مقاله راجب فلج مغزی

مقدمه :
فلج مغزی یک اصطلاح چتر مانند است برای توصیف یک گروه بیماریهای مزمن که در سالهای اول تولد ظاهر می شود و ناشی از نقص و تنزل حرکات که در طول زمان بهتر نمی گردد بکار می رود . این بیماریها با نقص رشد ویا تخریب حرکات برای کنترل حرکت در مغز همراه است .
فلج مغزی به معنای معمولی کلمه یک بیماری به حساب نمیاید. فلج مغزی واگیر نیست، پیشرفت نمی کند و درمانی غیر از توانبخشی نیز ندارد. با وجود این که اغلب تصور می شودکه این یک شکل حرکتی است که بر اثر آسیبهای مغزی زمان تولد ناشی می شود، اما واقع امر این است که مکانیسم آن خیلی پیچیده تر می باشد. به منظور استفاده های عملی، میتوان فلج مغزی را سندرمی دانست که دارای علایمی از قبیل:

ناهنجاریهای حرکتی

ناهنجاریهای روانی

تشنج
اختلالهای رفتاری

ناشی از آسیب مغزی می باشد، دانست. این علائم ممکن است آن قدر خفیف باشد که تشخیصشان با اشکال صورت گیرد و یا آن قدر عمیق باشد که فرد بطور کامل زمین گیر شود.

تعریف فلج مغزی یا Cerebral palsy

تعریف: فلج مغزی یک اختلال مغزی غیر پیشرونده است که به صورت ناهنجاری در حرکات، تونوسیته و پوسچر نمایان می شود که ممکن است همراه با معلولیتها و نقایص دیگر تظاهر نماید.
شروع آن قبل از رشد و تکامل مغزی اتفاق می افتد یعنی وسیله آسیب یا ضایعه مغز نابالغ (دوره جنینی ـ حین تولد و یا بلافاصله پس از تولد) ایجاد می شود.

بیشترین رشد مغز تا 2 سالگی است پس از زمان آبستنی (جنینی) تا 2 سال پس از تولد ضایعه مغزی را فلج مغزی یا CP می گویند اما سن نهایی برای تشخیص نوع CP را 3 و یا حتی 5 سالگی می دانند چرا که در طی روند تکامل و رشد از نظر تشخیصی ممکن است در طبقات هر انواع مختلفی قرار گیرد.
درصد شیوع CP در جوامع مختلف فرق می کند بطور مثال در ایران گفته می شود که 120000کودک cp وجود دارد و یا در کتاب dys Function OT and physical درصد شیوع cp را تقریباَ 2 در 1000 مورد ذکر کرده است . ( 1992) .

فلج مغزی c.p یک انسفالوپاتی ثابت استاتیک است و عبارتست از یک اختلال غیر پیشرونده در وضعیت بدن و حرکات که معمولا بهمراه صرع و اختلالات تکلم بینایی و هوش است . در نتیجه یک نقص یا ضایع در دوران نمو مغزی ایجاد می گردد. میزان شیوع آن حدود 2 تا 4 مورد به ازای هر

1000 نفر جمعیت است . این اختلال برای اولین بار توسط یک جراح ارتوپد بنام لیلتل در حدود 150 سال پیش شرح داده شده است .

آتاکسی فلج مغزی به معنی تو ن عضلانی پایین می باشد آتاکسی 5 تا 10 درصد بیماران فلج مغزی را تشکیل می دهد . فلج مغزی اسپاستیک به معنی فردی است که نمی تواند عضلاتش را شل کند . کسی که فلج مغزی دارد به معنی آنست که کودک ناتوانی فیزیکی دارد همچنین مشکلات یادگیری نیز می تواند داشته باشد .

اگرچه این معلولیت مختص سراسر عمر و زندگی است و به تعبیر دیگر غیرقابل علاج، اما غیرقابل تغییر نیست کما اینکه الگوهای حرکتی ممکن است در حین رشد یا بلوغ و یا با مداخلات درمانی و توانبخشی تغییر یابند.

عوامل زیادی بعنوان افزاینده خطر ابتدا به Cp تعیین شده اند که شامل موارد زیر است:
1 ـ صدمات هوشی مادرزادی

2 ـ نقایص جنسی

کودکان مبتلا به فلج مغزی کسانی هستند که محدودیت های فیزیکی غیر حسی و مسائل بهداشتی شان به اندازه ای در ساعات حضورشان در مدرسه یا یادگیری درسی شان مزاحمت ایجاد می کند ، که خدمات ، آموزش ها ، تجهیزات ویا تسهیلات ویژهای را ایجاب می کند . تعریف ما شامل کودکانی که معلولیت اصلی شان نقص بینایی یا شنوایی است نمی شود هر چند که برخی از کودکان فلج مغزی از این نقایص به صورت ثانوی برخوردار ند . علاوه بر آن کودکان فلج مغزی ممکن است از اختلال های دیگری نظیر عقب ماندگی ذهنی ، اختلال های یادگیری ، پریشانی و اختلالات عاطفی ، اختلال گفتاری و زبانی و یا از استعدادهای درخشان و نبوغ نیز برخوردار باشند

علل قبل از تولد :

1 .عفونت ها ، بیماری هایی نظیر سرخجه و انگل ها .

2 .کم اکسیژنی یا نرسیدن اکسیژن به مادر، و گره خوردن بند ناف قبل از تولد که باعث عدم رسیدن اکسیژن به جنین می شود

3 .خونریزی مغزی به علت ضربه های دوران بارداری .

4.خونریزی های غیر عادی مادر به خصوص در ماه های اولیه و مسمومیت های مادر .

با مغز جنین در سه ماهه ی اولیه ی بارداری. X5 تماس اشعه ی

6 .مسمومیت غذایی ، دارویی ، خوردن قرص های آرام بخش به طور مداوم .

7 حاملگی های متعدد و پشت سرهم که باعث فشار روانی و هیجانی مادر می گردد و کمبود غذایی و ضعیف شدن مادر را از لحاظ جسمانی و روانی تشدید می کند .

 

 

 

علل زمان تولد :

1 .کم اکسیژنی نوزاد یا نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد، وانسدادریه ها .

2 .ضربه های وارده به سر نوزاد، تصادفات و حوادث مختلف .

3 .کاهش فشار خون مادر .

4. 4. استفاده از فورسپس 1 به خصوص در مواقعی که توسط افراد غیر متخصص همراه با سهل انگاری

های پزشکی و بهداشتی شده بود.

5 .سزارین ( اگر هماهنگی در کادر تیم پزشکی نباشد ).

6. 6. زایمان های سخت که نوزاد از طریق پا به دنیا می آید.

علل بعد از تولد :

1. 1. اتفاقات بعد از تولد از قبیل : ضربه و تصادفات که در اثر ضربه مغزی و در سنین پایین باعث فلج مغزی می گردد .
2. 2. زخم ها وکوفتگی هایی که در ارتباط با مغز هستند . گاهی عفونت پوست سر به مغز سرایت

می کند .

3 .له شدگی مغز ( له شدن بافت ها وخونریزی های داخلی در بافت های مغز ).

4. 4. مننژیت ( ورم پرده ی مغز و مایع درون مغزی است که با درمان به موقع می توان کودکان مبتلا را

نجات داد ) .

5. 5. آنسفالیت ( عارضه ی مغزی ، التهاب مغزی ).
6. 6. مسمومیت ها (با آبرنگ ، مدادهای رنگی و اسباب بازیهایی که سربی هستند و با آرسنیک که از مشتقات زغال سنگ است ).
7. 7. ضایعات عمومی مغز : اختلال در جریان خون رسانی به مغز ( لخته شدن خون در مغز ) و تومورهای مغزی از جمله عوامل مهم در ایجاد این عارضه می باشند

نوزاد نارس وفلج مغزی :

تولد نوزاد نارس عامل خطر بزرگی است اما این مورد علت بوجود آمدن فلج مغزی نمی تواند گردد.

انواع فلج مغزی :

شاید مناسب باشد که فلج مغزی را بر طبق زمانی که آسیب مغزی رخ می دهد (قبل از تولد ، تولد ، یا بعد از تولد ) طبقه بندی کنیم اما معمولاً تعیین دقیق زمانی که آسیب وارد شده است غیر ممکن است.  طبقه بندی هایی که بر اساس شدت و درجه آسیب مغزی به عمل آمده ، به علت این که قضاوت ها اغلب جنبه ی ذهنی دارند ، نیز با موفقیت همراه نمی باشند . آسیب مغزی را جز از طریق کالبد شکافی 1 و وسایل تکنولوژیک که اخیراً ساخته شده اند ، نمی توان به دقت مشخص نمود . (بانکر ودیگران ……1983 )

دو نوع از طبقه بندی هایی که بیش از همه مورد قبول قرار گرفته اند ، طبقه بندی هایی است که بر اساس ناتوانیهای حرکتی و اعضایی که آسیب دیده اند ، صورت گرفته است . طبقه بندی هایی که به این ترتیب صورت گرفته اند ، نه تنها فلج مغزی را شامل می شود ، بلکه تمام انواع مربوط به ناتوانیهای حرکتی یا فلج ها را در بر می گیرد مشهور ترین طبقه بندی طبق نظریه ی دنهوف (1976 ) ودر صد افراد مبتلا به فلج مغزی که در هر طبقه قرار می گیرند به شرح زیر خلاصه می شود .

هیپوتونی :

به معنی کاهش ناهنجار قوام عضلانی بوده شایعترین اختلال قوام در نوزادان زود رسی است که ناهنجاریهای نورولوژیک دارند . یافتن هیپوتونی می تواند نمودی از آسیب نیمکره های مغزی – مخچه – نخاع – شاخ قدامی نخاع – عصب محیطی – پیوندگاه عصبی ماهیچه ای یا عضله باشد .
آتاکسی :

ناهماهنگی حرکت یا اختلال تعادل است و می تواند عمدتا تنه ای یا محدود به اندامها باشد . آتاکسی حسی مربوط به بیماریهای نخاع و اعصاب

محیطی است . اتاکسی تنه ای با عدم تعادل هنگام نشستن یا ایستادن مشخص شده علامت اصلی آن گرفتاری کرمینه مخچه می باشد . کره با حرکات غیر ارادی سریع و پرشی مفاصل بزرگ تنه و صورت مشخص می شود .

آ تتوز:

حرکتی است آهسته و پیچ و تابی که اغلب با اختلالات قوام عضله همراه می باشد . کره و آتتوز ناشی از ضایعات عقده های قاعده ای مغز بوده وبه سختی قابل تفکیک هستند .ناهنجاریهای CNSمی تواند ابتدا با علایم دستگاههای دیگر بدن نظیر استفراغ – درد – یبوست – یا اختلالات مجاری ادراری تظاهر کند . استفراغ کودک معمولا ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه است . درد پشت چشم بعلت میگرن یا اسکلروز مولتیپل می باشد یا یبوست و قطره قطره آمدن ادرار بعلت تومور نخاع است . ناتوانی یک نوزاد فول ترم در تنفس خود بخودی و نیاز به کمک تنفسی گویای ناهنجاریهایCNS است . مکیدن ضعیف و ناهماهنگ یا نوزاد فول ترمی که برای تغذیه احتیاج به زمان بیش از حد معمول داشته باشد حاکی از اختلالات نورولوژیک بوده و مستلزم ارزیابی دقیق است . مهمترین جز تاریخچه نورولوژیکی را چگونگی نمو کودک تشکیل می دهد . کودک معمولا وجود تاخیر کلی در تراکم مهارتهای حرکتی یا اجتماعی اصلی و فرعی یا تاخیری در سایر اجزای نمو را مشخص می کند .

– همی پلژی (کاهش احساس درد در یک طرف بدن ) .که در آن یک نیمه از بدن (راست یا چپ ) مبتلا می شود (35 تا 40 درصد ) .

– دای پلژی (فلج دو طرفه ) که در آن پاها بیش از دست ها مبتلاست (10 تا 20 درصد ) .
– کوادری پلژی (فلج دو دست و دو پا ) که در آن چهار عضو ( دو دست و دو پا ) مبتلاست . (15 تا 20 درصد ) .

– پارایلژی (فلج نیمه تحتانی بدن یا فلج هر دو پا ) که تنها پاها مبتلا هستند (10 تا 20 درصد ) .
طبقه بندی که بر طبق نوع آسیب وارده برمغز ونوع اختلالات حرکتی که متعاقب آن به وجودمی آید عبارتند از : نوع پیرامیدال ،نوع اکستراپیرامیدال و نوع مختلط.

بت شاو1 و پرت2 1985 آن ها را به شرح زیر توضیح می دهند :

نوع پیرامیدال : افراد مبتلا به پیرامیدال از آسیبهایی که به کرتکس حرکتی یا مجرای پیرامیدال مغز وارد شده است ، در رنجند . و این به مشکلاتی منجر می شود از قبیل : اشکال د ر حرکات ارادی و حرکات اسپاسمی ، مثل سفتی و کشیدگی عضلات ، و حرکات ارادی نادرست . تقریباً 50 درصد مبتلایان دچار حرکات اسپاسمی می باشند.

نوع اکستراپیرامیدال یا پیدایش حرکات بی هدف ، سفت و دارای عدم حالت انقباضی فیزیولوژیکی ، آسیب به محلی خارج از مجاری پیرامیدال وارد می شود که به حرکات غیر ارادی و ناگهانی و اشکال در نگهداری وضعیت بدن منجر می شود . در حدود 25 درصد از معلولین علائمی از خود نشان می دهند که اصولاً همراه با آسیب های اکسترا پیرامیدال است

نوع مختلط .در این نوع آسیب برمناطق پیرامیدال و اکستراپیرامیدال مغز وارد می شود . و کودک ترکیبی از اثرات آن دو را از خو د نشان می دهد (مثل حالت اسپاسم در پاها ) و حالت سفتی و کشیدگی در دست ها . در حدود 25 درصد معلولین دارای اختلالات مختلط هستند
درجه شیوع :تعیین رقم دقیق تعداد مبتلایان به فلج مغزی کاری مشکل است . در گذشته ، معماهای زیادی در رابطه با این وضعیت وجود داشت ، و تعداد زیادی از والدین از اینکه درباره ی مشکل فرزندشان با دیگران صحبت کنند دچار تردید بودند . تعداد زیادی از مبتلایان به فلج مغزی در بین خانواده های فقیر و محروم یافت می شوند و بنابراین ممکن است این قبیل کودکان هرگز شناخته نشوند ، و مورد معالجه قرار نگیرند . علاوه براین ،برآورد تعدادکودکان مبتلا به فلج مغزی از آن جا که ممکن است با تعداد زیادی از اختلال ها ، نظیر عقب ماندگی ذهنی، و پریشانیهای عاطفی همراه باشد ، کاری دشوار می باشد . آمارهایی وجود دارد که نشان می دهد ، از هر 1000 کودکی که متولد می شوند ، در حدود 5/1 مورد آن به فلج مغزی دچارند . و این رقم معادل 15/0 درصد کل جمعیت کودکان است

عوارض جنبی فلج مغزی و مشکلات تربیتی ناشی از آن :

تحقیقاتی که در چند دهه ی اخیر انجام گرفته ، نشان داده اند که فلج مغزی یک اختلال رشدی است . به عبارت دیگر حالتی است که اختلالات چندی را با خود به همراه دارد . فلج مغزی تنها یک اختلال حرکتی به حساب نمی آید ،زیرا وقتی مغز آسیب ببیند قسمتهای زیادی نظیر ، تواناییهای حسی ، عملیات شناختی ، واکنشهای عاطفی و نیز اعمال حرکتی نیز معمولاً آسیب می بیند . تعداد زیادی از کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است به اختلال های دیگری نظیر ، نقض شنوایی ، نقض بینایی ، اختلالات ادراکی نقایص گفتاری ، اختلالات رفتاری و عقب ماندگی ذهنی ،دچار باشند . این نقیصه ممکن است همچنین با خصوصیاتی نظیر جاری شدن بزاق از دهان ، و بدشکلی چهره نیز همراه باشند.

برخی از افراد مبتلا به فلج مغزی از نظر هوشی متوسط و یا بالاتر از متوسط می باشند و تعدادی هم از نظر هوشی سرآمد هستند . به هر حال ، حد متوسط مبتلایان به فلج مغزی به روشنی پایین تر از افراد معمولی است .

مشکلاتی که در رابطه با آموزش کودکان مبتلا به فلج مغزی وجود دارد ، به تناسب نقایصی که از آن برخوردارند ، متعدد است . بنابراین نه تنها وسایل و تسهیلات به خصوصی برای مراقبت از آنان لازم است ، بلکه تجهیزات و روشهایی که برای آموزش کودکان مبتلا به نقص بینایی ، نقص شنوایی ، نقص گفتاری ، اختلال های یادگیری ، اختلال های رفتاری و یا عقب مانده ذهنی مورد احتیاج است ، در اینجا نیز اغلب ضرورت دارد .انجام ارزیابیهای آموزشی دقیق و مداوم ا ز تواناییهای کودک بخصوص از اهمیت برخوردار است . تدریس به کودکی که دچار فلج مغزی است مستلزم دارا بودن شایستگی های فراوان در جنبه های متعدد از آموزش های ویژه ، و تجربه های کار با معلولیت های متعدد می باشد .

تازه ترین درمان فلج مغزی

دکتر کارول که بیماران فلج مغزی را درمان می کند می خواست تعیین کند که آیا کاشت سلولهای بنیادین نتیجه بهتری در درمان فلج مغزی دارد یا خیر ؟ این سلولها که بطور مستقیم به مغز تزریق می گردد با خواص شیمیایی کیموکینز رو برو می گردند کیموکینزفاکتورهایی را رشد می دهد که سلولهای خونی سفید را جلب می کند و این سلولها بطور سریع اطراف جراحت از قبیل صدمه مغزی که در فلج مغزی رخ می دهد احضار می شوند…. اخیرا محققان دریافته اند که کیموکینز بنظر می رسد که سلولهای بنیادین را اطراف جراحت می کشاند اما حداقل این اتفاق در سلولهای فلج مغزی حیوانی رخ می دهد .

تندرستی شیمیایی چند روز بعد از جراحت دیده می شود . کیموکینز بطور طبیعی بعد از صدمه مغزی بعنوان بخشی از روند تندرستی صورت می گیرد .

دو دهه از زمانیکه ژن تراپی برای درمان فلج مغزی پیشنهاد شده می گذرد . روشهای ژن تراپی و سلولهای بنیادین و تحریکات الکتریکی عمقی مغز در حال تحقیق هستند .

یک مسیر در حال تحقیق دیگر در درمان فلج مغزی قرار دادن یک الکترود نازک بصورت عمقی در مغز برای تحریکات الکتریکی است .

این روش در بالغین مبتلا به پارکینسون استفاده شده ولی در بیماران جوان هنوز تاثیر آن ناشناخته است. .
تزریقهای بوتاکس botpx infection و پمپهای بالکوفن به منظور کاهش موقتی ناتوانی ناشی از اسپاستیه ناشی از ارتباطات درهم عضلات بکار می رود .

مواد شیمیایی طبیعی که به تندرستی کمک می کند ممکن است یک روز به مهاجرت سلولهای بنیادی کمک کند و با یک مغز صدمه خورده یکپارچه گردد و به کودکان فلج مغزی کمک کند که عملکرد از دست رفته را دوباره بدست آورد . ما می توانیم سلولهای بنیادین را بدست آورده و در داخل مغز تزریق کنیم و آنها تبدیل به سلولهای مغز می گردند اما دقیقا نمی دانیم که آنها چگونه کار می کنند. دکتر کارول می گوید سلولها احتمالا تشکیل سیناپس می دهند . او از ارتباط سلولهای مغزی می گوید به نحوی که می توانند ارتباط ایجاد کنند اما سئوال اینست که آیا همه این ارتباطات در جهت بهبودی عملکرد است . دکتر کارول یک مدل حیوان فلج مغزی را برای شناخت موثرترین راه کاشت سلولهای بنیادین را بکار برده به این سئوال جواب داده ولی تا کنون در مورد انسان اینعمل انجام نگرفته است .

چکیده :

فلج مغزی حالتی است که با خصوصیاتی نظیر فلج ، ضعف ، عدم هماهنگی و یادگیری نابهنجاری های حرکتی همراه است . این علایم به علت صدمات وارده بر مغز کودک قبل از این که به رشد کافی برسد به وجود می آید .

عوامل بوجود آورنده ی فلج مغزی در سه دوره ی قبل از تولد ، هنگام تولد و بعد از تولد دسته بندی شده اند که عامل ضربه یا فشار بر مغز در هر سه مرحله تاثیر بیشتری نسبت به سایر عوامل داشته است
مشهورترین طبقه بندی کودکان فلج مغزی نظریه دنهوف می باشدکه عبارتند از : همی پلژی (احساس احساس درد در یک طرف بدن ).

دی پلژی (فلج دو طرفه ) .

کوادری پلژی ( فلج دو دست و دو پا ) .

پارا یلژی ( فلج نیمه تحتانی بدن یا فلج هر دو پا ) .

آمار نشان می دهد از هر 1000 کودک در حدود 5/ 1 مورد آن به فلج مغزی دچارند و تعداد مبتلایان در بین مردان بیش از زنان و در بین سفید پوستان بیش از سیاه پوستان است

فلج مغزی در آمریکا پیش از 500000 نفر را تحت تاثیر قرار داده بیشتر به عنوان صدمات مغزی که قبل یا حین تولد رخ می دهد.