پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی (گرایش بازاریابی بین الملل)
موضوع : ادراکات مصرف کننده از الزامات و پیامدهای مسئولیت اجتماعی سازمان (تحقیقی پیرامون گروه تولیدی پاکشو)
چکیده
مسئولیت اجتماعی سازمان با روابط بین سازمان و جامعه سر و کار دارد و به طور مشخص این مفهوم به بررسی تاثیرات فعالیت های شرکت ها بر روی افراد جامعه می پردازد.
هدف پژوهش حاضر بررسی ادراکات مصرف کننده از الزامات و پیامدهای مسئولیت اجتماعی سازمان می باشد که گروه تولیدی پاکشو به عنوان نمونه تحقیق بر گزیده شده است. در این تحقیق متغیرهای عملکرد مالی ادراک شده و کیفیت ادراک شده بیانیه های اخلاقی به عنوان الزاماتی جهت پیاده سازی مسئولیت اجتماعی سازمان در نظر گرفته شده است. مسئولیت اجتماعی جنبه های مختلفی از ادراکات مصرف کننده را تحت تأثیر قرار می دهد که در این تحقیق ما 4 بعد ادراکی را در نظر گرفته ایم: وفاداری مصرف کننده، اعتماد مصرف کننده، ریسک ادراک شده و وجهه ادراک شده شرکت.
در این تحقیق از روش های کمی، تنظیم پرسشنامه و نمونه گیری استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق مصرف کنندگان محصولات پاکشو در سطح شهر تهران بوده اند که حجم نمونه به وسیله جدول جرسی-مورگان، 384 نفر برآورد شده است. برای سنجش پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شده که آلفای پرسشنامه 867/0 به دست آمده است که نشان می دهد ابزار گردآوری داده ها از ثبات و پایایی لازم در طول زمان برخوردار است.
روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع توصیفی، همبستگی (از نوع معادلات ساختاری) و تحلیل مسیر می باشد. نتایج حاکی از آن است که عملکرد مالی سازمان بر ادراکات مصرف کننده از مسئولیت اجتماعی تاثیر گذار نبوده و مصرف کنندگان تمایل دارند شرکت در هر وضعیت مالی، مسئولیت اجتماعی را در فعالیت هایش لحاظ نماید. از طرفی مشخص شد مسئولیت اجتماعی وفاداری، اعتماد و ریسک ادراک شده مصرف کنندگان را تحت تاثیر قرار داده و سطوح بالاتری از اعتماد و وفاداری را برای شرکت به همراه می آورد.
کلید واژه ها: مسئولیت اجتماعی سازمان، ادراک مصرف کننده، ذی نفعان، بیانیه های اخلاقی، تئوری هویت اجتماعی، تئوری مشروعیت.
1-1.مقدمه
رفتار مصرف کننده شامل فرآیندهای روانی و اجتماعی گوناگونی است که قبل و بعد از فعالیت های مربوط به خرید و مصرف وجود دارد. عوامل متعددی بر رفتار مصرف کننده (چه در فرآیند خرید وچه در مصرف) تأثیر می گذارند. مهم ترین این عوامل عبارتند از: عوامل فرهنگی- اجتماعی و گروهی، عوامل روانی و فردی، عوامل موقعیتی و عوامل مربوط به آمیخته بازاریابی (روستا، ابراهیمی و ونوس،1375،ص117) .
همانطورکه گفته شد یکی از عوامل موثر بر رفتار مصرف کننده، عوامل روانی و فردی است که این عامل خود متشکل از فاکتورهای گوناگونی از قبیل: انگیزه، ادراک، یادگیری، شخصیت، تلقیات و… می باشد. در میان این فاکتورها ادراک نقش و تأثیر قابل توجهی بر رفتار مصرفکننده دارد . ادراک[1] فرایندی است که در طی آن فرد از طریق گزینش، سازماندهی و تفسیراطلاعات، تصویری با معنا از جهان خلق میکند ( روستا، ابراهیمی و ونوس، 1375، ص122) .
مصرف کننده برای سازمان اهمیت بسیار زیادی دارد. مفهوم بازاریابی دلالت بر این عقیده دارد که : صنعت، فرایند رضایت مشتری است نه فرایند تولید کالا. یک صنعت با مصرف کننده و نیازهایش شروع می شود نه به وسیله حق امتیاز و مهارت فروش و… همچنین یک سازمان زمانی می تواند به بقای خود ادامه دهد که بتواند نیازها و خواسته های مصرف کننده را با درکی صحیح و جامع از طرف مقابلش (مشتری) برآورده کند که این اهمیت مطالعه مصرف کننده را نشان می دهد (سی موون،صالح اردستانی،1381،ص 20).
مصرف کنندگان سازمان ها را ازجنبههای مختلفی مورد بررسی قرار داده و ادراک می کنند، یکی از این جنبه ها منظر مسئولیت پذیری اجتماعی[2] است.
تعریف ابتدایی مسئولیت اجتماعی سازمان که ازسوی بنیانگذارآن ارائه شده، عبارتست از: «تأثیرات سازمان بر جامعه». به عبارت دیگر، مدیر باید کلیه فعالیت هایش را درضوابط و شرایط جامعه ببیند و نسبت به تأثیرات فعالیت هایش در نظام جامعه مسئول باشد ( Carroll & Buchholts, 2005).
پس از گذشت دهه های متمادی از طرح ادبیات مسئولیت اجتماعی سازمان، هنوز تعریفی که مورد توافق صاحب نظران باشد ارائه نشده است (Kakabadse & Rozuel, 2007 ). با مرور ادبیات مفهوم مسئولیت اجتماعی سازمان می توان گفت یکی از دلایل نبود این وفاق، درحال توسعه و منبسط شدن مفاهیم مرتبط با مسئولیت اجتماعی سازمان و رشد مفاهیم جدیدی است که نوعی آشوب و همپوشانی را موجب شده و شفافیت در مفهوم را کاهش داده است (Godfrey & Hatch, 2007) .این آشفتگی تا جایی ادامه یافته است که به اعتقاد «والند وهیدی» مسئولیت اجتماعی سازمان مقوله ای فازی است که اغلب به صورت تبادل با سایر مفاهیم از قبیل اخلاق کسب وکار، شهروند سازمانی، طرز حاکمیت سازمان، پاسخگویی و پایداری سازمان تعریف می شود (Valand & Heide, 2005). با این وجود تمامی تعاریفی که از مسئولیت اجتماعی سازمان ارائه شده یک پیام ساده دارند و آن این است که: «کسب وکار از بستر جامعه جدا نیست» ( Holme & Watts, 2000). ازاین روکل سازمان تعهدات ومسئولیت هایی درقبال جامعه دارند که فعالیت ها، خروجی ها و نتایج آنها باید توأم با مسئولیت پذیری و مقوم تعهدات اجتماعی آنها باشد (Valand & Heide, 2005).
مسئولیت پذیری اجتماعی با ورود خود یک چارچوب حاکمیت اخلاقی را به همراه می آورد که بر اساس آن، سازمان ها اقدام به انجام فعالیت هایی می کنند که وضع جامعه را بهتر کرده و از انجام کارهایی که باعث بدتر شدن وضعیت جامعه می شود، پرهیز می کنند. از این رو می توان گفت مسئولیت اجتماعی، تعهد تصمیمگیران برای انجام اقداماتی است که علاوه برتامین منافع خودشان، موجبات بهبود رفاه جامعه را نیز فراهم می آورد. سازمان ها باید با اختصاص منابع مالی، در بهبود رفاه اجتماعی مورد قبول اکثریت جامعه بکوشند (خلیلی عراقی، یقین لو،1384). نهایتاً پاسخگویی اجتماعی به توان و ظرفیت سازمان در جهت عمل و اقدام به خواسته ها و انتظارات جامعه اشاره دارد (Robbins & Coulter,2007 ).
از ویژگیهای عمده مسئولیت پذیری اجتماعی این است که کلیه طرفهای ذی نفع باید مورد توجه قرار گیرند. مفهوم طرفهای ذینفع – گروههایی از مردم که به نحوی بر سازمان و فعالیتهای آن تأثیر میگذارند و یا تحت تأثیر اقدامات سازمان قرار میگیرند- در سازمانهای مختلف با هم تفاوت دارد (Robbins & Coulter, 2007). با افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی درسازمان، توجه بیشتری به ارضای خواسته های طرفهای ذینفع در سازمان معطوف می شود و ذینفعان امکان بقای سازمان در بلند مدت را فراهم میآورند که این امر به صرفه جویی در هزینه ها و همافزایی منتهی میشود (گروه کارشناسان ایران، 1386، ص12). سازمانهای متعالی به عنوان سازمانهای مسئول، با شفاف سازی و پاسخگویی مناسب در قبال عملکرد خود، رویکردهای اخلاقی اتخاذ میکنند تا رضایت کلیه ذینفعانشان را تامین کنند (مشبکی و بختیاری ،1390،ص 2) .
1 – 2 . بیان مساله تحقیق
درچند سال اخیر جهش تازه ای درخصوص تمایل به مسئولیت اجتماعی و عملکرد اخلاقی در میان جوامع دانشگاهی و انواع سازمانهای تجاری، دولتی و غیردولتی به وجود آمده است ,2009)Secchi).گسترش حجم مطالعات نظری وکاربردی با موضوع مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان و اهمیت این موضوع به قدری افزایش یافته است که برخی صاحبنظران مدعی شده اند الگوی جدیدی در مدیریت در حال ظهور است که محور اصلی آن مسئولیت سازمان در قبال ذینفعان متعدد است (Valand & Heide,2005) .
سازمان ها مجبورند الزامات اخلاقی و عملی را به کار بگیرند تا بتوانند از طریق فعالیت کردن در جهت رفتار مطلوب، هنجارها وخواسته های ذی نفعان، اهداف خود را پیش برند. درحالیکه محققان پیشین بیان کردهاند که بقای بلند مدت سازمان زمانی تضمین می شود که سازمان نسبت به منافع ذی نفعان واکنش نشان دهد و توجه کمتری به اثرات اقدامات مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان بر مصرف کنندگان و ادراکات آنها از سازمان داشته باشد، «فوکاکاوا[3]» بر اهمیت ادراکات ذی نفعان نسبت به پیگیری شرکت از استانداردهای اخلاقی و مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان تاکید کرده و توجه سازمان را به ذینفعان بیرونی خود (اعم از جامعه) جلب می کند (Stanaland et al,2011).
[1] . Perception
[2] . Social Responsibility
[3] . Fukukawa
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش
1 – 3 . اهمیت وضرورت تحقیق.. 5
1 – 10 . تعاریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق.. 12
فصل دوم: ادبیات پژوهش
2 – 1 – 2 . مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان.. 18
2 – 1 – 2 – الف . اخلاقیات کار. 19
2 – 1 – 2 – ب . مفهوم مسئولیت اجتماعی سازمان.. 20
2 – 1 – 2 – ج . تعاریف مسئولیت پذیری اجتماعی.. 22
2 – 1 – 2 – د . حوزه های مسئولیت سازمان در جامعه. 25
2 – 1 – 2 – ر. ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی.. 26
2- 1 – 2 – ز . ابعاد مسئولیت اجتماعی شرکتها در شرکتها و جامعه. 28
2 – 1 – 2 – س . اصول مسئولیت اجتماعی.. 29
2- 1 – 3 . رفتار مصرف کننده. 35
2- 1 – 4 . پایداری و مصرف.. 36
2 – 1 – 4 – الف . فرایند مصرف.. 36
2 – 1 – 4 – ب . درک رفتار مصرف کننده پایدار. 39
2 – 1 – 4 – ج . بستر مصرف پایدار. 40
2 – 1 – 4 – د . رفتار مصرف کننده برای پایداری.. 44
2 – 1 – 4 – ر . بهره گیری از رفتار مصرف کننده در جهت پایداری.. 48
2 – 1 – 5 . الزامات بالقوه مسئولیت پذیری اجتماعی.. 49
2 – 1 – 5 – الف . بیانیه های اخلاقی.. 50
2 – 1 – 5 – ب . عملکرد مالی.. 52
2 – 1 – 6 . نتایج و عواقب بالقوه ناشی از مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان.. 52
2 – 1 – 6 – الف . وفاداری مصرف کننده. 53
2 – 1 – 6 – ب . اعتماد مصرف کننده. 55
2 – 1 – 6 – ج . ریسک (مخاطره) ادراک شده. 56
2 – 1 – 6 – د . وجهه ادراک شده سازمان.. 57
2 – 1 – 7 . بنیان تئوریک پژوهش…. 57
2 – 1 – 7 – الف . نظریههای اخلاق و مسئولیت اجتماعی.. 57
2 – 1 – 7 – ب . رویکردهای متفاوت در مفهوم مسئولیت اجتماعی سازمانها 58
2 – 1 – 8 . تئوریهای مورد استفاده در پژوهش…. 60
فصل دوم: بخش دوم
2 – 2 – 2 – الف . تحقیقات داخلی.. 68
2 – 2 – 2 – ب . تحقیقات خارجی.. 73
2 – 2 – 3 . مدل های رایج در حوزه مسئولیت اجتماعی سازمان.. 83
2 – 2 – 3 – الف . مدل مسئولیت اجتماعی دیویس…. 84
2 – 2 – 3 – ب . مدل سه بعدی مسئولیت اجتماعی کارول.. 86
2 – 2- 4 . انتخاب مدل مفهومی پژوهش…. 88
2- 2- 5. مدل مفهومی پژوهش و دلایل انتخاب آن.. 94
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3- 3. جامعه آماری مورد مطالعه. 100
3-4. نمونه آماری و روش یا طرح نمونهگیری.. 100
3-5. روش گردآوری اطلاعات.. 102
3-6 . تعریف عملیاتی متغیرها 104
3- 7 . روایی و پایایی پرسشنامه. 108
3-8.روشهای آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیهها 112
3-9. آزمون های برازندگی مدل.. 114
3-9-الف. شاخص های GFI و AGFI (اندازه های (LISREL.. 115
3-9-ب. شاخص جذر برآورد واریانس خطای تقریب RMSEA… 115
3-9-ج. آزمون مجذور کای، مجذور کای به درجه آزادی.. 115
3-9-ر. شاخص بنتلر- بونت یا شاخص نرم شدگی برازندگی.. 116
3-9-ز. شاخص برازندگی تطبیقی CFI. 116
3-10. متغیرها و اندازه های مورد استفاده. 117
فصل چهارم: تحلیل آماری داده های پژوهش
4-2. آمار توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی مصرف کنندگان.. 121
4-3. تحلیل عاملی اکتشافی.. 126
4-3-1. تحلیل عاملی اکتشافی متغیر های برون زا 126
4-3-2. تحلیل عاملی اکتشافی متغیرهای درون زا 129
4-4. تحلیل عاملی تاییدی جهت اندازه گیری صحت متغیرهای مدل.. 131
4-4-1. مدل اندازه گیری مرتبه اول متغیرهای برون زا 131
4-4-2. مدل اندازه گیری مرتبه اول- متغیر های درون زا 134
4-5. محاسبه امتیاز عامل ها 139
4-5-1. بررسی وضعیت متغیرهای تحقیق و شاخصهای آنها با استفاده از آزمون میانگین یک جامعه آماری.. 139
4-6. تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار لیزرل- آزمون فرضیات اصلی تحقیق.. 141
4-6-1. فرضیات مدل ساختاری.. 141
4-6-2. نتایج آزمون فرضیات پژوهش…. 143
4-7. مقایسه متغیرهای اصلی در مدل بر اساس اطلاعات جمعیت شناختی.. 145
4-9. تحلیل اهمیت-وضعیت شاخص های مرتبط با مفاهیم موجود در مدل.. 153
فصل پنجم: نتیجه گیری
5-2. تحلیل نتایج بر اساس اطلاعات جمعیت شناختی.. 162
5-3. آزمون های برازش مراحل مختلف تحلیل عاملی.. 163
5-4. بررسی میزان همبستگی پارامترهای مدل.. 164
5-5. نتیجه گیری از جداول ANNOVA… 166
5-6-1. مقایسه نتایج حاصل با پژوهشهای ذکر شده در پیشینه تحقیق.. 172
5-7. نتیجه گیری از ماتریس های وضعیت- اهمیت… 174
5-7-1. عملکرد مالی ادراک شده. 174
5-7-2. کیفیت ادراک شده بیانیه های اخلاقی.. 174
5-7-3. مسئولیت اجتماعی ادراک شده. 174
5-7-7. وفاداری مصرف کننده. 176
5-8. نتیجه گیری و ارائه پیشنهادها 177
5-8-1. پیشنهادهایی بر اساس یافته های پژوهش…. 178
5-8-2. پیشنهادها برای پژوهش های آتی.. 181
فهرست جداول
جدول 2 – 1 – 1. اصول نه گانه پایداری و مسئولیت پذیری سازمانی 30
جدول 2 – 1 – 2 . مقایسه و طبقه بندی تئوریهای مسئولیت اجتماعی سازمان 64
جدول 2- 2 – 1. سابقه تحقیقات گذشته 79
جدول 2 –2- 2. پشتیبان متغیرها 88
جدول 2 –2- 3. پشتیبان فرضیات 90
جدول 2-2-4. مقایسه مطالعات مرتبط و انتخاب مدل مفهومی پژوهش 92
جدول3-1. سوالات پرسشنامه 103
جدول 3-2. شکل کلی امتیازبندی پرسشنامه 104
جدول 3-3. شاخص های مورد استفاده جهت عملیاتی نمودن متغیرها 107
جدول 3-4. KMOو آزمون بارتلت متغیرهای برون زا 110
جدول 3-5. KMOو آزمون بارتلت متغیرهای درون زا 110
جدول 3-6. تعیین آلفای کرونباخ 111
جدول 3-7. شاخص های نیکویی برازش مدل مفهومی پژوهش 116
جدول 4- 1. ترکیب جنسیتی پاسخ دهندگان 121
جدول4-2. وضعیت سنی پاسخ دهندگان 122
جدول 4-3. وضعیت تجصیلی پاسخ دهندگان 123
جدول 4-4 . وضعیت تأهل پاسخ دهندگان 124
جدول 4-5 . وضعیت درآمدی پاسخ دهندگان 125
جدول 4-6. KMOو آزمون بارتلت 127
جدول 4-7. اشتراکات اولیه 127
جدول 4-8 . واریانس کل متغیرهای برون زا 128
جدول 4-9. ماتریس چرخش یافته عاملی 128
جدول 4-10 . KMO و آزمون بارتلت 129
جدول 4-11 . اشتراکات اولیه 129
جدول 4-12. ماتریس چرخش یافته نهایی 130
جدول 4-13. ماتریس چرخش یافته نهایی پس از حذف سوالات غیر مرتبط 130
جدول 4-14 . بار عاملی متغیرها 132
جدول 4-15. شاخص های نیکویی برازش متغیرهای برون زا 133
جدول 4-16 . همبستگی بین متغیرهای برون زا (آزمون بررسی وجود همبستگی) 134
جدول 4-17. شاخص های نیکویی برازش متغیرهای درون زا 136
جدول 4-18. بارعاملی متغیرهای پژوهش 137
جدول 4- 19. همبستگی بین متغیر های درون زا 138
جدول 4-20. نتایج آزمون میانگین جامعه آماری 139
جدول 4-21 . شاخصهای نیکویی برازش مدل مفهومی پژوهش 143
جدول 4- 22. خلاصه یافته های حاصل از آزمون فرضیات 144
جدول 4-23. اثرات غیر مستقیم متغیرهای مستقل پژوهش 145
جدول 4-24. مقایسه متغیرهای اصلی در مدل بر حسب جنسیت 145
جدول 4- 25. مقایسه متغیرهای اصلی در مدل بر حسب تحصیلات 146
جدول 4-26. مقایسه متغیرهای اصلی در مدل بر حسب وضعیت تأهل 148
جدول 4-27. مقایسه متغیرهای اصلی در مدل بر حسب سن 149
جدول 4-28. مقایسه متغیرهای اصلی در مدل بر حسب درآمد 151
جدول 4- 29. بررسی روابط بین متغیرهای اصلی پژوهش با یکدیگر 153
جدول 4-30 . ماتریس اهمیت – وضعیت 154
جدول 4-31. ماتریس اهمیت – وضعیت شاخص های عملکرد مالی ادراک شده 154
جدول 4-32. ماتریس اهمیت – وضعیت شاخص های کیفیت ادراک شده بیانیههای اخلاقی 155
جدول 4-33. ماتریس اهمیت – وضعیت شاخص های مسئولیت اجتماعی ادراک شده 156
جدول 4-34. ماتریس اهمیت – وضعیت شاخص های وجهه ادراک شده 156
جدول 4-35. ماتریس اهمیت – وضعیت شاخص های ریسک ادراک شده 157
جدول 4-36. ماتریس اهمیت – وضعیت شاخص های اعتماد مصرف کننده 158
جدول 4-37. ماتریس اهمیت – وضعیت شاخص های وفاداری مصرف کننده 159
جدول 5-1. نتایج آزمون های برازش مراحل مختلف مدل پژوهش 163
جدول 5-2. همبستگی متغیرهای برون زا 164
جدول 5-3. همبستگی متغیرهای درون زا 164
جدول 5-4. خلاصه یافته های حاصل از آزمون فرضیات 171
جدول 5-5. مقایسه نتایج پژوهش با پژوهشهای مشابه 172
فهرست اشکال و نمودارها
شکل شماره 1- 1. مدل مفهومی پژوهش(استانالند ، لوین ، مورفی (2011 ))……………………………………………11
شکل 2 – 1 – 1 . کل فرایند مصرف…………………………………………………………………………………………………………….37
شکل شماره 2- 1 – 2 – ماتریس ادراک خرید پایدار…………………………………………………………………………………42
شکل 2 – 2 – 1. مدل کیث دیویس…………………………………………………………………………………………………………..85
شکل شماره 2 – 2 – 3. مدل مفهومی پژوهش…………………………………………………………………………………………..95
نمودار 4-1. ترکیب جنسیتی پاسخ دهندگان…………………………………………………………………………………………….122
نمودار 4-2. وضعیت سنی پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………………………….123
نمودار 4-3 . وضعیت تحصیلی پاسخ دهندگان…………………………………………………………………………………………..124
نمودار4-5. وضعیت درآمدی پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………………… 126
نمودار 4-6. مدل در حالت تخمین استاندارد …………………………………………………………………………………………….132
نمودار 4-7. مدل در حالت ضرایب معناداری……………………………………………………………………………………………..133
نمودار 4-8 . مدل معادلات ساختاری متغیرهای درون زا در حالت تخمین استاندارد……………………………. 135
نمودار 4-9. مدل معادلات ساختاری متغیرهای درون زا در حالت ضرایب معنیداری……………………………..136
نمودار4-10 . مدل معادلات ساختاری در حالت ضرایب معناداری…………………………………………………………….142
نمودار 4-11. مدل معادلات ساختاری در حالت تخمین استاندارد…………………………………………………………….142
فرمت فایل: Word (قابل ویرایش) |
تعداد صفحات: 206 |
حجم: 886 کیلوبایت |