نقش نورگیر در ساختمان

نورگیر چیست؟

در طراحی ساختمان باید سعی شود که نور و تهویه فضاهای داخلی ساختمان مستقیما از طریق پنجره هایی که با فضاهای باز و بزرگ مانند حیاط و کوچه و خیابان مربوطند، تأمین شود. اما بسیاری از مواقع امکان چنین عملی وجود ندارد و به اجبار برای فضاهای میانی ساختمان باید از سقف نورگیر نور گرفت. گاه برای رساندن نور به زیرزمین، نورگیرهایی می سازند که همسطح کف محوطه هستند. ابعاد نورگیرها بستگی به محل و مقدار نور مورد لزوم دارند. همچنین محل نورگیرها تابع ضوابط و مقرراتی ست که در طراحی باید به آن ها توجه شود.

اجرای شبکه نورگیر

از نظر حفاظتی باید شبکه ای روی سوراخ نورگیر قرار داده شود تا از سقوط اشخاص و اشیا جلوگیری نماید. جنس شبکه از فلز است و باید طوری طراحی و اجراشود که:
۱- تحمل وزن اشخاص و وسایط نقلیه را داشته باشد.
۲- عبور و مرور از آن راحت و بدون خطر باشد یعنی بلندتر از کف و پاگیر نباشد.

در صورتی که در زیرزمین ساختمان، نیاز به جریان هوا باشد، می توان شبکه را بدون پوشش اجرا کرد. فاصله پروفیل های تشکیل دهنده این شبکه باید آنقدر کم باشد که پای اشخاص عابر بین آن ها گیر نکند. اگر نیازی به ورود هوا از طریق نورگیر نباشد، شبکه را با آجرهای شیشه ای می پوشانند. یک روش ساختن شبکه به این صورت است که ابتدا چهار پروفیل نبشی را به یکدیگر جوش می دهند تا یک قاب درست شود. این قاب را به شکلپروفیل های شطرنجی درمی آورند. فاصله سپری ها از هم باید به اندازه ابعاد آجرهای شیشه ای باشد تا آجرها بدون لقی در شبکه قرار بگیرند. شبکه فلزی به وسیله شاخک هایی که به نبشی جوش می دهند به دیوارهای سوراخ نورگیر محکم می شود.

نورگیری از سقف

اگر نتوانیم از دیوارهای ساختمان به وسیله پنجره ها نور کافی را وارد فضا نماییم، نورگیری از سقف این امکان را فراهم می آورد که نور طبیعی به داخل ساختمان برسد.

نورگیر سقفی

اجرای نورگیر

محل نورگیر را در سقف خالی می گذارند. جهت جلوگیری از نفوذ آب باران و برف دور آن را به ارتفاع ۲۰ سانتی متر دورچینی می کنند. پروفیل های مناسب را به شکل قاب های موردنظر در می آورند و قاب ها را بر روی دیوار چینی نصب می کنند. پروفیل سپری، برای ساختن قاب مناسب است زیرا خم کردن سپری و شکل دادن به آن نسبتا آسان و به علاوه نصب نصب شیشه از دو طرف، بر روی بال سپری امکان پذیر است. برای این منظور از پروفیل های توخالی دولبه هم می توان استفاده کرد. در دهانه های بزرگ، تیرآهن و ناودانی را به صورت قاب درمی آورند و با پروفیل های سبک تر، آن ها را تقسیم بندی می کنند تا امکان پوشش به وسیله شیشه فراهم شود. شیشه ها را در شبکه ها نصب می کنند و برای آن که حرکت نداشته باشند، آن ها را با زهوارهای فلزی ثابت می نمایند. آب بندی با بتونه و یا خمیرچسب خواهد بود. شیشه معمولی در اثر حرارت ناشی از آتش می شکند، خرد می شود و فرو می ریزد. بنابراین توصیه می شود در نورگیرهای بام به منظور ایجاد امنیت بیشتر از شیشه مسلح استفاده شود. (سیم های درون شیشه در زمان آتش سوزی، قطعات شکسته را برای مدتی در جای خود نگه می دارند.)  به جای استفاده از شیشه می توان از ورق های پلاستیکی سفید یا رنگی که نور را از خود عبور می دهند، به کار برد.

نورگیری فضای داخلی از طریق ایجاد اختلاف ارتفاع در سقف:

– با شیبدار کردن سقف، نور کارگاه را تأمین می کنند. سقف را می توان به صورت های شیب غیرمتقارن و شیب متقارن اجرا کرد.
در نوع غیرمتقارن معمولا یکی از شیب ها ۵۰ تا ۹۰ درجه و دیگری ۲۰ تا ۳۰ درجه نسبت به افق است.
برای پوشش این نوع سقف از صفحات سیمان آزبستی یا دیگر مصالح پوشش سبک وزن استفاده می شود.

– قسمتی از سقف کارگاه را نسبت به بقیه سقف بالاتر اجرا می کنند و حد فاصل این دو قسمت، پنجره نصب می کنند. در این روش می توان پنجره ها را به صورت قائم یا مورب نصب کرد. نوردهی نوع مورب بهتر از نوع قائم آن است.

نورگیری از سقف به وسیله ورق های موج دار نیمه شفاف و روش اجرای آن

در سقف هایی که با ورق های موج دار (فلزی یا آزبست سیمان) پوشیده شده اند. می توان با نصب تعدادی ورق موج دار نیمه شفاف پلاستیکی (پی وی سی خشک) نور طبیعی کارگاه را تأمین کرد. در انتخاب ورق های اصلی پوشش و پلاستیکی باید دقت شودکه موج آن ها یکسان و هم اندازه باشد تا بتوان آن ها را با یکدیگر به کاربرد.

روش اجرا مانند پوشش ورق های موج دار فلزی یا آزبستی است. در محل های پیش بینی شده برای نورگیر، به جای ورق های موج دار غیرشفاف، از ورق های نیمه شفاف پلاستیکی استفاده کرد. هم پوشانی جانبی ورق ها حداقل ۱/۵ موج و هم پوشانی انتهایی حداقل ۱۵ سانتیمتر است. برای آب بندی کامل، در محال های هم پوشانی از نوار یا ماستیک استفاده می شود. ورق های موج دار پلاستیک یا کرپی به لایه های زیرین خود کامال محکم می شوند و برای آب بندی حتما باید در زیر مهره ها واشرهای پلاستیکی قرار گیرند.