سازه های کش بستی ، مزایا و معایب
سازه های کش بستی ، مزایا و معایب
اینکه اولین بار چه کسی سازه های کش بستی را مطرح کرد، خود موضوعی چالش برانگیز است، Snelson در سال ۱۹۴۸ اولین نمونه ی خود را که از قطعات x شکل از جنس چوب و نایلون ساخته شده بود، ارائه کرد (شکل ۱ ).
هنرمند روسی Viatcheslav Koleichuk ادعا کرد که ایده ی سیستم های کش بستی، اولین بار توسط Karl Ioganson در سال ۱۹۲۱مطرح شده است و اولین نمونه ی کش بستی را مطابق شکل (۲)، متشکل از سه عضو فشاری و نه کابل، ساخته است، این مدل به دلیل عدم پیشتنیدگی که جز یکی از ویژگیهای اصلی سیستمهای کش بستی است، به عنوان یک سیستم کش بستی تلقی نمیشود.
از طرفی دیگر، میتوان Fuller را بهعنوان اولین کسی که این سازه ها را از نقطه نظر مهندسی مورد بررسی قرار داد، نام برد. تعاریف مختلفی برای سیستم های کش بستی ارائه شده است؛ که در اینجا به چند مورد مهم اشاره میشود:
طبق تعریف Fuller، کلمه کش بستی بیانگر ادغام مجموعه ای از اعضای کششی است و سازه کش بستی به صورت ترکیبی از عناصر پیوسته ی کششی و عناصر ناپیوستهی فشاری تعریف میشود.
. Emmerich، این سیستمها را به صورت سازه های خودتنیده متشکل از میله ها و کابل ها میداند که میله ها به صورت منفرد در یک مجموعه ی پیوسته از کابلها قرار میگیرند.
Pugh این سازه ها را چنین تعریف میکند که سازه ی کش بستی از اندرکنش یک مجموعه ی ناپیوسته عناصر فشاری و یک مجموعه ی پیوسته عناصر کششی ایجاد میشود که یک حجم پایدار را در فضا توصیف میکند . از طرفی دیگر Motro تعریف زیر را برای این سازه ها ارائه کرده است:
سیستمهای کش بستی، سیستم های مشبک فضاکاری هستند که سختی سازه ای آنها به وسیله ی حالت خودتنیدگی ایجاد میشود. در این سیستمها، عناصر فشاری یک مجموعه ی ناپیوسته و عناصر کششی یک مجموعه پیوسته را تشکیل میدهند و به هر گره، حداقل یک عضو فشاری و سه عضو کششی متصل میباشد. عناصر کششی و فشاری به ترتیب دارای صلبیت منحصراً کششی و فشاری میباشند .
اخیراً Skelton تعریف جامعی از این سیستمها را بیان داشته است. بر طبق تعریف Skelton، یک سیستم کش بستی متشکل است از هر مجموعه ی دلخواهی از اعضای کششی که به یک بافتار کش بستی اعضای فشاری متصل شده باشد. منظور از بافتار کش بستی، بافتاری است که بتوان آن را توسط برخی مجموعه ی اعضای کششی داخلی پایدار نمود. اگر برای پایدارسازی این بافتار، هیچ عضو کششی مورد نیاز نباشد، در آن صورت این بافتار، یک بافتار کش بستی نخواهد بود . Skelton قسمتهای فشاری یک سیستم کشبستی را به عنوان جسم صلب و قسمتهای کششی یک سیستم کش بستی را به عنوان رشته توصیف میکند.
Skelton و همکارانش، اصطلاح کلاس k را به منظور تشخیص انواع مختلف سازه هایی که در این تعریف گسترده شامل میشود، معرفی کردند. بر طبق این دسته بندی، یک بافتار کش بستی که هیچ اتصالی بین اعضای صلب آن وجود ندارد، بهعنوان کلاس ۱ نامگذاری میشود و یک سیستم کش بستی با k تا عضو صلب متصل، به عنوان کلاس k نامگذاری میشود. در شکل ۳، نمونه های از کلاس های مختلف یک سیستم کش بستی نشان داده شده است
مزایای سازه های کش بستی
کارایی: نشان داده شده است که مصالح سازهای تنها در مسیرهای بارگذاری، مورد نیاز است. پس سازه های کش بستی با قرار دادن دقیق اعضای فشاری قادر هستند نسبت مقاومت به وزن سازه را افزایش دهند. همچنین سازه های کش بستی از نظر انرژی، کارآمد هستند، چرا که اعضایشان انرژی را به شکل نیروی کششی یا فشاری ذخیره میکنند.
قابلیت گسترش پذیری: سازه های سخت قابلیت تغییر شکل پذیری کمتری دارند اما آرایش اعضا در سازه های کشبستی باعث میشود که یک سازهی گسترش پذیر در حجم کوچکی ذخیره شود. این ویژگی مهم در کاربردهای فضایی از قبیل تیرکها و آنتنهای گسترش پذیر، کاربرد دارد.
سادگی تنظیم کردن: وجود پیش تنش در اعضای سازه ی کشبستی به طراح اجازه میدهد تا سختی را اصلاح کند. از اینرو، سازه به نحوی که نیروهای خارجی اعمال میشوند، رفتار میکند. همچنین فرکانس ارتعاش طبیعی سازه را به راحتی میتوان اصلاح نمود.
سادگی مدل کردن: نیروهای اعمال شده به سازه تنها از طریق نیروهای محوری در اعضا (تنها
به صورت کششی یا فشاری) انتقال مییابند و مدل استفاده شده برای مشخص کردن رفتار سازه، قابل اعتماد میباشد، چرا که پدیدهی خمش در نظر گرفته نمیشود.
قابلیت نسخه برداری: به منظور جلوگیری از خرابی سیستم، سازه های کش بستی گروه خاصی از سازه ها هستند که اعضای آن میتوانند به طور همزمان به عنوان سنسورها، عملگرها و اعضایی که بار را منتقل میکنند، عمل کنند. بنابراین ممکن است چند عضو با یک وظیفه ی مشخص سروکار داشته باشند و در این حالت که یکی از آنها از کار بیفتد، دیگر اعضا نقش آن را بازی میکنند تا سازه به کار خود ادامه دهد.
قابلیت مقیاس پذیری: از نظر ریاضی و فیزیکی هیچ محدودیتی برای اجرای سازههای کشبستی در مقیاس کوچک و بزرگ وجود ندارد.
معایب سازه های کش بستی
اکثر سیستم های کش بستی به طور معمول صلب نیستند و معمولاً دارای مکانیزم های بینهایت کوچکهستند که به منظور مقابله با تغییر شکلهای ناشی از مکانیزم، بایستی تحت پیشتنش قرار بگیرند.
سیستمهای کش بستی به دلیل مکانیزم های بینهایت کوچک مستعد ارتعاش هستند و نسبت به آشفتگیهای خارجی حساس میباشند.
در این سیستمها مختصات گرهها نمیتواند به طور دلخواه تعیین شود. از اینرو برخی از بافتارها نمیتواند یرای یک سیستم کش بستی انتخاب شود.