کمال‌الدین حسین واعظ کاشفی

(۸۴۰ ه‍ ق در سبزوار – ۹۱۰ ه‍ ق در هرات)

  مدتی را در زادگاهش به وعظ و سخنرانی گذراند سپس به نیشابور و سپس مشهد نقل مکان کرد. گفته می‌شود که در سال ۸۴۰رؤیایی دید که در آن روح سعدالدین کاشغری-صوفی نقشبندی که به‌تازگی درگذشته بود-او را به آمدن به هرات فرا می‌خواند.[۲] در هرات آنچنان تحت تأثیر عبدالرحمان جامی-عارف و شاعر بزرگ پارسی‌گوی و جانشین کاشغری-قرار گرفت که نه‌تنها به طریقت نقشبندی وارد شد بلکه با خواهر او نیز ازدواج کرد.

ملا حسین کاشفی تالیفات گرانقدر و مهمی دارد. مهمترین تالیفش انتخاب گزیده ای از مثنوی به نام لباب و انتخاب گزیده مجددی از کتاب اخیر به نام “لب الالباب مثنوی” مشتمل بر حدود یک چهارم مثنوی مولوی است که به طریق موضوعی و در سه بخش شریعت، طریقت و حقیقت طبقه بندی گردیده است.

در مقدمه کتاب چنین گفته است:«… لاجرم جهت انفجار میاه1 این معانی سه عین2 متعین ساخت، که عین اول جامع اطوار شریعت باشد، و عین دوم مخزن اسرار طریقت و عین سوم مطلع انوار حقیقت. و باز اجراء زلال نوال5، هر عینی را چند نهر (کلا 16 نهر) که مشتمل بر رشحات4 مطهر و مظهر تفاصیل جمل5 آن باشد مقرّر کرد. و در هر محل که سخن مستدعی بسطی یا مقتضی توضیحی خواهد بود، فی الجمله به طریق خیر الکلام در آن باب شروعی خواهد رفت…».

 کتاب اخلاق محسنی که  شبیه اخلاق ناصری خواجه نصیر است.

“انوار سهیلی” شرح و نقد منثور “کلیله و دمنه” در چهارده فصل است که به درخواست امیر نظام‌الدین شیخ احمد سهیلی نوشته شده.

 کتاب” روضه الشهدا” ، مشتمل بر اولین حکایات پرسوز و گداز در مصائب اهل بیت است . اصطلاح “روضه خوانی”، به دلیل استفاده روضه خوانان از این کتاب، مصطلح گردید.

تفسیر حسینی: تفسیری از قرآن که مابین سال‌های ۸۹۷ و ۸۹۹ و به نام علی‌شیر نوایی به رشته تحریر درآمد.

 1 میاه : آب ها .جمع ماء

2 عین : چشمه

3 نوال : نصیب. بهره

4 رشحه : ترشح. قطره

5 جمل : خلاصه

موقعیت مزار واعظ کاشفی

عکسی از مقبره واعظ کاشفی(زمستان 92 ه ش)

منبع: سایت هرات باستان