پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
کودکان و اعتیاد به اینترنت
زمانى که پدر برایش رایانه اى خرید و در اتاقش قرار داد، دوازده سال بیشتر نداشت. والدین او گمان مى کردند رایانه مى تواند براى فرزندشان مفید باشد. اولین کارى که او کرد این بود که به شبکه جهانى اینترنت متصل شد و پس از مدتى کوتاه، اتاق هاى گفتگو (Chat Room) و پست الکترونیکى (E – mail) را کشف کرد! براى چند هفته ابتدایى، والدینش او را کنترل مى کردند و در باره حفظ اطلاعات شخصى بر روى شبکه به او هشدار مى دادند. اکنون آنها مطمئن بودند که فرزندشان به سراغ پایگاههاى مروج فساد و خشونت نخواهد رفت. از این زمان به بعد، کنترل خود را قطع کردند و نظارتى بر فرزندشان در گفتگو (Chat) با دوستانش و یا بازى هاى شبکه اى او نداشتند.
مشکلات، بسیار زود خود را نشان دادند. فرزند آنها بیشتر زمانِ خود را در اتاقش و با رایانه مى گذراند و زمانى که او را مجبور مى کردند که بخشى از روزش را با خانواده بگذراند، ترشرویى مى کرد. نمراتش نیز سیر نزولى پیدا کرده بودند. هر زمان که از رایانه اش دور بود کج خلق بود و اغلب تا نزدیکى هاى صبح روى خط (On – Line) باقى مى ماند. زمانى که والدینش او را تهدید کردند که جاى رایانه را عوض خواهند کرد با حالتى متخاصم تهدید کرد که به خودش صدمه خواهد زد!
علایم هشداردهنده اعتیاد اینترنتى
ـ عدم احساس گذشت زمان، در زمان روى خط بودن
ـ استفاده از ساعات خواب و استراحت براى اتصال به اینترنت
ـ آشفتگى و عصبانیت در زمان بروز وقفه بین زمان هاى اتصال به اینترنت
ـ کنترل چندباره و مرتب پست الکترونیکى در هر روز
ـ کج خلقى کردن در صورت منع شدن از اتصال به اینترنت
ـ استفاده از زمان انجام تکالیف و کارهاى روزمره براى استفاده از اینترنت
ـ ترجیح اینترنت بر بودن با خانواده
ـ سرپیچى از زمان تعیین شده جهت استفاده از اینترنت
ـ دروغ گفتن در خصوص مدت زمان اتصال به اینترنت و یا اتصال دزدکى، زمانى که کسى در اطراف نیست!
ـ ایجاد رابطه با کسانى که روى اینترنت هستند
ـ افزایش خستگى و بداخلاقى نسبت به زمان پیش از اعتیاد به اینترنت
ـ اشتیاق فراوان جهت اتصال به اینترنت در زمان دورى از رایانه
ـ از دست دادن شوق شرکت در فعالیت هایى که قبلاً مورد توجه قرار داشته اند
ـ وجود حالت آشفتگى، عصبانیت و افسردگى در زمان هایى که امکان اتصال به اینترنت وجود ندارد. در زمانى که این امکان فراهم مى شود حالات فوق از بین مى روند.
اعتیاد اینترنتى چیست؟
این نوع اعتیاد، مشکلى در حال رشد و مولود قرن اطلاعات و اطلاع رسانى است.
دسترسى به اینترنت یک بخش حیاتى در دنیاى مدرن و یک ابزار مهم در آموزش کودکان است و در مدارس، خانه ها و حتى مراکز خرید مورد استفاده قرار مى گیرد. تسلط استفاده از اینترنت نیز یک مهارت بسیار مهم شغلى و تجارى در سال هاى آتى خواهد بود. به علاوه، اینترنت یک رسانه سرگرم کننده و اطلاع رسان است. به هر حال، محاسن ذکرشده براى بسیارى از کاربران اینترنت اغواکننده و فریبنده است، زیرا اینترنت یک دسترسى 24 ساعته به دنیایى ناشناخته و تحریک کننده را فراهم مى کند. یک کاربر اینترنت مى تواند در یک اتاق گفتگو وارد شده و خود را به جاى کس دیگرى جا بزند و یا با دیگر کاربران در هر گوشه دنیا به بازى بپردازد. با یک کلیک روى موشواره (Mouse) مى توان به دنیایى وارد شد که در آن از مشکلات دنیاى حقیقى خبرى نیست و هر آرزویى به حقیقت خواهد پیوست.
مانند اعتیاد به مواد مخدر، الکل، سیگار و یا کافئین؛ اعتیاد به اینترنت نیز با علایمى همچون افزایش نوسانات اخلاقى، سخن نگفتن با دیگران و قطع روابط اجتماعى مشخص مى شود. کودکان و نوجوانانى که به اینترنت دلبستگى فراوان پیدا مى کنند و در حقیقت به آن معتاد مى شوند، براى ارضاى خود ساعت هاى متوالى بدون وقفه روى خط باقى مى مانند و زمانى که امکان دسترسى به اینترنت را نداشته باشند دچار تشویش، لرزش دست و عصبانیت مى شوند، استراحت و آرامش را فراموش مى کنند و به اینترنت و وسوسه هاى آن فکر کرده و یا خیالپردازى مى کنند. زمانى که فرصت استفاده از اینترنت را پیدا مى کنند، احساس نیازى غیر بازدارنده به داشتن روابط احساسى در آنها بروز مى کند. نیاز به روابط در دنیاى غیر واقعى زمانى بروز مى کند که این روابط در دنیاى واقعى مورد بى توجهى و غفلت قرار گرفته باشد. در حقیقت عبارت «اعتیاد اینترنتى»، به طیف وسیعى از رفتارها اشاره مى کند. محققان پنج نوع اعتیاد اینترنتى را شناسایى کرده اند:
1ـ اعتیاد به بازى هاى شبکه اى: شامل بسیارى از فعالیت هاى مختلف اینترنتى است. افراد ممکن است در بازى هاى روى خط شرکت کنند، قمار کنند و یا در حراج شرکت کرده و یا خرید کنند. این اعتیاد بخصوص مى تواند براى کاربران بسیار گران تمام شود و یا صورت حساب اتصال به اینترنت و هزینه کارت هاى اینترنت را که توسط والدین تأمین مى شوند را افزایش دهد.
2ـ اعتیاد به روابط انسانى روى شبکه: ارتباطات روى خط در اتاق هاى گفتگو، اهمیت بیشترى نسبت به روابط فامیلى پیدا کرده اند. به علاوه گفتگوهاى روى خط با آشنایان اینترنتى، به دنبال خود، هزینه ارتباطات در دنیاى حقیقى را نیز افزایش مى دهد. به این نکته توجه کنید که کاربران پس از دیدار کسى روى اینترنت مشتاق دیدن (واقعى) او مى شوند [که بالطبع هزینه هاى مرتبط را خواهد داشت]. دیدن کسى که معلوم نیست همان کسى است که روى اینترنت خود را معرفى کرده است یا خیر؟
3ـ اطلاعات نامحدود: میزان اطلاعات در دسترس اینترنت، نامحدود و بى شمار
است. بعضى کاربران ممکن است دچار وسوسه دستیابى به اطلاعات و طبقه بندى آنها شوند. حرکت روى «وب جهانى» و استفاده از جستجوهاى گسترده در بانک هاى اطلاعاتى ممکن است تمام فعالیت هاى یک کاربر را شامل شود و البته بروز مراحل بحرانى شوق و وسوسه براى جستجوى بیشتر.
4ـ اعتیاد به رایانه: زمانى که اعتیاد به اینترنت وجود ندارد، بحث اعتیاد به رایانه بسیارى از موارد ذکرشده را مى پوشاند. بازى هاى رایانه اى غیر شبکه اى مى تواند براى بسیارى از افراد وابستگى شدید به همراه بیاورد. این مشکل در هنگام استفاده از انواع وسایل بازى هاى رایانه اى مثل سگا (Sega) و پلى استیشن (Play Station) نیز رخ مى دهد.
5ـ اعتیاد به عکس اینترنتى: عکس هاى مستهجن و شهوت آور بر روى اینترنت به سادگى قابل دستیابى اند. زمانى که نرم افزارهاى کنترل کننده جهت محدود ساختن دسترسى کودکان به پایگاههاى اینترنتى طراحى شدند، بسیارى از پایگاههاى غیر اخلاقى نیز راههایى جهت عبور از این موانع به وجود آوردند. یک کاربر کارکشته اینترنت نیز مى تواند به راحتى از سد این نرم افزارها عبور کند. نوجوانان از جمله کسانى هستند که معمولاً وقت زیادى را صرف دیدن یا جمع آورى و مبادله عکس هاى مستهجن مى کنند. حتى ممکن است در اتاق گفتگوى بزرگسالان و یا اتاق هایى که در آنها هر کس نقش یکى از طرفین رابطه جنسى را بازى
مى کند وارد شوند که عموما از نظر سنى بسیار مسن تر هستند. این کودکان و نوجوانان ممکن است براى ارسال عکس و فیلم نامناسب افراد سوء استفاده گر به دیگران فریفته شوند.
معضل پرنوگرافى روى اینترنت
امکان دسترسى از طریق اینترنت به این گونه عکس هاى غیر اخلاقى از جمله مواردى است که ذهن بسیارى از والدین را به خود مشغول کرده است. حتى اگر فرزندانشان به طور مفرط به اینترنت متصل نشوند، یک جستجوى ساده براى دستیابى به مطالب مفید، ناخودآگاه مى تواند به سمت پایگاههاى غیر اخلاقى هدایت شوند. انبوه نامه هاى الکترونیکى همچون سیل به صندوق پست الکترونیکى کودکان سرازیر مى شوند که همه گونه اطلاعات و مطالب در این زمینه را ارائه مى دهند. البته راههایى همچون استفاده از نرم افزارهاى کنترلى وجود دارد. اغلب برنامه هاى پست الکترونیکى نیز قابلیت فیلتر و مسدود ساختن نامه هاى مختلف را دارند. هر چند همان طور که قبلاً گفته شد بسیارى از این دست پایگاهها، راههایى براى عبور از موانع ارائه داده اند ولى به هر حال استفاده از نرم افزارها و کنترل پست الکترونیکى مى تواند به طور قابل ملاحظه اى احتمال دسترسى کودکان و نوجوانان را کاهش دهد.
برخى والدین نیز نگران این مسئله اند که فرزندانشان، نرم افزارهاى کنترلى و نصب شده را از کار بیندازند. براى این منظور نیز برنامه هایى وجود دارند که مى توانند به طور نامحسوس تمامى فعالیت هاى انجام شده روى رایانه را ثبت کند. این گونه نرم افزارها مى توانند اطلاعاتى نظیر اینکه چه پایگاههایى مورد بازدید قرار گرفته اند و یا گفتگوهاى انجام گرفته در اتاق هاى گفتگو را نمایش دهند.
البته این موارد توصیه شده دقیقا شبیه این است که شما در اتاق فرزندتان دوربین مخفى نصب کنید، به مکالماتش گوش دهید و یا دفتر خاطرات روزانه اش را بازرسى کنید! حتى مى توانید با حضور او رایانه اش را وارسى کنید و یا مى توانید محیط خصوصى او را محدود کنید و در حقیقت دیوار اطمینان بین خود و فرزندتان را ویران کنید. پس بهتر است راهى مؤثرتر را امتحان کنید. با او به گفتگو بنشینید و در مورد مسائلى که باعث نگرانى و هراس شما شده اند صحبت کنید.
چه کسانى اعتیاد اینترنتى راگسترش مى دهند؟
اعتیاد به اینترنت مختص به سن یا طبقه خاص نیست. مردان و زنان در سراسر دنیا مى توانند به ارتباطات اینترنتى، بازى هاى اینترنتى، جمع آورى اطلاعات و … از طریق اینترنت معتاد شوند. شخص خاصى را نیز نمى توانید متهم به اشاعه اعتیاد اینترنتى کنید. افرادى که از ضعف شدید در روابط اجتماعى رنج مى برند کسانى هستند که به ارتباطات اینترنتى پناه مى برند. همچنین اینترنت مفرى است براى کسانى که از مشکلات روانى رنج مى برند و دچار تشویش، افسردگى و عدم اعتماد به نفس هستند. والدین باید فرزندانشان را که به رایانه و مودم (Modem وسیله برقرارى ارتباط بین دو رایانه و یا یک رایانه با شبکه)، دسترسى دارند براى دورى از بروز مشکلات ذکرشده از طریق اینترنت، تحت نظر داشته باشند.
پیشگیرى و درمان
استفاده از اینترنت مى تواند تجربه اى لذت بخش و آموزنده باشد. اما بهتر است پیش از صدور اجازه به کودکان و نوجوانان براى اتصال به اینترنت، در مورد قوانینى به توافق برسید. شما مى توانید راهنماى زیر را به همراه فرزندان تان، پیش از اتصال به اینترنت مطالعه کنید. با اینکه این راهنما نمى تواند به تنهایى مانع از فریفته شدن فرزندان تان به وسیله شود، ولى مى تواند به داشتن تجربه اى سالم تر و امن تر در اینترنت کمک کند.
راهنماى حفظ ایمنى در اینترنت:
1ـ به هیچ عنوان اسم، آدرس، شماره تلفن و هر گونه اطلاعات شخصى خویش را آشکار نکنید.
2ـ عکس خود را از طریق اینترنت و یا پست الکترونیکى براى هیچ کس ارسال نکنید.
3ـ با کسانى که روى اینترنت ملاقات مى کنید، تماس تلفنى نگیرید و یا قرار ملاقات نگذارید.
4ـ در صورت دریافت مطالب خشن، زننده، فریبنده و یا هر مسئله اى که آرامش شما را بر هم مى زند، آن را به اطلاع والدین یا معلمین خود برسانید.
5ـ این نکته را به خاطر داشته باشید که هر آن کس را که روى اینترنت ملاقات مى کنید مجبور به گفتن تمام حقایق راجع به خود و یا هر چیز دیگرى نیست. [لذا به هر کسى اعتماد نکنید].
6ـ هیچ گاه در اتاق هاى گفتگو وانمود نکنید که کس دیگرى هستید.
7ـ بدون اجازه والدین دستور خرید ندهید و یا براى پیشنهادات مجانى ثبت نام نکنید.
8ـ به جز به والدین، رمزهاى عبور خود را افشا نکنید.
براى اطمینان از رعایت قوانین فوق، والدین باید در بعضى اوقات به کار فرزندان شان نظارت کنند تا در صورت وجود، بتوانند هر کدام از علایم هشداردهنده را تشخیص دهند. در صورت بروز هر کدام از علایم اعتیاد، منع کامل دسترسى به اینترنت نیاز نیست و توصیه نیز نمى شود. اما ایجاد ساختارى که نهایتا به کاهش این دسترسى تا مرز اعتدال منجر شود، لازم است. براى مثال ساعات استفاده یک نوجوان از شش ساعت در روز به یک ساعت کاهش یابد. استفاده از وسایلى مثل ساعت زنگ دار براى نشان دادن مدت زمان اتصال و نصب یک کپى از دستورالعمل فوق الذکر در اتاق فرزندتان براى اینکه به آن وفادار بماند، مى تواند مفید باشد.
اگر رایانه فرزندتان در اتاق او و یا در محلى مجزا قرار دارد، انتقال آن به مکانى مثل آشپزخانه، اتاق نهارخورى و یا هر مکانى در منزل که به راحتى بتوان رایانه را مشاهده کرد مى تواند به شما کمک کند. تهیه فهرستى از فعالیت هاى جایگزین براى زمانى که روى خط نیستند، مفید است. به تناوب، استفاده از اینترنت را با دیگر سرگرمى هاى جذاب که قبلاً انجام مى شدند، جایگزین کنید و زمان بگذرانید.
استفاده مفرط از اینترنت مى تواند پوششى براى مشکلات مختلفى باشد که فرزندتان با آن روبه روست و یا دیگر مشکلات خانوادگى، تلقى شود. در این حالت نیاز به درمان هایى خارج از خانه [به کمک متخصصان] احساس مى شود. هر چند حل این نوع مشکلات در خانه بسیار سودمند است. از گروههاى اینترنتى که در برخى از اجتماعات وجود دارند مى توانید استفاده کنید و یا از مشاوران مدرسه و مراکز درمانى محلى کمک بگیرید. البته مراکز درمان اعتیاد به مواد مخدر و الکل نیز مى تواند کمک فکرى بکند. مشخص است که تجربیات آنها درخور اعتیاد اینترنتى نیست ولى مى توانند اطلاعات ارزشمندى در اختیار شما قرار دهند. البته مراکز درمان این گونه از اعتیاد را مى توانید روى اینترنت بیابید به شرط آنکه خود دچار اعتیاد نشوید!
منبع:
سایت Notmykid. org