فصل اول:

 

1- آماده كردن كارگاه ساختماني ،پياده كردن نقشه وخاكبرداري

 

 1-1- آماده سازي كارگاه

 

در هر كارگاه ساختماني پس از تهيه نقشه و قبل از آن كه شروع به اجراي عمليات ساختماني بنماييم ، نيازمند به اجراي يك سلسله كارهاي متنوع به منظور ايجاد زمينه لازم جهت تسريع در انجام كارهاي اصلي ساختماني ميباشيم . بايد بدانيم كه انجام هر گونه عمليات ساختماني قبل از آن كه كارگاه مورد نظر را آماده سازي نماييم ، ممكن است در آينده مسائل و مشكلات زيادي را براي سازندة ساختمان فراهم آورد .

ذيلاً يك فهرست اوليه به عنوان يك مقدمه براي آشنايي شما با اهم عناوين عمليات آماده سازي كارگاه ارائه مي گردد .

 

ـ تحويل و كنترل نقشه ها و مدارك اجرايي

ـ تحويل و كنترل زمين

ـ اخذ مجوز هاي لازم

ـ حصار كشي

ـ پاكسازي محل

ـ تسطيح زمين

ـ تعيين نقاط نشانه و مبدا

ـ استقرار كارگاه

 

لازم است كه بدانيد بسته به شرايط كار دو يا چند عمليات ممكن است همزمان انجام پذيرد ، لذا با توجه به تنوع در شرايط كارهاي ساختماني ، اولويت اجراي هر يك از عمليات بسته به مورد تعيين ميگردد .

1-1-1- تحويل و كنترل نقشه ها و مدارك اجرايي

 اولين قدم را ميتوان تحويل وكنترل نقشه ها و مدارك اجرايي قلمداد كرد . اينكه نقشه ها بصورت كامل تحويل شود وسپس از نقطه نظر اجرايي مورد بررسي سازنده قرار گيرد بسيار اهميت دارد نقشه ها عموماً شامل قسمتهاي معماري ، ايستايي (سازه)

و تاسيسات برقي و مكانيكي مي باشند و بهمراه آنها جزئيات (دتيلها) متنوع نيز ميباشند . دفترچه محاسبات ايستايي و نتايج آزمايشهاي زمين ساختي (ژئو تكنيك) نيز از جمله مدارك اجرايي مي باشند . كنترل كامل جهت احراز    هماهنگي كامل مدارك اجرايي با يكديگر و صحت محتواي هر كدام از اهم وظايف سازنده ساختمان مي باشند .

 

1-1-2- تحويل و كنترل زمين

 

زمين محل احداث ساختمان معمولاً به صورت رسمي به سازنده تحويل ميگردد . سازنده نيز موظف است ضمن بررسي زمين ، مشخصات آن را با نقشه ها و مدارك اجرائي تطبيق نمايد . عوارض طبيعي ( پستي و بلندي ، درختان و … ) و مصنوعي (‌ ابنيه موجود ، چاه آب و … ) از جمله موارد قابل بررسي سازنده       مي باشد .

1=1-3- كنترل مجوزهاي لازم

 

معمولاً براي انجام كارهاي ساختماني احتياج به اخذ مجوزهاني از بعضي سازمانهاي دولتي مانند شهرداري مي باشد . به ياد داشته باشيد علي رغم آنكه اخذ اين گونه مجوزها ، سازنده ساختمان بايستي مشخصات آنها را با آنچه در نقشه ها و مدارك اجرايي درج و يا مورد لزوم است .

 

1-1-4 – حصاركشي

 

باحصاركشي در اطراف محل زمين كارگاه مي توان تا حد زيادي از آن و تجهيزاتي كه احتمالاً در محل كارگاه موجود است ، حفاظت به عمل آورد . حصار با سه هدف زير احداث مي گردد :

 

اول : محدوده كارگاه ساختماني را مشخص مي كند .

دوم : مانع از بروز خطرات ناشي از عمليات ساختماني براي عابرين مي شود .

سوم : به عنوان مانعي در مقابل ورود افراد متفرقه به داخل كارگاه                  عمل مي نمايد.

 

نوع حصار به عوامل مختلفي بستگي دارد از آن ميان مي توان از موارد زير نام برد .

• ¨ ميزان امنيت مورد نظر
• ¨ ميزان مخارج پيش بيني شده براي حصاركشي
• ¨ محلي كه كارگاه در آن واقع است
• ¨ مدت انجام عمليات ساختماني.

 

حصار امنيتي اطراف محل ساختمان يا محدوده كارگاه بايد حداقل 80/1 متر ارتفاع داشته باشد و تعداد وروديهاي آن كه معمولاً حفاظت شده و يا داراي محل استقرار نگهبان مي باشند به حداقل ممكن كاهش يابند .

ديواره هاي تخته اي : اين گونه ديواره ها ، حصارهاي تخته اي مسدودي هستند كه در مجاورت معابر عمومي احداث ميشوند تا از ورود اشخاص غير مجاز به محوطةكارگاه جلوگيري كنند و تا حدودي مانع از خروج گرد و غبار و سر و صداي عمليات ساختماني شوند .

 

1-1-5- پاكسازي محل

 

 پاكسازي محل نيز از جمله عمليات مهم در امر آماده سازي كارگاه مي باشد و شامل سه بخش عمدة زير است :

 

الف ) تخريب ساختمانها و تاسيسات موجود

ب ) ريشه كني بوته ها و درختان

ج )  تسطيع و جا بجايي خاك و نخالة ناشي از تخريب

 

تخريب ، كاري بسيار تخصصي مي باشد . در جريان تخريب بايستي حفظ و مراقبت از ابنيه مجاور را كاملاً مورد نظر داشت . تاسيسات زيرزميني مانند لوله كشي آب و گاز و يا فاضلا ب و همچنين كابل كشي برق و تلفن از ديد پنهان مي باشند ، معمولاً مراقبت و جابجايي آنها توسط ماموران سازمان زيربط انجام ميگردد . پر كردن چاههاي فاضلاب را بايستي به وسيله شفته و يا سنگ لاشه و يا هر نوع مصالح مناسب ديگري انجام داد . در هنگام تخريب بايستي ايمني عابرين پياده مورد توجه قرار گيرد .

محل ساختمان را بايد كاملاً از نباتات پاكسازي كرد . اين كار شامل پاك سازي و برداشت خاك نباتي كه مملو از ريشه نباتات و گياهان در حال فساد است، نيز ميگردد .

 

1-1-6 – تسطيح زمين

 

در صورتيكه زمين تحويل شده براي ساختمان ، سنگلاخ بوده و يا داراي ناهمواريهاي زياد باشد كه مانع از انجام عمليات ساختماني شود ، بايد محوطه كارگاه را تا عمق مناسب پاك و هموار نمود . چنانچه زمين تحويل شده براي ساختمان آب خيز بوده و اجراي كار در آن بدون زهكشي مقدور نباشد ، بايد نسبت به زهكشي كليه زمينهاي كه در آن بنا احداث مي گردد اقدام شود .

 

1-1-7- تعيين نقاط نشانه و مبدأ‌

 

به منظور تعيين حجم عمليات و اجراي صحيح كار بايد به تعداد كافي نقاط نشانه و مبدأ تعيين گردد .

 

1-1-8- استقرار كارگاه

 

براي انجام امور اداري و دفتري ضرورت دارد كه به طور موقت اتاق يا اتاقهايي به وسعت لازم در محوطه كارگاه و يا مجاورت آن تهيه و ساخته شود و در صورت نياز و امكان . اتاقهاي مناسب اقامت كارگران تأمين گردد .

به منظور نگهداري و حفاظت مصالحي كه ممكن است در هواي آزاد فاسد شده يا آسيب بيند لازم است انبارهايي با وسعت متناسب اقامت كارگران تأمين گردد .

به منظور نگهداري و حفاظت مصالحي كه ممكن است در هواي آزاد فاسد شده يا آسيب بيند لازم است انبارهايي با وسعت متناسب با احتياجات كارگاه تهيه گردد .

انبار فضاي آزاد براي مصالحي همچون شن و ماسه و يا آهن آلات و يا آجر و مانند آنها بايد با توجه به محل مصرف آنها به نحوي مكان يابي شود كه مانع رفت و آمد و يا ساير عمليات ساختماني نگردد .

تأسيسات روشنايي و حرارتي و بهداشتي و همچنين برق مورد نياز دستگاهها بايد قبلاً  پيش بيني شده باشند . محل قرارگيري تجهيزات و ماشين آلات ساختماني با توجه به عملكرد آنها از اهميت ويژه اي برخوردار است .

 

1-2- پياده كردن نقشه گود برداري بر روي زمين

 

معمو لاً در سري نقشه هاي يك ساختمان يك نقشه تحت عنوان « گود برداري »  وجود دارد .

 

1-2-1- نقشة گود برداري

 

اين نقشه به منظور اجراي گود برداري و محاسبة حجم خاكي كه مي بايستي برداشته شود ترسيم ميگردد . در اين نقشه كه به مقياس مناسب  ( معمولاً 100: 1 يا 200: 1 )تهيه ميشود . در مرحله اول ، محدوده اي كه بايد گود برداري شود مشخص شده و بعد ، ارتفاعات كلية قسمتهايي كه بايد برداشته شود تعيين ميشود ، واضح است كه محدوده گودبرداري مرتبط با محل پي ها ، زيرزمين و متناسب با عمق آن خواهد بود .

 

1-2-2- روش پياده كردن نقشه گود برداري

اولين قدم در پياده كردن نقشه گود برداري ايجاد يك خط مبنا است تا بتوان تمامي نقشه ساختمان را به كمك آن پياده كرد . اين خط كه به موازات خطوط اصلي گود برداري ميباشد ، بايستي در محلي كاملاً روشن و مشخص پياده شود تا بتوان در هر زمان به آن رجوع كرد .

 

1-3- گود برداري لازم براي اجراي شالوده ها

 

گود برداري براي پي به عمليات خاكي گفته ميشود كه هدف آن ايجاد گودهايي است كه بخشهايي از ساختمان كه در تماس مستقيم با زمين هستند در آن قرار دارند . گود برداري كه جهت پي سازي ساختمان انجام    ميگيرد ، بايستي فضاي كافي براي اجراي عمليات ساختماني را فراهم آورد . قبل از گودبرداري بايستي از عدم وجود لوله و كابل در زير زمين اطمينان حاصل نمود . چنانچه گودبرداري براي ساختمانهاي مجاور ايجاد مشكلاتي مينمايد بايستي قبل از شروع عمليات ملاحظات لازم و پيش بينيهاي معمول را به عمل آورد . معمولاً در اين گونه موارد از الوارها و چهار تراشهاي چوبي به عنوان حائل بندي ساختمانهاي مجاور استفاده ميشود . به هر صورت گودهايي كه در مجاورت بناهاي موجود ايجاد ميشوند نبايد به هيچ عنوان پايداري اين بناها را ، چه در مرحلة موقت اجرا و چه در مرحله نهايي دچار نقصان يا اشكال كنند .

 

1-4- ساختمان سازي در زمينهاي شيبدار

 

معمولاً زميني كه در اختيار داريد داراي نشيب و فرازهايي ميباشد . قسمتهايي از زمين بايستي مسطح گردند و خاك قسمتهاي ديگر حمل و سپس كوبيده شود . حتي ممكن است مقداري از خاك محل از كارگاه خارج شود . سه روش براي مسطح كردن زمينهاي شيبدار وجود دارد . انتخاب هر يك از اين روشهابستگي به نوع زمين ، نوع ساختمان ومسائل اقتصادي دارد .

1-5-  خاكبرداري و خاكريزي

 

اين روش بسيار متداول است و در آن تقريباً هيچ هزينه اي براي از كارگاه پرداخت نميگردد . در مواردي كه جنس خاك محل مناسب است اين روش انتخاب ميگردد . قسمت خاك ريزي شده در ضخامتهاي 20 سانتيمتري ريخته ، پس ازآن بر روي آن آب ريخته ميكوبند تا بخوبي فشرده و يكپارچه گردد . اين عمل به منظور يكپارچه شدن خاك كف انجام مي شود .

 

 1-5-1- خاكبرداري

 

در اين روش به اندازة كل مساحت ساختمان خاك زمين شيب دار را بر مي داريم و آن را به صورت مسطح در مي آوريم . در حقيقت با صرف هزينه بيشتر به منظور خاكبرداري و حمل خاك از محل كارگاه به زمين خوب و يكپارچه دست پيدا مي كنيم .

 

1-5-2- خاكريزي

 

اگر با حمل خاك از محل ديگري زمين شيبدار را به صورت مسطح در آوريم احتمال نشست را افزايش مي دهيم . در اين صورت بايستي از پي هاي عميق استفاده كنيم . زمينهاي لغزشي داراي قشر رسي در زير خاك رويي مي باشند كه پس از مرطوب شدن آن قشر رويي به حركت در مي آيد .

ج ) آرماتور بندي

 

ضوابط اجرايي و فني عمليات آرماتور بندي به شرح زير مي باشد :

• فاصله ميلگردها تا سطح آزاد بتون در مورد فونداسيون نبايد از 4 سانتيمتر كمتر باشد .
• تمام آرماتورها بايد به صورت سرد خم شوند ; مگر اين كه مهندس مسئول به شكل ديگري اجازه دهد .
• هنگامي كه بتن ريخته مي شود ، آرماتورهاي فلزي بايد از گل ، روغن ، يا ساير پوششهاي غير فلزي كه چسبندگي بتن و آرماتور را كاهش مي دهند ، پاك شده باشند ( تحقيقات نشان داده است كه يك مقدار در حد معمول زنگ ، چسبندگي را افزايش مي دهد .)
• براي بستن آرماتورهاي نبايد ميلگردهاي متقاطع را به هم جوش داد ; مگر اين كه مهندس مسئول اجازه دهد .

 

• حد اقل فاصله آزاد بين ميلگردهاي موازي در يك رديف نبايد از هيچ يك از دو مقدار d يا 5/2 سانتيمتر كمتر باشد ( فاصله آزاد ميلگردها بايد بزرگتر يا مساوي سه چهارم برابر قطر بزرگتر دانه شن موجود در مصالح بتن باشد . )

 

• محدوديت فواصل آزاد بين ميلگردها بايد براي فاصله آزاد بين يك  وصله پوششي تماسي و وصله ها به ميلگردهاي مجاور نيز رعايت شوند .

 

7-   در ستونها شيب قسمت مايل ميلگرد انتظار خم شده نسبت به محور ستون نبايد از 1 به 6 بيشتر گردد .

 

د ) صفحه كف ستون ( Baseplate  )

 

ستونهاي يك ساختمان اسكلت فلزي ، نقش انتقال دهنده بارهاي وارد شده را به فونداسيون به صورت نيروي فشاري ، كششي ، برشي يا لنگر خمشي – به عهده دارند .

توجه به اينكه ستون فلزي به علت مقاومت بسيار زياد تنشهاي بزرگي را تحمل مي كند و بتن قابليت تحمل اين تنشها را ندارند ;  بنا بر اين صفحه ستون واسطه اي است كه ضمن افزايش سطح تماس ستون باپي ، سبب مي گردد توزيع نيروهاي ستون در حد قابل تحمل براي بتن باشد .

كار اتصال صفحه زير ستوني با بتن به وسيله ميله مهار ( بولت ) صورت مي گيرد و براي ايجاد اتصال ، انتهاي آن را خم مي كنيم و مقدار طول بولت را محاسبه تعيين مي كند .

تعداد بولت ها بسته به نوع كار از دو عدد به بالا تغيير مي كند حد اقل قطر اين ميله هاي مهاري ميلگرد نمره 20 است ، در حالي كه صفحه تنها فشار را تحمل مي كند . بـولت نقش عـمده اي ندارد و تنها پايـه را در محـل خـود ثابت نگـه

مي دارد . نكته مهم هنگام نصب ستون بر روي صفحه تقسيم فشار اين است كه حتماً انتهاي ستون سنگ خورده و صاف باشد تا تمام نقاط مقطع ستون بر روي صفحه بيس پليت بنشيند و عمل انتقال نيرو بخوبي انجام پذيرد . از آنجا كه علاوه بر فشار ، لنگر نيز بر صفحه زيرستوني وارد مي شود ، طول بولت بايد به اندازه اي باشد كه كشش وارد شده را تحمل نمايد كه اين امر با محاسبه تعيين خواهد شد.

 

روش نصب پيچهاي مهاري:

به طور كلي ، دو روش براي نصب پيچهاي مهاري وجود دارد ؛

 

الف ) نصب پيچهاي مهاري در موقع بتن ريزي شالوده :

در اين روش ، پيچها را در محلهاي تعيين شده قرار مي دهند و موقعيت آنها را به وسيله مناسبي تثبيت مي كنند ، سپس اطرافشان را با بتن مي پوشانند .

روش اول :

ابتدا به وسيله صفحه اي نازك مشابه با ورق كف ستوني كه « شابلن »‌ يا الگو ناميده مي شود . قسمت فوقاني بولت و قسمت پائين را به وسيله نبشي به يكديگر مي بنديم تا مجموعه اي بدون تغيير شكل بدست آيد ، آن گاه محورهاي طولي و عرضي صفحه الگو را با مداد رنگي (گچ و يا رنگ ) مشخص مي كنيم ، سپس به وسيله ريسمان كار يا دوربين تئودوليت با ميخهاي كنترل محور كلي فنداسيون را در جهات طولي و عرضي بدست مي آوريم و به كمك شخصي با تجربه در موقعيت مناسب آن قرار مي دهيم .( محور طولي و عرضي صفحه شابلن بر محور طولي و عرضي كلي فونداسيون منطبق مي شود و در ارتفاع صحيح و به صورت كاملاً تراز نصب مي گردد . ) سپس به وسيله قطعات آرماتور آن را به ميلگردهاي شبكه آرماتور فنداسيون يا به قطعات ورقي كه در بتن قرار داده اند جوش ( مونتاژ ) داده مي شود . به گونه اي كه هنگام بتن ريزي ، صفحه از جاي خود حركتي نداشته باشد .

بايد دقت داشته باشيم كه در موقع بتن ريزي ، هوا در زير صفحه شابلن محبوس نشود . براي اين منظور ، معمولاً سوراخ بزرگي در وسط شابلن تعبيه مي كنند كه وقتي بتن از اطراف زير صفحه را پر مي كند ، هوا از راه سوراخ خارج گردد و با بيرون زدن بتن از وسط صفحه ، از پر شدن كامل زير آن اطمينان حاصل شود .

 

روش دوم :

 صفحه تقسيم فشار پيش از بتن ريزي پي به طور دقيق در محل خود قرار مي گيرد و به وسيله آن بولت ها در جاي خود ثابت مي شوند . پس از بتن ريزي ، صفحه را از جاي خود خارج مي كنند و در كارگاه به طور مستقيم به پاي ستون متصل مي نمايند و پس از نصب ستون به همراه صفحه ستون صفحه مهره  ها را محكم مي بندند . در اين حالت ، هر صفحه اي بايد كاملاً علامت گذاري شود تا هنگام نصب اشتباهي رخ ندهد .

 

روش سوم :

 صفحه را قدري بالاتر از محل اصلي خود نگه مي دارند تا محل ميله هاي مهار به طور دقيق تعيين شود ، سپس ميله مهارها را ثابت مي كنند و عمل بتن ريزي را انجام مي دهند ، در حالي كه صفحه هنوز در جاي خود ثابت است . پس از پايان يافتن بتن ريزي صفحه را در تراز مورد نظر نگه مي دارند . اين عمل را مي توان به وسيله مهره هاي فلزي در زير صفحه اي كه ميله مهارها از درون آنها عبوركرده اند ، باپيچاندن و تنظيم كردن آنها تا تراز لازم انجام داد . سپس فاصله هاي بين زير صفحه و روي بتن پي با ملات ماسه شسته و سيمان به نسبت يك حجم سيمان به دو حجم ماسه كاملاً پرمي گردد يا از ماسه سيمان ( گروت ) استفاده مي گردد .

 

ب ) نصب پيچهاي مهاري پس ازبتن ريزي شالوده :

 

در اين روش ، محلهاي پيچهاي مهاري به وسيله قالب در داخل بتن فضاي خالي ايجاد مي كنند كه اين قالب «‌ جعبه » ناميده  مي شود . ميلگردي مطابق شكل در بتن قرارمي دهيم ، سپس پيچ مهاري را در محل خود در گير با آرماتور قرار مي دهيم و تنظيم مي كنيم و اطراف آن را با بتن ريز دانه پر مي كنيم . لازم به يادآوري است جعبه اي كه براي ايجاد فضاي خالي لازم براي نصب پيچ مهاري به كار مي رود ، بايد چنان طرح ريزي و ساخته شده باشد كه به سادگي و در حد امكان ، بدون ضربه زدن ، شكستن و خرد كردن از داخل بتن خارج شود .

براي اين منظور مي توان از جعبه هايي كه قطعات آنها به صورت كام و زبانه متصل مي شوند يا از جعبه هاي لولايي و ساير اقسام جعبه ها استفاده كرد . در مواردي كه از پيچهاي مهاري با قلاب انتهاي و ركاب يا از پيچهاي مهاري با انتهاي كلنگي استفاده مي شود ، براي سرعت بخشيدن به كار ، جعبه هاي ساخته شده يا ورقهاي فولادي كه در درون بتن باقي مي مانند ، استفاده مي شود . بايد توجه داشت كه اين شيوه كار بيشتر براي فنداسيون ماشين آلات صنعتي در كارخانجات كاربرد دارند .

روش كار چنين است كه معمولاً‌ در بتن ريزي ، مجموعه ورق كف ستون و مهارها را در شالوده كار مي گذارند ، پس از گرفتن و سخت شدن بتن ،ستون را روي كف ستون قرار مي دهند و جوشكاري مي كنند . هنگام استفاده از اين روش ، اتصال  به اين دلايل توصيه نمي شود :‌

 

• معمولاً در هنگام بتن ريزي ،حبابهاي هوا در زير ورق كف ستون محبوس مي شوند .
• حتي اگر در موقع بتن ريزي حبابي در زير ورق نمانده باشد ،به علت افت بتن فاصله اي بين ورق كف ستون و بتن شالوده به وجود مي آيد . بخار آب در اين فاصله تقطير مي شود و خطر زنگ زدن و ضعيف شدن كف ستون را پديد مي آورد .
• بر اساس تجربه مشخص گرديده است كه ميلگرد در محل اتصال به ورق كم و بيش ترد و شكننده مي شود .
• اگر زغال جوش روي نوارهاي جوش باقي بماند ، آب را به خود جذب مي كند و نقطه شروع زنگ زدگي را به وجود مي آورد .
• امكان تنظيم بعدي ورق كف ستون وجود ندارد و جوش كردن ستون هنگامي كه در كارگاه فلزكاري انجام مي پذيرد ميسر نيست .

 

 

محافظت كف ستونها و پيچهاي مهاري ( مهره و حديده )

 

كف ستونها از جمله قطعات ساختماني هستند كه اغلب در معرض اثر شديد رطوبت قرار دارند و بايد به نحو مطلوب حفاظت شوند . در اين ساختمانهاي معمولي و به طور كلي در ساختمانهايي كه پس از پايان يافتن كار اسكلت فلزي ديگر نيازي به بازديد يا تنظيم كف ستونها نيست . اطراف كف ستون را با بتن پرمي كنند و در صورتي كه قبل از بتن ريزي سطوح فولادي خوب تميز شده و كل جوش يا زغال جوش برداشته شده باشد ، بتن به فولاد مي چسبد و آن را كاملاً‌ محافظت مي كند . در بعضي ديگر از ساختمانها ،كف ستونها را نيز نظير ساير قطعات به وسيله رنگ مواد قيري مخلوط با ماسه نرم از كف ستونها حفاظت مي شود ، همچنين براي تميز ماندن حديده ها به وسيله پلاستيك يا گوني يا سيم مناسب بسته شده ، پوشش مناسب صورت گيرد .

 

ه ) بتون ريزي

 

قبل از آنكه بتون در محل اصلي خود قرار گيرد با يد قسمتهاي داخلي قالب بندي از نظر پاكيزكي و وجود روغن هاي جدا كننده باز رسي گردند . اگر چنانچه وضعيت قالب بندي طوري باشد كه امكان انجام بازرسي از بيرون مقدور نگردد ، لازم است در يچه هائي در قالب ايجاد نموده و اين بررسي را از داخل انجام دهيم . آشغالها ، خاك ازه و يا قطعات فلزي را ميتوان بوسيله هواي فشرده از قالب خارج نمود .

در بتون ريزي بايد دقت نمود كه حتماٌ بتون قبل از سفت شده در داخل قالب ريخته شود و تحت هيچ شرائطي نمي بايد به بتوني كه از مخلوط كن خارج شده است آب اضافه نمود . طي مدت بتون ريزي اجازه ندهيد كه مخلوطها در قسمت خاصي از قالب انبوه گردد ، چرا كه قسمتهاي زيرين انبوه قبل از آنكه در محل اصلي پخش شوند سفت خواهند شد . لذا بهتر است بتون ريزي حتي الامكان در محل اصلي خود انجام گيرد . هر گز نبايد براي جابجائي بتون از ويبراسيون استفاده شود چه اين عمل باعث روان شدن آن گرديده و ذرات آن را از يكديگر جدا خواهد ساخت كه البته در پايان كار نيز قابل تشخيص خواهد بود .

 

ويژگيهاي مهم بتن:

 

با توجه به نوع سازه و درجه اهميت آن بايد به ويژگي هاي اصلي بتن به هنگام ساخت ، ريختن و نگهداري توجه مخصوص به عمل آورد . بتن با كارايي و دوام زياد به بتني اطلاق مي شود كه بتواند براحتي ريخته شود ، درمقابل شرايط محيطي خورنده و بالاخره بارهاي وارد بر آن بخوبي مقاومت كند و مشخصات آن تغييرننمايد . از اين رو پيمانكار بايد نسبت به ساخت بتن با كيفيت خوب اقدام نمايد.

بتن كارا بتني است كه كه براحتي بتوان آنرا ساخت ، حمل نمود ، در قالب مورد نظر ريخت و متراكم نمود بدون اينكه در يكنواختي آن در طول مراحل فوق تغييري حاصل شود . كارايي بتن بستگي به عوامل زير داشته و پيمانكار ملزم به رعايت آن مي باشد .

از عوامل مهم در كارايي بتن انتخاب صحيح مصالح مصرفي و نسبتهاي اختلاط آنها است . سيمان با نرمي زياد باعث بالا بردن كارايي بتن مي شود . شن و ماسه طبيعي گرد گوشه داراي كارايي بيشتري نسبت به شن و ماسه شكسته است و شن و ماسه شكسته مكعبي داراي الويت بيشتري نسبت به وضعيت مشابه با دانه هاي غير مكعبي مي باشد . در هر صورت مصالح سنگي مناسب از عوامل مهم در كارايي بتن محسوب مي شود . براي بالابردن كارايي بتن با نسبت آب به سيمان معين ، از مواد افزودني استفاده مي شود . نوع و ميزان مصرف اين مواد مطابق مشخصات فني و خصوصي و دستورالعملهاي كارخانه سازنده خواهد بود . نوع و ميزان مصرف مواد افزودني بايد به تائيد دستگاه نظارت برسد .

 

پي هاي عميق:

 

پي هائي كه روي شمعها يا تكيه گاههاي مجزا ساخته مي شوند و يا در احداث آنها صندوقه به كارمي رود از اين نوع مي باشند .

شمعها معمولاً داراي مقطع دايره وتوپر هستند . قطر آنها از 10 الي 20 سانتي متر تا چهار متر متغير است . تكيه گاه به پي عميقي كه مقطع مستطيل دارد اطلاق مي شود ( مانند ديواركها ) . صندوقچه تكيه گاهي به مقطع دايره است كه از بتن مسلح با فولاد ساخته مي شود و توخالي است .

براي اجراي اين نوع پي ها ( شمع ها ، تكيه گاهها يا صندوقچه ها ) ، از سكويي كه چندين متر بالاتر از كف پي اجداث مي شود استفاده مي نمايد . ( جداقل 5 متر )

گاهي مي توان پي را از لحاظ فني عميق و يا سطحي در عمق انتخاب كرد . تصميم با توجه به هزينه و طول مدت اجراي كار ، گرفته مي شود . در زمينهاي خشك و چسبنده مي توان روشي را كه بين دو تكنيك فوق باشد انتخاب كرد . اين روش جفر « چاههاي دستي » با نصب كولهاي بتني است كه معاينه زمين پي را قبل از بتن ريزي ميسر مي سازد .

در مواردي ابتدا در محل پي عميق تا تراز نزديك پي گود برداري مي كنند و در آنجا سكويي احداث مي كنند كه براي پي سازي از آن استفاده مي شود .

بعضي از ساختمانهاي بلند ( دودكشها و پايه هاي بلند شبكه برق ) متناوباً نيروهاي فشاري و كششي به پي وارد مي كنند  . براي مقابله با اين وضع پي عميق اجداث مي كنند و هدف اين است كه اصطكاك جانبي حجمي از خاك را براي مقابله با نيروهاي متناوب مورد استفاده قرار دهند . در اين موارد شمعهاي فلزي ( به مقطع دايره يا به شكل H  ) يا شمع هاي بتني مسلح وكشهاي مهار به كار مي برند .

بالاخره تكنيك هاي پي سازي ويژه از قبيل ستونهاي « پيش بندي شده » كه غالباً تاب باربري قابل ملاحظه دارند از يكطرف و شمعهاي كوچك مقطع ( كه شمع سوزني يا ريز شمع هم ناميده مي شوند .