پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
تاثیر و نقش مطالعه و کتاب خوانی در کاهش مشکلات و معضلات اجتماعی و فرهنگی / سید محمدرضا حسینی علی آباد
مطالعه یکی از مهم ترین ابزار های انسان برای بدست آوردن دانش می باشد که بوسیله آن با مطالعه کتاب های مختلف از جدید ترین و معتبر ترین اطلاعات پیرامون موضوع های مختلف مطلع می شود و با افزایش اطلاعات و دانش، فرد می تواند دیدگاه و حتی طرز فکر افراد را تغییر دهد. علاوه بر این ها در زمان حاضر با توجه به پیشرفت همه جانبه علم و سهولت دستیابی به تمام منابع معتبر دنیا و کتب چاپ شده در کل جهان که توسط بهترین مترجمان ترجمه شده و در اختیار عموم قرار می گیرد به راحتی میتوان به دانش روز دنیا دست پیدا کرد و از آن ها استفاده نماییم. طبیعتا یکی از مهم ترین نتایج کتاب خوانی که بدست آوردن علم و دانش است اگر واقع بینانه به این مورد توجه داشته باشیم متوجه می شویم که بالارفتن علم و دانش فرد چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم بر سطح رفتار و افکار آن فرد هم تاثیر فراوانی دارد. حال اگر با برنامه ریزی صحیح و کامل بتوانیم فرهنگ کتاب خوانی را در جامعه رواج دهیم می توانیم بسیاری از مشکلاتی که در جوامع درگیر آن هستیم را حل نماییم. اما متاسفانه با مطالعه آمار سرانه مطالعه کشور در میابیم که سرانه مطالعه کشور بسیار پایین تر از حد مطلوب می باشد برای مثال یکی از منابع موثقی که میتوان میزان زمان اختصاص داده شده برای مطالعه را از آن استخراج کرد، گزارش‌های آماری مرکز بین‌المللی مطالعات گذران وقت است. براساس تحقیقی که این مرکز در سال ۲۰۱۰ در ۲۲ کشور انجام داده است. بیشترین زمان اختصاص داده شده برای مطالعه کتاب در بین مردمان جهان مربوط به کشور فنلاند با ۴۴ دقیقه در روز است. در این شاخص هم مطالعه کتاب در نظر گرفته می‌شود و هم مطالعه روزنامه و نشریات دیگر. از این نظر رتبه‌بندی کشورهای برتر با این تعریف دچار تغییرات قابل توجهی می‌شود. میزان سرانه مطالعه ایران که در این گزارش آمار سرانه ۱۳ دقیقه‌ای را لحاظ کرده است. در این رتبه‌بندی قابل ارزیابی و مقایسه است که جایگاه بسیار پایینی نسبت به سایر کشور ها دارد اما در جدید ترین آمار که توسط مرکز آمار ایران ارائه شده است سرانه مطالعه افراد بالای ۱۵سال در ایران۱۶دقیقه و ۳۲ثانیه بیان گریده است که باز هم با تامل در این آمار در میابیم که نیاز به بالابردن سرانه مطالعه در کشور داریم.البته نباید فراموش کرد که آمار هایی نیز در سال های اخیر منتشر شد که در آن ها سرانه خالص مطالعه کشور حتی خیلی پایین تر از اعداد اعلام شده از آمار مرکز آمار می باشد که این زنگ خطری برای جامعه ماست زیرا که در هر جامعه ای که میزان مطالعه پایین بیاید مشکلات و معضلات فرهنگی اجتماعی در آن جامعه روز به روز بیشتر خواهد شد. البته در این بین با افزایش قیمت کاغذ و بالارفتن بهای تمام شده چاپ کتاب در صنعت چاپ و نشر کتاب طبیعتا قیمت روی جلد انواع کتب نیز بیشتر شده و یکی از دلایل کاهش سرانه مطالعه همین مورد می باشد و باید با مدیریت صحیح مسئولین نسبت به تعدیل نرخ کتاب با ارائه یارانه یا سایر تسهیلات اقدام نمایند و علاوه بر آن با ترویج و فرهنگ سازی فرهنگ استفاده از کتابخانه های عمومی و همچنین فرهنگ اهدا کتاب و مواردی مانند هدیه دادن کتاب به دیگران سطح مطالعه کشور را بالا ببریم اما متاسفانه بـــر اساس تحقیقـات انجـام شده تـوسط سازمـان نــوسازی، تــوسعه و تجهیز مدارس کشور به طور متوسط 23/9 ٪ مدارس کشور فاقـد کتابخانه هستنـد در حالیکه این رقم در سایــر کشورها و به‌خصوص در کشورهای پیشرفته بسیار پایین‌تر است. مثلا درسوئد تنها %۶ مـدارس فاقـد کتابخانه هستنـد و استانـدارد کتـاب برای هر دانش‌آموز ٠٢ جلد می‌باشد و در ژاپن برای هردانش‌آمـوز 41/8 جلـد کتـاب در کتـابخـانه مـدرسه وجــود دارد درحالی که در مدارس کشور ما آمار به شرح زیر است: درمدارس ابتدایی ۰.۸۹ جلد کتاب به ازای هر دانش‌آموز در مــدارس راهنمـایی 1/5 جلــد کتـاب به ازای هـــر دانش‌آمــوز در مدارس متوسطه 2/42 جلد کتاب به ازای هر دانش‌آموز می باشد.
باتوجه به اینکه مطالعه باعث پر کردن اوقات فراغت و بیکاری افراد می شود مخصوصا در سنین نوجوانی و جوانی می تواند از بسیاری از ناهنجاری هایی که در آن سنین ایجاد می شود جلوگیری نماید و با توجه به پر کردن اوقات فراغت از بسیاری از اختلالات روانی مانند استرس، اظطراب ،افسردگی، پرخاشگری، افکار منفی و مزاحم و… جلوگیری نماید. علاوه بر این ها کتاب خوانی برای توسعه کشور ها نیز تاثیرات فراوانی دارد برای مثال وقتی به آمار جهانی کتاب خوانی در جهان نگاه می کنیم می بینیم که یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی در کشورهای جهان، بالا بودن میزان مطالعه و کتاب‌خوانی است. چنان‌که در جوامع توسعه‌یافته، کتاب‌خوانی سرانه بالایی را به خود اختصاص می‌دهد و در جوامع توسعه‌نیافته یا در حال گذر به سبب بالا بودن نرخ بی‌سوادی از یکسو و مطالعه نکردن باسوادان از سوی دیگر، سرانه کتاب‌خوانی در این کشورها، رقم پایینی دارد در صورتی که به دلایل متعدد بالا رفتن سطح کتاب خوانی در یک جامعه زمینه توسعه آن جامعه و کشور نیز فراهم خواهد شد. به عبارتی دیگر جامعه ای که قصد توسعه دارد باید قبل از توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی خود اقدام به فرهنگ سازی کتاب خوانی در بین مردم خود نماید و رفته رفته با بالارفتن سطح سرانه مطالعه در آن کشور شرلیط برای توسعه کلی در آن کشور فراهم خواهد شد. علاوه بر تمام این ها باتوجه به اینکه کتاب یکی از آسان ترین و در دسترس ترین ابزار های آموزشی است میتوان برای تمام مسائلی که نیاز به اموزش دارد را با کتاب آموزش دید و بسیاری از مشکلات را حل کرد برای مثال کتاب های روانشناسی،انگیزشی،کاربردی برای مشاغل مختلف، سبک زندگی، مهارت های فرزند پروری و تربیتی، مسائل ازدواج و آشنایی و غیره که مطالعه این کتاب ها باعث حل شدن بسیاری از معضلات اجتماعی و فرهنگی خواهد بود.
در انتها باید نتیجه بگیریم که دلیل بسیاری از مشکلات حال حاضر در جامعه ما بدلیل فقر فرهنگ کتاب خوانی و پایین بودن سرانه مطالعه کشور می باشد که با سرمایه گذاری در این امر میتوان بسیاری از مشکلات را حل کرد.
به قلم: سید محمدرضا حسینی علی آباد – نویسنده و مدرس دانشگاه