پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
عواملی که بر شرایط اقلیمی یک منطقه تاثیر میگذارد شامل زاویه تابش خورشید، عرض جغرافیایی یعنی دوری یا نزدیکی از خط استوا، شدت جریان و جهت بادهای فصلی، وجود آب، رطوبت و گیاه در منطقه و بالاخره ارتفاع از سطح دریا و ناهمواری های سطح زمین است.
خورشید
کره زمین دارای محور دوران ثابتی است که نسبت به خط عمود بر صفحه گردش زمین به دور خورشید 5/23 درجه انحراف دارد. به دلیل این انحراف زاویه تابش آفتاب نسبت به زمین و مکان طلوع و غروب افتاب در فصول مختلف فرق می کند.این زاویه در زمستان کمتر و در تابستان بیش تر یعنی تقریبا عمودی است. از این خاصیت در ضلع جنوبی ساختمان میتوان استفاده کرد با قرار دادن سایبانی و جلوگیری از گرم شدن ساختمان در تابستان. در زمستان به دلیل کم بودن زاویه تابش، آفتاب به داخل نفوذ می کند. توجه به دیوار جنوبی و استفاده از انرژی خورشیدی اساس کار ساختمان هایی معروف به خورشیدی است.
دیوارهای شرقی و غربی در تابستان دو برابر زمستان انرژی جذب می کنند. بهترین طرز قرارگیری ساختمان در مقابل آفتاب در جهت شرقی – غربی است.
باد
ارزیابی جهت و شدت باد غالب در تقسیم بندی عملکردها و طراحی شهری اهمیت ویژه دارد. باد در انتقال بو، صوت، آلودگی هوا بسیار موثر است.
در اقلیم سرد باید جلو بادهای سرد زمستانه سد شود. با قرار دادن درختان سوزنی برگ، بادشکن، پستی و بلندی زمین و یا ابنیه مجاور می توان باد مطلوب و مساعد منطقه را به سمت دلخواه هدایت کرد.
فرم بنا در اقلیم سرد باید به گونه ای باشد که حداقل اصطکاک را با بنا داشته باشدو به سرعت دور شود. در این قسمت از ساختمان باید از عایق حرارتی ضخیم یا مصالحی مقاوم در برابر انتقال حرارت استفاده نمود. از بازشوهای بزرگ هم استفاده نشود.
آب، رطوبت و گیاه
به طور کلی وجود منابع آب به دلیل ظرفیت حرارتی و گرمای ویژه بالا باعث اعتدال دمای هوا می شود. در خانه های خورشیدی از آب برای ذخیره حرارت در روز و تامین حرارت شب استفاده می شود.
گیاهان به لحاظ تبخیر در ایجاد برودت محیط تاثیرگذارند. علاوه بر آن باعث ایجاد سایه و کاهش حرارت می شوند. سوزنی برگان جهت سد نمودن و یا هدایت بادهای زمستانی موثرند ، درختان برگ ریزان در سمت جنوبی ساختمان در عین استفاده از سایه تابستان، از تابش گرم در زمستان بهره گیری می کنند.بوته ها در هدایت باد و سطوح کوتاه مثل چمن در جلوگیری از انعکاس زیاد به داخل موثرند.
اقلیم سرد (کوهستان های غربی)
میانگین دمای هوا در گرمترین ماه سال در آن مناطق بیش از 10 درجه و میانگین حداقل دمای هوا در سردترین ماه کمتر از -3 درجه است.سلسله کوه های غربی همچون سدی مانع نفوذ هوای مرطوب مدیترانه ای به داخل فلات ایران می شوند و رطوبت هوا را در داخل دامنه های خود نگه می دارند. از ویژگی های این اقلیم گرمای شدید دره ها در فصل تابستان و سرمای شدید در زمستان است. مقدار و شدت تابش آفتاب این منطقه در فصل تابستان زیاد و در زمستان بسیار کم است. بارش سنگین برف در قسمت های شمال و شمال غرب کشور و اختلاف بسیار زیاد درجه حرارت بین شب و روز از دیگر ویژگی های این اقلیم می باشد..
در نواحی مرتفع لایه جو رقیق تر و بخار آب موجود در آن کمتر و عملکرد حفظ حرارتی آن ضعیف تر است. با توجه به برودت بسیار زیاد هوا در بخش عمده ای از سال در این نواحی، حدکثر استفاده از تابش آفتاب، بهره گیری از نوسان روزانه دما، حفظ حرارت و جلوگیری از باد سرد زمستانی در محیط های مسکونی امری ضروری است.
بافت شهری و روستایی
در این مناطق عامل تعیین کننده در شکل گیری بافت شهری و روستایی، سرمای زیاد می باشد. از جمله خصوصیات کلی:
فضاهای شهری و روستایی کوچک و محصور.
بافت شهری و روستایی متراکم و ابنیه متصل به هم.
جهت آفتاب و عوارض زمین عامل تعیین کننده در نحوه استقرار، گسترش و سیمای کلی شهری و روستایی.
کوچه ها و معابر اصلی به موازات خط تراز زمین و اغلب با عرض کم.
شهرک ها و روستاها در کوهستان ها اغلب در کوهپایه و در سمت جنوبی آن بنا می شودزیرا :
اگر روستا در پایین دره باشد خطر سیل و از بین رفتن آن وجود دارد.
در شب هنگام هوای سرد که سنگین تر است به پایین نفوذ می کند.
سمت شمالی کوه که همیشه در سایه و سرد است، مکان خوبی برای زنرگی نیست.
بالای کوه برای استقرار روستا مناسب نیست زیرا معمولاً ناهمواری های زمین در بالای کوه بیشتر است و شدت باد نیز بیشتر است و هیچ گونه حفاظی برای روستا در مقابل باد وجود ندارد، همچنین بالای کوه از رودخانه که همیشه در پایین دره جاری است دور است و دسترسی به آن مشکل است.