پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
کاربرد کامپیوتر در مدارس
در بسياري از كشورها، مديران در تدارك خريد رايانه براي مدارسشان هستند. اما بر سر راه استفاده موفق از رايانه درمدرسه، دامهاي بسياري گسترده شده است. نويسنده در اين مقاله به چالش هاي حضور رايانه ها درمدرسه مي پردازد و راهكارهايي را پيشنهاد مي‌كند. اين راهكارها از كاربرد ساده رايانه درآموزش آغاز مي شود وتا كاربردهاي مختلف آن به روشهاي قابل دسترسي پيش مي رود نكته آخر اين كه بنا به دلايلي موجه، بايد در مراحل آغازين ورود رايانه به مدرسه ها، ساده ترين كاربرد رايانه را برگزينيم وبعد كه تجربه‌هاي بيشتري به دست آمد، از سياستي بي وقفه براي ارتقا و روز آمد كردن كاربردهاي قبلي رايانه ها پيروي كنيم. اين ده نكته را در پي مي آوريم.
1- مهم وحياتي است كه به افراد اطمينان دهيم درمراحل اوليه استفاده از رايانه، اگر با نتايج ضعيف يا پيامدهاي ناخوشايندي روبه رو شدند،روحيه خود را از دست نداده ودلسرد نشوند.
برنامه دولت فرانسه در دهه هشتاد، براي ورود صدها هزار رايانه به مدارس، باعث ناميدي ، دلسردي و تضعيف روحيه طرافداران اين برنامه شد و تلاشهاي پس از آن هم دچار چنين مشكلي شدند. كشور هاي ديگر هم تجربه چنين پيامدهاي ناخوشايندي را داشتند.
2- درگذشته هر گونه تلاش براي آوردن رايانه به مدرسه، به دليل كمبود سخت افزار عقيم مي ماند. اما اين وضع زياد طول نكشيد. اگرچه رايانه ها قابل اطمينان ومعتبر هستند و نسبتاً مدت زيادي بدون مشكل كار مي كنند، اما باز هم نيازمند تعمير، نگهداري و پشتيباني هستند. پس ضروري است براي پشتيباني از آن، بودجه اي درنظر گرفته شود و ترجيحاً بهتر است از هزينه خريد كامپيوترها باشد. زيرا در غير اين صورت مدرسه به گورستان انبوهي از مواد ديجيتالي مبدل خواهد شد. در آمريكا برخي مدارس ترجيح مي دهند رايانه گرانتري بخرند كه داراي كارت ضمانت نامه نگهداري بلند مدت از سيستم باشد. زيرا هميشه فراهم كردن سرمايه و پول براي خريد اول ، راحت تر از تهيه بودجه نگهداري، پشتيباني و تعمير بعد از آن است . يكي ديگر از كشورها قانوني دارد كه طبق آن خريد، تعمير ، نگهداري، ضمانت نامه و ارائه نرم افزارهاي لازم براي رايانه، بايد از يك فروشنده و يا عامل تهيه شود واين كار را براي جلوگيري از مقصر دانستن فروشنده قبلي و طفره نرفتن فروشندگان از وظيفه شان انجام مي‌دهد. بنابراين تا مشكلات مالي، منطقي، پشتيباني، نگهداري و ضمانت نامه رايانه ها حل نشده است، نبايد رايانه به مدرسه آورد شود.
3- وقتي از اهميت مشكلات سخت افزاري كاسته شد و مسائل سخت افزار وضمانت نامه نگهداري و پشتيباني از رايانه بر طرف گرديد، مانع بعدي استفاده از رايانه در مدارس، نرم افزار است. امروزه برنامه ها و نرم افزارهاي خوب و بسيار عالي وجود دارند كه اكثر آنها داراي درجه كمتر از عالي، بسيار خوب و با درجه يك هستند، اما هنوز جاي رشد وتوسعه دارند. براي مدارس، گره كار و تنگنا، كميابي و گراني نرم افزار نيست، بلكه مساله انتخاب نرم افزار مهم تر است. رايانه ها بايد حداقل با يك بسته نرم افزاري و مجموعه اي از نرم افزارهاي مورد نياز و مناسب به مدرسه آورده شوند. البته نبايد از اوليا مدرسه انتظار داشت كه نرم افزار خريداري كنند، زيرا قبل از ايجاد عادت استفاده از رايانه دركلاس، انتخاب و خريد نرم افزار واقع بينانه نيست و ورود رايانه به مدرسه را به تأخير مي اندازد. علاوه بر مشكلاتي كه با رايانه ايجاد مي شود خود آوردن رايانه به مدرسه، به تنهايي موضوعي بحث برانگيز است، بدون اين كه بحث رايانه هايي كه در مدارس بي استفاده وبي كار مانده اند را به آن اضافه كنيم. مطئماً گروهي از روزنامه نگاران واربابان جرايد به مدارس بدون گچ وتخته توجه مي‌كنند و برخي ديگر، روي رايانه هايي كه هرگز درمدرسه استفاده نمي شوند شانس خود را امتحان مي كنند.
4- سومين مانع بزرگ ورود رايانه به مدارس بعد از سخت افزار ونرم افزار، آموزش معلمان است. تقريباً نتايج پژوهشها و ارزشيابي‌ها نشان داده است كه عدم آمادگي معلم، مشكل شماره يك است و برعكس اين نتايج ، پژوهشهايي كه روي افراد پيشگام وموفق در استفاده از رايانه انجام شده، حاكي از يك تلاش جدي و معتبر نظام تربيت معلم و آموزش معلمان براي به كارگيري و استفاده از رايانه درمدرسه است.
5- براي اطمينان نجات سياسي افرادي كه در اين كار پيشگام مي‌شوند ، ضروري است تضمين كنيم كه از رايانه ها بلافاصله پس از ورود به مدرسه، استفاده مي شود. بنابراين بايد راهكارهاي مثل خطا-امن يا اگر خطا كنيد رايانه دچار مشكل نمي شود وسالم مي‌ماند. را در پيش گرفت . به عبارت ديگر راهكاري مورد نياز است تا بلافاصله بعد از نصب و راه اندازي رايانه، از آنها استفاده شود. همچنين از نظر سياستگذاري نبايد مهم باشد كه كاربر ابتدايي، خيلي با استعداد يا فوق العاده خلاق نيست. بزرگترين دشمن استفاده از رايانه درمراحل اوليه استفاده از آن، وجود افراد مستبد وتابع مقررات خشك و دست و پاگير و ايجاد محيطي دستوري ومقرراتي و حضور سرپرستان ومسئولان محتاط ومحافظه كار است. اگر اين افراد كه ادعا دارند خيلي خوب رايانه مي دانند و بالاتر از همه هستند، زمام اين امور را به دست گيرند، اولين استفاده از رايانه با تاخير مواجه خواهد بود. درحقيقت اين گونه افراد، آب به آسياب دشمنان ورود رايانه به مدرسه مي‌ريزند.
6- در خصوص نحوه استفاده رايانه در مدرسه حداقل سه مكتب فكري وجود دارد كه هر كدام نقطه قوت و ضعف خودشان را دارند. اولين سبك، رايانه را به عنوان ماشين – تدريس مي بيند كه وظيفه‌اش كنترل تلفظ، حساب كردن يا براي آموزش خصوصي وانفرادي به دانش آموز بر مبناي راهنماي برنامه تحصيلي وبرنامه درسي است. دومين سبك استفاده از رايانه را عاملي براي پرورش مهارتهاي فكري وغني سازي آموزشي مي‌داند. توان بالقوه رايانه، شبيه سازي مسائل ومنطق را گسترش مي دهد . سبك سوم استفاده از رايانه را به عنوان ابزاري مي دانند كه صاحبان شركتها و سرمايه گذاران از آن استفاده مي كنند، دراين خصوص استفاده از رايانه در مدارس براي آماده كردن دانش آموزان براي استفاده از رايانه در محل كار است. مي توانيم كاربرد چهارمي ذكر كنيم و آن بازي است. بازيها يسياري وجود دارند كه توان بالقوه قابل توجهي براي رشد و پرورش مهارتهاي شناختي اصلي دارند و شواهد نشان مي دهد حتي بازيهايي كه ادعا نمي كنند داراي پيامد آموزشي هستند نيز مي توانند منجر به يادگيري و فراگيري شوند. زيرا خود بازي با كامپيوتر يك پيامد آموزشي دارد. مدارس مجبورند يكي از اين كاربردها يا تركيبي از آنها را انتخاب كنند. قبل از ورود رايانه به مدرسه، هر مدرسه اي بايد به تنهايي آزادي انتخاب راه و نحوه استفاده از كاربردهاي رايانه را داشته باشد؛ اما اوليا مدرسه نبايد وادار شوند كه چنين تصميمات سخت و جدال انگيزي را اتخاذ كنند.
7- اكنون كه شايستگي ها و ظرفيت وكاستي هاي وابسته به هر كدام از گزينه هاي نكته 6 شناخته شده اند. نبايد اجازه دهيم كه از اشتباهات گذشتگان چشم پوشي شود. معتبرو اصيل ترين كاربرد رايانه آموختن چگونه فكر كردن است. كساني كه نمايش يك لوگوي آموزشي را ديده اند، اين شانس را داشتند تا با توانايي بالقوه رايانه براي پرورش مهارتهاي عقلاني و ذهني نگاهي اجمالي داشته باشند. افرادي كه برنامه هاي شبيه سازي مثل ( اوريگون )، (تريل ) يا (سيم سيتي ) كه در آن ارتباط بين رشته اي و پرواز خيال با سرعت بالاي رايانه و توانايي گرافيكي بالا امكانپذير شده است را ديده اند، مجذوب توان بالقوه شبيه سازي شده اند كه از منظر عقلاني و نظري يكي از پرهيجان ترين مسيرهاي آموزشي است. هر كس كه دلواپس و علاقه مند كيفيت آموزشي است، از اين توان بالقوه اي كه روي اين برنامه هاي فوق العاده ارائه مي شود، بي نصيب نخواهد ماند و البته جايي است كه خطر در كمين است. تحقيقات روي پانزده سال گذشته نشان مي دهد كه مشكلات و سختي هايي در اجراي موفق اين برنامه ها وجود داشته است. پرورش و توسعه مهارتهاي عقلاني بر نظري با استفاده از رايانه در يك دوره زماني كوتاه مدت، منطقي قابل دوام ندارد و شناسايي و ورود رايانه در مدرسه در يك زمان كوتاه منجر به پرورش مهارتها نخواهد شد. توصيه شده است برنامه هاي ملي براي معرفي و شناسايي و ورود رايانه به مدرسه همراه با اهداف پرورش مهارتهاي نظري آغاز نشود. زيرا برنامه ملي نيازمند يك دوره بلند مدت آموزش و آمادگي معلم براي استفاده از رايانه است، در حالي كه انتظارات عامه براي اقدام عمل عاجل و فوري است. البته اين بدان معني نيست كه اين راه حل هاي گزينه اي و متناوب بايد كاملاً متوقف شوند، بلكه در حقيقت آشنايي با رايانه بايد يك هدف عمومي براي همه در بلند مدت باشد و برخي برنامه هاي خاص كه موقعيت براي آنها مساعد تر است، بايد بلافاصله شروع شوند؛ زيرا اينها يك مكان خاص و جايي براي آزمايش و تجربه خلاقيت هستند.
8- براي معلم ها ، يكي از خسته كننده ترين و غير قابل ملاحظه ترين كاربردهاي رايانه در مدرسه، استفاده از آن براي انجام تكليف و مشق دانش آموزان و انجام تمرينهاي حساب، حل مسأله، تصحيح وتلفظ وغيره است. اما در حقيقت اين تكاليف همان چيزي است كه واقعاً در مدارس روي آنها كار مي شود و دليلش ساده است با اين كار، معلم قضاوت خواهد كرد كه آيا دانش آموزان از رايانه استفاده كرده اند يا رايانه ها بدون استفاده بوده اند. معلم ها تشخيص مي دهند كه آيا رايانه ها به جاي اين كه به دانش آموزان كمك كنند، آنها را تنبل مي كنند و از درسشان عقب مي اندازند ( در نتيجه رايانه ها خاموش مي مانند و از آنها استفاده نخواهد شد). خود معلم ها هنگامي از رايانه استفاده مي كنند كه بدانند برايشان سودمند است و تا براي خوب يادگرفتن و تبحر و كسب مهارت در كاربري رايانه و نرم افزارهاي آن زمان زيادي صرف نكنند، به راحتي از رايانه استفاده نمي كنند.
همچنين اگر با استفاده از رايانه، شروع كلاس به تأخير بيفتد و آماده كردن كلاس طولاني تر شود يا خطر قرار گرفتن در موقعيتي باشد كه باعث خجالت كشيدن معلم از نداستن رايانه شود ( بخصوص در حضور برخي دانش آموزان گستاخ و جسور كه خطر ريسك بيشتري وجود دارد) و معلم در كار با كامپيوتر تأخير داشته باشد؛ اگر معلم از پيشنهاد استفاده از كامپيوتردر برنامه درسي پيروي نكند؛ اگر”مهارتهاي استفاده از رايانه” را كه آموخته است، نتواند براي سنجش دانش آموزان به كار گيرد و براي آزمون و سنجش دانش آموزان مورد نياز نباشد نيز، به راحتي از رايانه استفاده نمي كند. هر كدام از موقعيتهاي ياد شده فرصت استفاده از رايانه درمدرسه را ازبين مي برد. اماتجربه نشان داده است كه معلم ها صبر بي شمار رايانه براي انجام تمرين و تكليف دوباره در ضرب يا تقسيم ويا هر كار تكراري چنيني را شايسته مي دانند . اين دلائل ونتايج از آسمان به زمين نيامده، برنامه هاي تمرين و مشق وتكليف رايانهاي دروقت، انرژي و كارپرزحمت و جان فرساي معلم صرفه جويي مي كند واز اين رو از آنها استفاده مي شود به عنوان يك راهكار ابتدايي دلائل عالي بسياري وجود دارد كه نه تنها بايد از اين گونه استفاده از رايانه در مدارس جلوگيري نكنيم، بلكه بر عكس ضروري است براي مدارس نرم افزار هاو برنامه هاي تمريني و تكليف درسي فراهم كنيم ومعلم ها را براي استفاده از آنها آماده كنيم و روش استفاده از آنها را آموزش دهيم
9- همراه با راهنمايي هاي ياد شده، برخي نظريات اضافي ديگر هم به ترتيب ذكر مي شود. آن روزها گذشت كه برنامه هاي تمرين و تكليف درسي به منظور تدريس افعال بي قاعده و يا به يادآوري ايام تاريخي با زبان برنامه نويسي بيسيك نوشته مي شد، گذشت روزهايي كه ابزارهاي برنامه نويسي نگارشي اين اميد رابه معلم مي داد كه آنها مي توانند محتواي دوره هاي تحصيلي و برنامه هاي درسي رابه برنامه هاي آموزشي و خودآموز ترجمه كنند. مراكز بزرگ نرم افزاري و موسسات برنامه نويسي ملي، راه چنين رويكردهاي ناشيانه را بسته اند.امروزه، برنامه هاي نرم افزاري آموزشي كه درجه متوسط وعادي دارند و حاضر و آماده هستند، حداقل صدهزار دلار است و برنامه هاي پرآب و رنگ و خبره و برنامه هاي پيشرفته تر كمي گرانتر هستند. بنابراين برنامه ملي براي ورود رايانه و يا آشنايي با رايانه نيازمند كنترل اين نرم افزارهاي موجود است وبايد تعيين كند كه آيا موارد استثنايي وجود دارد ودر چه جايي بايد براي نيازهاي نرم افزاري جديد تصميم گيري شود.
10- آموزش چگونگي استفاده از رايانه به عنوان ابزار توليدي خلاق به دانش آموزان روش مطمئني براي آوردن كامپيوتر به مدرسه است. اگر برخي كاربردهاي رايانه اي وجود دارد كه بسياري ازموسسات وشركتها از آن استفاده مي كنند، پس وظيفه ما است كه چگونه كاركردن با اكثر آنها همه مهارتها را به دانش آموزان آموزش دهيم. اين يك استفاده ساختاري از رايانه درمدارس است و راه ساده اي براي اقدام به اين كار است واز لحاظ معنايي به معني آموزش دانش آموزان درباره چگونگي استفاده از واژه پرداز( درمرحله بعد نشر روميزي)، يك صفحه گسترده، ابزاري هاي گرافيكي و بانك داده ها است. براي چنين كاربردهاي يك قانون مفصل وجود دارد و اين نرم افزارها هم بلافاصله دردسترس است. به علاوه بايد در نظر گرفت كه دوره هاي آموزشي رايانه براي آموزش اين مهارتها به طور گسترده اي در دسترس است و معمولاً منبع خوبي براي معلم هاو همه آموزگاران و مربيان است. رايانه ها نبايد بدون يك بسته نرم افزاري توليدي و خلاق به مدرسه آورده شوند. نصب چنين نرم افزاري كاري خارج از ظرفيتهاي موجود مدرسه است. كار عمده بعدي توسعه راهكار مناسب براي استفاده ازاين ابراز توليد اطلاعات است و براي شروع آموزش تايپ دستي مهارت سودمند وبا ارزشي است، حتي اگر همه طرفداران ورود رايانه به مدرسه با اين ايده موافق نباشند واز آن بهره نبرد، اما آموزش صفحه كليد روش خوبي براي شروع كار با ابزارهاي توليد اطلاعات است. همچنين مهم است كه معلمان براي استفاده از اين ابزارهاي توليد اطلاعات در دانش آموزان ايجاد علاقه وانگيزه كند و آنها رامجبور به انجام تمرينهاي عملي كنند. البته نبايد انتظار داشته باشيم كه معلمها نمونه هاي خلاقي از خودشان ابداع كننديا الگويي كه مورد علاقه دانش آموزان است را پرورش دهند. اين مثالها ونمونه ها بايد به دنياي واقعي دانش آموزان نزديك و تاحد ممكن براي آنان سودمندباشد.