چکیده
حضانت نگهداری و تربیت طفل است به گونه ای که صحت جسمانی و تربیت وی با توجه به نیازمندیهای حال و آینده او، و وضع و موقعیت والدین طفل تأمین گردد. مسأله حضانت و اولویت هر یک از پدر و مادر برای نگهداری و سرپرستی طفل بیشتر زمانی مطرح می گردد که آنها از هم جدا می شوند، فقهای مشهور و به تبع آن قانون مدنی ایران برآنند که مادر برای حضانت فرزند پسر تا 2 سال و برای دختر تا 7 سال شایسته تر است. مهمترین مسأله در بحث حضانت، حفظ مصلحت طفل است که مورد نظر قانونگذار بوده است؛ به همین جهت چنان که ابوین شایستگی و شرایط اخلاقی لازم را دارا نباشد، این حق از آنها سلب و به فرد شایسته ای که دادگاه معین می کند، اعطا می شود. نگارنده در این مقاله بر آن است که بطور موجز به بررسی حقوق و تکالیف والدین در قبال فرزندان از دیدگاه قانون مدنی ایران، بپردازد همچنین بـعضی از مفاد اعلامـیه جـهانـی حقوق کودک را ارزیابی کرده، نتایجی را ارائه نماید.
کلید واژهها: حضانت، حق، تکلیف، ولایت ابوینی، تعلیم و تربیت
مقدمه
کودکان، فرزندان این آب و خاک و سرمایههاى عظیم کشور هستند که در آیندهاى نه چندان دور، سرنوشت بخشهاى حیاتى مملکت را در زمینههاى مختلف فرهنگى، اجتماعى، سیاسى و … در دست خواهند گرفت. بدون تردید شخصیت آن روز آنان، شیوه برخورد آنها با جامعه و نوع رفتارشان با کودکان و نوجوانان و حتى بزرگترها برگرفته از تمامى اتفاقات و حوادث تلخ و شیرین دوران کودکىشان خواهد بود.ذهر گونه نسبت به «حقوق کودکان» حساسیت نشان داده شود و توجه جامعه به حمایت از آنان جلب گردد و تصمیمسازان و برنامهریزان کشور وادار به واکنش شوند، در حقیقت سرمایهگذارى سودمند و درازمدتى خواهد بود که سود آن در آینده نصیب اجتماع خواهد شد. تعلیم و تربیت خانواده هسته اولیه و شالوده جامعه بشری است؛ به همین جهت حمایت از خانواده و تأمین حقوق افراد آن، از سوی دولتها و قانونگذاران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا باید دولت ها برای حفظ و تأمین نظم اجتماع و سلامت جامعه، بر روابط افراد در چهار چوب خانواده نظارت داشته باشد و آن گاه که ظلمی بر کسی ـ بخصوص کودکان ـ می رود، اعمال قدرت نمایند. البته صرفاً با وضع قوانین نمی توان حقوق افراد، بویژه کودکان را که موضوع بحث است، تأمین نمود؛ بلکه برای رسیدن به جامعه مطلوب علاوه بر قانون، باید زمینه اجرایی قانون را نیز فراهم ساخت. دولت (حکومت) نیز باید ضمن حفظ حریم خصوصی خانواده و تأیید حقوق افراد، بنا به وظیفه خویش از ایشان حمایت کند. و با آگاهی دادن به جامعه و بالا بردن سطح فرهنگ جامعه، شناساندن ارزش های اخلاقی و اجتماعی، زمینه اجرای قوانین حمایتی را فراهم سازد.
موضوع حقوق و حضانت کودکان از موارد بحثانگیزى است که به ویژه در جوامع امروزى مطرح است. «اعلامیه جهانى حقوق کودک»، مصوب مجمع عمومى سازمان ملل (1338 هجرى شمسى – 1959 میلادى) در 10 اصل و «کنوانسیون حقوق کودک» مصوب مجمع عمومى سازمان ملل (1368 هجرى شمسى – 1989 میلادى) در 54 ماده و «اعلامیه جهانى بقا، رشد و حمایت از کودکان» مصوب اجلاس سران دولتها (1369 هجرى شمسى – 1990 میلادى) نشانگر این رویکرد است. در جامعه ما نیز این موضوع به خاطر نگاه ارزشى که به خانواده، کودک و روابط متقابل او با والدین داریم، بخصوص مورد توجه بوده است. اما آنچه در این میان نقشى بحثانگیز ایفا کرده و مجموعه چالشهاى موجود را اینک به خود اختصاص داده، موضوع حضانت و ولایت کودک و سهم و نقش مادران در این میان است که به نظر مىرسد محل توجه خوانندگان باشد. اشاره به مطالب بالا در واقع مقدمهاى است بر اینکه موضوع حقوق کودک و بخصوص حضانت وى جاى بررسى و تأمل فراوان دارد. زندگى زنان و مادران ایرانى طى سالهاى اخیر از این رهگذر دچار فراز و نشیبهایى بوده، اگر به اندازه کافى به آن پرداخته مىشد اینک دچار ابهاماتى در این حوزه نبودیم؛ اگر چه باید اذعان داشت در این زمینه تلاشهایى صورت گرفت و قوانینى به تصویب رسید. به هر حال مطالب پیش رو سعى دارد تصویرى از وضعیت حضانت کودک را در آینه قوانین رایج کشور ارائه دهد.
فهرست مطالب
چکیده: 1
مقدمه. 3
و- روش تحقیق.. 3
ز- ساماندهی تحقیق.. 3
فصل اول: تعاریف و مفاهیم. 4
مبحث اول: تعاریف… 5
گفتار اول: حضانت در لغت و اصطلاح.. 5
گفتار دوم: معنای حضانت در حقوق ایران. 5
گفتار سوم: تعریف علمای حقوق و فقه امامیه از حضانت… 5
فصل دوم: حضانت و تکالیف ابوین.. 7
مبحث اول: حضانت حق است یا تکلیف والدین؟. 8
مبحث دوم: اعراض از حق حضانت… 8
مبحث سوم: حق تقدم پدر و مادر در حضانت… 9
مبحث چهارم: موانع یا موارد سقوط حق حضانت… 10
فصل سوم : بررسی و تحلیل ماهیت حقوقی املاک مجاور. 15
مبحث اول: حضانت از منظر قانون مدنی ایران. 16
گفتار اول: پس از جدایی والدین.. 17
گفتار دوم: پس از فوت یک یا هردوی.. 19
گفتار سوم: هزینه نگهداری.. 20
مبحث دوم: شرایط لازم برای حضانت… 20
گفتار اول: سلب حق حضانت… 21
گفتار دوم: نحوه ملاقات طفل.. 21
مبحث سوم: تکالیف کودک در قبال ابوین از منظر قانون. 22
نتیجهگیری.. 23
منابع و مأخذ. 24
این فایل ورد در 30 صفحه به خدمتتون ارئه میشود.