چهار سیم برق استفاده می‌شود.

5- نارنجی برای پنج سیم برق استفاده می‌شود.

6- آبی برای شش سیم برق استفاده می‌شود.

7- سفید با پیچ سیاه برای هفت سیم برق استفاده می‌شود.

8- قرمز با پیچ سیاه برای هشت سیم برق استفاده می‌شود.

9- سبز با پیچ سیاه برای 9 سیم برق استفاده می‌شود.

10- نارنجی با پیچ سیاه برای10 سیم برق استفاده می‌شود.

معرفی پیشرفته ترین تکنولوژی اطفاء حریق اتوماتیک

هنگام بروز حریق سرعت توسعه شعله به صورت نمایی افزایش پیدا می کند به همین دلیل اطفاء سریع موجب کاهش چشمگیر تلفات و خسارات می گردد . جهت ایمن سازی نقاط مختلف خطر خیز ( سالن های تولید ، انبارهای نفت و گاز و پتروشیمی ، پالایشگاه های نفت و گاز ، ایستگاه های تقویت فشار گاز ، ماشین آلات خطوط تولید ، سالن تأسیسات ، تابلوهای برق ، تونل های کابل و رایز ها و سینی کابلها ، اتاقهای آسانسور و تابلوهای کنترل مربوطه ، اتاق کنترل و تجهیزات کنترلی و مخابراتی و دیتا و . . . ) سیستم اطفاء حریق AEROSOL MAG جدیدترین و پیشرفته ترین تکنولوژی روز دنیا می باشد ، معرفی و پیشنهاد می گردد .

در محیط هایی که ماشین آلات ، تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی ، خودرو ، سوخت و . . . وجود دارد همیشه خطر حریق نیز وجود دارد . این حریق ها باید با مواد اطفاء کننده مؤثر خود خاموش گردند به گونه ای که آسیب های مضاعف از سوی ماده اطفاء کننده به تجهیزات و ماشین آلات وارد نگردد . بدین منظور سیستم اطفاء حریق آیروسولکه یکی از جدیدترین و پیشرفته ترین تکنولوژی های روز دنیا می باشد در این جا معرفی و پیشنهاد میگردد .

 

مشخصات فنی سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آیروسول

سیستم نوین اطفاء حریق پودر و گاز قابلیت های بسیار زیادی جهت اطفاء حریق از نوع کلاس A,B,C,E&F را دارا است و تا به امروز تنها سیستم موجود در دنیا می باشد که می تواند پنج کلاس حریق را اطفاء نماید . این سیستم برای اولین بار در مرکز تحقیقاتی فضایی روسیه ( سویوز ) ابداع و در بخش های مختلف پایگاه های فضایی نصب گردید . در تکنولوژی فضایی همیشه باید بهترین ها را به کار گرفت چون در هنگام عمل و کارآیی شانس دو بار امتحان کردن وجود ندارد به همین دلیل پرسنل سیستم ها و محصولات به کار گرفته شده باید بهترین باشد . اطفاء کننده آیروسول چنین محصولی می باشد . پس از ممنوعیت استفاده از گاز هالون که یکی از مؤثرترین گازهای اطفاء کننده حریق شناخته می شود هیچ نوع گازی تا کنون به این مقدار قابلیت های گاز هالون را از خود نشان نداده است . این راهکار مؤثرترین نوع اطفاء کننده حریق شناخته شده تا امروز است . این سیستم قابلیت اطفاء کننده حریق تا سه برابر گاز هالون را دارا است و نیازی به سیلندرهای تحت فشار ندارد نیاز به لوله کشی ، شیرهای ایمنی متفاوت و پر هزینه ، محاسبات هیدرولیکی و نازل های خروج گاز ندارد این راهکار سیستمی ساده و فوق العاده قوی و مطمئن از عدم بروز خرابی می باشد .

یکی دیگر از خواص بسیار مهم این سیستم دارا بودن وزن و حجم بسیار کم آن در مقایسه با گازهایی مانند FM200,CO2 ، آرگون و دیگر گازهای خنثی است که موجب پراکندگی بسیار یکنواخت در محیط می گردد ، غیر هادی است و بر خلاف سایر گازهای اطفاء کننده اثرات خورندگی و اسیدینه ندارد ، بر روی محیط زیست و موجودات زنده اثر منفی ندارد . علاوه بر این خاصیت خنک کنندگی به میزان 400 درجه سانتیگراد در هر ثانیه را دارا است . غیر سمی است ، اثرات مخرب بر لایه ازن ندارد ، بسیار مقرون به صرفه بوده و خیلی سریع نصب میگردد . این سیستم بر اساس تکنولوژی سوخت جامد راکت های فضا پیما طراحی شده و از ذرات ریز مواد جامد و گاز تشکیل گردیده است که در درون سیلندرهای مخصوص به صورت جامد قرار می گیرد . به دلیل اینکه در حالت عادی به صورت جامد بوده لذا فاسد نمی گردد و هیچ وقت نشتی گاز و افت فشار نخواهد داشت . ژنراتور MAG در هنگام حریق توسط سیگنال الکتریکی و یا گرما و یا شعله مستقیم تحریک شده و به طور آنی و در عرض دو میلی ثانیه شروع به تولید پودر و گاز نموده و ظرف چند ثانیه تخلیه میگردد ( بر اساس حجم های مختلف کپسول ها این زمان متغیر می باشد ) تخلیه سریع ذرات ریز پودر و گاز به صورت سه بعدی بوده و به صورت یکنواخت در هوا پراکنده می گردد و روی آتش تأثیرات فیزیکی ( با خنک کنندگی زیاد و ایجاد لایه پرده ای شکل بین ماده سوختنی و اکسیژن ) و شیمیایی ( با شکستن واکنش های زنجیره ای حریق ) گذاشته و اطفاء آنی را به دنبال دارد . اطفاء حریق توسط این سیستم به طور میانگین در عرض پنج ثانیه از لحظه تحریک انجام می شود . ماندگاری آن در محیط حدود یک ساعت می باشد . استفاده از سیستم اطفاء حریق پودر و گاز جهت مصارف گوناگون صنعتی و نظامی در کشورهای پیشرفته صنعتی بسیار متداول شده و هر روزه تعداد بیشتری از مؤسسات استاندارد جهانی این سیستم را مورد تأیید قرار می دهند . استفاده از سیسـتم اطفاء حریق پودر و گاز جهت مصارف گوناگون صنعتی و نظامی در کشورهای پیشرفته صنعتی بسیار متداول شده و هر روزه تعداد بیشتری از مؤسسات استاندارد جهانی این سیستم را مورد تأیید قرار میدهند. قابل توجه است که مؤسسه NFPA با تشکیل دادن کمیته فنی مرکب از متخصصین این رشته استانداردی خاص برای این نوع سیستم اطفاء بنام Fixed Aerosol Extinguishing Systems را ارائه کرده و کد آن 2010 میباشد و نسخه نهایی تصویب شده آن در سال 2005 منتشر گردید . همچنین استاندارد اتحادیه اروپا نیز تهیه شده است و این سیستم دارای استانداردهای فوق میباشد. سایر استانداردهای اخذ شده عبارتند از: EPA آمریکا، ECB اروپا، RINA ایتالیا ، SSL ، UL ،ActivFire ، AS/NZS 4487:1997 استرالیا و نیوزیلند ، استاندارد IP در برابر خوردگی و ویبره . این سیستم بواقع انقلابی در صنعت اطفاء حریق محسوب میشود و میتوان آنرا بصورت پوشش دادن کل حجم محیط (Total Flooding) یا بصورت موضعی در نقاط خطر خیز و یا ترکیب این دو روش استفاده نمود. نمونه کاربردهای MAG در بخشهای مختلف و صنایع گوناگون عبارتند از:

تجاری و صنعتی ، داخل ماشین آلات ، کاربردهای الکتریکی ، حمل و نقل ، کاربردهای دریایی ، کاربردهای نظامی بطور خلاصه میتوان گفت این سیستم جهت اطفاء حریق فضاهای بسیار کوچک مانند تابلوهای برق با حداقل حجم 2/0 متر مکعب مجتمع های بزرگ صنعتی با حجم محیطی 000/40 متر مکعب کاربرد دارد. این سیستم 3 برابر موثر تر از گاز هالون ، 6 برابر موثر تر از FM200 ، 16 برابر موثر تر از CO2 و 40 برابر موثر تر از آرگونایتها میباشد . بسادگی و بسرعت نصب میگردد و احتیاج به لوله کشی ندارد ، در صورت تغییر در نوع کاربری سالن و یا تیغه ها و دیوارهای سالن محلهای نصب سیستم به راحتی اصلاح میگردد و در صورت لزوم از یک مکان نصب شده براحتی جمع آوری شده و در مکان دیگرنصب میگردد ، مخازن آن تحت فشار نبوده و نشتی ندارد ، تا 10 سال گارانتی سلامت مخازن پس از نصب و عدم نیاز به برنامه های نگهداری و تعمییرات را داشته و فقط نیاز به کنترلهای دوره ای بسیار ساده دارد. عکسها و فیلمهای مربوط به تستهای استاندارد داخل و خارج از کشور در CD پیوست ارائه شده است. لازم بذکر است که با سیستم اطفاء حریق آیروسول بدلیل انعطاف پذیری بسیار بالای سیستم در طراحی و نصب این امکان وجود دارد که علاوه بر محوطه داخل سوله ها ، فضای داخل هر تابلو برق یا سیستم الکتریکی را متناسب با فضای محدود خاص خود مجهز به سیستم اطفاء حریق اتوماتیک نمود بگونه ای که در صورت بروز حادثه در هر یک از تابلوها ، ماشین آلات ، رکها یا حتی کیس کامپیوتر ، فقط سیستم اطفاء حریق همان نقطه فعال شده و تخلیه گردد و از حدر رفتن مواد داخل سایر کپسولها جلو گیری میشود.

زمان تخلیه : کمتر از 12ثانیه زمان تحریک : 002/0 ثانیه کلاسهای حریق : ,B,C,E&F دمای تحریک خودکار : 175درجه C جریان تحریک : mA 400 در بکار گیری سیستمهای ارائه شده مسئله خدمات و پشتیبانی پس از فروش بسیار حائز اهمیت می باشد . که ای مهم از طریق انتخاب صحیح تجهیزات بر اساس شرایط محیطی و استانداردهای موجود و بکار گیری تمهیدات لازم در نصب و راه اندازی و نیز متعهد بودن به گارانتی سیستم عملی خواهد بود. سیستم های اعلام حریق ، سرقت و نشتی گاز سیستم های اعلام حریق و نشتی گاز علاوه بر این که در هنگام بروز حریق یا نشتی گاز با استفاده از آلارم به افراد اطلاع می دهد بلکه میتوان از این سیستم برای راه اندازی سیستم Aerosol MAG نیز استفاده کرد . این سیستم ها(حریق ، سرقت ،نشتی گاز ) را می توان با اضافه کردن به سیستم مکانیزه هشدار با قابلیت آدرس دهی و انتقال آلارم از بستر های ارتباطی نمود.