واژه نامه معماری سنتی ایران


واژه نامه معماری سنتی ایران

آبساب:
آجر تراش داده شده ای که با آجر دیگر در آب ساییده شده باشد.

آژند:
ملات خمیری است که فاصله میان مصالح را پر کرده، قطعات مختلف را به هم می چسباند.
(گلی باشد که بر روی خشت پهن کنند)

آمود:
آرایشی که پس از پایانکار ساختمان بر آن بیفزایند.
تزئین الحاقی، نماسازی سنگی، آجری، کاشیکاری و گچ بری

آهیانه :
به معنی جمجمه
در گنبدهای دو پوسته، پوسته زیرین را می گویند.

آسمانه: سقف

ازاره: بخشی از دیوار پایین است که معمولا برای استحکام بیشتر آمودی از سنگ و کاشی دارد.

اِسپر: دیوار جدا کننده
دیوارهایی که میان دو پایه باربر می سازند.
بخشی از نمای ساختمان که در و پنجره نداشته باشد.

اشکوب: طبقه، سقف
هر مرتبه از پوشش خانه طبقه

افراز: ارتفاع، بلندی، کرسی منبر

انبسان: مخالفت ، کنتراست

ایدری:
مصالحی که از محل برداشت می شود.

بستو:
نوعی قوس بیضی شکل است که در ساخت گنبد استفاده می شود و نسبت فاصله کانونی به دهانه 4 به 3 است.

بیز: به معنای تاب است و در معماری نوعی قوس بیضی شکل است.

پاکار: جای که طاق شروع می شود.

پالار: تیر حمال یا چیزی که شاه تیر روی آن قرار می گیرد.

پادجفت: ناقرینه سازی

پرچفت: تضاد،تنوع
کاری که برای بر هم زدن قرینه و یکنواختی در ساختمان انجام می دهند.

پشت بند: دیوار یا طاقی که در پشت ساختمان یا دیوار می سازند.

پنام: عایق
دستمال و پارچه ای که موبدان در جلوی دهان خود می آویختند.

پناه: در خانه یا ساختمان قسمت رو به آفتاب را می گویند.

پیمون: اندازه و مقیاس

پیلک: ستون باریک و کوچک

تابش بند: تیغه های نازکی که جهت جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب در جلوی اتاقها قرار گرفته است.

تویزه: دنده های اصلی پوشش طاق
لنگه، قالب و قوسی که با گچ و نی ساخته می شود.

جفت: قرینه سازی

چپبله: پوشش سردرگاه

چَفت: قوس

چِفت: بست

خوانچه پوشش:
قطعات مختلف کاربندی که بین دو تویزه را می پوشاند.

خشیخان: هواکش های روی پشت بام

رخبام: پیش آمدگی لبه بام و جایی که نما سازی تمام می شود.

ساو: الگو گرفتن از نگاره های طبیعی و دگرگون کردن آنها به شکل های ناب هندسی
در اصل ساییدن یا زدودن است.

سبویی: نوعی چَفت که از تقاطع دو بیضی بدست می آید.

فرسپ: شاه تیر

کلیل: یک نوع قوس کم خیز ایرانی بدون تیزه

لغاز: برجستگی عمودی کنار دیوارها

ورگرد: راهرویی که پیرامون بنا می گردد.

معقلی: گره سازی مختلط کاشی و آجر کاشی های رنگی و آجرها که زاویه آن تقریبا عمودی است.

نهاز: قسمتهای بیرون زده در پلان

هِره:
آجری که بصورت نره (عمودی) می گذارند
در خراسان خرند گفته می شود.

هرنو: سوراخ سقف

هشتی: تنها جای که از محیط بسته خانه بیرون می آمده و ارتباط با خارج داشت جهت ایجاد مکث
تقسیم و فضایی جهت انتظار
(هشت به معنی برجسته اس)

هشت و گیر:
نوعی گره سازی تزئینی
برجسته و فرورفته

هلوچین: تاب، سهمی
قوس نیم تخم مرغی (نیم بیضی) شکل، نوع معمول چَفت در شمال ایران – طاق باربر

هور: طرح یا پروژه

یزدی بند: نوعی آرایش در زیر پوشش


سعیدسان تابع قوانین جاری کشور جمهوری اسلامی ایران در زمینه حقوق مولفین و ناشرین است، چنانچه نسبت به محتوای این صفحه صاحب حق نشر هستید و درخواست حذف آن را دارد، خواهشمند است از طریق این لینک به ما اطلاع دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *