تحقیق راجب زباله

زُباله یعنی پس‌مانده و باقیمانده از تولید یا تغییر شکل چیزهای دیگر و نیز آنچه که قبلا استفاده شده و دیگر به آن احتیاجی نیست.

از آغاز قرن حاضر در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، مقرر شده که زباله‌ها باید بازیافت شوند.به محل دفن زباله‌های جامد اصطلاحاً خاک‌چال گفته می‌شود.

انواع زباله

زباله به مجموعه مواد ناشی از فعالیت‌های انسان و حیوان که معمولاً جامد بوده و به صورت ناخواسته و یا غیر قابل استفاده دور ریخته می‌شوند اطلاق می‌گردد. این تعریف به صورت کلی در برگیرنده همه منابع، انواع طبقه بندی‌ها، ترکیب و خصوصیات مواد زاید بوده و به چهار دسته کلی زباله‌های شهری، زباله‌های صنعتی و زباله‌های خطرناک و زباله‌های بیمارستانی تقسیم می‌گردند

زباله‌های شهری

در نشریات و کتب از تعاریف و طبقه بندی‌های مختلفی برای توضیح اجزاء مواد زاید جامد شهری استفاده شده‌است. تعاریف ارائه شده در زیر می‌تواند به عنوان یک راهنما برای شناسایی اجزاء مواد زاید شهری مورد استفاده قرار گیرد.

• زایدات غذایی به قسمت فسادپذیر زباله که معمولاً از زایدات گیاهی، تهیه و طبخ و یا انبار کردن مواد غذایی به دست می‌آید، اطلاق می‌شود. کمّیت پس مانده‌های غذایی در طول سال متغیر بوده و در ماه‌های تابستان، که مصرف میوه و سبزی بیشتر است، به حداکثر می‌رسد. پس مانده‌های غذایی مهم‌ترین قسمت زباله‌است، چرا که از یک سو به دلیل تخمیر و فساد سریع، بوهای نامطبوع تولید کرده و محل مناسبی برای رشد و تکثیر مگس و سایر حشرات و جوندگان است و از سوی دیگر به دلیل قابلیت تهیه کود از آن(کمپوست) حائز اهمیت است. قابل ذکر است که میزان پس مانده‌های فسادپذیر در زباله‌های شهری ایران بین ۳۵ تا ۷۶ درصد گزارش شده‌است.

• آشغال به قسمت فساد ناپذیر زباله به جز خاکستر گفته می‌شود. آشغال در زباله معمولاً شامل کاغذ، پلاستیک، قطعات فلزی، شیشه، چوب و موادی از این قبیل می‌شود. آشغال را می‌توان به دو بخش قابل اشتعال و غیرقابل اشتعال تقسیم کرد.

• خاکستر باقیمانده حاصل از سوزاندن زغال، چوب و دیگر مواد سوختنی که برای مقاصد صنعتی، پخت و پز و یا گرم کردن منازل بکار می‌رود گفته می‌شود.

• زایدات ناشی از تخریب و ساختمان سازی به زایدات حاصل از تخریب ساختمان، تعمیر اماکن مسکونی، تجاری، صنعتی، و یا سایر فعالیت‌های ساختمان سازی اطلاق می‌شود و هم‌چنین موادی که از وسایل نقلیه به جای مانده‌است می‌شود.

 

 

بازیافت زباله شهری

دید کلی

امروزه مهمترین شاخص‌های زندگی بشر ، حفاظت از منابع تولید است. بشر دریافته است که تبعات و پیامدهای خسارت و زیانهایی که به طبیعت وارد می‌کند، بمراتب بیشتر از بهره‌ای است که از آلودن محیط زیست دریافت می‌کند. از این رو ، با بکار بستن امکانات عملی و علمی می‌کوشد کمترین زیان را به طبیعت وارد آورد. امروزه تولید زباله در شهرهای بزرگ مسئله آفرین شده است.
فرایند تولید زباله که خود ناشی از فعالیت انسان شهرنشین مصرف‌کننده است و هر روز نیز او را به مصرف بیشتر ترغیب می‌کنند، جزء لاینفک زندگی است. بطوری که بطور متوسط هر انسان شهرنشین روزانه نیم کیلوگرم زباله تولید می‌کند و چنانچه جمعیت شهرنشین کشور را سی میلیون نفر تخمین زنیم، روزانه معادل پانزده هزار تن زباله تولید می‌شود که دفع این حجم عظیم زباله ، چنانچه بطور اصولی و بهداشتی انجام نشود، معضلات جبران ناپذیر زیست محیطی را بدنبال خواهد داشت.
از سوی دیگر چنانچه با دیدگاه مثبت به زباله بنگریم و عبارت طلای کثیف بر آن نهیم، زباله ماده‌ای است ارزشمند و قابل بازیافت.

استفاده از زباله بعنوان کود گیاهی

می‌توان زباله را طی فرآیندهایی به مواد تقویت کننده خاک یا کود ( کمپوست ) تبدیل نمود که سرشار از مواد آلی و عناصر مورد نیاز گیاه می‌باشد. با مصرف کمپوست می‌توان تا %70 در مصرف کودهای شیمیایی صرفه‌جویی کرد. هر انسانی که در شهر زندگی می‌کند، روزانه بیش از 5/0 کیلوگرم زباله تولید می‌کند که بیش از یک‌سوم آن ، قابل تبدیل به کمپوست است.
چنانچه جمعیت شهرنشین را 30 میلیون نفر تخمین بزنیم، روزانه معادل پانزده میلیون کیلوگرم زباله تولید می‌شود که از این مقدار ، پنج میلیون کیلوگرم آن قابل تبدیل به کمپوست است.
کمپوست
کمپوست یک کود آلی است و حاصل مجموع تغییر و تبدیل‌هایی است که روی انواع بازمانده‌های گیاهی و حیوانی در نتیجه توالی فعالیت گروههای مختلف میکروارگانیسم‌ها بوجود می‌آید. تولید کمپوست از زمانهای بسیار دور در کشاورزی سنتی اغلب کشورها با استفاده از بازمانده‌های محصولات زراعی و با افزودن فضولات دام و طیور به آنها متداول بوده است.
امروزه علاوه بر بازمانده‌های محصولات کشاورزی و دامی ، انبوهی از سایر مواد آلی بصورت مواد زائد و ضایعات برخی کارخانه‌های صنعتی و بخصوص کارخانه‌های وابسته به صنایع کشاورزی ، همچنین از طریق زباله‌های شهری ، لجن فاضلابها و… در حجم زیاد تولید می‌شوند که تجدید سیکل آنها از طریق تبدیل کمپوست و استفاده از آنها بعنوان یک کود آلی هم از نظر اصلاح خاک و افزایش سطح حاصلخیزی آن و هم از لحاظ جلوگیری از انتشار مواد آلوده کننده محیط زیست ، امری کاملا ضروری است.

 

تکنولوژی تولید گاز زیستی (بیوگاز) با استفاده از زباله و فاضلاب

متان یا گاز طبیعی ، محصول میکروبی حاصل از تجزیه بی‌هوازی مواد آلی به وسیاه میکروبها می‌باشد. تولید متان ، یک فرآیند کاربردی وسیع در تجزیه ضایعات آلی است زیرا این گاز نامحلول بوده و براحتی از سیستم تصفیه خارج می‌شود. از آنجائیکه این گاز یک ماده سوختی است، متان تولید شده در سیستم تصفیه می‌تواند بعنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار گیرد.
بیوگاز
بیوگاز مخلوطی قابل اشتعال است که در اثر تخمیر مواد آلی در یک محدوده گرمایی و PH مشخص و در شرایط بی‌هوازی توسط میکروبها بوجود می‌آید. ترکیبات آن ، شامل 56-55 درصد گاز متان و گازهای دیگر مانند دی‌اکسید کربن ، نیتروژن و سولفید هیدروژن و بعضی هیدروکربورهاست.
استفاده از گاز متان حاصل از تخمیر مواد بیولوژیکی حداقل 70 سال پیش در تصفیه‌خانه های فاضلابهای شهری اروپا مطرح شده است. ولی استفاده از بیوگاز در ده سال اخیر بعلت کمبود انرژی و افزایش قیمت آن مورد توجه خاص قرار گرفته است.

منبع تهیه بیوگاز

قسمت اعظم فضولات انسانی ، حیوانی ، گیاهی قابل تجزیه بوده و می‌تواند تحت شرایط ویژه تخمیر شده و با تولید بیوگاز ، جوابگوی قسمتی از نیازهای انرژی شهر و روستا باشد. علاوه بر آن با تولید کود بهداشتی و بهبود آلودگی محیط زیست توسط دستگاه بیوگاز در روستاها دو بحران عمده روستائیان مرتفع خواهد گردید. در اروپای غربی ، در دامداری‌ها و مجتمع‌های کشاورزی و تقریبا کلیه تصفیه‌خانه‌های فاضلاب مجهز به دستگاه‌های بیوگاز هستند. این واحدها قسمت عمده انرژی مورد نیاز خود را از طریق بیوگاز تامین می‌کنند.

محاسن استفاده از بیوگاز

1. کنترل آلودگی‌های محیط زیست از طریق متمرکز نمودن فضولات انسانی و حیوانی در مخازن تخمیر و جلوگیری از پراکندگی مواد در محیط زندگی مردم.
2. تهیه کود مناسب و بهداشتی که حاصل از تخمیر فضولات دامی و انسانی می‌باشد.
3. تولید گاز متان جهت سوخت و ساز ، روشنایی و یا تبدیل آن به انرژی‌های مکانیکی.

استفاده از ضایعات کارخانه‌های فراوری مرکبات جهت مصارف غذایی

در دنیای امروز ، استفاده از محصولات ثانویه مرکبات روز به روز اهمیت بیشتری به خود می‌گیرد و مخصوصا پس از اختراع ماشین‌های آب‌میوه گیری به فکر استفاده از تفاله‌های کارخانه نیز برآمده‌اند. تعیین درجه اهمیت بین تولیدات اصلی و جنبی همیشه امکانپذیر نمی‌باشد. بعنوان مثال ، در ” گینه ” و ” ساحل عاج ” ، اسانس لیمو اهمیت بیشتری از لیمو دارد.

از پوست مرکبات روغن‌کشی می‌کنند. از قسمت سفید پوست آنها ، ماده Pectine استخراج می‌کنند. از روغن‌ها و تفاله‌های هسته ، مواد متعدد تهیه می‌کنند. مهمترین محصولات جانبی این کارخانه‌ها ، پالپ خشک شده ، ملاس ، پالپ شسته شده ، اسانس و روغنها هستند. نمونه‌هایی از این محصولات تولید هیسپردین ، نارنجین ، لیمونین ، آنزیمها ، اسانسها ، ترکیبات شیمیایی طعم دهنده و پکتین هستند.

تحول در بازیافت زباله

سالانه میلیون ها تن زباله آلی دفن یا سوزانده می شود که علاوه بر به وجود آوردن مشکلات زیست محیطی فراوان، هزینه های کلانی نیز صرف حمل، دفن یا سوزاندن آنها می شود. روش دفن زباله، علاوه بر مشکلات و خطرات ورود نیترات ها و سایر مواد آلاینده به آبهای زیرزمینی و اشغال فضای بیشتر توسط مواد زائد را نیز در بردارد از روش های خیلی مؤثر در مبارزه و خنثی سازی اثرات نامطلوب زباله ها تبدیل آنها به کود است. تکنیک تبدیل کود از زباله بطور علمی و عملی در سال های اخیر آغاز شده است.

ورمی کمپوست چیست

یکی از مهم ترین روش های تولید کود از زباله های شهری بازیافت آن بصورت «ورمی کمپوست» است. «ورمی کمپوست» محصول تجزیه، تخمیر و فساد مواد آلی موجود در زباله های مناطق شهری بخصوص خانگی یا زباله های کشاورزی و زراعی است که در شرایط خاص و کنترل شده تولید می شود.

در این فرآیند، زباله های آلی اعم از ضایعات میوه ها، سبزیجات، ضایعات کشاورزی و دیگر ضایعات ارگانیک توسط نوع خاصی از کرم های خاکی تحت عنوان Eisenia Foetida به نوعی کود تبدیل می شود.

این کرم ها با بلع مواد آلی و دفع آنها از طریق سیستم گوارشی خود موجب تولید نوعی کود می شوند که از لحاظ میزان عناصر غذایی بسیار غنی بوده از دانه بندی مناسبی نیز برخوردار می باشد. عبور آرام، مداوم و مکرر مواد از مسیر دستگاه گوارش کرم خاکی همراه با اعمال خرد کردن، ساییدن، به هم زدن و مخلوط کردن آن که در بخش های مختلف این مسیر انجام می شود. آغشته کردن مواد به انواع ترشحات سیستم گوارش مانند کربنات کلسیم، آنزیم ها و مواد مخاطی، متابولیت های مختلف میکرو ارگانیسم دستگاه گوارشی و بالاخره ایجاد شرایط مناسب برای سنتز اسیدهای هیومیک در مجموع موادی را تولید می کنند که خصوصیاتی کاملاً متفاوت با مواد فرو برده شده پیدا می کند، محصول حاصله «ورمی کمپوست» خوانده می شود و از لحاظ کیفی ماده ای آلی با PH تنظیم شده می باشد که سرشار از مواد هیومیک و عناصر غذایی به فرم قابل جذب برای گیاه بوده و همچنین دارای انواع ویتامین ها، هورمون های محرک رشد گیاه و آنزیم های مختلف است.

از لحاظ ظاهری بصورت دانه ای شکل، به رنگ تیره، بدون بوی نامطبوع و دارای قابلیت عرضه تجاری است.

مزایای «ورمی کمپوست»

از مزایای این کود از به دیگر انواع کودهای موجود می توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف – سبک و فاقد هرگونه بو.

ب – عاری از علف های هرز

ج – حاوی میکرو ارگانیسم های هوازی مفید مانند «ازتوباکتر».

د – بالابودن میزان عناصر اصلی غذایی مانند آهن، روی، منگنز، مس.

ه – دارا بودن مواد محرکه رشد گیاهان نظیر ویتامین ها.

و – قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی و عاری از باکتری های غیر هوازی.

در مجموع این عوامل باعث شده ورمی کمپوست به عنوان مطلوب ترین و بی رقیب ترین کود

آلی برای مصارف کشاورزی، فضای سبز، نشاکاری، گل کاری، سبزی کاری، نهالستان و گیاهان آپارتمانی و… محسوب شود.

همچنین تحقیقات نشان داده است که کودهای ارگانیک بسیار بهتر از کودهای شیمیایی هستند و استفاده از آنها باعث کاهش هزینه های اقتصادی می شود و مشکلات عدیده کودهای شیمیایی نظیر خراب کردن بافت خاک، نفوذ مواد شیمیایی به آبهای سطحی و غذای انسان ها و حیوانات را به همراه ندارد.

در عین حال می توان به قیمت بالای کودهای شیمیایی و خروج ارز از کشور به عنوان یکی از معایب این کودها اشاره کرد.

همچنین در زراعت و کشاورزی رایج می توان از این کود به میزان 3 تا 5 تن در هکتار استفاده کرد ضمن اینکه میزان مصرف در گیاهان گلدانی 5 تا 20 درصد وزن خاک گلدان و در باغ های میوه به میزان 2 تا 5 کیلوگرم به ازای هر درخت می باشد.

با توجه به فواید فراوان ذکر شده، لزوم گسترش سیستم های تولیدکننده این محصول و حمایت از تولیدکنندگان آن، یکی از نیازهای مهم کشور می باشد که کمک زیادی در تقلیل هزینه ها، برای برنامه ریزان و سهولت استفاده برای مصرف کنندگان به همراه دارد.

فعالیت هر انسان در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و شهری همراه با تولید مواد زائد می‌باشد. که جزء جدایی‌ناپذیر فرآیند حیات است.

چنانچه نتوانیم این مواد زائد را از محیط فعالیت او دور بسازیم. چرخه تولید ارزش دچار سکون خواهد شد.

در گذشته زباله ها در دوری تکوینی ایجاد و تبدیل می‌شد اما امروزه امکان چنین دوری وجود ندارد. زیرا میزان زباله بیش از آن است که تجزیه و تبدیل آنها در یک دوره زمانی مناسب ممکن باشد. بنابراین تبدیل به موقع زباله الزامی است. در روش‌های دفع زباله و کاهش آلودگی محیط زیست، بازیافت مواد با ارزش موجود در زباله است، و یکی از روش‌های بازیافت مواد آلی موجود در زباله تولید انواع کودهای آلی (کمپوست) می‌باشد.

روشی که در این طرح توسط پیشنهاد می گردد، تولید انواع کودهای آلی به روش فیزیکوشیمیایی است که از نظر فرآیندی و هزینه‌های تولید و میزان سرمایه‌گذاری اولیه دارای تفاوت چشمگیری با کمپوست است.

محصول تولیدی؛ کود آلی گرانوله

تداوم کشت و کار و تولید محصولات کشاورزی در اراضی کشاورزی طی سالیان متمادی و استفاده طولانی مدت گیاهان از ذخایر غذایی خاک‌های مورد استفاده سبب فقر تدریجی خاک‌ها شده است. برای حفظ حاصلخیزی خاک‌ها و ممانعت در کاهش آنها ضرورت دارند، بر اساس قانون استرداد متناسب با تخلیه مواد غذایی و با استفاده از کودها منجمله کودهای آلی ذخایر غذایی خاک را تقویت کرد. از جمله مزایای مواد آلی می‌توان به موارد ذیل اشاره

• بستری مناسب برای بقاء و ماندگاری میکروارگانیسم‌های مفید
• بهبود بخشیدن تهویه خاک و افزایش تخلخل و گسترش رشد
• نگهداری وطوبت در حد ظرفیت مزرعه
• ممانعت از نوسانات حرارتی خاک
• افزایش بازدهی با توجه به کارشناسی خاک به میزان 50 تا 60 درصد
• کنترل اسیدیته (PH) و ظرفیت تبادل کاتیونی (eEe) در حد معمول

معرفی شرایط لازم جهت سرمایه گذاری

زمین مورد نیاز با در نظر گرفتن دپوی زباله تر: ده هکتار

برآورد سرمایه ثابت	10000000 × 20178 ریال
سرمایه در گردش (برای هر ماه)	1000000000 ریال
کل سرمایه‌گذاری	10000000 × 21178 ریال
هزینه تولید سالیانه	9080540000 ریال
تولید سالیانه	21000 تن
قیمت تمام شده	432 ریال
قیمت فروش	حداقل 900 ریال
میزان تقاضا در سال	حداقل 600000 تن
میزان تولید داخلی	حداکثر 300000 تن
مدت برگشت سرمایه	کمتر از 3 سال
نقطه سربه سری	23 درصد