دانلود پژوهش بررسی اثر بخشی تن آرامی و حساسیت زدایی منظم بر کاهش اضطراب بیماران قلبی
رشته روان شناسی – بالینی
بررسی اثر بخشی تن آرامی و حساسیت زدایی منظم بر کاهش اضطراب بیماران قلبی
چکیده
پژوهش حاضربا هدف بررسی تاثیر تن آرامی و حساسیت زدایی منظم بر کاهش اضطراب بیماران قلبی انجام شد. روش این پژوهش تجربی و ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه اضطراب اسپیل برگر بود که به صورت پیش آزمون وپس آزمون اجرا شد.جامعه آماری شامل بیماران قلبی که با انتساب تصادفی 30 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر بیمار قلبی در گروه گواه قرار گرفتند.پژوهشگر در طول 8 جلسه تکنیک تن ارامی و حساسیت زدایی منظم رابه گروه آزمایش آموزش داد،به گروه کنترل هیچ گونه آموزشی ارائه نشد. اطلاعات و داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار آماری spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.در این تجزیه و تحلیل آماری از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.
نتایج تحقیق نشان داد که بین میانگین نمرات تن آرامی وحساسیت زدایی منظم گروه آزمایش و گواه در پس آزمون اختلاف معنی داری وجود دارد.بنابراین نتایج بدست آمده حاکی از تاثیر آموزش تن ارامی وحساسیت زدایی منظم در کاهش اضطراب ودر نتیجه پایین آمدن اضطراب می باشد.
کلید واژه: حساسیت زدایی منظم، تن آرامی،اضطراب
اضطراب پاسخ عاطفی و فیزیولوژیکی به احساس خطر همه جانبه ی درونی که به سادگی کنار می رود اضطراب عمدتاً اختلال افراد جوان است که شروع آن معمولاً دراواسط دهه سوم عمر است اضطراب باعلائم بدنی خاصی همراه است (ملنیک جوزف،1976).اضطراب عبارت است از یک احساس ناراحت کننده ومبهم ترس،وحشت، یاخطربامنشاء ناشناخته که بر فرد مستولی برمی گردد. برای بعضی از افراد این حالت ممکن است ناگهانی روی دهد وبرطرف شود،اما برای بعضی دیگر این حالت به صورت مزمن در می آید.بیماری های کرونری قلب مهمترین واولین علت مرگ ومیر دراکثر جوامع به خصوص در کشورهای صنعتی می باشد(لیبی پی،1997 ،به نقل ازکیانی وهمکاران،1389). درکشورهای پیشرفته سالیانه 50درصد مرگ ها یا 5 میلیون از 12میلیون مرگ ناشی از بیماریهای قلبی عروقی می باشد(بکسندال ام،2000،به نقل ازافضلی وهمکاران،1387).
مرگ ومیر درکشورهای گسترش نیافته نیز رو به افزایش است وعلت اصلی 15تا25درصد مرگ ها ناشی ازبیماریهای قلبی است. درایران نیز بیماریهای قلبی-عروقی رو به تزاید گذاشته است.بطوری که مرگ میر ناشی ازآنها در فواصل1385تا1368 از27 به37 درصد افزایش یافته است.طبق آماروزارت بهداشتد درمان آموزش پزشکی حدود39 درصدکل مراجعه کنندگان به مراکز بهداشتی درمانی بیماریهای گردش خون تشکیل می دهد(علی نژاد ،1996 ،به نقل از افضلی وهمکاران،1387)
بیماری های کرونری قلب، بخشی ازبیماری های قلبی عروقی هستندکه به دلیل تنگی عروق کرونر قلب یا انسداد این عروق ایجاد می شود(لیبی پی،1997 ،به نقل ازکیانی وهمکاران،1389). عامل اصلی درایجاد این بیماری عارضه آترواسکلروز[1]می باشد که منجر به پیدایش پلاک های سخت در دیواره ی داخلی شریان های کرونر می گردد که باعث تنگی یا انسداد این عروق می شود. درنتیجه ی این تنگی وانسداد، خون رسانی واکسیژن دهی به ماهیچه قلب کاهش می یابد که این امر منجر به بروز طیفی از بیماریهای کرونری قلب از ایسکمی بی صدا(بدون علامت)،تا آنژین های پایدار وناپایدار،انفارکتوس قلبی وحتی مرگ ناگهانی می شود.شواهد فراوانی مبنی برارتباط میان استرس وبیماریهای عروق کرونر وجود دارد وپژوهش های گذشته نگر نشان داده اند که قربانیان سکته قلبی، معمولاً درچند ماه پیش از سکته به استرس های شدیدی دچار بوده اند(آندره لی ،2001،به نقل ازکیانی وهمکاران،1389).
اضطراب وضعیت هیجانی است که بااحساس تنش،عصبانیت،نگرانی،ترس وافزایش فعالیت سیستم اعصاب اتونومیک مشخص شده ومنجر به پاسخ فیزیکی روانی می گردد وباافزایش ضربان قلب فشارخون وبرونده قلبی همراه است وبیشتر بار استرس بردوش سیستم قلب وعروق است(هیچمن،2000 ، به نقل ازافضلی وهمکاران1388).
شناخت وتعیین سطح اضطراب می تواند کمک شایانی رادرجهت خدمات پزشکی وبالینی ارائه نماید.آگاهی از محتوای اضطراب دورنمای مناسبی رابرای بیمار وپزشک فراهم می سازد.تقریباً مثل سایر اجزای شخصیت ، دراضطراب نیز تفاوتهایی وجود دارد.برخی از افراد فقط در بعضی مواقع اضطراب دارند،درحالی که بعضی دیگر دراکثر اوقات مضطرب می باشند. این نوع مشاهدات روانشناسان رابر آن داشته که بین دو نوع اضطراب آشکار(موقعیتی) وپنهان(خصیصه ای)تفاوت قائل شوند.اضطراب آشکار یک وضعیت ناپایدار وزودگذر است که هم از نظر شدت وهم از نظر نوسان در زمانهای مختلف متفاوت است اضطراب پنهان به عنوان خصوصیت دیرپای فرد خوانده می شود.همانند سایر صفات،این ویژگی هم از فردی به فرد دیگر متفاوت است.کسانی که دارای سطح بالایی از این نوع اضطراب هستند،اغلب اوقات درحال اضطراب بسر می برند. عمل جراحی یکی از اضطراب برانگیزترین وقایعی است که ممکن است در طول زندگی هر فرداتفاق افتد.اختلالات اضطرابی در14درصد بیماران قلبی و22درصدبیماران کاندید عمل جراحی مشاهده شده است .اضطراب و دلهره سبب افزایش تعدادضربان قلب،تنفس وبالارفتن فشارخون می شود ومکانیسم های تولید حرارت دربدن را فعال می نماید وحتی می تواند منجر به مرگ شود،لذا بایستی اقداماتی درجهت شناخت وکاهش میزان اضطراب به عمل آید. برای کم کردن اضطراب از روشهای مختلفی مانند دارودرمانی،روان درمانی،روشهای رفتاری،بیوفبدبک وآرامسازی استفاده می شود امروزه بهترین روش کم کردن اضطراب بیماران دارودرمانی نیست. سه نوع اقدام پرستاری درکاهش اضطراب بیماران تحت عمل جراحی موثر است که عبارتند از:1- آموزش به بیمار وشناساندن نکات اضطراب آور قبل از عمل.2- استفاده از روشهای آرامسازی. 3- موزیک درمانی(راس آلن،1373، اسپیل برگر،1983،به نقل ازابراهیمی وهمکاران1381).
وندربوم معتقداست که انجام مداخلات تهاجمی می تواند منجر به ایجاد اضطراب شود.وی معتقد است استفاده از روشهای غیر دارویی نظیر موزیک درمانی وسایر روشها حتی نیاز بیماران به بیهوشی عمومی رانیز ملغی نموده ومی توانددرکاهش فشارخون ومیزان نیاز دارویی موثر باشد(وندربوم ،2007 ، به نقل ازافضلی وهمکاران1387)
آرامسازی پیشرونده عضلانی یا آرامسازی فعال،تکنیکی است که درآن شخص از طریق انقباض فعال وسپس شل کردن گروههای ماهیچه ای خاص دریک حالت پیشرونده باعث کسب احساس آرامش درخود می شود.آرامش کامل درنتیجه انجام تکنیک آرام سازی پیشرونده عضلانی حداقل ظرف 4یا5جلسه احساس خواهد شد. توصیه 2یا3 بار تمرین درروز برای مددجو مناسب خواهد بود شواهدروزافزونی وجود دارد که نشان می دهد آموزش آرام سازی می تواند منافع فیزیولوژیک وسایکولوژیک مهمی دردرمان بیماران قلبی داشته باشد،آموزش آرام سازی مداخله ای غیر دارویی است که برای درمان تنیدگی ناشی از بیماری های مزمن یا دردرمان هایی که عوارض جانبی دارند،بکار می رود. روش حساسیت زدایی منظم برای کاهش تنیدگی،اضطراب، درد وافسردگی بسیار موثر است(افضلی وهمکاران 1387).
بررسی چگونگی بروز نشانه های اضطراب در سطوح مختلف الزامی است. نخست باید براین نکته تاکید شود که اضطراب بر حسب تعریف، مستلزم وجود پاره ای از علایم جسمانی است، چرا که هر حالت هیجانی دارای یک مولفه روانی ویک مولفه بدنی است. اضطراب بر اساس ابراز نگرانی نسبت به وضع جسمانی ویا ترس از ابتلای به پاره ای از بیماریها در آینده، متجلی می شود. مواجهه با ترس واضطراب دارای سابقه ای به قدمت تاریخ حیات انسان است اگرچه از دوران قدیم مورد بررسی قرار گرفته، لیکن تا قبل از شروع قرن حاضر توجه لازم به اضطراب معمول نشده است(اسپیلبرگر[2] ،1983(. شناخت وتعیین سطح اضطراب می تواند کمک شایانی رادر جهت خدمات پزشکی و بالینی ارائه نماید.آگاهی از محتوای اضطراب دورنمای مناسبی رابرای بیمار و پزشک فراهم می سازد(مورسل آلبرت،1368).تقریبا مثل سایر اجزای شخصیت،در اضطراب نیز تفاوتهایی وجود دارند، درحالی که بعضی دیگر دراکثر اوقات مضطرب می باشند. این نوع مشاهدات روانشناسان را بر آن داشته است که بین دو نوع اضطراب آشکار(موقعیتی) واضطراب پنهان(خصیصه ای) تفاوت قایل شوند. اضطراب آشکار یک وضعیت ناپایدار و زودگذر است که هم از نظر شدت و هم از نظر نوسان در زمانهای مختلف متفاوت است.اضطراب پنهان به عنوان خصوصیت دیرپای فرد خوانده می شود. همانند سایر صفات، این ویژگی هم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. کسانی که دارای سطح بالایی از این نوع اضطراب هستند،اغلب اوقات در حال اضطراب به سر می برند(راس آلن،1373).
[1] -AMD
[2]– spielberger
فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه: 3
بیان مساله: 6
اهمیت وضرورت تحقیق: 8
سوالات تحقیق: 9
اهداف تحقیق : 10
اهداف کلی : 10
اهداف جزیی : 10
فرضیه تحقیق: 11
تعاریف مفهومی: 12
تعاریف عملیاتی: 12
2-1 موضع گیری نظری درخصوص اضطراب 14
تعریف اضطراب: 14
مولفه های اضطراب: 15
علائم بروز اضطراب: 16
انواع اضطراب: 17
اثرات مخرب اضطراب بر روی تفکر ، رفتار، احساس و روابط : 19
راه های پیشگیری از بروز اضطراب 20
کارهای فوری در هنگام اضطراب 24
درمان اضطراب از طریق عبادت (نماز) 25
مقایسه ترس واضطراب 28
اختلال اضطرابی 29
شیوع اضطراب 29
کارکردهای انطباقی اضطراب: 30
شیوه های بیان اضطراب: 31
سبب شناسی اضطراب 32
نظریه های روان شناختی : 32
نظریه های روانکاوی : 32
نظریه های رفتاری: 33
نظریه های وجودی : 34
نظریه های شناختی : 34
نظریه یادگیری اجتماعی – شناختی : 35
نظریه های زیست شناختی : 36
اضطراب وحساسیت زدایی: 36
اضطراب شرطی شده 37
کمبودهای وسیله ای 37
فشار روانی واضطراب: 38
ظرفیت افراد در برابر فشار روانی: 39
علائم و نشانه های اضطراب: 39
درمان اضطراب: 41
2-2-تکنیک حساسیت زدایی منظم: 42
1. آرمیدگی یا تنآرامی 44
2. سلسله مراتب اضطراب 44
3. حساسیتزدایی 45
تکنیکها و روشها: 47
صورت های دیگر روش حساسیت زدایی منظم یا خیالی: 48
خود حساسیت زدایی: 49
حساسیت زدایی واقعی: 50
روش حساسیت زدایی از راه کنترل خود: 50
حساسیت زدایی گروهی: 51
کابردهای حساسیت زدایی: 52
2-3-2-آرمیدگی 52
روشهای مختلف آرمیدگی: 53
تکنیک و روش: 54
انواع آموزشهای آرمیدگی 57
آموزش از راه آگاهی حسی: 57
مروری بر تحقیقات انجام شده: 58
الف)تحقیقات خارجی: 58
ب)تحقیقات داخلی: 61
روش تحقیق: 64
مقدمه 64
روش مداخله تحقیق : 65
حساسیت زدایی منظم: 69
جامعه: 69
نمونه: 70
پرسشنامه اضطراب اسپبلبرگر 70
پرسش سازگاری مجدد هولمز وراهه : 71
تحلیل سازگاری اجتماعی : 71
روشهای آماری تحلیل دادهها: 72
تحلیل دادهها 74
آزمایش و گواه در مراحل پیش آزمون و پس آزمون 85
آزمایش و گواه در مراحل پیش آزمون و پس آزمون 85
5-1- بحث و نتیجه گیری 98
پیشنهاد : 105
محدودیت : 106
منابع فارسی 107
منابع انگلیسی: 109
فهرست جداول
جدول تغییر مقیاس دگرگونی زندگی 72
جدول 4-1: توزیع فراوانی آزمودنی ها ی گروه آزمایش و گواه بر حسب جنسیت آن ها 75
جدول 2-4: توزیع فراوانی آزمودنی ها ی گروه آزمایش و گواه بر حسب سن آن ها 77
جدول 4-3: توزیع فراوانی آزمودنی های گروه آزمایش و گواه بر حسب میزان تحصیلات آن ها 79
جدول 4-4: توزیع فراوانی آزمودنی ها ی گروه آزمایش و گواه بر حسب وضعیت تاهل آن ها 81
جدول 4-5: میانگین و انحراف معیار متغیر اضطراب پنهان و آشکار به تفکیک گروه 83
جدول 4-7: خلاصه نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری روی نمره های پس آزمون ها 87
جدول 4-9: خلاصه نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری روی نمره های پس آزمون ها 89
جدول4-10: نتایج تحلیل کوواریانس یکراهه در متن مانکوا روی نمره های پس آزمون با کنترل استرس.. 90
جدول 4-12: خلاصه نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری روی نمره های پس آزمون ها 92
با کنترل پیش آزمون های متغیرهای وابسته 92
فهرست نمودارها
نمودار 4-3 : توزیع فراوانی آزمودنی های گروه آزمایش و گواه بر حسب میزان تحصیلات آن ها 80
نمودار 4-4: توزیع فراوانی آزمودنی ها ی گروه آزمایش و گواه بر حسب وضعیت تاهل آن ها 82
نمودار 4-5: مقایسه میانگین نمره متغیر اضطراب پنهان به تفکیک گروه 84
نمودار 4-6: مقایسه میانگین نمره متغیر اضطراب آشکار به تفکیک گروه 85
فرمت فایل: Word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 122
حجم: 1.40 مگابایت