شیوه‌ خراسانی


شیوه‌ خراسانی:
این شیوه پس از اسلام از سده اول تا سوم در ایران توسط دودمانهای کوچک اداره می‌شد

معماری:
1-  مساجد با شبستان ستوندار
2-  مساجد ایوان‌دار
3-  سادگی در نقشه‌های کف
4-  سادگی در طراحی بدون تقارن
5-  پرهیز از آرایه‌های پرکار
6-  مردم واری و خودبسندگی در ساختمان
7-  سادگی در نما
8-  پرهیز از عظمت گرایی

عناصر معماری خراسانی: میانسرا ـ شبستان ستوندار ـ منار ـ صفه ـ شبستان ایوان دار (مانند مسجد جامع نیریز)

سازه:
1-  دنبال کردن روش سازه‌ای شیوه پارتی (نه به مفهوم پیروی محض) ولی کنار نهادن ساختمایه‌های پارتی «در این دوره، خشت و چینه و گل به جای سنگ و ساروج به کار گرفته شد» ـ سنگ لاشه کنار گذاشته شد و به خشت رو آوردند (جامع فهرج).
2-  افت ساختمان سازی با ساختمایه بوم‌آورد.
3-  بهره‌گیری از فنون شیوه پارتی در تاغ زدن با چفدهای بیز کوتاه‌تر.
4-  بهره‌گیری از چفد تیزه‌دار نخستین بار در مسجد نائین.
5-  گوشه‌سازی با ترمبه فیلپوش در صفه‌ها.
6-  بهره‌گیری از چوب در سازه ساختمان.
7-  آجرکاری ساده ، چیدن زبره و نما با هم (همچین) بدون آمود در برخی جاها.

ساختمایه:
1-  ساختمایه بوم‌آورد (ایدری).
2-  دیوار چینه‌ای، خشت و آجر
3-  اندود سیمگل، گل ریگ، گچ و کاهگل.

آرایه:
بطور کلی آرایه در این دوره به حداقل رسیده و تنها به گچبری‌های بسیار ساده شکنجی، دالبری و… اکتفا می شود.

1-  هوبه در تاق نماها
2-  نقش‌های ساسانی با گچ
3-  پتکانه روی محراب در نائین
4-  نقشهای شکنجی و دالبری بر سر در تاغ
ا-  گچ‌بریهای پرکار در محراب روی ستون‌های نائین
6-  زغره و پیلَک در گوشه جرزها در فهرج
7-  کنگره‌های تخت جمشیدی

نمونه‌های شیوه خراسانی:
1-  مسجد جامع فهرج (سده 1)
2-  مسجد مهرآباد ابرقو
3-  تاریخانه (160ـ سده 2)
4-  مسجد قدیم عزآباد یزد
5-  توران پشت یزد
6-  گور امیر اسماعیل سامانی (295ـ سده 3)
7-  مزار ارسلان جاذب (387)
8-  مسجد جامع اولیه اصفهان که ویران شد (156ـ سده 1)
9-  مسجد جامع نخستین یزد که ویران شد
10-  مسجد جامع ساوه
11-  مسجد جامع نائین
12-  مسجد جامع سمنان
13-  مسجد جامع اردستان
14-  مسجد جامع نیریز
15-  مسجد جامع میبد
16-  مسجد جامع شوشتر
17-  مسجد جامع صیراف

* مشخصه بارز شیوه خراسانی، مساجد ستوندار آن می باشد.
– سده 1: مسجد جامع فهرج ـ جامع کهن اصفهان
– سده 2: تاریخانه
– سده 3: آرامگاه امیر اسماعیل سامانی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قالب صحیفه. لایسنس فعال نشده است، برای فعال کردن لایسنس به صفحه تنظیمات پوسته بروید.