راهکارهای محافظت از یخ زدگی بتن
بتن ریزی در هوای سرد
بتن ریزی در دمایی کمتر از ۵ درجه سانتیگراد باعث کند شدن فرآیند هیدراتاسیون شده و روند کسب مقاومت بتن عملاً متوقف میشود. با کاهش دمای بتن، از میزان سخت شدن و کسب مقاومت آن کاسته میشود و در دمای زیر نقطه انجماد، روند شیمیایی سخت شدن بتن متوقف میشود. به طور کلی، در دمای کم، آهنگ کسب مقاومت بتن کاهش مییابد.
محافظت پس از بتن ریزی
روشهای مختلف محافظت بتن، پس از جایدهی شامل پوشش مناسب یا حرارت دادن در فضای مسدود است. اعضای نازک بتن، نیاز به محافظت طولانی مدتی دارند، اما بتنهای حجیم به خصوص در سن اولیه نیاز به محافظت ندارند به شرطی که دمای هیدراتاسیون جبران کننده دمای بتن باشد.
در هنگام هوای سرد باید از عمل آوری با آب اجتناب و به روش عایقی (استفاده از پوشش برای جلوگیری از تبخیر آب) اکتفا کرد. در عمل آوری حرارتی (پروراندن) نباید خشک شدگی موضعی حاصل شود و گازهای حاصل از سوزاندن مواد مختلف در تماس با بتن جوان قرار گیرد. استفاده از بخار آب در عمل آوری حرارتی امکان رطوبت رسانی را فراهم میآورد.
عموماً بتنی که یخ زده باشد، در ظاهر آن ترکهایی قابل توجه دیده میشود که بخاطر ازدیاد حجم آب در اثر سرما و در نتیجه ترک در بتن ایجاد میشود. نیز موجب کاهش پایایی و کسب مقاومت بتن شده و عملاً آن انتظاری که از بتن به عنوان ماده همگن و با مقاومت فشاری بالا (که اکنون بتن خرد شده) را داریم کمرنگ تر خواهد شد.
مهمترین نشانه ظاهری یخ زدگی بتن در ابتدا پوسته پوسته شدن رویه آن و جمع شدن لایههای رویی با کمی فشار مثلا فشار با نوک کفش است. ضمناً در نقاطی که بتن دارای قشر کمتر است نظیر روی بلوکهای سقف، نظیر یونولیتها (پلی استایرن) براحتی عدم گیرایی و انعطاف پذیر بودن بتن را با کمی فشار احساس خواهید کرد.
برای بتنهای خیس، عمل یخ زدگی یک عامل تخریب است، چون آب به هنگام یخ زدن ازدیاد حجم پیدا کرده و باعث تولید تنشهای مخرب درونی شده و لذا بتن ترک میخورد. ترکها و درزهایی که نتیجه یخ زدگی و ذوب متناوب هستند، باعث میشوند سطح بتن به صورت پولکی درآمده و بر اثر فرسایش، خرابی عمق بیشتری یابد. بنابراین عمل یخ زدگی بتن و میزان تخریب حاصله، بستگی به درجه تخلخل و نفوذپذیری بتن دارد.
راهکارهای محافظت از یخ زدگی بتن
نکات ارائه شده بر اساس آئین نامه بتن ایران (آبا)، آیین نامه بتن آمریکا (ACI306-10) و مبحث ۹ مقررات ملی ساختمان (۹۲) و تجربیات کاری تهیه و تنظیم شده است.
- بتن ریزی در ساعات گرم روز (از ساعت ۹ تا ۱۵)
- استفاده از سیمان تیپ III
- استفاده از سیمان تیپ I با عیار بالا به جای سیمان تیپ III
- عدم استفاده از سیمان پوزولانی و سربارهای
- محدود کردن نسبت آب به سیمان به میزان حداکثر ۰/۵
- کاهش آب مصرفی در بتن تا حد امکان و جایگزین کردن روان کننده و افزودنی خمیری کننده جهت افزایش کارایی بتن
- در صورت عدم استفاده از روان کننده، توصیه میشود تا حد امکان اسلامپ بتن از عدد ۵۰ میلیمتر فراتر نرود
- ثبت دمای بتن حداقل دوبار در شبانه روز، مخصوصاً در گوشهها و لبههای اعضا
- یخ و برف زدایی سنگدانهها، میلگرد ها و قالبها
- عمل آوردن بتن تازه بایستی حداقل ۲۴ ساعت و تا رسیدن بتن به مقاومت ۵ مگاپاسکال ادامه یابد
- ضرورت محافظت از بتن سخت شدهای که مقاومت فشاری آن به ۲۴ مگاپاسکال نرسیده است
- استفاده از مواد افزودنی زودگیر کننده استاندارد و یا ضد یخ آزمایش شده با اطمینان از عدم تاثیر منفی بر مقاومت بتن
- گرم کردن آب مورد نیاز تا دمای حداکثر ۶۰ درجه سانتی گراد
- گرم کردن سنگدانهها تا دمای ۱۵ درجه سانتی گراد
- پوشاندن بتن پرداخت شده با پلاستیک تیره، گونی، ماسه یا کاه
- دمای بتن در معرض هوای سرد باید بالاتر از ۵ درجه سانتیگراد نگهداشته شود تا مقاومت اولیه مورد نیاز بدست آید
- توصیه میشود که در دو روز اول عملآوری دمای بتن بالاتر از صفر درجه سانتیگراد نگهداشته شود.