گفته ها ونا گفته های رشته حقوق
رشته حقوق جزو اولین و پر متقاضی ترین رشته در علوم انسانی است. بعد از گذراندن دوران کارشناسی و گرفتن مدرک لیسانس حقوق چند انتخاب پیش روی شماست: ادامه تحصیل از کارشناسی تا کارشناسی ارشد تا دکترا – شرکت درآزمون کانون وکلا و اخذ پروانه وکالت- شرکت در آزمون قضاوت و سر دفتری دفاترازدواج و طلاق و تاسیس دفتراسناد رسمی و آزمون مشاوران حقوقی .پس از بیان معرفی رشته به مباحث مذکور می پردازیم.
معرفی رشته حقوق
کارشناسی
تعداد کل واحد های درسی دوره کارشناسی رشته حقوق ۱۳۵ واحد است که عبارتند از
- دروس عمومی ۲۰ واحد
- دروس پایه ۱۵ واحد
- دروس اصلی – تخصصی ۹۴ واحد
- دروس اختیاری ۶ واحد
دروس پایه شامل: مقدمه علم حقوق – حقوق جزای عمومی (۱ تا ۳) – حقوق اساسی (۱ تا ۳) – حقوق مدنی (۱ تا ۸) – حقوق مالیه عمومی
دروس اصلی – تخصصی شامل: آیین دادرسی مدنی (ا تا ۳) – متون حقوقی(۱ تا ۲) – آیین دادرسی کیفری (۱ تا ۲) – حقوق بین الملل عمومی (۱ تا ۳) – حقوق سازمان های بین المللی عمومی – حقوق اداری (۱ تا ۲) – اصول فقه (۱ تا ۲) – متون فقه (۱ تا۴ ) – حقوق تجارت (۱ تا ۴) – قواعد فقه (۱ تا ۲) – حقوق تطبیقی – ادله اثبات دعوی – حقوق کار- پزشکی قانونی – کار تحقیقی (۱ تا۲ ) – حقوق بین الملل خصوصی (۱ تا۲ ) – حقوق جزای اختصاصی (۱ تا ۳)
دروس اختیاری: بزهکاری اطفال (۱و۲) – پلیس علمی – کیفر شناسی – آیات الاحکام – حقوق ثبت – حقوق بیمه – حقوق بشر در اسلام – تاریخ حقوق – دادرسی های اختصاصی کیفری – آمار- فلسفه حقوق – مالکیت معنوی – حقوق ارتباطات – کارآموزی قضایی – حقوق بانکی – داوری بین المللی – اصول روابط بین المللی
کارشناسی ارشد
اگر شما پس از گذراندن دوره ی کارشناسی قصد ادامه تحصیل داشته باشید لازم است از گرایش های کارشناسی ارشد حقوق اطلاعاتی داشته باشید که این گرایش ها عبارتند از حقوق جزا و جرم شناسی – حقوق خصوصی – حقوق مالکیت فکری – حقوق اقتصادی – حقوق محیط زیست – حقوق عمومی – حقوق بین الملل – حقوق تجارت بین الملل حقوق بشر
در اینجا لازم است راجع به گرایش های بالا توضیح مختصری بدهیم.
حقوق خصوصی: در معنای عام شامل تمام رشته هایی است که قواعد حقوقی مورد بحث آن روابط افراد را با یکدیگر نظم می دهد. در این رشته تاکید اصلی بریادگیری حقوق مدنی و حقوق تجارت است.
حقوق تجارت بین الملل: ازقوانینی صحبت می کند که بر روابط تجاری خارج از مرزها
و شیوه حل و فصل اختلافات ناشی از آن بحث می کند.
حقوق جزا و جرم شناسی: حقوق جزا به دو قسم جزای ماهوی و جزای شکلی است که حقوق جزای عمومی و اختصاصی در قلمرو حقوق جزای ماهوی اند. حقوق جزای عمومی به مطالعه قواعد کلی جرایم و مجازات ها می پردازد. حقوق جزای اختصاصی به مطالعه ی جرایم به طور خاص می پردازد. حقوق جزای شکلی که آیین دادرسی کیفری را شامل می شود در واقع مجموعه مقرراتی است که برای کشف جرم- تعقیب متهمان- تعیین مراجع صلاحیت دار- شیوه اعتراض به آراء و بیان تکالیف مسئولان قضایی در طول رسیدگی به دعوی کیفری و اجرای احکام و حقوق متهمان بحث می کند.
حقوق بین الملل: مجموعه قوانینی که بر روابط جامعه ی بین المللی و تابعان حقوق بین الملل(دولت ها و سازمان های بین المللی) حاکم است.
حقوق عمومی: موضوع آن رابطه ی دولت با مردم است در واقع قوانینی که به تنظیم روابط دستگاه های دولتی با اشخاص حقیقی و حقوقی می پردازد.
حقوق بشر: درباره حقوق اولیه هر انسانی مانند(حق حیات- حق آزادی بیان) می پردازد.
حقوق مالکیت فکری: در رابطه با حمایت از آثار مادی و معنوی پدیدآورندگان مانند علامت تجاری- طرح صنعتی- نام تجاری و… می پردازد.
حقوق اقتصادی: قوانینی که با حوزه های اقتصادی و بازرگانی سر و کار دارند می پردازد. مانند حقوق نفت و گاز- حقوق بیمه و حقوق ساخت و ساز
وکالت
برای اینکه بتوانید در آزمون کانون وکلا شرکت کنید باید دارای مدرک کارشناسی (لیسانس) حقوق یا رشته الهیات در گرایش فقه و مبانی حقوق باشید. فارغ التحصیلان کارشناسی غیر حقوق می توانند در کنکور کارشناسی ارشد و دکتری حقوق شرکت کنند، ولی مجوز شرکت درآزمون کانون وکلا را ندارند. همچنین کسانی که مدرک لیسانس حقوق را دارند و تا دکتری ادامه تحصیل داده اند صرف اینکه مدرک دکتری حقوق را دارند نمی توانند بدون آزمون کانون وکلا پروانه وکالت را دریافت کنند.
آزمون کانون وکلا هرسال در کانون های مستقل به طور همزمان برگزار می شود. این آزمون شامل ۱۲۱ تست است که در صورتی که می خواهید در آزمون قبول شوید حداقل باید نمره ۶۰ از۱۰۰ را کسب کنید. برای قبولی در آزمون کانون وکلا نیازی نیست که تمام دروس ارائه شده ی دوره ی کارشناسی را بخوانید در گفتار بعدی منابع را ذکر خواهیم کرد.
منابع و ضرایب آزمون: حقوق مدنی (ضریب۳) – آیین دادرسی مدنی (۳) – حقوق جزا (۲) – آیین دادرسی کیفری (۲)- حقوق تجارت (۲)- اصول فقه (۱)
پس از قبولی در آزمون کانون وکلا طی مراحل مصاحبه شفاهی و گزینش های اداری پروانه کارآموزی وکالت را دریافت می کنید و در این مرحله شما وکیل پایه دو اطلاق می شوید. ذکر یک نکته قبل از ادامه بحث در اینجا ضروری است که تفاوت وکیل پایه یک و دو را بیان می کنیم: وکیل پایه دو فقط در محاکم کیفری که به جرم های تعزیری مستوجب حبس کمتر از ۱۰ سال – شلاق و جزای نقدی و اقدامات تامینی است را دارند و در محاکم حقوقی اگر بازخواسته کمتر از ۵۰۰ میلیون ریال باشد و یا خواسته غیر مالی به جز(اختلافات در اصل نکاح – اصل طلاق-اثبات و نفی نسب) باشد می تواند از موکل خود دفاع کند. ولی وکیل پایه یک دادگستری حق شرکت در تمامی محاکم حقوقی و کیفری را دارد.
در ادامه بحث قبلی، شما وقتی به مرحله ی کارآموزی وارد می شوید باید موافقت یک وکیل پایه یک دادگستری را برای سرپرستی و راهنماییتان اخذ کنید. مدت زمان کارآموزی ۱۸ ماه است و در این زمان شما وظیفه دارید در محاکم دادگستری و کارگاه ها و سخنرانی های کمیسیون کارآموزی کانون وکلا حضور داشته باشید و باید زیر نظر وکیل سرپرست خود باشید و تمام کارهای وکالتی را که در زمان کارآموزی در دادگستری انجام می دهید باید مورد تایید و قبول وکیل سرپرستتان باشد.
پس از گذراندن دوره ی کارآموزی آزمون دیگری از شما تحت عنوان اختبار گرفته می شود این آزمون دو مرحله دارد: در مرحله اول باید در یک آزمون کتبی شرکت کنید که در ۶ رشته (حقوق جزا- آیین دادرسی کیفری- حقوق مدنی- حقوق تجارت- آیین دادرسی مدنی و حقوق ثبت) برگزارمی گردد.
در مرحله دوم آزمون به صورت مصاحبه و شفاهی است به این صورت که یکی از وکلای با تجربه ی کانون وکلا پرونده ای را مطرح می کند و شما باید به صورت شفاهی در دادگاه فرضی راه حل برای حل پرونده ارائه دهید. اگر معدل نمراتتان حداقل ۱۰ از ۲۰ باشد قبول می شوید و طی مراسم خاصی پس از سوگند مخصوص شغل وکالت (تحلیف) عنوان وکیل پایه یک دادگستری و پروانه وکالت به شما داده می شود.
قضاوت
مواد آزمون قضاوت: آزمون قضاوت دو مرحله دارد یکی شامل مرحله تستی است که دروس (حقوق مدنی- حقوق جزا- آیین دادرسی کیفری- آیین دادرسی مدنی و حقوق تجارت) را شامل می شود.
دومین مرحله آزمون به صورت تشریحی است که شامل دروس (حقوق مدنی- حقوق تجارت- آیین دادرسی مدنی- آیین دادرسی کیفری- حقوق جزا- فقه و اصول فقه) است که سوالات به صورت پرونده ای مطرح می شود که در آزمون استفاده از کتاب قانون مجازاست. (البته نا گفته نماند که کتاب قانون توسط برگزارکنندگان آزمون به داوطلبان فروخته میشود برای جلوگیری از تقلب و بی عدالتی)
بعد از قبولی در آزمون مرحله ی تشریحی گزینش و مصاحبه علمی- عقیدتی آغاز می شود.
برای اینکه بتوانید در آزمون قضاوت شرکت کنید باید مشمول یکی از شرایط زیر قرار بگیرید:
- تحصیل در دانشگاه علوم قضایی
- دارا بودن مدرک کارشناسی حقوق در یکی از گرایش ها
- داشتن کارشناسی الهیات یا گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی وکارشناسی فقه و حقوق
- کارشناسی ارشد پیوسته معارف اسلامی و حقوق در یکی از گرایش ها
- دارا بودن مدرک سطح (۲) عمومی فقه و اصول یا سطح(۲) تخصصی با گرایش حقوق اسلامی برای دانش آموختگان حوزه های علمیه.
آزمون قضاوت: افرادی که ابلاغ قضایی را دریافت می کنند ابتدا در دادسرا مشغول به کار می شوند و ابلاغ آزمایشی می گیرند و پس از ابلاغ آزمایشی برای اینکه ابلاغ قطعی بگیرند دوباره از آنها آزمون اختبار گرفته می شود. بر خلاف باورعموم زنان حق شرکت در آزمون قضاوت را دارند و قضات زن در محاکم خانواده حضور پر رنگ تر و موثرتری دارند.
قضات دارای پایه های قضایی متفاوتی اند که که بر اساس مدرک تحصیلی- سابقه کار- فعالیت پژوهشی – جایگاه شغلی و محل خدمت تعیین می شود و هر قاضی می تواند هر ۳سال یکبار تقاضای ارتقای پایه کنند.
سردفتری
سردفتر دار کسی که اداره امور دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر ازدواج و طلاق را بر عهده دارد. دفتراسناد رسمی در واقع وابسته به قوه قضائیه است که برای تنظیم و ثبت اسناد رسمی است که مستقلا بدون وابستگی مالی به قوه قضائیه اداره می شود.
مواد آزمون سردفتری دفاتر اسناد رسمی: آیین نامه ها و مقررات ثبتی- حقوق مدنی- حقوق جزا – حقوق تجارت- ادبیات فارسی- ادبیات عربی (به علت اینکه هر سال ضرایب تغییر می کند ضرایب ذکر نشده است.)
در صورت قبولی در آزمون سردفتری اسناد رسمی طی مراحل کارآموزی و اختبار و ابلاغ رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشورعنوان سردفترداراسناد رسمی را میگیرید.
شرایطی که باید برای قبولی در آزمون سردفتری دفاتر اسناد رسمی را داشته باشید:
- کسانی که ۲ سال سابقه خدمت قضایی یا وکالت پایه یک دادگستری باشند.
- همه کارشناسی ها به شرط داشتن ۳ سال سابقه دفتریاری.
- اشخاصی که از مراجع مسلم و دارای تصدیق اجتهاد باشند که به تصویب وزارت دادگستری رسیده باشند.
منابع آزمون سردفتری دفاتر ازدواج و طلاق: ادبیات فارسی- عربی- متون فقهی- حقوق مدنی و خانواده- احکام شرعی- اطلاعات عمومی- مقررات ثبت اسناد و املاک و دفاتر ازدواج و طلاق
شرایط قبولی در شغل سردفتری دفاتر ثبت ازدواج و طلاق:
- داشتن مدرک کارشناسی یا بالاتر در رشته حقوق- علوم ثبتی- الهیات – معارف اسلامی و گرایش فقه و مبانی حقوق
- داشتن گواهی پایان سطح با تایید شورای مدیریت حوزه ی علمیه قم
- روحانیونی که دارای مدرک کارشناسی در رشته های ادبیات(زبان فارسی عرب)- فقه و اصول- تفسیر- علوم قرآنی – الهیات و معارف اسلامی باشند.
مشاوره حقوقی
مشاورحقوقی فردی است که با توجه به اصول حقوقی حقوق بشر، مشاوره حقوقی و راهنمایی به اشخاص و شرکت ها و سازمان ها می دهد. منابع آزمون مشاوران حقوقی: حقوق مدنی- حقوق جزا- آیین دادرسی مدنی- آیین دادرسی کیفری- حقوق تجارت- حقوق ثبت- امور حسبی- متون فقه. درواقع آزمون مشاوران حقوقی دو مرحله ای است که مرحله اول به صورت تستی است که سوالات آزمون از قوانین می باشد در مرحله دوم آزمون به صورت شفاهی است که توسط قضات و اساتید دانشگاه ها سوالات پرسیده می شود.بعد از پشت سرگذاشتن این مرحله به مرحله ی کارآموزی میروید که مدت آن ۶ ماه است و در آن حق وکالت ندارید.دراین مدت حضور شما در کلاس های حضوری حضوردردفاتروکلای سرپرست و اختبار شفاهی الزامی است. کارآموزانی که در آزمون اختبار قبول می شوند تحلیف شده و به عنوان وکیل پایه دو دادگستری پروانه وکالت می گیرند.