بابونه
گلهای بابونه
بابونه، گیاهی است یکساله، معطر و به ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر که بصورت خودرو در مزارع و کنار جادهها میروید. ساقه آن دارای انشعاباتی است و برگهای آن بریدگیهای باریک و دراز با ظاهر برگچه مانند دارد. قسمت مورد استفاده این گیاه، کاپیتولهای آن است که در فاصله ماههای اردیبهشت تا مهر ماه، آن را از ساقه جدا میکنند.
تاریخچه
نام لاتین بابونه camomille از کلمات یونانی khamai و malon به معنی گلهای کوچک با بوی سیب گرفته شده است. درمیان انواع گوناگون بابونه نوع بابونه رومی شهرت بیشتری دارد.
ترکیبات شیمیایی
کاپیتولهای این گیاه دارای اسانس هستند. این اسانس در حالت تازه دارای رنگ آبی تیرهاست که مربوط به وجود مادهای به نام آزولن میباشد و تدریجا با تأثیر هوا و نور رنگ آن سبز و قهوهای میشود. این اسانس دارای سزکوئی ترپنهای b و g و همچنین ماتریکارین (Matricarine) میباشد.
خواص درمانی
مدر، معرق، مقوی معده، بادشکن، اشتهاآور، هضم کننده غذا، صفرابر و قاعدهآور، تقویت کننده اعصاب و قوای جنسی،مقوی مغز، ادرار آور، افزایش دهنده ترشح شیر در مادران شیرده، درمان کننده سردرد و میگرن، خرد و دفع کننده سنگ مثانه، تب بر و تسکین دهنده درد، چای آن تسکین دهنده درد در هنگام دندان درآوردن بچهها، رفع بی خوابی، رفع کرم معده و روده، تسکین دهنده دردهای عادت ماهیانه، رفع زردی، ضد آلرژی است و همچنین اثر ضد عفونی کننده ضعیف و قاطع دارد.اسانس آن اثرضد تشنج و بی حس کننده دارد.این گیاه برای درمان عفونت موثر است و همچنین بخور آن برای درمان سینوزیت مفید است.
موارد مصرف در زیبایی
استفاده از بابونه در زیبایی به اندازه قدمت به کارگیری آن در عطاریها سابقه دارد. خواص آن به خصوص برای پوستهای شکننده و حساس در مقابل تغییرات جوی مفید است. امروزه در صنعت لوازم آرایش آن را به تنهایی یا همراه با گیاهان دیگری از قبیل اکلیل کوهی، خلنگ و بنفشه به کار میگیرند. دم کرده ساده بابونه در استعمال خارجی روی پوست صورت برای حفاظت از پوست بهترین تاثیرها را دارد. شامپوی همراه با بابونه اندکی رنگ مو را روشن میگرداند.بابونه در کنار زیزفون و نعناع در برخی از کشورها بیشترین مصرف را در صنعت داروسازی دارد.
محل رویش
این گیاه در آذربایجان، لرستان (بین خرم آباد و دورود و حسینیه در شمال غربی اندیمشک) و خوزستان (صالح آباد، هفت گل، شوشتر، رامهرمز، اطراف تهران و دماوند میروید. بعضی از گونههای دیگر بابونه در نواحی مختلف اروپا میروید.
بابونه Matricaria chamomilla گیاهی است دائمی و کوچک به ارتفاع تقریبا 30 سانتیمتر دارای بویی معطر که در چمنزارها و اراضی شنی میروید. ساقه آن به رنگ سبز مایل به سفید ، برگهای آن کوچک متناوب و دارای بریدگیهای باریک و نامنظم و پوشیده از کرک است.
گلهای آن مجتمع در یک طبق که بطور منفرد در انتهای ساقه گل دهنده در تابستان ظاهر میشود. در هر طبق گلهای سفید در اطراف و گلهای زرد در قسمت وسط قرار دارند.
ترکیبات شیمیایی
گلهای بابونه دارای اسانس روغنی آنتهمین (Anthemin) ، تانن ، فیتواسترول و همچنین مادهای تلخ به نام اسید آنتهمیک Anthemique Acid میباشد.
خواص دارویی
- یکی از مهمترین خواص بابونه درمان زخم معده و ورم معده است و این گیاه به آسانی این مرض را درمان میکند و آنهایی که سالهاست با این مرض دست بگریبان هستند و از قرصهای مختلف گران قیمت نظیر Lozac و Zantac استفاده میکنند میتوانند با استفاده از بابونه خرج داروی خود را پس انداز کنند و همچنین سلامتی خود را بازیابند. برای درمان زخم معده یک لیوان چای غلیظ بابونه درست کنید.
- قاشق چایخوری بابونه در یک لیوان آبجوش و یا چهار تا چای کیسهای بابونه در یک قاشق لیوان آب جوش و صبح ناشتا هستید این لیوان چای را بنوشید و سپس در رختخواب به پشت دراز بکشید و بعد از چهار دقیقه بخوابید و البته بعد از یکربع ساعت میتوانید صبحانه خود را میل کنید. این عمل را به مدت دو هفته ادامه دهید تا زخم و ورم معده بکلی شفا یابد. بابونه اعصاب و قوای جنسی را تقویت میکند.
- بابونه مقوی مغز است.
- بابونه ادرار آور و قاعده آور است.
- این گیاه ترشح شیر را در مادران شیرده افزایش میدهد.
- درمان کننده سردرد و میگرن است.
- استفاده از بابونه سنگ مثانه را خرد و دفع میکند.
- اگر کسی قطره قطره ادرار میکند به او چای بابونه دهید تا درمان شود.
- بابونه درمان کننده کمی ترشحات عادت ماهیانه است.
- برای درمان چشم درد ، بابونه را در سرکه ریخته و بخور دهید.
- برای تسکین دردهای عضلانی چای بابونه بنوشید.
- جویدن بابونه برای التیام زخمهای درمان مفید است.
- خوردن 5 گرم ریشه بابونه با سرکه رقیق محرک نیروی جنسی است (ریشه بابونه گرمتر و خشکتر از گل بابونه است).
- بابونه تببر و تسکین دهنده درد است.
- بابونه تقویت کننده معده است.
- برای تسکین درد در هنگام دندان درآوردن بچهها ، به آنها چای بابونه بدهید.
- برای رفع بیخوابی و داشتن یک خواب آرام و راحت ، کافی است ده دقیقه قبل از اینکه به رختخواب بروید یک فنجان چای بابونه بنوشید.
- بابونه درمان کننده بیاشتهایی است.
- بابونه برای رفع ورم روده موثر است.
- چای بابونه درمان کننده کم خونی است.
- از بابونه برای رفع کرم معده و روده استفاده کنید.
- بابونه تسکین دهنده دردهای عادت ماهیانه است.
- بابونه برای رفع زردی مفید است.
- حمام بابونه اثر نیرو دهنده درد. برای این منظور چند قطره اسانس بابونه را در وان حمام ریخته مدت یکربع ساعت در آن دراز بکشید.
- برای تسکین درد ، چند قطره اسانس بابونه را با یک قاشق روغن بادام مخلوط کرده و روی محلهای دردناک بمالید درد را تخفیف میدهد.
- اسانس بابونه مخلوط با روغن بادام برای رفع ناراحتیهای پوستی نظیر اگزما ، کهیر و خارش مفید است.
- برای رفع گوش درد و سنگینی گوش ، یک قطره روغن بابونه را در گوش بچکانید.
- اسانس بابونه چون اثر قیآور دارد در مورد مسمومیتهای غذایی مصرف میشود.
- روغن بابونه را برای از بین بردن کمردرد ، درد مفاصل و نقرس روی محل درد بمالید.
- آنهایی که یائسه شدهاند بهتر است همه روزه چای بابونه بنوشند زیرا اختلالات یائسگی را برطرف میکند.
- بابونه ضد آلرژی است.
طرز استفاده
حدود 8 .0 تا 1 درصد اسانس در این گیاه وجود دارد که بوسیله تقطیر با بخار آب بدست میآید. رنگ این اسانس آبی روشن است ولی در اثر کهنه شدن به رنگ زرد مایل به قهوهای درمیآید. بوی این اسانس بسیار قوی و طعم آن معطر و سوزانده است. اسانس بابونه در عطر سازی و برای معطر کردن غذاها بکار میرود. برای تهیه روغن بابونه مقداری از گل خشک بابونه را با چهار برابر وزن آن روغن کنجد مخلوط کرده و سپس به اندازه دو برابر گل بابونه بآن آب اضافه کنید. آنرا روی چراغ گذاشته و بگذارید بجوشد تا اینکه آب آن بکلی تبخیر شود و فقط روغن باقی بماند البته باید دقت کرد که روغن نسوزد.