پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
دیباچه
حضور چهار عنصر آب ، گیاه ، هوا و خاک بر سطح کره زمین که آفریدگار جهان توجه به آن را چراغ راه برای اهل خرد دانسته ، الهام گر معماران و شهرسازان ایرانی بوده که به عنوان اصول و قواعد حیات بخش و نیز به عنوان سرمایه های موجودی که در اختیار بشر قرار داشته در تمامی اندام های شهری مورد استفاده قرار می دادند. به عنوان نمونه در خانه های ایرانی ، شما حضور این چهار عنصر را به عالمانه‌ترین شکل ممکن مشاهده می‌کنید. در باغ های ایرانی نیز شاهد ترنم چهار عنصر ،آب ،گیاه ، خاک و هوا به زیباترین تصویر هستید. در مساجد و مدرسه ها و کاروان سرا ها و دیگر اندام ها از این چهار عنصر حیاتی به اشکال متنوع و در عین در وحدت خلق و آفریده شده است.
انسان کاشف طبیعت و عامل برقراری تداوم و پایداری بقاء و عاملی در تجلی امکانات و استعدادهای نهانی طبیعت شناخته شده و اوست که با تصور در طبیعت ، رازهای نهانی خود را آشکار ساخته و گه‌گاه از چهره به ظاهر خصمانه و شرارت آلودش ، زیبایی ، صفا و صمیمت می‌تراود. در این فلسفه روابط انسان و طبیعت به صورت یکپارچه مشاهده می‌شود و انسان نه جزئی جدا‌شدنی از طبیعت و نه حاکم مافوق آن است. شعر و ادب هنرهای تزئینی ایران خواه از زمان هخامنشیان و خواه از زمان سامانیان و دوره اسلامی، همیشه سرشار از احترام و علاقه به طبیعت است.
طبیعت کلیت و مظهر تجلی وجود است ، مقام خاص و مقدسی دارد و در آن همه چیز در حالت نظم و تعادل قرار دارد.
در باغ ، خواه طبیعی و خواه ساخته دست انسان ، آدمی با محیط اطراف خود در صلح و صفا بود. در باغ ، انسان و طبیعت در همسویی کامل بودند. زمین وحشی و عقیم. در باغ به کمال مقدر خویش دست می یافت. قرآن کریم در آیه‌های متعددی ، خوشی‌های بهشت را توصیف می‌کند. شادی و لذت عمیق کسانی را که به خدای خویش ایمان آوردند و سرانجام آرامش ، برکت و آسایش یافتند و برای همیشه در باغ‌هایی جای گرفتند که آب از زیر آنها جاری است؟ در سایه‌های خنک و برای همیشه ، آراسته به چشمه‌های سرشار .
کلاریخو توصیف می‌کند که جاده‌های زیبا دارای محوطه‌های باز بودند به صورت چهار راه‌های بزرگی که در میان آنها ، آب‌نمایی برای نوشیدن آب وجود داشت و میدان مرکزی یک پارک بزرگ بود، گرداگرد آن درختان تبریزی بلند با آلاچیق پوشیده از یاسمن و گل‌سرخ. نیلوفر آبی در سراسر اعصار و در تمامی آسیا یک نماد مقدس آسمانی بود. آرایش معماری در سراسر اعصار منحصر به گل و گیاه بوده و می‌باشد .
زندگی در ایران به آب وابسته و در واقع آب عامل اصلی زندگی است. ایرانیان به منظور بهره‌گیری نسبی از منابع آب ، با قدرت تخیل و ابداع ، چاره اندیشی کرده بودند و کاریزهایی عمیق که از ٨٠ الی ١۶٠ کیلومتر طول داشتند حفر می‌نمودند. حتی در ٣۵٠٠ سال پیش از میلاد ، آرایش سفال پیش از تاریخ ، علاقه شدید به آب و حاصلخیزی را نشان می‌دهد. این نقش های کهن ، همه عناصر آن را به صورت واقعی یا نمادی ، ثبت کرده‌اند : کوه ، ابر ، برکه ، جنگل ، پرندگان آبی و درختان که هدف عمده از آنها دریافت پاسخ مساعد از قدرت‌های آسمانی بود. در سفال سامرا ، طرح نمونه وار باغ دیده شده است؛ به صورت دو نهر متقاطع با پرندگان و درختان در هر یک از چهارگوشه. در مفرغ‌های لرستان (حدود ١٠٠٠ قبل از میلاد) باز درخت را همراه با آب روان ترسیم کرده‌اند که مطلوب ترین منظره در یک سرزمین خشک است.
پس از آب ، درختان مهم ترین نقش را دارند. ایرانیان قدیم معتقد به فرشته مقدسی بودند به نام (اوروزا) که صدمه زدن به گل و گیاه ، موجب ناراحتی و خشم او می‌شد.
این نگاه و ساز و کار ساخت و ساز آن تنها راه نجات بشر امروز است ، چرا که معماری ایرانی ، زبان و لهجه همسو با فطرت انسان را دارا ست و در یک کلام معماری ایرانی تجلی عالم آفرینش است و تنها معماری است که می تواند داعیه رهبری معماری را در دست گیرد و بشر امروز را که در لبه پرتگاه زیست محیطی است نجات بخشید.
هر کسی کو دور ماند از اصل خویش باز جوید روزگار وصل خویش
تعریف آب و گیاه به زبان معماری
- آب عنصری است با ماهیت فیزیکی سیال با اثر بخشی شفافیت فضایی که در اثر ماهیت موجودش اثر فیزیکی بالایی بر محیط دارد .
- گیاه به عنوان موجودی زنده تاثیر پذیر از بعد زمان ماهیت فیزیکی متفاوتی در محیط دارد .
این عناصر با قدرت تطبیق بالایی که با محیط دارند در ایجاد شرایط مطلوب در محیط موثر می باشند .
آب
آب و معماری
در همه دوران تاریخی معماران ما آب را در مجموعه های خود وارد می کردند و گنجینه ای از خصوصیات فیزیکی ، مذهبی و اسطوره ای را به خدمت می گرفتند تا معماری آنان از غنای بیشتری برخوردار باشد .
چنان که می دانیم نزد ایرانیان از روز گاران بسیار کهن آب مانند آتش مقدس بوده به گواهی اوستا و همه نامه های دینی پهلوی و بسیاری از نویسندگان یونان و روم و هردوت ایرانیان آب و آتش را بزرگ می پنداشتند و می ستودند و آلودن آنها ازگناهان بزرگ به شمار می رفت آب خواه شیرین و خواه شور چه رود و چه دریا در خور ستایش و نیایش است .
آب و آتش لازم و ملزوم یکدیگر برای ادامه حیات می باشند. هر دو هم هستی بخش و هم ویرانگر هستند .
پرستشگاهان بسیار باشکوه آناهیتا (ناهید) ، ایزد نگهبان آب ، در سراسر ایران زمین و خاک های همسایه برپا بود . آبان یشت و آبان نیایش که در اوستا به جای مانده در ستایش همین ایزد است از این گذشته بسا دریای شور و رود های شیرین درنامه کهن سال یاد گردیده و ستوده شده از آن ها است وئوروکش (دریای گرگان ،خزر ) چئچست ( دریاچه ارومیه ) کاسائویه (در پهلوی ، کیانسیه = دریاچه هامون = زره سیستان ) ، دائیتیا (در پهلوی ، روت داتیک یا وه روت =آمویه ، جیحون) و جز این ها ستایش آب نزد ایرانیان بیش از این است .
- احترام به آب
احترام ایرانیان به آب توسط اردوسیو آناهیتا فرشته آب و احترام به درختان و پرستیدن آن ها در ایران قدیم وجود داشت (چنین چون بود مردم گز پرست – شاهنامه ) بعدها در اروپا به صورت احترام به چاه (به ویژه در انگلستان ) و گذاردن درختان کریسمس در کلیساها شد.
هرودت مورخ یونانی چنین می نویسد « … ایرانیان … در آب تف نمی اندازند در آن دست نمی شویند و متحمل هم نمی شوند که دیگری آن را به کثافت آلوده کند و احترامات بسیاری برای آن منظور می دارند …».
استرابون جغرافی دان می نویسد :« ایرانیان در آب جاری استحمام نمی کنند . در آن لاشه و مردار و آنچه ناپاک است نمی اندازند … به خصوص احتیاط می کنند که آب را به خون نیالایند …»
آگاتریاس مورخ یونانی قرن ششم بعد از مسیح نیز نوشته های هرودت و استرابون را مبتنی بر این که ایرانیان آب جاری را به هیچ وجه به کثافات نمی آلایند و دست و روی در آن نمی شویند و به آن دست نمی زنند مگر برای آشامیدن و یا آب دادن به گیاه تایید می نماید .
فهرست
دیباچه……………………………………………………………………………………………………………………………………….1
تعریف آب و گیاه به زبان معماری……………………………………………………………………………………………………..3
آب…………………………………………………………………………………………………………………………………………..3
آب و معماری……………………………………………………………………………………………………………………………..3
اشکال استفاده از آب در معماری و شهرسازی………………………………………………………………………………………..8
معماری آب……………………………………………………………………………………………………………………………….10
طراحی آب در سبک‌های مختلف ……………………………………………………………………………………………………11
نقش آب در معماری…………………………………………………………………………………………………………………….12
جلوه های آب در معماری و باغ سازی ایرانی………………………………………………………………………………………14
آب و هنر در باغ…………………………………………………………………………………………………………………………16
باغ واقع در کنار رودخانه……………………………………………………………………………………………………………….17
باغ آبی……………………………………………………………………………………………………………………………………..18
بررسی چند نمونه جایگاه آب و گیاه در معماری………………………………………………………………………………….18
چهار باغ اصفهان………………………………………………………………………………………………………………18
حوض خانه های کاشان………………………………………………………………………………………………………19
تاج محل…………………………………………………………………………………………………………………………20
طبس ، باغ گلشن………………………………………………………………………………………………………………20
جایگاه آب و آبنما در پارک های شهری………………………………………………………………………………..22
نقش آب در منظر پارک نیاوران ………………………………………………………………………………………….24
پارک سیتروئن…………………………………………………………………………………………………………………25
گیاه………………………………………………………………………………………………………………………………………..33
گیاه و معماری……………………………………………………………………………………………………………………………34
فضای سبز و ارتباط آن به توسعه پایدار شهری…………………………………………………………………………………….34
عملکرد زیبا شناختی فضای سبز………………………………………………………………………………………………………34
معماری و ترکیب بندی های گیاهی در طراحی منظر شهری……………………………………………………………………..35
اصول زیباشناسی درطراحی کاشت………………………………………………………………………………………………….35
استفاده کاربردی از گیاه……………………………………………………………………………………………………………….35
معماری گیاه………………………………………………………………………………………………………………………………36
معماری گیاه در طراحی منظر………………………………………………………………………………………………………….36
نقش گیاه در معماری……………………………………………………………………………………………………………………38
عناصر و اجزاء باغ ………………………………………………………………………………………………………………………41
درختان سایه‌‌دار و درختچه‌‌ها…………………………………………………………………………………………………………..41
درختان میوه………………………………………………………………………………………………………………………………43
بوته‌ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………..45
گلهای زینتی………………………………………………………………………………………………………………………………45
گیاهان پوششی…………………………………………………………………………………………………………………………..49
فرمت فایل: Word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 52
حجم: 3.29 مگابایت