مقدمه :
تاریخچه خدمات بیمارستانی
پزشکی یکی از پر سابقه ترین نهادهای اجتماعی – فرهنگی است که به علت پیوستگی و قرابت آن با حیات انسانی از پدیده هایی است که انسان به طور مستقیم با آن در تماس میباشد. تاریخ بیمارستان با تاریخ پزشکی در هم آمیخته و در حقیقت رشد و پیشرفت بیمارستان متاثر از پیشرفت و توسعه روز افزون دانش و تکنولوژی پزشکی است.
علم پزشکی بصورت بخشی از نیاز انسان و تمایل او به بقاء، سابقه ای بس طولانی دارد.
مدارک تاریخی نشان میدهد که تحولات مربوط به امر پزشکی در بابل 600 سال قبل، یعنی 4000 سال پیش از یونان آغاز گشته است. همچنین مصر وارث یکی از کهن ترین سنت های پزشکی بوده است. در شرق آسیا و در تمدن باستان طب رونقی به سزا داشت. در منطقه دیگر آسیا، در سرزمین هندوستان تاریخ طب قدمت بسیاری دارد و میتوان گفت که هندوان از نخستین ملت هایی بودند که به ساختن بیمارستان مبادرت ورزیده اند.
آریایی های قدیم بهداشت و پیشگیری از بیماری ها را بوسیله روش های خاص خود در صدر وظایف خویش می شناختند. آریایی ها در دستگاه حکومتی و دسته ها و اقوام کشور، مقررات و فرمانهای درست پزشکی و بهداشتی داشتند.
به استناد نوشته های به جای مانده اوستایی پنج دسته از پزشکان در زمان های پیش در ایران باستان شناخته شدهاند که از نظر وظیفه و کیفیت کار و تخصص کاملا از هم تمیز داده شدهاند:
1 آشو پزشک: پزشکی به کمک قانون مقدس اشا (پاکی) بیمارانش را درمان می کرده است.
2 داد پزشک: پزشکی که به کمک قانون درمان میکند، کسی است که روش های درمانی او به کمک«داشا» (قانون – داد – حق) و کاربرد روش های مخصوص بوده و وظایف درمانی ویژه ای را به بیماران خود فرمان میدهد.
3 ارور پزشک: پزشکی که به کمک عصاره گیاهان و دارویی گیاهی بیماری بیماران خویش را درمان می کرده است.
4 کارد پزشک: پزشکی که به کمک کارد درمان میکند، کسی است که روش درمانی او با کمک ابزار و آلات جراحی که وی برای درمان جسم بیماران به کار می برده، انجام می گرفته است.
5 مانتره پزشک: پزشکی که به کمک کلمات و وردهای مقدس و آسمانی درمان می نموده است.
در زمان ساسانیان دانشگاه جندی نیشابور پایه گذاری گردید و در بیمارستان مشهور جندی شاپور، پزشکان با روش های پزشکی به مداوای بیماران و تدریس طب و تحقیق می پرداختند.
پس از ظهور اسلام با رشد علوم و فنون و اهمیتی که دین برای بهداشت قائل است و دستورات اکیدی که در باب نظافت و پاکیزگی دارد، مردم شهرهای اسلامی نیز در دوران شکوفایی خود از پاکیزگی و بهداشت چشمگیری برخورد شدند.
پزشکی در این دوره به مانند سایر دانش ها از توسعه زیادی برخوردار گردید و کتاب های زیادی از یونانی و سایر زبان ها به عربی ترجمه و تدریس گردید و کتابهای بسیاری نیز به زبان عربی به رشته تحریر در آمد و بتدریج بیمارستانهایی به شیوه بیمارستان جندی شاپور ساخته است.
در صدر اسلام به هنگام جنگ ها محل خاصی برای نگهداری مجروحین جنگی اختصاص داده میشد و پس از آن اولین بیمارستان (دار المرضی) در دوره ولید عبدالملک ششمین خلیفه اموی (سال 86 هجری) در شهر دمشق ایجاد شد که فعالیت آن محدود به نگهداری جذامیان و معلولین بود.
از بیمارستان های معروف آن دوره از بیمارستان ری میتوان نام برد که در سده سوم و چهارم در ایران بوده و رازی پزشک نامدار ایرانی برای مدتی ریاست آن را به عهده داشته است.
در عهد عضد الدوله دیلمی به تدریج خدمات بیمارستانی متداول تر شد. بیمارستان عضدی در بغداد به سال 372 هجری افتتاح شد. این بیمارستان تا مدت ها یکی از مراکز بزرگ درمان بیماران و تدریس علم طب بود. این بیمارستان تا سال 630 هجری برپا و دایر بوده است.
غیر از بیمارستان های مذکور در آثار مورخان و نویسندگان و سیاحان از وجود بیمارستان هایی در سایر شهرها و بلاد اسلامی نام برده شده است.
در قلمرو ممالک اسلامی دو نوع بیمارستان وجود داشته است:
1 بیمارستان های ثابت 2 بیمارستان های منقول
از نقطه نظر درمان بیمارستان به دو بخش بیرونی و اندرونی (به ترتیب سرپایی و بستری) تقسیم می شده است.
پس از دوران اوج تمدن اسلامی به تدریج دانش پزشکی نیز به همراه سایر علوم و فنون رو به افول گذارد.
پس از کنفرانس بینالمللی که به سال 1279 هجری شمسی برابر با 1900 میلادی در پاریس منعقد شد و نماینده ایران نیز قطعنامه آن را امضاء کرد، اولین مجلس حفظ الصحه دولتی در سال 1284 در تهران تشکیل گردید و نظام نامه ای برای مجلس مزبور نوشته شد. این مجلس تا اواخر سال 1299 برقرار بود تا اینکه در سال 1300 شمسی «وزارت صحیه و امور خیریه» تاسیس شد و چند ماهی به این نام بود و سپس به نام «اداره کل صحیه مملکتی» نامیده شد و آن ضمن تشکیلات وزارت کشور اداره میشد.
در اواخر سال 1299 و اوائل سال 1300 شمسی بنگاه پاستور ایران در تهران تاسیس شد. در سال 1300 مدرسه داروسازی وابسته به مدرسه طب دار الفنون شروع به کار نمود.
در سال 1310 موسسه رادیولوژی تکمیل شد و در سال 1313 بیمارستان فیروز آبادی در تهران و جذامخانه مشهد بنیاد نهاده شدند و در سال 1320 اداره کل صحیه مملکتی به وزارت بهداری تبدیل شد.
در اروپا در دوره قرون وسطی دانش پزشکی نیز تحت تسلط کلیسا در آمده و بهر ترتیب بیمارستان از دوره قرون وسطی تا کنون «به ویژه در اروپا» تحولاتی را پشت سر گذاشته که میتوان آن را به سه دوره متمایز تقسیم نمود:
1نظام سنتی
2 ملی شدن مراکز درمانی و جدایی مذاهب از درمان
3 تخصص گرایی و توسعه مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانها
به همین ترتیب بیمارستانها که در واقع ستون فقرات مراقبت های بهداشتی درمانی جوامع را تشکیل میدهند از جنبه های فرهنگی، اخلاقی، علمی و تکنولوژیکی متحول شدند و بخش های پزشکی تخصصی تر و فرعی تر شده و مهارت حرفه ای کارکنان آن بستر شد. در مورد تخصص های مختلف پزشکی در بخش های بعد توضیحاتی آورده شده است.
نگاهی به سیاست گذاری ها در احداث بیمارستان در ایران
معیارهای ارزشیابی بیمارستان ها چند سالی است که نسبت به گذشته تغییر کرده است متولی این امر ابتدا بهداری های مناطق مختلف بودند ولی چند سالی است که به طور کلی بیمارستان های شهر تهران تحت حمایت و نظارت سه دانشگاه پزشکی علوم پزشکی ایران، شهید بهشتی و دانشگاه تهران قرار گرفته اند. بحث ارزشیابی بیمارستان ها و عملکرد آنها و نحوه بهره برداری بیمارستان ها مربوط به حوزه معاونت سلامت وزارت بهداشت است.
رختشوی خانه و استریل و اتو کلاو | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
12 | پذیرش لباسها و ملحفه های کثیف | 1 | |
30 | جداسازی و ضد عفونی | 2 | |
50 | رختشوی خانه | 3 | |
35 | اطوکشی | 4 | |
35 | اتوکلاو | 5 | |
30 | ضد عفونی تخت و ویلچر | 6 | |
5 | انبار نگهداری ظروف استریل | 7 | |
20 | استراحت پرسنل | 8 | |
14 | سرویس بهداشتی | 9 | |
20 | دوخت و دوز و تعمیرات لباسها | 10 | |
45 | انبار تحویل لباس و ملحفه ی تمیز | 11 | |
15 | مسئول رختشوی خانه | 12 | |
311 | جمع | 435=40%×311 |
آشپزخانه و غذاخوری | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
15 | بارانداز | 1 | |
30 | انبار زیر صفر | 2 | |
30 | انبار بالای صفر | 3 | |
10-12 | انبار مواد و ظروف | 4 | |
10-12 | انبار نمک | 5 | |
10-12 | انبار ظروف یکبار مصرف | 6 | |
10=12 | انبار کاغذ و لوازم | 7 | |
10-12 | انبار پتو و ملحفه | 8 | |
10-12 | انبار کپسول اکسیژن | 9 | |
10-12 | انبار نان | 10 | |
35 | انبار مواد غذایی خام | 11 | |
50 | انبار روز | 12 | |
11 | آماده سازی قبل از پخت | 13 | |
150 | پخت غذا | 14 | |
20 | توزیع غذا | 15 | |
150 | سالن غذاخوری | 16 | |
20 | شستشوی ظروف | 17 | |
12 | مسئول آشپزخانه | 18 | |
16 | 2 | اتاق پرسنل | 19 |
6 | 3 | سرویس بهداشتی | 20 |
50 | انبار هفته | 21 | |
100 | انبار ماهیانه | 22 | |
617 | جمع کل1045=40%×747 |
تأسیسات | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
65 | اتاق تأسیسات | 1 | |
20 | اتاق مسئول تأسیسات و پرسنل | 2 | |
20 | انبار قطعات | 3 | |
20 | انبار وسایل تعمیراتی | 4 | |
15 | بارانداز | 5 | |
20 | برق اضطراری | 6 | |
50 | انبار وسایل و لوازم | 7 | |
150 | موتور خانه | 8 | |
100 | دیزل خانه | 9 | |
260 | جمع کل364=40
%×260 |
||
اداری | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
4 | اطلاعات و نگهبانی | 1 | |
15 | خدمات | 2 | |
12 | حراست | 3 | |
15 | روابط عمومی | 4 | |
30-40 | بایگانی و دبیرخانه | 5 | |
25 | حسابداری | 6 | |
15 | مدیر حسابداری | 7 | |
15 | معاون آموزشی | 8 | |
20 | رئیس | 9 | |
12 | منشی | 10 | |
12 | آبدارخانه | 11 | |
20 | انتظار | 12 | |
15 | سرویس بهداشتی | 13 | |
15 | معاون اداری و مالی | 14 | |
20 | مدیر داخلی بیمارستان | 15 | |
15 | مسئول بهداشت بیمارستان | 16 | |
15 | مدیر پرستاری بیمارستان | 17 | |
12 | صندوق | 18 | |
5 | پذیرش بیمارستان | 19 | |
10 | اتاق کشیک بیمارستان | 20 | |
12 | نماینده نیروی انتظامی | 21 | |
12 | اتاق نماینده بیمه | 22 | |
40 | نمازخانه | 23 | |
40 | کنفراس | 24 | |
371 | جمع کل519=40%×371 |
درمانگاه | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
4 | اطلاعات و نگهبانی | 1 | |
20-25 | پزشک عمومی | 2 | |
25 | 4 | اتاق معاینه | 3 |
6 | 4 | رختکن | 4 |
15-20 | پزشک کودکان | 5 | |
25 | چشم پزشک | 6 | |
25-30 | دندان پزشک | 7 | |
8 | تاریکخانه | 8 | |
15 | اتاق استراحت کادر | 9 | |
12 | 2 | اتاق تزریقات | 10 |
14 | سرویس بهداشتی عمومی و پزشک | 11 | |
14 | پذیرش درمانگاه | 12 | |
اورژانس | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
36 | اتاق رئیس اورژانس | 1 | |
40 | مسمومین | 2 | |
23 | ایزوله | 3 | |
9 | گان | 4 | |
14 | سرویس | 5 | |
25-30 | تروما | 6 | |
15 | اسکرپ | 7 | |
8 | استریل فرعی | 8 | |
25 | پزشک کشیک | 9 | |
30 | اتاق استراحت بیماران (کودکان) | 10 | |
30 | اتاق استراحت بیماران (آقایان) | 11 | |
30 | اتاق استراحت بیماران (خانمها) | 12 | |
22 | سروم تراپی | 13 | |
16 | ایستگاه پرستاری | 14 | |
20 | اتاق دارو | 15 | |
55 | استراحت | 16 | |
20 | اتاق جراحی | 17 | |
40 | سالن جراحی | 18 | |
7 | اتاق کثیف | 19 | |
7 | اتاق تمیز | 20 | |
15 | سرویس بهداشتی | 21 | |
486 | جمع کل680=40%×486 |
بخش کودکان | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | استراحت کادر | ردیف |
30 | ایستگاه پرستاری | 1 | |
12 | اتاق دارو | 2 | |
12 | اتاق استراحت | 3 | |
30 | اتاق کودکان سنین 5 و بالاتر | 4 | |
30 | اتاق کودکان سنین 2 تا4 | 5 | |
30 | اتاق نوزادان | 6 | |
15 | اتاق پرسنل خدماتی | 7 | |
20 | اتاق پزشک | 8 | |
4 | سرویسها | 9 | |
183 | جمع کل256=40%×183 |
بخش زنان و زایمان | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
10 | پذیرش | 1 | |
20 | مامای کشیک | 2 | |
16 | ایستگاه پرستاری | 3 | |
15 | استراحت کادر | 4 | |
25 | اتاق مادران | 5 | |
12 | اتاق درد | 6 | |
25 | اتاق زایمان | 7 | |
20 | شستشوی کودکان | 8 | |
8 | نوزادان مشکوک | 9 | |
43 | اتاق عمل | 10 | |
20 | لابی و سالن انتظار | 11 | |
8 | آبدارخانه و تقسیم غذا | 12 | |
222 | جمع کل310=40%×222 |
بخش بستری | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
14 | 2 عدد مرد و زن | سرویس عمومی | 1 |
24 | 2 عددمرد و زن | اتاق استراحت | 2 |
12 | 2 عددمرد و زن | سرویسها | 3 |
12 | ایستگاه پرستاری | 4 | |
30 | استراحت | 5 | |
20 | دارو | 6 | |
15 | اتاق ایزوله | 7 | |
21 | اتاق پزشک | 8 | |
15 | اتاق پرسنل | 9 | |
12 | توالت | 10 | |
6 | حمام | 11 | |
2.5 | گان | 12 | |
231.5 | جمع کل324=40%×231.5 |
بخش خدماتی و تسهیلات تکمیلی | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
40 | اتاق های عمل | 1 | |
20 | آزمایشگاه | 2 | |
20-30 | رادیولوژی | 3 | |
50 | ICU | 4 | |
50 | CCU | 5 | |
48 | آشپزخانه | 6 | |
14 | سرویسهای کارکنان | 7 | |
12 | رختکن پرسنل | 8 | |
50 | غذا خوری | 9 | |
80 | انبارها | 10 | |
20 | داروخانه | 11 | |
12 | سردخانه و تحویل اجساد | 12 | |
10 | اتوکلاو و استریل لباسها و ظروف | 13 | |
450 | موتورخانه | 14 | |
876 | جمع کل1226=40%×876 |
اتاقهای عمل | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
40-48 | سالن عمل | 1 | |
13 | اتاق کثیف | 2 | |
17 | اتاق تمیز | 3 | |
9 | اسکرپ | 4 | |
17 | رختکن پزشک | 5 | |
10 | راهروی استریل | 6 | |
15-20 | ورودی بیمار | 7 | |
15=20 | خروجی بیمار | 8 | |
70 | ریکاوری | 9 | |
4*4 | متخصص بیهوشی | 10 | |
16 | آماده سازی قبل از عمل | 11 | |
16 | آماده سازی بعد از عمل | 12 | |
16-20 | اتاق پزشکان | 13 | |
21 | اتاق رئیس بخش جراحی | 14 | |
50 | اتاق جلسات | 15 | |
14 | سرویسها | 16 | |
4*4 | اتاق بیهوشی | 17 | |
12 | ایستگاه پرستاری | 18 | |
404 | جمع کل565=40%×404 |
سردخانه و تحویل اجساد | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
20 | ورودی و انتظار همراهان | 1 | |
12 | پذیرش | 2 | |
12 | پرسنل سردخانه | 3 | |
12 | انبار تمیز و انبار کثیف | 4 | |
15 | 2 | آماده سازی | 5 |
14 | 1 | سردخانه اجساد | 6 |
100 | جمع کل140=40%×100 |
بخش آزمایشگاه | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
6 | پذیرش | 1 | |
11 | 2 | جمع آوری نمونه ها(ادرار –مدفوع -خون) | 2 |
20 | 2 | محل جمع آوری نمونه ها | 3 |
16 | اتاق شستشو | 4 | |
15 | میکروبیولوژی | 5 | |
15 | مسئول آزمایشگاه | 6 | |
15 | 2 | اتاق پرسنل | 7 |
15 | کشت انگل | 8 | |
100 | سالن آزمایشگاه | 9 | |
243 | جمع کل340=40%×243 |
بخش رادیولوژی | |||
مساحت به مترمربع | تعداد | نام قسمت | ردیف |
18 | انتظار | 1 | |
28 | سالن رادیولوژی (اتاق اشعه) | 2 | |
15 | اتاق کنترل | 3 | |
10 | تاریکخانه | 4 | |
8 | رختکن | 5 | |
13.5 | پذیرش | 6 | |
20 | ایستگاه پرستاری | 7 | |
13.5 | پذیرشICU | 8 | |
15 | اتاق پرسنلICU | 9 | |
20 | اتاق داروICU | 10 | |
50 | اتاق بیمارانICU | 11 | |
18 | انتظارICU | 12 | |
300 | جمع کل420=40%×300 |
دانلود فایل پاورپوینت ریز فضاها و دیاگرام بخش های داخلی بیمارستان
فرمت فایل: پاورپوینت دیاگرام |
تعداد صفحات: 66 |
دانلود رایگان با لینک مستقیم |
حجم: 4.24 مگابایت |
هزینه دانلود: 30 صلوات هدیه به روح حضرت فاطمه (س) و سلامتی و ظهور آقا امام زمان (عج) |
فرمت فایل: فایل ورد ریز فضاها |
تعداد صفحات: 11 |
دانلود رایگان با لینک مستقیم |
حجم: 280 کیلوبایت |
هزینه دانلود: 20 صلوات هدیه به روح حضرت فاطمه (س) و سلامتی و ظهور آقا امام زمان (عج) |
تبلیغات: بـیمارستان 160 تخته خوابی به همراه تک به تک ریز فضاها