پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
پلکان یک راه ارتباطی است که دو سطح مختلف را به هم ارتباط می دهد و انسان با انرژی خود ان را طی می کند .در واقع پله تکیه گاهی برای پا هنگام بالا رفتن است.
● مقدمه
طراحی معماری به نیازمند است تا پاسخگوی یک عملکرد مناسب باشد. پلکان وسیله معمول دستر در بین طبقات ساختمان است.پلکان روشها و سیستمهایی را باید طوری ساخت که امکان دسترسی اسان و راحت ساده و ایمنی را توسط پله ها به بالا و پایین فراهم سازد.
● تعریف پله
پلکان یک راه ارتباطی است که دو سطح مختلف را به هم ارتباط می دهد و انسان با انرژی خود ان را طی می کند .در واقع پله تکیه گاهی برای پا هنگام بالا رفتن است.
● انواع پله
▪ فرم پله
▪ جنس پله
▪ کاربری
● فرم پله:
▪ راه پله مستقیم
▪ راه پله با پله های مایل
▪ راه پله ۴/۱ چرخش در بالا
▪ راه پله ۴/۱ چرخش در پایین
▪ راه پله ۴/۱ چرخش در بالا و پایین
▪ راه پله ۴/۱ چرخش در بالا و پایین در جهت مخالف
▪ راه پله مستقیم با پاگرد
▪ راه پله مستقیم با ۴/۱ دور چرخش
▪ راه پله مستقیم با نیم دور چرخش
▪ راه پله پاسگی همراه با چرخش
▪ راه پله با ستون پله باز با پاگرد
▪ راه پله سلطنتی
▪ راه پله با سه پلکان مستقیم و یک پاگرد
▪ راه پله با چهار پلکان
▪ راه پله قوسی
▪ راه پله سبدی با پاگرد
▪ راه پله نیم دور چرخش
▪ راه پله بیضی
▪ راه پله حلزونی یا مارپیچی
▪ راه پله هندسی
● از نظر جنس:
▪ پله های چوبی
▪ پله های فولادی
▪ پله های سنگی
▪ پله های بتنی
▪ پله های پلکسی
▪ پله های چوبی-فلزی
● از نظر کاربری:
در این بخش پله ها از نظر کاربرد در موقعیت مکانی مورد بررسی قرار می گیرند. این مبحث شامل دسته بندی هایی است که در زیر به آن اشاره می کنیم.
▪ پله های آموزشی
▪ پله های اداری
▪ پله های تجاری
▪ پله های فرار
▪ پله های مراکز تفریحی
▪ پله های بیمارستان
▪ پله های هتل
▪ پله های شهری
▪ پله های مسکونی
▪ پله های بیرونی
● اجزاء پله
۱) کف پله:
به سطح فوقانی پله گفته می شود،یعنی محل گذاشتن کف پا برای بالا رفتن یا پایین آمدن از پله.
۲) ارتفاع پله:
فاصله عمودی کف های دو پله متوالی را ارتفاع پله می گویند.میزان تغییرات ارتفاع پله به مکان و موقعیت پله بستگی دارد.
۳) پیشانی پله:
به قطعه عمودی که میان دو کف پله متوالی قرار می گیرد گفته می شود
۴) گونه پله:
سطـح بغـل پلـه را می گوینـد.
۵) عرض پله:
به فاصله بین گونه های پله گفته می شود و به مکان و تعداد استفاده کنندگان از پلکان بستگی دارد.
۶) لب پلـه:
پیش آمدگی کف پله از پیشانی ،لب پله نامیده می شود. وجود آن موحب بزرگ تر شدن کف پلـه می شود.
۷) شیار کف پلـه:
در کف پله شیار هایی در امتداد عرض پله ایجاد می کنند. این شیار ها از لیز خوردن افراد جلوگیری می کنند.
۸) ردیف یا خیز پلکـان :
به مجموعه پله های متوالی بین دو اختلاف سطح ردیف پله گفته می شود. در هر ردیف پله حداقل سه پله متوالی وجود دارد.
۹) خط مسیر پلـه :
این خط محل شروع و ختم پله را مشخص می کند. خط مسیر پله در روی پلان و وسط عرض پله ها مشخص می شود .
۱۰) خط شـیب پلـه :
این خط ، لبه پله های یک ردیف پله را به یکدیگر وصل می کند.
۱۱) زاویه شـیب پلـه :
به زاویه بین شیب پله با افق ، زاویه شیب پله گفته می شود . زاویه شیب پله رابطه مستقیم با ارتفاع پله و رابطه معکوس با کف پله دارد.
۱۲) حجم پلـه :
به ضخامت سقف زیر یک ردیف پله گفته می شود.
۱۳) طول پلـه :
به طول افقی یک ردیف پله گفته می شود یعنی از لبه اولین پله تا انتها کف آخرین پله در یک شیب .
۱۴) پا گـرد :
ایستگاه ما بین پله ها که برای رفع خستگی ساخته می شود به پاگرد پله معروف است و حداقل برابر عرض یک کف پله است.
۱۵) نرده پلـه :
وسیله ای است که برای جلوگیری از سقوط اشخاص ، در طرفین ردیف پله ها نصب می شود.
۱۶) دست انداز پلـه :
این وسیله بر روی نرده و به موازات خط شیب پله نصب می شود .
۱۷) چشم پلـه :
به فاصله بین دو ردیف پله گفته می شود .(یعنی شکاف بین دو بازوی پلکان)
● سیستم ساختاری :
در اینجا پله ها بر حسب جنسیت و پایه و اساس هایی که برای نصب ساختار آنها استفاده می شوند دسته بندی شده اند.
الف) موادی که برای ساختار پلکان استفاده می شوند.
ب) سیستم نصب و نگهداری پله ها
▪ موادی که برای ساختار پلکان استفاده می شود
۱) فولاد
۲) بتن
۳) سنگ
۴) چوب
۵) پلکسی
▪ پله های فولادی:
ساختار فولادی متشکلند از شمشیری هایی که از صفحات فولادی فشرده ساخته شده اند. این پله ها سبکتر از انواع دیگر پله هستند و تنظیم مقاومت در برابر آتش برای این پله ها خیلی مهم است.
▪ پله های بتنی:
شکل معمول پلکان بتن مسلح به صورت پلکان ½ گردش می باشد . در اکثر ساختمان های دو طبقه به عنواع پلکان دسترسی یا فرار استفاده می شود.
▪ پله های سنگی:
امروزه به خاطر کمبود و قیمت بالای سنگ طبیعی این نوع پله ها از سنگ ریختگی یا بتن ساخته می شوند. پله ها را می توان با همان رویه طبیعی سنگی یا بتنی باقی گذاشت اما معمولا از نوعی پوشش استفاده می شود تا سطح ضد لغزشی به وجود آید.
▪ پله های چوبی:
پله های چوبی عمر مفید کوتاهی دارند و در برابر آتش سوزی هم مقاومت کمی دارند اما با روشهای کامل سازی می توان تا حد مشخصی آنها را مقاوم کرد. رشته پلکانهای چوبی در واقع پلکان سنتی خانه های دو یا چند طبقه ای هستند که در آنها مسئله مقاومت در برابر آتش سوزی استفاده از پلکان بتنی را ضروری نمی سازد.
مراقب پله‌ها باشید
سالمندان به سادگی ممکن است از روی پله‌ها لیز بخورند و به خودشان صدمه بزنند
بنابراین مهم است که احتیاطاتی را برا جلوگیری از سقوط از پله رعایت کنید.
● از جمله به این نکات توجه داشته باشید:
▪ هم در بالا و هم در پایین پله‌ها کلید برق نصب کنید، یا چراغ‌‌های حساس به حرکت به پلکان بیفزایید.
▪ اطمینان حاصل کنید که تمام مسیر پلکان نور کافی دارد؛ یک چراغ قوه را در یک کشوی مجاور قرار دهید.
▪ در هر دو طرف پله‌ها میله دستگیره قرار دهید.
▪ پله‌ها ارا خالی از ابزارها و اشیای اضافی نگهدارید.
▪ در پله‌های چوبی یک سطح غیرلغزنده به آنها اضافه کنید. در پله‌هایی که با فرش یا موکت پوشیده شده‌اند، از فرش‌های تیره یا خیلی ضخیم که دیدن آنها مشکل است، اجتناب کنید.
▪ پوشش پله‌ها اعم از تخته یا فرش را در وضعیت مناسب و ثابت‌شده نگهدارید .
راه پله ها،هويت يک ساختمان
مبحث دکوراسيون و اهميت پرداختن به آن، تنها به فضاي داخل هر خانه محدود نمي شود. اگر در يک مجموعه آپارتماني زندگي مي کنيد، همان طور که براي داشتن مطلوب ترين فضا در داخل چهارديواري محيط زندگي تان، در انتخاب پوشش هاي سطوح، لوازم کاربردي و دکوراسيوني و در نهايت، چيدن آنها دقت و بررسي مي کنيد، دکوراسيون فضاهاي عمومي ساختمان را نيز که همزمان به کليه اهالي ساکن در آپارتمان تعلق دارد مورد اهميت قرار دهيد; زيرا اولين صحنه هايي که نظر بيننده را در وهله اول ورودش به داخل يک ساختمان، حتي با هدف ورود به خانه شما، به خود جلب مي کند، شرايط ظاهري و همچنين دکوراسيون آن است. در واقع اين مشخصات ظاهري، هويت يک ساختمان و ساکنين آن را نشان مي دهد. در مطلب زير که برگرفته از سايت تبيان است با توجه به ميزان اهميت موضوع و با هدف کمک به هر چه زيباتر و راحت تر شدن محيط ساختمان محل زندگي تان، به ارائه پيشنهادهايي با موضوع معماري داخلي و دکوراسيون فضاهاي عمومي مي پردازيم. همان طور که مي دانيد، آپارتمان ها به جهت وسعت، تعدد طبقات و واحدهاي هر طبقه، به دو دسته اصلي تقسيم مي شوند:
1 ) آن دسته از آپارتمان هايي که داراي طبقات و واحدهاي بسيار بوده و به آنها برج و يا مجتمع مسکوني اطلاق مي شود.
2 ) دسته ديگر از آپارتمان ها که تعداد طبقات کمتري داشته (معمولا کمتر از 7 طبقه) و در هر طبقه نيز حداقل يک واحد و حداکثر 3 تا 5 واحد وجود دارد. اين قبيل آپارتمان ها در شهري مانند تهران و با اين جمعيت کثير، درهر کوچه و پس کوچه اي به وفور ديده مي شود. در واقع امروزه درصد زيادي از خانواده ها در اينگونه آپارتمان ها زندگي مي کنند. هنگامي که به فضاهاي عمومي يک ساختمان اشاره مي شود، منظور محيط هايي شامل حياط، پارکينگ، راهروها، راه پله ها و در برخي آپارتمان ها مکان هايي که تسهيلات ويژه اي مانند استخر، سونا، جکوزي و… در آن واقع شده اند و همچنين در برج ها و مجتمع هاي بزرگ، فضاهايي هال مانند به نام لابي است.
توجه: فضاهاي عمومي مورد نظر در اين مبحث، راه پله ها، راهروها و پاگردها در آپارتمان هاي معمولي هستند.
به طور کلي اولين گام در طراحي دکوراسيون هر مکاني، انتخاب پوشش ها است که در فضاهاي ياد شده در فوق، اين مسئله به جهت جابه جايي و مشکلات ناشي از اسباب کشي ساکنين، از اهميت بيشتري برخوردار است، زيرا در اين قبيل آپارتمان ها، حتي با وجود سيستم آسانسور در ساختمان، آسانسورها به جابه جايي افراد تعلق دارند و با توجه به محدوديت هايي که براي حمل بار در نظر گرفته شده، جابه جايي لوازم و اثاثيه بايد از همين مکان هاي گذر (راه پله ها، پاگردها و راهروها) انجام گيرد; لذا مهم ترين مشخصه اي که به لحاظ معماري، يک راه پله و پاگرد بايد دارا باشد، وسعت کافي براي جابه جايي و حمل بار است.
نکته: براساس استانداردهاي معماري ساختمان، در خانه هايي که هر مجموعه از پلکان براي رسيدن به يک پاگرد به موازات ديگري در سطح کمي بالاتر و پايين از آن واقع شده است، عرض پله ها حداقل يک متر، عرض پاگرد حداقل يک متر تا يک متر و 20 سانتيمتر و طول پاگرد حداقل 2 متر و 10 سانتيمتر بايد در نظر گرفته شود. ولي در شرايطي که آسانسور در ميان پلکان واقع شده و يا چنين فضايي خالي در نظر گرفته شده باشد، وجود پاگردي با طول حداقل 3 متر و 60 سانتيمتر و عرض حداقل يک متر نياز است.
پوشش ديوارها
با توجه به موارد ياد شده در فوق، به جهت شرايط راه پله ها، بيشترين صدمات در هنگام جابه جايي لوازم مربوط به ديوارهاي راه پله ها و پاگردها است; در نتيجه بهترين مواد براي پوشش ديوار چنين مکان هايي، استفاده از سنگ در سطح کلي و يا لااقل نيمه بيشتري از ديوار است. به اين ترتيب، در اثر برخورد لوازم با ديوار ديگر ضايعه اي به آن وارد نمي شود. خاصيت ديگري که براي پوشش ديوارهاي چنين فضاهايي ضروري است، قابل شست وشو بودن آنها است که در اين راستا سنگ علاوه بر مقاومت به راحتي قابل شست وشو نيز است. حال اگر به جهت مصلحت مالي، سازنده يک ساختمان براي پوشش ديوار اين فضاها، از سنگ، تنها در قسمت پايين ديوار و يا نيمه آن استفاده کرده باشد، قسمت هاي باقي مانده بايد با رنگ روغني پوشيده شوند. اگرچه به اين طريق مقاومت ديوار حفظ نمي شود ولي لااقل پوششي قابل شست وشو برروي آن قرار مي گيرد.
کفپوش
براي کفپوش فضاهاي ياد شده نيز سنگ بهترين انتخاب محسوب مي شود. زيرا همان طور که در بالا اشاره شد، سنگ هم مقاومت بسياري دارد و هم شست وشوي آن بسيار راحت است; در صورتي که سراميک با توجه به آن که، به جهت وجود لعابي برروي سطح آن نسبت به سنگ بهتر پاک و تميز مي شود ولي مقاومت پايين تري داشته و امکان شکستن، ترک خوردگي و لب پريدگي آن به خصوص در هنگام اسباب کشي و برخورد لوازم بسيار وجود دارد. لذا کفپوش مناسبي براي اين منظور محسوب نمي شود. کفپوش هاي چوبي نيز از آنجا که نيازمند مراقبت هاي ويژه و بيشتر نسبت به سنگ هستند و در واقع دوام زيادي براي استفاده پي در پي و بدون توجه ندارند، توصيه نمي شود.
مناسب ترين رنگ ها
با توجه به آن که راهروها، پاگردها و راه پله ها فضاي بسته و کوچکي هستند، بهترين رنگ هاي انتخابي براي آنها رنگ هاي روشن است. همان طور که مي دانيد رنگ هاي روشن فضا را بزرگتر و پر نورتر جلوه مي دهند ولي در اين مسئله وجود نور و ميزان بهره مندي از آن، به خصوص نور طبيعي نيز بي تاثير نيست. در برخي از ساختمان ها، راه پله ها داراي پنجره بوده و از ميزان کافي نور طبيعي به هنگام روز بهره مند هستند ولي در بعضي ديگر فضاي راه پله ها داراي هيچ گونه پنجره اي نبوده و تنها با نوري مصنوعي روشن مي شوند. لذا در شرايطي که ميزان بهره مندي از نور طبيعي وجود دارد، شما مي توانيد در انتخاب پوشش ها از رنگ هاي کمي تيره تر و با تنوع رنگي بيشتر استفاده کنيد ولي در صورت وجود نداشتن اين نعمت، تنها رنگ هاي روشن مناسب هستند.
نورپردازي
نورپردازي فضاي راهروها و راه پله ها، علاوه بر جنبه کاربردي و دکوراسيوني، به لحاظ مسائل ايمني نيز از اهميت بسياري برخوردار است. بنابراين وجود نور کافي، از احتمال بروز خطر افتادن افراد برروي زمين مي کاهد. اين مسئله در ساختمان هايي که از نور طبيعي در فضاي راه پله ها برخوردار نيستند، به هنگام روز نيز به همان ميزان شب حائز اهميت است.
نکته: به جهت صرفه جويي در مصرف برق، کليدهاي روشن و خاموش کردن منابع نورزاي مورد استفاده در راهروها و راه پله ها بايد تايمردار باشند ولي از آنجا که فاصله زماني ميان روشن و خاموش شدن چراغ ها به صورت دستي قابل تنظيم است، اين فاصله را با توجه به گروه سني موجود در خانواده هاي ساکنين و همچنين تعداد پله ها و طبقات محاسبه، و در نهايت تنظيم کنيد.
لوازم کاربردي – دکوراسيوني
مهمترين وسيله کاربردي دکوراسيوني در اين محيط ها، جاکفشي است. در صورتي که براي در ورودي داخل فضاي هر واحد (خانه) تدبيري جهت قرار دادن جاکفشي و جالباسي انديشيده نشده و يا محدوديت مکاني موجود اين اجازه را نمي دهد، اهالي يک خانه مجبور خواهند بود کفش هاي خود را بيرون از هر واحد درآورده و سپس وارد خانه شان شوند، لذا اين مسئله باعث ايجاد شلوغي، بي نظمي و خلل در دکوراسيون فضاي پاگردها مي شود. براي جلوگيري از اين وضع تهيه جاکفشي، بهترين و رايج ترين راهکار است ولي هدف از طرح اين موضوع و نقش آن در مسائل دکوراسيوني محيط اين است که:
1 ) جاکفشي انتخابي بايد دردار باشد تا نماي کفش هاي چيده شده در طبقات آن، فضاي موجود را نازيبا نکند.
2 ) براي کليه واحدهاي موجود در يک ساختمان يک مدل جاکفشي تهيه شود، زيرا مهمترين موضوعي که در فرهنگ آپارتمان نشيني مطرح است، اتحاد، يکپارچگي و هماهنگي در همه زمينه ها است. از روابط ميان افراد ساکن گرفته تا دکوراسيون محيط هاي عمومي ساختمان.
اين مسئله در مورد انتخاب رنگ براي درهاي هر واحد، پنجره ها، فرم و رنگ، حفاظ هاي در و پنجره و شکل و طرح پادري هاي مقابل هر واحد نيز صدق مي کند. با وجود چنين هماهنگي در ميان پوشش ها و لوازم مربوط به اين مکان ها، دکوراسيوني مطلوب تر و زيباتر پديد مي آيد.
عناصر دکوراسيوني
براي تزيين فضاهاي يادشده عناصر گوناگوني وجود دارند که مهمترين آنها گل ها و گياهان طبيعي و يا مصنوعي و همچنين تابلوها و عناصر تزييني از اين قبيل هستند. در ساختمان هايي که از نور طبيعي کافي براي پرورش گل و گياه بهره مند هستند، مي توان از گلدان هاي متعدد آپارتماني با توجه به نوع و شرايط مورد نياز آنها استفاده کرد; در غير اين صورت کاربرد گل ها و گياهان مصنوعي، جايگزين خوبي براي انواع طبيعي بوده و محيطي زيبا و باصفا را ايجاد مي کند. نصب تابلوها و عناصر دکوراسيوني مانند آنها برروي ديوارهاي محيط نيز از جمله تزئينات مناسب فضاهاي عمومي ساختمان ها محسوب مي شود. البته تصميم گيري و انتخاب اين عناصر و کليه لوازمي که به يک شکل بودن آنها توصيه شده، به عهده مسئول ساختمان است.
از فضای زیرین راه پله ها استفاده كنیم
اصولاً راه پله ها در منازل و آپارتمانها، مساحت قابل توجهی را اشغال می كنند. البته میزان اشغال فضاتوسط راه پله ها، بستگی به نقشه، مدل و همچنین مصالح به كار رفته در آنها دارد.
مطمئناً راه پله های فلزی و مارپیچ نسبت به راه پله های دارای پاگرد وسیع فضای كمتری را به خود اختصاص می دهند، حال اگر این پلكانها در خارج از خانه و در محیط عمومی آپارتمان واقع شده باشند، نمی توانید در ساختار آن دخل و تصرفی انجام دهید ولی اگر در خانه ای دوبلكس زندگی می كنید كه وجود راه پله سبب از بین رفتن مساحت مفید داخل خانه شما شده است، دست به كار شویدو در بازسازی و ایجاد تغییر و تحولات در جهت استفاده بهینه از فضا توصیه های ارائه شده توجه فرمایید. البته این كار باید با توجه به نیازهای شما در خانه انجام گیرد، به عنوان مثال ممكن است به جهت داشتن تعداد كثیری كتاب، به یك كتابخانه وسیع احتیاج داشته باشید و یا اگر به علت فضای كم، امكان قرار دادن بوفه و یا دكوری زیبا را نداشته و لوازم تزئینی تان دركمدهای خانه بسته بندی شده اند می توانید با توجه به شرایط راه پله خانه تان از دكوری زیبا استفاده كنید و یا با طبقه بندی زیر پله به صورتهای مختلف، از آن محیط به عنوان انباری وسیع و كارا در خانه بهره گیرید.
پلان و برشى از آب‌انبارهاى دو راه‌پله‌اى و يک راه‌پله‌اي
آسانسور و تاریخچه آن
آسانسور وسیله حمل و نقل عمودی است مه با سیستم تعلیق و تعادل نیروی محرکه عمل جابه جایی انجام می دهد در واقع برای آشنایی بیشتر با این وسیلهباید گفت که بشر در قرن های گذشته از بالابر استفاده کرده است اما پایه گذار علمی و طراح آسانسور امروزی دانشمند و ریاضی دان بزرگ اتوود است که با ساختن ماشین اتوود که عبارت بود از دو وزنه که با یک نخ به یکدیگر مربوط می شدند و روی قرقره ها بالا و پایین می رفتند توانست طرج ابتدایی یک آسانسور را ارائه دهد اما اولین آسانسور به شکل امروزی که دارای ترمز ایمنی بود توسط اوتیس در آمریکا ساخته و آزمایش شده و سپس بعد از آن دیگران نیز به ساخت انواع آسانسور دست زدند و صنعت آسانسور شکل گرفت نکاتی درباره ایمنی و استفاده از آسانسور آسانسور راننده یا خلبان ندارد و به صورت شبانه روز آماده کار می باشد مسافرین بیرون آسانسور فرمان احضار می دهند و مبدا و مقصد را مشخص می نمایند و در زمان مناسب پاسخ می دهد بنابراین فشارهای مجدد بر روی دکمه های احضار کابین کاری بیهوده است مسافرین درون کابین فرمان حرکت می دهند و مقصد را مشخص می نمایند این وسیله قادر به شناسایی مسافرین از نظر سن قد مونث و یا مذکر و بیمار یا سالم بودن و میزان وزن دقیق مسافرین نمی باشد اذل در پاره ای از موارد به وسیله بسیار خطرناکی تبدیل می شود دکمه های فرمان در محلی نصب شده است که کودکان کمتر از هفت سال قادر به احضار و صدور فرمان نباشند ولی همواره باید به خاطر بسپاریم که هرگز کودکان به تنهایی نباید از این وسیله استفاده نمایند با ایجاد شرایط مناسب فضای بازی و گاهی مذاکره دست جمعی با کودکان و نوجوانان باید به صورت جدی و کامل از بازی با آسانسور جلوگیری نماییم در هنگام استفاده از آسانسور حتما باید به ظرفیت نهائی آن توجه شود ظرفیت ها معمولا 4 6 8 10 12 15 18 20 و … می باشند که باید بر روی پلاک مشخصات در کابین نصب باشد معمولا کابین آسانسور به صورتی طراحی و ساخته می شود که حداکثر ظرفیت به سختی در آن جا شوند زیرا استفاده خارج از ظرفیت خطرات بسیار جدی در بر دارد که قابل قیاس با انواع خودروها و وسایل دیگرنیست اصولا آسانسور باید مجهز به سیستم آلارم ظرفیت مجاز و غیر مجاز باشد ولی رعایت ظرفیت آسانسور توسط مصرف کنندگان در اولویت قرار دارد هرگز در هنگام وارد شدن به کابین آسانسور در حال گفتگو به صورت عقب یا از پهلو اقدام ننمایید همواره در هنگام ورود به کابین آسانسور از وجود کابین در مقابل خود مطمئن شوید و رو به کابین وارد شوید
روش های ساده اطمینان از وجود روشنایی کابین دیدن تصویر خود در آینه کابین و مشاهده افراد درون کابین است در اوقاتی که ساختمان خلوت است حتی الامکان به تنهایی از آسانسور استفاده ننمایید اگر زمانی در آسانسور محبوس شدید هرگز خوف نکنید و نهراسید اول بر ترس خود غالب شوید و کنترل منطقی خود را به دست آورید سپس دست به اقدامات زیر بزنید زنگ خطر آسانسور را به صدا در آورید تا برای کمک و خارج نمودن شما از بیرون اقدام نمایند اگر در کابین تلفن نصب است از آن برای درخواست کمک استفاده نمایید اگر هیچ یک از این دو نبود ضمن حفظ خونسردی از تلفن همراه خود استفاده نمائید در غیر این صورت با صدای بلند ولی خونسرد مکررا در خواست کمک نمائید
تاریخچه آسانسور در ایران
آسانسور به صورت امروزی در حدود 50 سال پیش وارد کشور شده است و اولین نمایندگی فروش آسانسور در کشور مربوط به یک شرکت سوئیسی می باشد که توسط یک شرکت ایرانی وارد شد و بعد از آن نیز شرکت های خارجی دیگر در این زمینه فعالیت داشتند اولین کارخانه در ایران توسط وزارت مسکن و شهر سازی در سال 1350 در شهر صنعتی البرز قزوین تحت لیسانس یک شرکت سوئیسی بنا گردید و بعد از آن نیز کارخانجات دیگری توسط شرکت های خارجی در ایران فعالیت نمودند ولی با توجه به تحریم وسایل بعد از انقلاب و بر اساس ضرورت و نیاز شروع به فعالیتهای تولیدی در زمینه ساخت قطعات یدکی آسانسور نمودند و در واقع آسانسور به صورت تلفیقی در کشور تولید و نصب گردید تا اینکه در دهه 70 مجوز واردات آزاد شده وبه تبع آن واحدهای فروش آسانسور به صورت رسمی و غیر رسمی بوجود آمدند .
نحوه کار آسانسور
اصول عملکرد:
یک آسانسوربرقی با نیروی محرکه کششی دارای اتاقکی است که ازکابلهای فولادی آویزان است و این کابلها برروی قرقره محرک شیار دارحرکت می کنند.کابلهای فولادی از یک طرف به بالای اتاقک و از طرف دیگر به قاب وزنه تعادل متصل می شوند.وزنه تعادل ازمیزان بار روی موتور الکتریکی به اندازه اختلاف وزن موجود میان اتاقک همراه با بار و وزنه تعادل یا اصطکاک کم می کند.این اختلاف وزن را ((بار غیر متعادل))می نامند.
وزنه تعادل معمولاً ۴۰ تا ۵۰ درصد وزن اتاقک به علاوه بار آن و اصطکاک وزن دارد. اصطکاک معمولاً ۲۰ درصد وزنه تعادل است.
انواع کابل کشی:
۱-کشش تک رشته ای:
این شکل از کابل کشی معمولاً همراه با ماشینهای گیر بکسی به کارمی رود، اما از آن می توان برای ماشینهای بدون گیربکس با سرعتهای پایین تر ۱.۷۵ تا ۲.۵متر بر ثانیه نیز استفاده کرد.در این دو حالت معمولاً زاویه تماس کابل فولادی باقرقره محرک به ترتیب ۱۴۰ و ۱۸۰ است.
قرقره محرک به ندرت از چنان قطری برخوردار است که در فاصله میانی مرکز اتاقک و وزنه تعادل قرار گیرد،به همین دلیل استفاده از قرقره انحراف ضرورت پیدا می کند.
۲-کشش دو رشته ای:
چون استفاده از قرقره انحراف خطر لغزش کابل فولادی را در نتیجه کاهش سطح اصطکاک کابل با قرقره محرک افزایش می دهد ، می توان از قرقره دو رشته ای استفاده کرد.از این روش در آسانسورهای پر سرعت وسنگین بار استفاده می شود
۳-کابل کشی ۲ به ۱ :
از این روش گاهی به همراه ما شینهای گیربکسی در سرعتهای پایین تر اتاقک یعنی در حدود ۱.۷۵ تا ۳ متر بر ثانیه استفاده می شود.در این حالت سرعت اتاقک و وزنه تعادل نصف سرعت محیطی قرقره محرک است و این بار روی قرقره را به نصف کاهش می دهد وامکان استفاده از موتورهای پر سرعت را فراهم می سازد که نسبت به موتورهای کم سرعت ارزانتراند.
۴-کابل کشی ۳ به ۱:
از این نوع کابل کشی برای آسانسورهای سنگین کالا در مواردی استفاده می شود که باید توان موتوروفشار روی یاتاقانها راکم کرد.
۵-کابلهای توازن:
در ساختمانهای بلند بالاتر از ده طبقه،بار کابل فولادی که در حین حرکت اتاقک از آن به وزنه تعادل(و بر عکس)منتقل می شود مقدار قابل توجهی است و با رسیدن اتاقک به بالا، بار کابل سیمی به وزنه تعادل منتقل می گردد.برای توازن و کاهش این پدیده،به قسمت تحتانی اتاقک و وزنه تعادل، کابلهای توازن متصل می گردد. برای جای دادن کابلهای توازن به یک گودال عمیق تر نیاز است.
اتاق ماشین آلات در سطح پایین
در صورتی که اتاق ماشین آلات در یک طبقه میانی یا در کف چاه آسانسور واقع شود به کابل سیمی طویلتری احتیاج است ودر این حالت کابل از دور قرقره های بیشتری عبور می کند که این خود به مقاومت اصطکاکی بالاتر و ضرورت کار نگهداری بیشتر منجر می گردد. اما چنانچه اتاق ماشین آلات در طبقه همکف قرار گیرد، چاه آسانسور از وزن ماشینهای کابل پیچی و تجهیزات کنترل خلاص می شود. موقعیت اتاق ماشین آلات مسیله نفوذ دال بام و هوابندی را نیز منتفی می سازد.
محرک استونه ای:
در این شکل کابل در جهت حرکت عقربه های ساعت و کابل دیگر در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت به دور یک استوانه می پیچد، بنابر این زمانی که کابل به دور استوانه می پیچد ، کابل دیگر از دور آن باز می شود ، نقطه ضعف محرک استوانه ای آن است که با افزایش ارتفاع ،استوانه بزرگ و سنگین می شود و بنا بر این استفاده از این سیستم به ارتفاع حداکثر ۳۰ محدود می گردد.
کابلهای سیمی :
این نوع ازکابلهای مورد استفاده، کابلهای سیم فولادی با مقاومت کششی بالا هستند و تعداد کابلهای هر آسانسور بین ۴ تا ۱۲ عدد است . قطر کابلها ۹ تا ۱۹ میلیمتر و ضریب ایمنی آنها ۱۰ است.
موتورهای کابل پیچی:
درصورتی که نیروی محرکه انتقالی به قرقره کششی از طریق یک چرخ دنده حلزونی باشد،موتور از «نوع گیربکسی»است. اما چنانچه نیروی محرکه از طریق اتصال مستقیم از موتور به قرقره کشش منتقل گردد،موتور از«نوع بدون گیر بکس» است. توان موتورهای بدون گیر بکس از۲۲تا ۸۳کیلو وات متفاوت است،اما موتورهای گیر بکسی کشش از توان۳ تا ۳۰ کیلو وات برخوردارند.
موتورهای گیر بکسی تک سرعته کشش:
این نوع موتور شامل یک چرخدنده حلزونی است و با برق مستقیم یا متناوب کار می کند.زمانی که اتاقک به فاصله کمی از پا گرد طبقات میرسد،ترمز به صورت اتوماتیک عمل می کند تا اتاقک به شکل آرامی متوقف شود.
موتورهای گیر بکسی دو سرعته کشش:
در این حالت از یک موتور با دو سیستم سیم پیچ جداگانه یا از دو موتور جداگانه استفاده می شود .در زمان شروع،موتور با سیم پیچ پر سرعت به کارمی افتدو برای محدود کردن جریان،یک مقاومت بصورت سری به آنها متصل است.شتاب گیری آرام اتاقک با کاهش تدریجی میدان مقاومت صورت می گیرد.با نزدیک شدن به پا گرد طبقه،موتور یا سیم پیچ پر سرعت از کار می افتدوموتور با سیم پیچ کم سرعت متصل به چوک به کار می افتد.سرعت اتاقک تا رسیدن به فاصله کمی از پا گرد به صورت تدریجی کاهش می یابدودر این زمان جریان برق قطع می شود و ترمز به صورت اتوماتیک اتاقک را به آرامی متوقف می سازد.
موتورهای گیر بکسی ولتاژ متغیر کشش:
در سیستم ولتاژ متغیر مزایایی وجود دارد که با دیگر سیستمها نمی توان به آن دست یافت.شتاب گیری مثبت ومنفی بسیار آرام،این سیستم را نسبت به سیستمهای یک یا دو سرعته برتر می سازد.تجهیزات این سیستم شامل موتوری با برق متناوب است که برق مستقیم موتور محرک ماشین گیر بکسی را تأمین می‌کند.
موتورهای بدون گیر بکس ولتاژ متغیر کشش:
وجود این تجهیزات برای آسانسور های پرسرعتی با سرعت ۱.۷۵ متر بر ثانیه و بالاتر بسیار مهم است. این تجهیزات بیانگر بهترین روش جدید در برآورنده ساختن شرایط ترافیکی با کارآیی بالا است.
برای شتاب گیری آرام،در مدار میدان ژنراتور از رگولاتور تنظیم کننده ای استفاده می شودکه بازده خروجی ژنراتور را کنترل می کند.یک مقاومت متغیر در مدار میدان به تدریج میزان مقاومت را کاهش و ولتاز ژنراتور را افزایش می دهد تا اتاقک آسانسور باشتاب گیری آرام به سرعت کامل برسد. با ایجاد سرعت کامل، ولتاژ ژنراتور تا کاهش سرعت اتاقک ثابت باقی می ماند.برای کاهش سرعت و توقف اتاقک از یک مجموعه کلید القایی استفاده می شود.ترمزها تنها در زمان ثابت بودن اتاقک عمل می کنند.
ترمزها:
برای انواع تجهیزات ماشینی آسانسور وجود یک ترمز برقی- مکانیکی با عملکرد ایمنی در زمان قطع برق ضرورت دارد.زمانی که آسانسور در حال حرکت است،کفشکهای ترمز به صورت برقی- مکانیکی از استوانه ترمز فاصله می گیرند،یعنی بر نیروی فنرهای لوله ای یا صفحه ای ترمز در زما ن ثابت بودن اتاقک غلبه می شود. قطع جریان برق سبب به کار افتادن ترمز می شود و بنا براین در موقع رفتن برق ترمزها ایمنی ایجاد می کنند.
اتاق ماشین آلات:
در موارد ممکن،اتاق ماشین آلات را باید در بالای چاه آسانسور قرار داد،،این مکان بالاترین کارایی را ایجاد می کند .این اتاق را باید تهویه کرد و با عایق کردن پایه بتنی ماشین آلات از دیوارها و کف به کمک صفحات چوب پنبه فشرده ،به مسیله انتقال صوت توجه نمود.
وجود یک تیر بالابر سقفی درست در بالای ماشین آلات برای نصب یا پیاده کردن تجهیزات ضروری است ودر داخل کف در بالای پا گرد نیز باید یک دریچه دسترسی ایجاد کرد تا از طریق آن بتوان تجهیزات را در صورت ضرورت جهت تعمیر یا تعویض پایین برد.برای این اتاق باید یک در قفل دار نصب کرد و وجود فضای کافی جهت کنترل کنندها، انتخاب کننده طبقات و دیگر تجهیزات ضروری است.
دراین اتاق وجود پریز و تجهیزات روشنایی خوب ضرورت داردو استفاده کافی از نور طبیعی روز توصیه میشود.دمای اتاق نباید از۱۰ درجه کمتر و از ۴۰ درجه بیشتر شود و برای این منظور وجود امکانات گر مایش و تهویه ضروری است . برای پرهیز از ایجاد گرد و غبار باید دیوارها،سقف و کف را رنگ کرد،چرا که گرد .
طراحي آسانسور
پس از آناليز ترافيك و بررسي محدوديتهاي ابعادي كه بر اساس فرم صفحه بعد اطلاعات اوليه آن از طريق بازديد از محل و يا نقشه هاي ابعادي و مشاوره با كارفرما صورت مي گيرد. امر طراحي آسانسور صورت مي گيرد.
فاز اول – بررسي و تعيين آبعاد و اندازه ها
فاز دوم – بررسي و تعيين مشخصات فني قطعات
فاز سوم – تهيه نقشه هاي اجرايي جهت عمليات نصب و راه اندازي
استاندارد مورد نظر در طراحي: EN81
فاز اول طراحي: طراحي ابعاد و اندازه هاپس از انتخاب آسانسور مناسب از نظر تعداد، سرعت و ظرفيت كه با بررسي محاسبات ترافيكي و محدوديتهاي ابعادي صورت پذيرفت، بر اساس جداول ابعاد و اندازه هاي مطابق مقررات EN81 و توصيه هاي ISO كه در صفحات بعد آمده است. سعي مي شود مناسبترين ابعاد و اندازه ها انتخاب گردد.
شايان ذكر است ابعاد و اندازه هاي ارائه شده صرفا” براي آسانسورهاي معمولي و استاندارد مي باشد. در شرايط خاص و آسانسورهاي گرد، آسانسورهاي پاناروما(شيشه اي) و يا آسانسورهاي صنعتي، ابعاد و اندازه ها بر اساس شرايط موجود تعيين مي گردد اما همواره سعي مي شود مقررات EN81 براي ميزان فضاي هر مسافر (مساحتها) رعايت گردد.
خروجي هاي فاز اول طراحي عبارتند از:
تعيين ابعاد چاهك (عرض – عمق – ته چاه Pit – اورهد – طول مسير)
تعيين ابعاد موتورخانه و محل آن (طول – عرض – ارتفاع – بالا يا پايين)
تعيين ابعاد كابين (يك طرف درب – دو طرف درب)
تعيين نوع دربها و سمت بازشو (چدني – سربي – در ابعاد مختلف)
نوع وزنه تعادل و ابعاد آن (چدني – سربي – در ابعاد مختلف)
موقعيت وزنه تعادل (پشت كابين – بغل كابين)
فاز دوم طراحي: تعيين مشخصات فني قطعاتپس از انتخاب ابعاد و اندازه ها، فاز دوم طراحي كه در واقع مشخص نمودن دقيق پارامتر هاي فني قطعات مي باشد شروع مي شود. ابعاد و اندازه هاي طراحي شده براي چاهك، كابين و درب ها پارامتر هاي بسيار مهمي هستند كه در انتخاب مشخصات فني قطعات مؤثر مي باشد. لذا عوامل اصلي مهم، در انتخاب قطعات و مشخصات فني آنها عبارتند از:
عوامل موثر در انتخاب تجهيزات
1- نوع استادارد EN81
2- سرعت آسانسور
3- ظرفيت آسانسور
4- طول مسير حركت (تراول) آسانسور
5- ابعاد و اندازه ها (چاهك، موتورخانه، كابين، درب)
6- نوع كاربري آسانسور
7- محيط كاربري آسانسور
8- اتخاب نوع و كيفيت حركت آسانسور
فاز سوم طراحي: تهيه نقشه هاي اجرايي جهت عمليات نصب و راه اندازيپس از طراحي ابعادي و تعيين مشخصات فني قطعات و تجهيزات، نقشه هاي اجرايي جهت آماده سازي چاه و همچنين نحوه قرارگيري و نصب تجهيزات و نقشه هاي مدار هاي كنترل تهيه مي گردد.
در اين مرحله از طراحي پارامتر هاي زير مشخص مي شود.
1- نحوه اسكلت فلزي و آهن كشي جهت چاهك هاي آجري (محل نصب براكت هاي ريل)
2- نحوه پليت گذاري براي چاهك هاي بتني (محل نصب براكت هاي ريل)
3- نحوه قرارگيري تجهيزات آسانسور براي عمليات نصب
4- مشخص نمودن محل سوراخهاي سكوي موتورخانه
5- نحوه بتن ريزي كف چاهك و محل قرار گرفتن بافرها
6- نحوه آماده سازي محل هاي نصب درها
7- محابه نيرو هاي وارده به سازه اصلي چاه
8- مشخص نمودن نقشه اجرايي موتورخانه (قلاب سقف – هواكش موتورخانه و چاهك – درب ورودي – محل تابلوي 3 فاز)
9- تهيه نقشه هاي كنترل فرمان و نحوه سيم كشي چاهك و موتورخانه
10- ارائه دستورالهمل هاي كابل كشي و آماده سازي تابلو 3 فاز جهت كارفرما
11- انجام بازرسي هاي فني نهايي و تحويل تجهيزات به كارفرما
منابع :
پله و انواع آن+آسانسور و تاریخچه آن / سعید سان
http://www.mohandesi-sakhteman.blogfa.com
مقالات ارسالی به آفتاب
www.aftab.ir
موتور جستجو گر گوگل
www.google.com