تعریف رشته معماری

تعریف رشته معماری:

معماری در لغت به معنای علم بنایی و ابعاد سازی آمده است و معمار به معنای بسیار عمارت کننده آنکه عمارت کند وموجب رونق و تعالی گردد وعمارت نیز به معنی آبادی است. لغات هم ریشه معماری و عمارت نیز همه معنایی از آبادانی و زندگی و حیات را درخود دارند. معمر به معنای طویل العمر، معمر به معنای منزل فراخ با آب و گیاه ومردم است. معمور یعنی آبادان آباد مسکون و دارای جمعیت از مردمان ( لغت نامه دهخدا).

در قرآن نیز در مواردی به ساختن و معماری و یا عمارت که ریشه معماری دارد، اشاره شده است. هنگامی که خدا می‎فرماید “عمروالارض” یعنی زمین را آباد کنید و زمین بنایی والا می باشد. تعمیر هم از همین ماده است و همچنین عمر نیز به معنای تعمیر بدان بواسطه روح است واگر زیارت خانه خدا هم عمره می گویند باز به همین خاطر است که زیارت مردم مایه آبادانی    بیت الله الحرام است. در تفسیرالمیزان مجموعه این معانی ( لغوی وقرانی) نشان می دهد که مفهوم “معماری” عمیق‎تر از ساختن به تنهایی و ابعادش وسیعتر از به وجود آوردن کالبد یک ساختمان می‎باشد که مفاهیمی مانند زنده‎سازی و احیاء و تداوم وحیات وآبادانی را درخود نهفته دارد یا به عبارت دیگر

معماری همواره به معنای ایجاد فضایی با روح و حیات تصور می گردد. در این جا در مقام تعریف معماری باید به چند نکته زیر توجه کنیم :

اول اینکه در معماری همیشه معرفت و عمل به هم پیوسته است وسیر ازمعرفت به عمل واجرا معماری را پدید می آورد. دیگر اینکه اثرمعماری همواره در پیوند با محیط مطر ح است و بدون ارتباط با محیط و بافت اطرافش شکل نمی‎گیرد وتعریف نمی شود.

بدین ترتیب از مجموعه تمامی آنچه به اجمال بیان شد بطور خلاصه میتوان گفت که:

معماری نوعی عمل خلاقانه است که مقصود آن شکل دادن به فضای زیست انسان درتمامیتش می‎باشد و گسترده آن از جوابگویی به نیازهای انسانی در پیوند با محیط و طبیعت تا بیان عواطف و اعتقادات او طیف وسیعی را در برمی‎گیرد.

به این ترتیب هدف این رشته تربیت افرادی است که براین طیف عمل خلاقانه تسلط  یافته و توان انتقام بخشی به مقتضای زیست انسانی را داشته باشند تا بدین ترتیب ابعاد کمی وشرایط کیفی زیست و رشد درجامعه فراهم گردد.

نقش و توانائی :       فارغ‌التحصیلان این رشته با توجه به آنچه گذشت و بر اساس توانایی‌هایی که در روند آموزش کسب نموده‌اند می‌توانند در زمینه‌های زیر ابقاء نقش نمایند:

1-  طراحی (تک بنا یا مجموعه‌های زیستی کوچک)، از طرحهای اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزاء و عناصر تشکیل دهنده بنا، این زمینه از کار معمار در حقیقت وظیفه محوری او را تشکیل می‌دهند.

2-  راهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری و شهرسازی

3-  نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی مدیریت و هماهنگی‌های اجرایی پروژه‌های معماری و شهرسازی (تا حد بناهای عمومی متوسط) و توانایی مشارکت در مدیریت اجرایی پروژه‌های معماری گسترده

 

دروس دوره کارشناسی معماری :

با توجه به وجوه و ابعاد رشته مراحل مختلف شکل‌گیری اثر، منابع و روشهای شناخت بسیار متعدد و متنوعی که معمار ناچار به مراجعه آنهاست و طبیعت رشته، به چهار زمینه فعالیت آموزشی یا حوزه دست می‌یابیم که از این میان یک حوزه یعنی طراحی معماری نقش ستون فقرات و محور اصلی محور اصلی مجموعه آموزشی را به عهده دارد و سه حوزه دیگر فن ساختمان تاریخ هنر و معماری و مرمت و احیای ابنیه و بافتها و مجتمع‌های زیستی به مثابه پایه‌ها و بخشهای تقویت‌کننده و گاهی تخصصی این ستون فقرات محور اصلی می‌باشند.

تعداد واحدهای مربوط به حوزه‌های نامبرده عبارت است از:

حوزه طراحی معماری     40 واحد

حوزه فن ساختمان          26 واحد

حوزه تاریخ معماری و مرمت و احیای ابنیه و بافتها    11 واحد

حوزه مجتمع‌های زیستی 3 واحد

 

 

 

واحد های درسی دوره کارشناسی :بر اساس برنامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم و فن آوری واحد های درسی دوره کارشناسی به شرح زیر می باشد .

دروس پایه دوره کارشناسی معماری

کارگاه* طراحی	ساعت			تعداد واحد	نام درس	کد درس
	عملی	نظری	جمع
102		17	119	3	هندسه کاربردی	01
102			102	2	کارگاه مصالح و ساخت	02
102		17	119	3	درک و بیان محیط	03
51		17	68	2	بیان معماری (1)	04
51		17	68	2	بیان معماری (2)	05
	34	17	51	2	هندسه مناظر و مرایا	06
ـــ		51	51	3	ریاضیات و آمار	07
	34	17	51	2	انسان، طبیعت، معماری	08
204		17	221	5	مقدمات طراحی معماری (1)	09
204		17	221	5	مقدمات طراحی معماری (2)	10
				29	جمــــع

– گذراندن حداقل 2 درس از دروس 01،02،03، پیش از درس مقدماتی طراحی معماری (1) الزامی است.

دروس اصلی دوره کارشناسی معماری

کارگاه طراحی	ساعت			تعداد واحد	نام درس	کد درس
	عملی	نظری	جمع
		51	51	3	مبانی نظری معماری	20
	ـــ	34	34	2	آشنایی با معماری جهان	21
153			153	3	برداشت از بناهای تاریخی	22
	34	51	85	4	آشنایی با معماری اسلامی	23
		34	34	2	آشنایی با معماری معاصر	24
51		17	68	2	نقشه‌برداری	25
	ـــ	34	34	2	تنظیم شرایط محیطی	26
	ـــ	34	34	2	تأسیسات الکتریکی (نور و صدا)	27
	ـــ	34	34	2	تأسیسات مکانیکی	28
	ـــ	34	34	2	ایستایی	29
	ـــ	34	34	2	مقاومت مصالح و سازه‌های فلزی	30
	ـــ	34	34	2	سازه‌های بتنی	31
	34	17	51	2	متره و برآورد	32
51		17	68	2	مدیریت و تشکیلات کارگاه	33
	34	17	51	2	مصالح ساختمانی	34
	ـــ	34	34	2	ساختمان (1)	35
102		17	119	3	ساختمان(2) و گزارش کارگاه	36
102		17	119	3	روستا (1)	37
102		17	119	3	روستا (2)	38
204		17	221	5	طرح معماری (1)	39
204		17	221	5	طرح معماری (2)	40
204		17	221	5	طرح معماری (3)	41
				60	جمــــع

دروس تخصصی دوره کارشناسی معماری

ساعت			تعداد واحد	نام درس	کد درس
عملی	نظری	جمع
	17	68	2	آشنایی با مبانی برنامه‌ریزی کالبدی	51
34	17	51	3	تحلیل فضاهای شهری	52
	34	85	3	آشنایی با مرمت ابنیه	53
	17	221	5	طرح معماری (4)	54
	17	221	5	طرح معماری (5)	55
	17	119	3	طراحی فنی	56
	ـــ	306	6	طرح نهایی	57
			27	جمــــع

*: انتخاب بیش از یک درس طراحی معماری در هر ترم مجاز نمی‌باشد.

حداقل 3 پروژه معماری گذرانده باشد.

* *: دانشجو می‌تواند “ طرح نهایی” را همزمان با طرح معماری” انتخاب واحد نماید.

واحد معادل حق‌التدریس طرح نهایی بازاء هر پروژه معادل 2 واحد نظری می‌باشد.

دروس اختیاری پیشنهادی دوره کارشناسی معماری

کارگاه طراحی	ساعت			تعداد واحد	نام درس	کد درس
	عملی	نظری	جمع
		34	34	2	حقوق معماری	1
		34	34	2	اخلاق معماری	2
		17	51	3	تعمیر و نگهداری ساختمان	3
		17	51	3	روش تحقیق	4
		34	34	2	زبان تخصصی	5
		34	34	2	ایرانشناسی	6
		34	34	2	معماری جهان اسلام	7
		34	34	2	تاریخ شهرهای ایران	8
		34	34	2	آشنایی با سایر هنرها	9
		34	34	2	سازه‌های نو	10
		34	34	2	فرآیند و روشهای معماری	11
		17	54	3	کاربرد کامپیوتر در معماری	12
		34	34	2	دروس سایر رشته‌های هنر	13

 

صنعت و بازار کار

فارغ‌التحصیلان رشته معماری در نهایت می‌توانند در زمینه‌های زیر ایفای نقش کنند:

1- طراحی (تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک)، از طراحهای اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزا عناصر تشکیل دهنده بنا.
2- رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری (مهندسی مشاور)
3- نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی (مهندسی ناظر)
4- مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه‌های معماری (مدیریت پروژه)
5- تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانکاری و احداث ساختمان.
6- همکاری با کلیه متخصصینی که کارشان با ساماندهی فضای زیست مرتبط است، مانند اکولوژیست‌ها، جغرافی دانان، اقلیم شناسان، برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی و. . . .
7- طراحی پارک‌ها و میادین شهری و محوطه سازی.
8- مشارکت در پروژه‌های برنامه ریزی و طراحی شهری و شهرسازی.
9- طراحی تک بناها در مقیاس کوچک و انجام دکوراسیون داخلی.
10- انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضای زیست.