محاسبه شاخص مقداری تقاضای پول Divisia برای ایران
– مقدمه
اقتصاددانان این موضوع را به رسمیت شناخته اند و کمتر مناقشه ای درباره آن دارند که تعادل میان عرضه و تقاضای پول عامل اساسی تعیین سطح قیمت های یک اقتصاد در بلند مدت است. لیکن، درباره اینکه چگونه مقدار کل پول در اقتصاد باید اندازه گیری شود، توافق چندانی با هم ندارند.
از زمانی که کینز نظریه عمومی خود را عرضه کرد و رفته رفته این نظریه در حوزه تقاضای پول نیز به نظریه استاندارد اقتصاد کلان تبدیل شد، مناقشه بر سر تقاضای پول همواره وجود داشته است. طی سالیان، تا بدانجا پیش رفت که تقریباً این مساله که “شرط لازم برای آنکه پول اثر قابل پیش بینی بر اقتصاد بر جا بگذارد آن است که تابع تقاضا برای پول با ثباتی وجود داشته باشد”،- که اغلب از سوی میلتون فریدمن نیز مورد تاکید قرار می گرفت-به یک مثل تبدیل شد.
در متون تئوریک مربوط به تقاضا برای پول هیچ نتیجه ای مبنی بر اینکه تابع تقاضا برای پول باید تابعی خطی از تعداد معدودی متغیرهای کلیدی باشد، به چشم نمی خورد. به ویژه آنکه می دانیم تعداد زیادی جایگزین های بالقوه برای پول وجود دارد که قیمت آنها می تواند بر تصمیمات افراد درباره نگهداری پول تاثیرگذار باشد. حتی در چنین شرایطی، برآوردهای خطی تک معادله ای از تقاضای پول که در آنها تعداد اندکی از متغیرها دخالت داده می شود، به رغم تردیدهای جدی که در ادبیات موضوع نسبت به قدرت و توانایی پیش بینی آنها اقامه شده است، همچنان در مطالعات تجربی مورد استفاده و استناد قرار می گیرد. استفان گلدفلد در سال 1976 [1] در مقاله خود توجه همگان را به ضعف توان پیش بینی تابع تقاضای پول مرسوم جلب کرد. در نتیجه این مقاله، مقالات و نوشتجات بسیاری پدید آمد که در آنها متغیرهای جدیدی را به معادلات قدیمی افزودند و تغییرات و تحولاتی را در نگرش ها به وجود آوردند.[2]
مساله دیگری که در ارتباط با ا ین نوشتجات وجود دارد آن است که مطالعات مربوط به تقاضای پول و بسیاری از مطالعات مربوط به تاثیر پول بر اقتصاد- مبتنی بر مجموعه ها و انباشته های پولی رسمی[3] (در حال حاضر شامل ,M1، 2 M،M3 و L) می باشند که این انباشته ها تحت روش خاصی (تجمیع به روش جمع ساده[4] روی مولفه های مالی دلخواه) ساخته شده ا ند. تجمیع پولی به روش جمع ساده حائز این ضعف است که از مزایا و نقاط قوت نظریه تجمیع[5] و یا پیشرفت های اخیری که در کار بست نظریه تقاضا برای مطالعه نهادهای مالی به وجود آمده است، استفاده ای به عمل نمی آورد. نوشتجات اخیرنشان می دهد، با توجهی که به تاثیرات احتمالی نوآوری های مالی و تغییرات و تحولات مقرراتی نشان داده اند، به بخشی از این مشکل پی برده اند. اینکه به طور مثال چگونه با نوآوری های مالی و تحولات مقرراتی برخورد شود یکی از چالش هایی بوده است که در این ارتباط پیش آمده و معمولاً هر بار منجر به ارائه تعریف مجددی از پول شده است (این تعریف مجدد از پول به صورت ارایه ترکیب جدیدی از مولفه های پولی و به منظور داخل کردن ویژگیهای در حال تحول و تغییر محصولات پولی نمونه (representative) به انجام می رسید). این رویکرد بی ساختار و بی نظام، به نظر می رسد که نتوانسته است به معیار پولی مورد توافقی دست یابد.
با توجه به اینکه محور اصلی این تحقیق بر نقد روش تجمیع پولی از طریق جمع ساده استوار است، لازم است در طول تحقیق بر مشکلات ناشی از روش فوق اشاره شود و موارد صحیح بودن استفاده از روش جمع ساده، از موارد ناصحیح آن بازشناسی شود.
حدوداً تا یک دهه پیش، تلاش هایی که برای نظام مند کردن و سازمان دادن به جستجوی یک تابع تقاضای پول با ثبات و یک معیار رضایت بخش و مناسب از پول بودن[6] در چارچوب دو پارادایم نظری خاص یعنی مکتب کینزی و مکتب پولیون صورت گرفته بود، تقریباً هیچ کمک جدی به اهداف و مقاصد مطالعات کاربردی و تجربی نکرد. از اینرو، برخی از مطالعات و نوشتجات به عنوان بدیل نظریه های فوق، ادبیاتی را به وجود آوردند که در پی ارائه راه حل مشکل فوق بود. این ادبیات عبارت است از گروهی از مطالعات منسجم درباره تجمیع پولی و رویکرد سیستم های تقاضا به تقاضای پول. این ادبیات جدید یک حرکت رو به جلو و ادامه داری است که تحقیقات اصلی در این چارچوب در دو حوزه پیگیری می شود: نخست ساختن انباشته های پولی[7] که هم منطبق با ویژگیهای نظریه تقاضا و هم منطبق با تخمین سیستم معادلات تقاضا برای داراییهای مالی باشد که محدودیت های نظریه تقاضا در آن به گونه ای دیده شوند که انطباق آن را با رفتار بهینه سازی عاملان اقتصادی تضمین نماید. البته باید متذکر شد که در حال حاضر نمونه ها و الگوهای مفیدی از کار بست ساختار معادلات همزمان- به ویژه رویکرد دارایی و رویکرد معاملاتی به تقاضای پول- آن گونه که در مدل میانگین- واریانس (mean-variance) جیمز توبین[8] (1958) و یا در مدل معاملاتی توصیف شده توسط جورگ ینهانس[9] (1978) ارائه شده، در دسترس است. اما ا ین رویکردها فاقد این مزیت هستند که انتخاب انباشته های پولی را با مساله «انتخاب مصرف کننده» یکی ببینند و اغلب از مزیت های نهفته در ساختارهای سیستم های معادلات همزمان در گزینش و انتخاب سبدی از داراییهای مالی، استفاده تمام و کمال نمی نمایند.[10]
با توجه به اینکه تحقیق حاضر در پی ارائه شاخص بهتری از حجم پول می باشد، لازم است ضمن مرور تعریف جاری پول، نقدهای تعریف جاری از منظر نظری و کاربردی ارائه شود و سپس چارچوب تئوریک بدیل در تعریف پول و روش تجمیع مولفه های پولی به تفصیل شرح داده شود.
فهرست مطالب:
فصل اول: ادبیات موضوع 2
مقدمه 3
تعریف پول 7
اهمیت تعریف پول 8
تعریف مرسوم پول 10
رویکردهای مختلف بدست آوردن
انباشته های پولی بدیل 12
آزمون جدایی پذیری ضعیف و انتخاب دارائی 15
وزن دهی به مولفهای دارائی 19
شاخص جمع ساده 23
نظریه اقتصاد خرد اقتصاد پولی 27
نظریه تجمیع 35
نظریه اعداد شاخص 40
ارتباط میان نظریه تجمیع،
نظریه اعداد شاخص و نظریه پولی 44
فصل دوم: داده های آماری 50
جدول (1-2) اجزای نقدینگی در اقتصاد ایران 52
جدول (2-2) مولفه های تشکیل دهنده پول 54
جدول (3-2) اطلاعات مربوط به
مولفه های سپرده های غیر دیداری
بانک ها و موسسه اعتباری توسعه 56
جدول (4-2) اطلاعات مربوط به
مولفه های سپرده های متفرقه
بانک ها و موسسه اعتباری توسعه 57
مراجع 63
این فایل ورد در 63 صفحه به خدمتتون ارئه میشود.