قانون پایانه های مسافربری

4-3-2- قانون پایانه های مسافربری(کتاب سبز شهرداری ها-جلد تاسیسات و خدمات شهری)

با افزایش جمعیت شهرها و در نتیجه تقاضای روزافزون سفر، گاراژه ها هر روز پذیرای مراجعین بیشتری شدند و به تدریج به صورت یک معضل شهری بویژه برای شهرهای بزرگ درآمدند. از همین رو مسئولین امور به فکر ساماندهی حمل و نقل مسافر در شهر افتادند و در نتیجه لایحه قانونی احداث پایانه های مسافربری و جلوگیری از تردد اتومیبل های بین شهری در اردیبهشت ماه سال 1359 در مجلس شورای انقلاب اسلامی ایران به تصویب رسید.

قانون احداث پایانه ها ( ترمینال) دارای سه آئین نامه است که آئین نامه اول آن درباره تشکیل شرکت های تعائنی مسافربری است. در آئین نامه و برجسب مواد هفت گانه آن آمده است: این شرکتها از نظر درون سازمانی دارای اساسنامه و هیات مدیره، مدیر عامل، رئیس هیات مدیره و بازرسان بوده، تحت نظارت مستقیم سازمان مرکزی تعاون کشور تشکیل می شود. امور برون شرکتی آنها (ارائه خدمات مسافربری) به موجب ماده 3 قانون یادشده به عهده شهرداری گذاشته شده است.

آئین نامه دوم شامل: نحوه واگذاری غرفه ها و میزان اجاره بهای آنهاست، که از طرف شهرداری به صورت نمایندگی به شرکتهای تشکیل شده تحت نظارت سازمان مرکزی تعاون کشور واگذار می گردد.

به موجب همین ماده (ماده 3)، ماده 4، ماده 2 و تبصره ذیل آن نظارت بر کمیت و کیفیت برنامه ریزی مسافرین همچین مالکیت و مدیریت تاسیسات ترمینال ها به عهده شهرداری است.

میزان اجاره بهای غرفه ها، با تشخیص کارشناس دادگستری و با درنظر گرفتن ارزش عرصه و اعیان، متناسب با فضای مورد استفاده برای توقف وسایط نقلیه آن شرکت تعیین می گردد.

این لایحه قانونی، برای شهرداری تهران و شهرهایی که جمعیت آنها بیش از یکصد هزار نفر است وضع شده است.

1-4-3-2-ظرفیت و اندازه پایانه ها:

درباره ظرفیت، مساحت و سایر ویژگی های پایانه ها ، استاندارد معینی وجود ندارد. این مشخصات به ویژه ظرفیت پایانه ها برا اساس مطالعات ترافیکی، جمعیتی، زیرساختی و … تعیین می شود. بدین ترتیب که برای تعیین ظرفیت پایانه، تعداد سفرها از مبدا تا مقصد پایانه مورد نظر برآورد می گردد. این برآورد مبنای طراحی پایانه قرار می گیرد. برای آنکه پایانه بتواند پاسخگوی نیازهای آینده شهر باشد باید طراحی ساختمان آن مبتنی بر نیازهای ده تا بیست سال آینده (به تناسب منابع قابل تخصیص) انجام پذیرد و فضای ذخیره ای نیز برای توسعه آتی در نظر گرفته شود.

در شهرهای متوسط ، احداث پایانه در مکانی که از زیرساختها و دسترسی های مناسب به داخل و پیرامون شهر برخوردار باششد کافی به نظر می رسد. اما در مورد کلان شهرها، برای تمرکززدایی از پایانه ها، استقرار دو یا چند پایانه در ابتدای خروجی های اصلی شهر در جهات مختلف جغرافیایی ضروری است.

2-4-3-2-عناصر سازمان فضایی پایانه

عناصر تشکیل دهنده فضایی پایانه عباترتند از: عناصر اصلی یا عناصری که عملکرد اصلی پایانه را در جابجایی مسافر امکان پذیر می سازد. عناصر پشتیبانی کننده، عناصر تفریحی و آرامش بخش ، عناصر ارتباطی ، تاسیسات که در زیر اجزای هر کدام از این عناصر مشخص شده اند.

• عناصر اصلی
• سالن پایانه (فضای اصلی)
• قسمت فروش بلیط
• قسمت مربوط به تعاونی ها
• سکوهای سوار شدن قسمت اداری (کنترل ورود و خروج)
• عناصر پشتیبانی

-تعمیرگاه، تعویض روغن، تنظیم باد و پنچرگیری

– شست و شوی ماشین (کارواش)

-فروشگاه لوازم یدکی

• عناصر تفریحی و آرامش بخش

-آب نما

-فضاهای سبز

-فضای بازی کودکان

• عناصر خدماتی و رفاهی

-فروشگاه (مواد غذایی، صنایع دستی، پوشاک، مطبوعات، کادو)

-غرفه های خدماتی، بانک، پست، مخابرات، راهنمای مسافرین، اورژانس و …

-کافه تریا و محل استراحت مسافران

– چای خانه، رستوران

• آب خوری ، سرویس بهداشتی
• هتل و خوابگاه رانندگان
• عناصر ارتباطی
• راه های ارتباطی
• پارکینگ های اتوبوس ها متوقف
• پارکینگ اداری
• پارکینگ تاکسی
• پارکینگ اتومبیل های مراجعان
• محل اتوبوس های از راه رسیده
• تأسیسات
• تأسیسات – برق ، آب ، تهویه ، مطبوع ، گاز ، فاضلاب
• پست آتش نشانی