بررسی روش تفسیری احسن الحدیث


چکیده

در این پژوهش روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی ‹‹  احسن الحدیث ›› مورد بررسی قرار گرفته و مطالب آن در مقدمه و سه فصل تنظیم گردیده است .

در مقدمه مطالبی در مورد تعریف موضوع ، بیان اهمیت موضوع ، پیشینه موضوع ، بیان  روش تحقیق و . . . بیان شده است .

فصل اول :‌  کلیات

که شامل دو بخش است ، ابتدا زندگی نامه مؤلف براساس منابع موجود گزارش شده و در بخش دوم منابع مورد استناد مفسر و سپس توصیف از روش ‹‹  احسن الحدیث ›› ارائه گردیده است .

فصل دوم  :

 از مبانی ، روش و گرایش های تفسیری سخن گفته ایم که اصلی ترین و محوری ترین فصل تحقیق است و شامل سه بخش می شود :‌

بخش اول مربوط به مبانی تفسیری احسن الحدیث است و ابتدا دو واژه ‹‹  تفسیر ›› و ‹‹تأویل ›› و مباحث پیرامون آن ، مورد بررسی قرار گرفته و به دیدگاه مفسر در این زمینه پرداخته شده است و سپس مبانی تفسیری احسن الحدیث نظیر حجیت ظواهر قرآن ، بواطن و وحیانی بودن الفاظ قرآن مطرح شده است .

در بخش دوم  به روش تفسیری احسن الحدیث پرداخته شده است و با توجه به عمده ترین مستندات مورد تفسیر یعنی قرآن ، سنت و قواعد ادبی و زبانی و نحوه کار گیری این مستندات مورد ارزیابی قرار گرفته است .

در بخش سوم به گرایش تفسیری احسن الحدیث اختصاص دارد و مهمترین گرایش های مفسر همچون هدایتی و تربیتی ، علمی و اجتماعی به پژوهش نهاده شده است و بالاخره در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی در تفسیر احسن الحدیث مورد بررسی قرار گرفته که عبارتند از :  اعجاز قرآن ، تحریف نا پذیری قرآن کریم ، محکم و متشابه و نسخ در قرآن .

کلید واژه ها  :  قریشی ، احسن الحدیث ، مبانی ، روش ، گرایش مفسر .

 

فهرست مطالب
مقدمه

فصل اول :‌ کلیات                                                                                                       1

بخش اول

1- 1- 1 زندگی نامه مؤلف                                                                                               4

1- 1- 2  اساتید                                                                                                              5

1- 1- 3   آثار قرآن پژوهی قریشی                                                                                     5

1- 1- 4  توصیف مختصر برخی آثار                                                                                  6

1 .  الاخلاق و الآداب                                                                                                       6

2 . المعجم المهروس لا لفاظ الصحیفه الکاملیه                                                                      7

3 . خاندان  وحی در زندگانی چهارده معصوم علیه السلام                                                       7

بخش دوم

1- 2- 1  منابع تفسیر احسن الحدیث                                                                                   8

1- 2- 1- 1  منابع تفسیری                                                                                                8

1- 2- 1- 2   منابع حدیثی و روایی                                                                                     16

1- 2- 1- 3   منابع لغوی                                                                                                   16

1- 2- 2  توصیف مختصری از تفسیر احسن الحدیث                                                             17

فصل دوم :  مبانی ، روش و گرایش تفسیری احسن الحدیث

بخش اول :  مبانی تفسیر

الف .  تفسیر

1 . معنای لغوی تفسیر                                                                                                       19

2 . معنای اصطلاحی تفسیر                                                                                                20

3 . ضرورت تفسیر                                                                                                           21

4 . تفسیر به رأی                                                                                                              22

ب .  تأویل

1 . معنای لغوی و اصطلاحی تأویل                                                                                     23

2 . کاربرد و معنای تأویل                                                                                                  24

  1. آیات تاویل و نظر مفسر احسن الحدیث 24

4 . تفاوت تفسیر و تأویل                                                                                                   26

2- 1  مبانی تفسیری احسن الحدیث                                                                                    28

2- 1- 1 مجیت ظواهر قرآن                                                                                              28

2- 1- 2  بواطن قرآن                                                                                                       32

2- 1- 3 وحیانی بودن الفاظ قرآن                                                                                       34

بخش دوم

2- 2- روش تفسیری احسن الحدیث                                                                                   35

2- 2- 1- استنادات به قرآن                                                                                               36

الف . سیاق                                                                                                                     37

ب .  سیاق متشابه                                                                                                             38

2- 2- 2استناد به روایات                                                                                                  40

1 . روایات مورد استفاده در مصداق آیه                                                                               40

2 . روایات مورد استفاده در استنباط حکم فقهی آیه                                                              41

3 . روایات مورد استفاده در تاویل آیات                                                                              41

4 . روایات مورد استفاده در تفصیل و تبیین آیه                                                                     42

2- 2- 3  قواعد ادبی- زبانی                                                                                              43

2- 2- 3- 1   لغت                                                                                                           43

2- 2- 3- 2 صرف و نحو                                                                                                 44

2- 3 گرایش تفسیری احسن الحدیث                                                                                  47

2- 3- 1  جهت گیری هدایتی- تربیتی                                                                                48

2- 3- 2  جهت گیری علمی                                                                                             51

2- 3- 3 جهت گیری اجتماعی                                                                                          53

فصل سوم :  مباحث علوم قرآنی در احسن الحدیث

3-1 حروف مقطعه در قرآن                                                                                              58

3-1-1 تفسیرهای مختلف راجع به حروف مقطعه در قرآن                                                      60

3-1-2 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع به حروف مقطعه در قرآن                            62

3- 2  اعجاز قرآن                                                                                                            65

3- 2- 1  اعجاز در لغت و اصطلاح                                                                                    65

3- 2- 2 آیات تحدی                                                                                                      65

3- 2- 3 صرفه در اعجاز قرآن                                                                                           67

3- 2- 4  وجوه اعجاز قرآن                                                                                               70

3- 2- 5  فصاحت و بلاغت                                                                                               70

3- 2- 6   اخبار از غیب                                                                                                    71

3- 2- 7  اعجاز در عدم اختلاف و هماهنگی در آیات قرآن                                                   73

3- 3  تحریف نا پذیری قرآن کریم                                                                                    74

3- 3- 1 مفهوم تحریف از دیدگاه لغویان                                                                            74

3- 3- 2 تحریف در اصطلاح                                                                                            75

3- 3- 3 تحریف دارای اقسامی است که ذیلا به آن اشاره می شود .                                         75

3- 3- 4 دلایل و شواهد تحریف ناپذیری قرآن                                                                    77

3- 3- 5 بررسی دیدگاه مفسر احسن الحدیث درباره تحریف ناپذیری قرآن در ذیل برخی آیات . 79

3- 4 محکم و متشابه                                                                                                        80

3-4-1 معنای لغوی احکام و تشابه                                                                                      81

3- 4- 2 تعریف محکم و متشابه                                                                                         81

3- 4-3 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع محکم و متشابه                                         82

3- 4- 4 بررسی تفسیر چند نمونه از متشابهات در تفسیر احسن الحدیث .                                   84

3- 5 نسخ در قرآن                                                                                                           85

3- 5- 1 معنای لغوی و اصطلاحی نسخ                                                                               86

3- 5- 2 انواع نسخ                                                                                                          87

3- 5- 2- 1 نسخ تلاوت بدون حکم                                                                                   87

3- 5- 2- 2 نسخ حکم و تلاوت                                                                                        87

3- 5- 2- 3 نسخ حکم بدون تلاوت                                                                                   88

3- 5- 3 ابعاد نسخ از دیدگاه مفسر احسن الحدیث و ذکر نمونه هایی از آن                               88

3- 5- 4 برخی از آیاتی که قریشی نسخ آنها را نپذیرفته است .                                                90

3-6 جمع در قران                                                                                                            92

3-6-1 موارد استعمال واژه جمع                                                                                        92

3-6-2 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن پس از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله                        93

3-6-3 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن قبل از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله                        96

3-6-4 جمع آوری قرآن توسط حضرت علی علیه السلام                                                       99

3-6-5 دیدگاه صاحب احسن الحدیث راجع به جمع قرآن                                                     100

3-6-6 جمع آوری قرآن در زمان ابوبکر به دست زید بن ثابت                                               103

3-6-7 جمع آوری در زمان خلیفه سوم عثمان                                                                      105

منابع عربی                                                                                                                      116

منابع فارسی                                                                                                                    117

چکیده انگلیسی                                                                                                               120

 

فرمت فایل: Word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 132
حجم: 548 کیلوبایت

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *