پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
درز انقباض
برای جلوگیری از خرابی‌های ناشی از انقباض و جمع‌شدگی بتن در کف ساختمان که معمولاً به‌صورت رگه‌ای و ترک خود را نشان می‌دهد. در حین اجرا اقدام به ایجاد درز در بتن کرده که به آن درز انقباض می‌گویند.
نحوه اجرا درز انقباض
- این درز به عرض بین ۲ الی ۳ سانتیمتر و به ارتفاع (عمق) ۳ تا ۵ سانتیمتر بوده و به‌وسیله قراردادن تسمه یا قوطی در بتن بلافاصله بعد از ریختن بتن اجرا می‌شود.
- فاصله درزها معمولاً ۳ متر می‌باشد.
- با اجرای درز انقباض بتن کف به‌صورت پانل‌های شطرنجی مشاهده می‌شود.
- پس از اجرای کامل کف تمامی درزها با ماسه آسفالت پر خواهد شد.
ساخت درزهای انقباض دال های کف
برای ساخت درزهای انقباض دال‌های کف موارد زیر باید رعایت شوند:
- الف) برای ساخت درزهای انقباض می‌توان از وسیله دستی لبه زن استفاده نمود. اره ماشینی، وسیله دیگری برای ساخت درزهای انقباضی است، ولی عمل برش هنگامی باید آغاز گردد که بتن سخت شده باشد، در غیر این صورت، باعث جابه‌جایی سنگ‌دانه‌ها می‌گردد.
ایجاد درزهای انقباض در بتن تازه نیز با استفاده از نوارهای پلاستیکی، فلزی و چوبی امکان‌پذیر است. برای نصب نوارها، یک شیار به‌وسیله ماله و یا شیارزنی در بتن تازه ایجاد کرده و سپس نوارها در آن شیار گذاشته می‌شود. پس از اتمام عملیات ایجاد درزها، باید با استفاده از ماده درزگیر، نسبت به پرداخت کردن درزها اقدام نمود. با پرکردن درزها، از لبه‌های درز محافظت شده و عبور ترافیک (آمدوشد) بدون اشکال انجام می‌گردد. - ب) فاصله درزهای انقباض معمولاً بین ۲۴ تا ۳۶ برابر ضخامت دال است. برای تعیین فاصله تقریبی درزها به جدول زیر مراجعه شود. فاصله درزهای انقباض به اسلامپ، حداکثر اندازه سنگدانه شکل و بافت سطحی سنگ‌دانه‌ها، نسبت آب به سیمان، عیار و نوع سیمان بستگی دارد و بهتر است فواصل درزها را به‌مراتب کمتر از جدول زیر در نظر گرفت.
جدول حداکثر فاصله درزهای انقباضی
| ضخامت دال (mm) | اسلامپ 100 تا 150 میلیمتر- فواصل درزها (متر)* | اسلامپ 100 تا 150 میلیمتر- فواصل درزها (متر) | اسلامپ کمتر از 100 mm فواصل درزها (متر) |
| حداکثر اندازه سنگدانه mm20 | حداکثر اندازه سنگدانه بیش از mm20 | ||
| 100 | 0/3 | 4/2 | 60/3 |
| 125 | 90/3 | 0/3 | 50/4 |
| 150 | 50/4 | 60/3 | 40/5 |
| 175 | 40/5 | 20/4 | 30/6 |
| 200 | 00/6 | 80/4 | 20/7 |
| 225 | 90/6 | 40/5 | 10/8 |
| 250 | 50/7 | 00/6 | 0/9 |
شایان‌ذکر است، مقادیر اسلامپ ذکر شده برای بتن بدون استفاده از مواد افزودنی روان‌کننده یا فوق روان‌کننده است و چنانچه از بتن با مواد افزودنی استفاده گردد، اسلامپ قبل از استفاده از مواد افزودنی بتن است.
- پ) برای انتقال بهتر نیرو در محل درزهای انقباض می‌توان از میلگرد (داول) در وسط ضخامت دال استفاده نمود. مشخصات میلگرد در جدول زیر، ارائه شده است. در هنگام تعبیه باید دقت نمود تا میلگرد به بتن پیوستگی نداشته باشد.
جدول فواصل میلگردها در درزهای
| فواصل میلگرد (mm) | طول میلگرد (mm) | قطر میلگرد (mm) | ضخامت دال (mm) |
| 300 | 400 | 20 | 150-120 |
| 300 | 460 | 25 | 200-180 |
| 300 | 460 | 35 | 280-230 |
- ت) برای تراکم سطح دال‌های کوچک می‌توان از دستگاه ویبره استفاده کرد، اما برای سطوح وسیع توصیه می‌شود که با استفاده از یک تی فولادی که بر روی آن ویبره متصل است، عملیات تراکم اجرا گردد.
- ث) یک روش مناسب برای ساخت دال، به روش نواری موسوم است. بر اساس این روش، ابتدا عرض دال به چند نوار طولی تقسیم می‌گردد و قالب‌ها نصب می‌گردند. سپس بتن به‌صورت نوارهای یک‌درمیان ریخته می‌شود. پس از بتن‌ریزی سری اول نوارهای طولی، قالب‌ها باز می‌شوند و خود نوارهایی که بتن‌ریزی شده‌اند به‌صورت قالب برای نوارهای دیگر مورداستفاده قرار می‌گیرند. درزهای انقباض در حدفاصل نوارها اجرا می‌گردد.
- ج) توصیه می‌شود هنگامی‌که بتن تازه است، درز انقباض (برای جمع‌شدگی خمیری) اجرا گردد، زیرا اگر بتن سخت شود باید از وسایلی مانند اره برقی برای ایجاد درز استفاده کرد. بر همین اساس در زمانی که بتن تازه است با گذاشتن یک نوار چوبی یا فلزی در محل موردنظر می‌توان درز را ایجاد کرد. ایجاد درز در بتن سخت شده برای کنترل جمع‌شدگی ناشی از خشک شدن به کار می‌آید.
- ح) محل درزها باید با یک ترکیب مناسب پر شود تا به دال از نظر نفوذ مواد زیان‌آور، خسارت وارد نگردد. این ترکیب می‌تواند ملات سیمان با ماسه سیلیسی و با نسبت کم آب به سیمان باشد (درصورتی‌که صرفاً درز انقباضی برای جمع‌شدگی خمیری داشته باشیم این نوع ماده پرکننده می‌تواند به کار رود).